Ewidencja obrotu materiałowego
advertisement
Ewidencja obrotu materiałowego 1. Pojęcie i klasyfikacja materiałów Jednym z podstawowych składników rzeczowych aktywów obrotowych stanowią zapasy materiałów. Zapasy te stanowią aktywa o charakterze operacyjnym i obejmują takie rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa, które zużywane są jednorazowo w procesach gospodarczych. Omawiany składnik aktywów obrotowych może być klasyfikowany z zastosowaniem wielu kryteriów klasyfikacyjnych. Dla celów ewidencyjnych podstawowe znaczenie mają: cel zużycia, miejsce składowania, stopień przydatności oraz rodzaj. Z uwagi na cel zużycia wyróżnia się: Materiały podstawowe – tworzą główna substancje produkowanego wyrobu bądź świadczonej usługi. Są to przykładowo: deska do produkcji mebli, tkanina do uszycia ubrania, mąka do wypieku chleba. Materiały pomocnicze – oddają wyrobom swoje właściwości lub warunkują prawidłowy przebieg procesów operacyjnych np. smar do konserwacji maszyny i urządzenia, Paliwa zużywane na cele technologiczne lub gospodarcze. Są to przykładowo: paliwa płynne, gazowe, węgiel, koks, oleje napędowe czy brykiety Części zapasowe do maszyn i urządzeń, Opakowania, Odpadki. Z uwagi na miejsce składowania wyróżnia się: Materiały w drodze – obejmują one zafakturowane przez dostawcę i wysłane odbiorcy materiały, które znajdują się poza jednostką odbiorcy lub u odbiorcy, jeżeli nie zakończono jeszcze odbioru ilościowego i jakościowego i nie zostały przekazane do magazynu. Warunkiem wystąpienia takich zapasów jest uznanie zobowiązania wobec dostawcy. Odpowiedzialność za te materiały ponosi przykładowo; przewoźnik, magazynier dostawcy, czy magazynier odbiorcy, gdy materiały dotarły do przedsiębiorstwa, lecz nie zostały jeszcze odebrane, 1 Materiały na składzie – są przechowywane w odpowiednich magazynach /składowiskach/. Można je podzielić na własne i obce. Materiały obce są przechowywane na zasadzie depozytu bądź zastawu, jeżeli odmówiono ich przyjęcia /wady/, Materiały w przerobie – obejmuje materiały, które zostały przekazane do uszlachetnienia, co warunkuje ich wykorzystanie w procesach gospodarczych. Z uwagi na stopień przydatności wyróżnić można zapasy: Prawidłowe: 1. bieżące, 2. sezonowe, 3. rezerwowe Nieprawidłowe: 1. nadmierne, 2. zbędne Materiały można również klasyfikować biorąc pod uwagę ich rodzaj. Do tego celu wykorzystuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług /PKWiU/, która w połączeniu z klasyfikacją działalności gospodarczej /PKD/ określa rodzajowy podział materiałów dla danej jednostki. PKWiU z reguły stanowi podstawę do budowy tzw. „Indeksu materiałowego”. Indeks ten powinien zawierać: - symbol liczbowy klasyfikacji rodzajowej, - nazwę materiału, - jednostkę miary, - cenę ewidencyjną. 2. Zasady wyceny materiałów 2.1 Początkowa wycena materiałów Zgodnie z unormowaniami Ustawy o rachunkowości na dzień nabycia materiały wycenia się zgodnie z ceną nabycia lub kosztem wytworzenia.1 Pod pojęciem ceny nabycia rozumie się cenę zakupu powiększoną o koszty zakupu, czyli koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątkowego do stanu zdatnego do użytkowania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku składowania, wprowadzenia do obrotu czy ubezpieczenia dostawy . W uzasadnionych przypadkach do 1 Ustawa o rachunkowości art. 7 ust.1 2 kosztów tych zalicza się również koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasów materiałowych i związane z nimi różnice kursowe. 2 W efekcie cenę tę wyrazić można za pomocą następującej formuły: CN = [CZ – VA] +P+ K - R CZ - kwotę należną sprzedającemu, VA - podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy, P - obciążenia publiczno-prawne związane z importem, K - koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, R - rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia. Wycena materiałów może być również prowadzona według ceny zakupu, czyli kwoty należnej sprzedającemu po odliczeniu podatku VAT, pomniejszonej o rabaty, upusty inne podobne zmniejszenia, a w przypadku importu powiększonej o cło i akcyzę, pod warunkiem że nie zniekształca to w istotny sposób wyniku finansowego jednostki. W przypadku materiałów wytworzonych we własnym zakresie podstawę ich wyceny stanowi koszt wytworzenia, który obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Jak z tego wynika, przedsiębiorstwo ewidencjonując materiały musi określić, czy będą one ewidencjonowane na poziomie ceny zakupu, czy też ceny nabycia i w jaki sposób rozliczane będą koszty zakupu. Jeżeli ewidencja prowadzona jest zgodnie z ceną zakupu, koszty zakupu, albo odnoszone są bezpośrednie w ciężar kosztów działalności operacyjnej, albo traktowane jako rozliczenia międzyokresowe. Przykład Przedsiębiorstwo otrzymało fakturę za materiały, które zostały przyjęte do magazynu wg cen rzeczywistych. Faktura za materiały obejmuje: Wartość netto materiałów 4000 Transport 1000 VAT 22% 1100 Razem 6100 Materiały zostały przyjęte do magazynu. Wariant I 2 Ewidencja materiałów wg ceny nabycia Ustawa o rachunkowości art.28; MSSF Nr 23 „ Koszty finansowania zewnętrznego” 3 Rozrachunki z dostawcami 6100 /1/ Materiały Rozliczenie zakupu /1/ 5000 5000 2/ /2/ 5000 Rozliczenie VAT /1/ 1100 Wariant II Ewidencja materiałów wg ceny zakupu koszty zakupu nie mają istotnego wpływu na wynik finansowy Rozrachunki z dostawcami 6100 /1/ Rozliczenie VAT /1/ 1100 Materiały Rozliczenie zakupu /1/ 5000 4000 2/ 1000 3/ /2/ 4000 Usługi obce /3/ 1000 Operacje: 1. 2. 3. Fa dane j.w. Pz – przyjęto materiały do magazynu w cenach zakupu PK – wyksięgowano koszty zakupu Koszty zakupu rozlicza się w czasie Rozrachunki z dostawcami Materiały Rozliczenie zakupu 6100 /1/ Usługi obce /3/ 1000 /1/ 5000 4000 2/ 1000 /3/ /2/ 4000 RMK- koszty zakupu Rozliczenie VAT /3/ 1000 /1/ 1100 Rozliczenie kosztów 1000 /3/ Operacje: 1. 2. 3. Fa dane j.w. Pz – przyjęto materiały do magazynu w cenach zakupu PK – wyksięgowano koszty zakupu do rozliczenia w czasie 4 Jeżeli ustalenie ceny nabycia napotyka na trudności, ewidencja może być prowadzona na poziomie ceny zakupu. /wariant 2/ Wybierając określony sposób rozliczenia przedsiębiorstwo musi zwrócić uwagę w szczególności na poziom kosztów zakupu jak również ich rozkład czasowy. Jeżeli z okresu na okres poziom tych kosztów nie zmienia się znacząco lub koszty te są niewielkie a tym samym nie wywołują istotnych zmian w wyniku finansowym, przedsiębiorstwo może skorzystać z rozwiązania, w którym koszty zakupu odnosi się bezpośrednio w ciężar kosztów działalności operacyjnej. W przeciwnym wypadku koszty te grupuje się na „Rozliczenia międzyokresowe kosztów – koszty zakupu” i rozlicza na proporcjonalnie do rozchodu materiałów w danym okresie. W celu rozliczenia kosztów zakupu ustala się narzut kosztów zakupu wg formuły: Wskaźnik narzutu kosztów zakupu /% WZKz/ KZ x 100 = SK + RB KZ - koszty zakupu SK – wartość materiałów na koniec okresu sprawozdawczego RB – rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym Tak obliczony procentowy współczynnik narzutu kosztów zakupu wykorzystuje się do obliczenia kosztów zakupu przypadających na rozchód materiałów oraz zapas materiałów. Wskaźnik ten mnoży się odpowiednio przez rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym i pozostający w magazynie zapas materiałów. Rozliczenie to najczęściej ma miejsce na zakończenie miesiąca. Przykład W przedsiębiorstwie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. Otrzymano fakturę za zakupione materiały a. wartość netto b. koszty transportu c. VAT 22% 2. /Pz/ - przyjęto materiały do magazynu wg ceny zakupu 3. Pk – wyksięgowano koszty transportu 4. Wydano materiały do zużycia a. materiały bezpośrednie b. materiały zużywane na wydziałach produkcji podstawowej 5. Rozliczono koszty transportu przypadające na zużyte materiały 5 6000 200 1364 6000 200 1000 200 40 Rozrachunki z dostawcami 7564 /1/ Usługi oce Materiały Rozliczenie zakupu /1/ 6200 6000 2/ 200 /3/ /2/ 6000 1200 /4ab/ RMK- koszty zakupu Rozliczenie VAT /3/ 200 40 /5/ /3/ 200 Zużycie materiałów i energii /1/ 1364 Rozliczenie kosztów Produkcja podstawowa 200 /3/ 1200 /4ab /4ab/ 1200 /4a/ 1000 /5 / 33 Koszty wydziałowe 200 x 100 WNKz =---------------------- = 3,33% 6000 /4b/ /5/ 200 7 Odchylenia przypadające na zużycie; 3,33% x 1200 = 40, w tym; Produkcja podstawowa 3,33% x 1000 = 33 Koszty wydziałowe 3,33% x 200 = 7 Zapas materiałów na koniec okresu 4960 /4800+160/ Z uwagi na trudności związane z prowadzeniem ewidencji materiałów wg cen rzeczywistych Ustawa o rachunkowości dopuszcza również wycenę materiałów wg stałych cen ewidencyjnych Stałe ceny ewidencyjne materiałów są cenami wewnętrznymi ustalanymi na poziomie średnich cen zakupu, średnich cen nabycia, ceny standardowej itd. Ceny te w dłuższym okresie nie ulegają zmianom bez względu na rzeczywisty poziom cen rzeczywistych. Niemniej jednak na dzień bilansowy wartość materiałów musi zostać doprowadzona do poziomu rzeczywistej ceny zakupu lub ceny nabycia. ewidencyjnych skutkuje możliwością pojawienia się Zastosowanie stałych cen odchyleń pomiędzy cenami wewnętrznymi i cenami rzeczywistymi, które mogą być: - debetowe, kiedy cena ewidencyjna jest niższa od ceny rzeczywistej, lub - kredytowe, w przypadku, gdy cena ewidencyjna jest wyższa od ceny rzeczywistej. Odchylenia te ewidencjonuje się bieżąco na koncie „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów”, a następnie, najczęściej na zakończenie miesiąca, rozlicza proporcjonalnie na zapas pozostający w magazynie i rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym. W takim 6 przypadku odchylenia rozlicza się analogicznie jak omówione poprzednio koszty zakupu, przy czym wskaźnik narzutu odchyleń oblicza się wg wzoru: Wskaźnik narzutu odchyleń /% WZKz/ OCE x 100 = SK + RB OCE - odchylenia od cen ewidencyjnych za dany okres sprawozdawczy łącznie ze stanem początkowym SK – wartość materiałów na koniec okresu sprawozdawczego RB – rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym Zastosowanie w ewidencji stałych cen ewidencyjnych powoduje konieczność przeprowadzenia kilku etapowej wyceny: 1. ustalenie wielkości rozchodu w stałych cenach ewidencyjnych, 2. obliczenie odchyleń od cen ewidencyjnych /OCE/ i korekta wartości rozchodu o obliczone odchylenia, 3. korektę rozchodu o koszty zakupu, jeżeli średnia cena ewidencyjna ustalana jest na poziomie średnich cen zakupu Przykład W przedsiębiorstwie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. Otrzymano fakturę za zakupione materiały a. wartość netto b. koszty transportu c. VAT 22% 2. /Pz/ - przyjęto materiały do magazynu wg cen ewidencyjnych 3. Pk a. wyksięgowano koszty transportu b. wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych 4. Wydano materiały do zużycia a. materiały bezpośrednie b. materiały zużywane na wydziałach produkcji podstawowej 5. Rozliczono: a. odchylenia przypadające na zużyte materiały b. koszty transportu przypadające na zużyte materiały 7 6000 300 1386 5800 300 200 2000 400 83 Rozrachunki z dostawcami 7686 /1/ Rozliczenie zakupu 5800 /2/ 300 /3a/ 200 /3b/ /1/ 6300 RMK- koszty zakupu Materiały /2/ 5800 2400 /4ab/ OCE materiałów Rozliczenie VAT 124 /5b/ /3/ 300 /3b/ 200 83 /5a/ /1/ 1386 Rozliczenie kosztów Usługi obce 300 /3/ 2400 /4ab/ 83 /5a/ Produkcja podstawowa /4a/ 2000 /5a/ 69 /5b/ 103 Koszty wydziałowe /3a/ 300 Zużycie materiałów i energii /4b/ 400 / 5a/ 14 /5b/ 21 /4ab/ 2400 /5a/ 83 300 x 100 WNKz =---------------------- = 5,17 % 5800 Odchylenia przypadające na zużycie; 5,17% x 2400 =124, w tym; produkcja podstawowa 5,17% x 2000 = 103 Koszty wydziałowe 5,17% x 400 = 21 200 x 100 WNKz =---------------------- =3,45% 5800 Odchylenia przypadające na zużycie; 3,45% x 2400 = 83 w tym; Produkcja podstawowa 3,45% x 2000 = 69 Koszty wydziałowe 3,45% x 400 = 14 Zapas materiałów na koniec okresu /2400 + 117 + 176/ 2693 2.2 Wycena materiałów dla celów sprawozdawczych W myśl Ustawy o rachunkowości na moment bilansowy materiały wycenia się wg cen nabycia lub zakupu nie wyższych od ich cen sprzedaży netto. Cena sprzedaży netto to „możliwa do uzyskania cena sprzedaży, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a 8 powiększoną o należną dotację podmiotową.”3 Jeżeli nie jest również możliwe ustalenie ceny sprzedaży określić należy na dzień bilansowy jego wartość godziwą. Wartość godziwa to kwota, za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami4. Szacowanie wartości netto powinno opierać się na najbardziej wiarygodnych dowodach dostępnych w czasie sporządzania sprawozdania finansowego. Jak wynika z powyższego wartość bilansową zapasów determinuje niższa z dwóch wartości albo wartość księgowa, albo wartość netto możliwa do uzyskania. Standardy międzynarodowe dla potrzeb wyceny bilansowej wprowadzają poza ceną nabycia, wycenę wg tzw. wartości realizacji netto5, czyli wartości netto możliwej do uzyskania. Wartość tę oblicza się w następujący sposób: WRN = SCS – SKW – SKD Gdzie: SCS - szacowana cena sprzedaży uzyskana w toku zwykłej działalności gospodarczej . SKW - szacowane koszty wytworzenia /wykończenia/, SKD - szacowane koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku Jeżeli wartość zapasu na moment bilansowy wykazana w księgach jest wyższa od możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto /wartości godziwej/ należy dokonać odpisu aktualizującego. Odpisy aktualizujące wartość materiałów w myśl Ustawy o rachunkowości obciążają „Pozostałe koszty operacyjne”.6 Natomiast w standardach międzynarodowych odpisy te obciążają „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”. Ponadto zwraca się tutaj uwagę na dalsze przeznaczenie materiałów. Nie należy dokonywać przeszacowania wartości materiałów przeznaczonych do produkcji, jeżeli oczekuje się, że wyroby gotowe do produkcji, których materiały te zostaną wykorzystane, zostaną sprzedane w wartości pokrywającej cenę nabycia lub koszt wytworzenia analizowanych zapasów. 3 Ustawa o rachunkowości art. 28 ust. 5 4 Ustawa o rachunkowosci art. 26 ust. 6 MSR 2 & 9 6 Art. 34 ust. 5 Ustawy o rachunkowości.Zgodnie z decyzją przedsiębiorstwa, różnica taka obciążać może również koszty sprzedaży, czy w przypadku zapasu produktów koszt wytworzenia sprzedanych produktów 5 9 Przykład Wartość materiałów wg cen nabycia 15.000 Aktualna cena sprzedaży materiałów 13.000 Dodatkowe koszty związane ze sprzedażą 1.000 /sortowanie/ Zgodnie u UoR wartość odpisu wynosi 3000 i obciąża pozostałe koszty operacyjne Przykład Wartość materiałów wg cen nabycia Aktualna cena sprzedaży materiałów Ustalić wartość bilansową wiedząc, że: 1. 2. 15.000 13.000 materiały są zużywane procesie produkcji, przy czym dodatkowe koszty przetworzenia oszacowano na 8000 zł, koszty sprzedaży wyrobów na 2000 zł, a przewidywane przychody ze sprzedaży produktów na poziomie a/ 28.0000 b/ 23.0000 materiały są wykorzystane na cele ogólne, przy czym dodatkowe koszty związane ze sprzedażą oszacowano na poziomie 1000 zł Przypadek 1 A/ WRN = 28.000 – 8.000 – 2000 = 18.000 brak odpisu B/ WRN = 23 000 – 8000 – 2000 = 13 000 odpis 2000 Przypadek 2 13000 – 1000 = 12000 odpis 3000 Zmniejszenie wartości zapasów na moment bilansowy może być wynikiem nie tylko zmian cen rynkowych lecz również częściowej lub całkowitej utraty ich wartości użytkowej i handlowej. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku istnieje obowiązek dokonywania odpisów aktualizujących, który wynika bezpośrednio a zasady ostrożnej wyceny. W myśl art. 7 ust 1 Ustawy o rachunkowości należy w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość uwzględnić zmniejszenie wartości użytkowej lub handlowej Zmniejszenie wartości użytkowej może to być wynikiem zniszczenia czy zapasów. uszkodzenia składników zapasów. W określonych sytuacjach zapasy te mogą być również zbędne. W takich sytuacjach na dzień bilansowy jednostka powinna dokonać odpisów aktualizujących wartość zapasów doprowadzając wartość tych zapasów do ceny sprzedaży netto. Przepisy prawa bilansowego nie wskazują dokładnie w jakim czasie korekta ta ma być dokonana. Warunki jej dokonania powinno określać samo przedsiębiorstwo. Odpisów aktualizacyjnych nie stosuje się do tych składników zapasów dla których nie prowadzi się ewidencji, np. środków czystości, materiałów biurowych. Trzeba jednak dokonywać odpisów również dla tych zapasów, które odpisywane są bezpośrednio w koszty, 10 ale jednostka zobligowana jest do okresowego ustalania stanu zapasów, ich wyceny oraz korekty kosztów 7. Księgowanie odpisów aktualizacyjnych prezentuje przykład Przykład W magazynie znajduje się 100 szt. okien, które zostały zakupione po 1500 za szt. W wyniku inwentaryzacji okazało się, że 10 szt. okien jest uszkodzonych. Okna te mogą być sprzedane na rynku po cenie obniżonej do poziomu 1000 zł netto. Powoduje to konieczność dokonania odpisu na wartość 5000. Materiały Pozostałe koszty operacyjne X/ 150000 /1/ 5000 Odpisy aktualizujące wartość materiałów 5000 /1/ Odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Rodzą skutki podatkowe dopiero w momencie ich sprzedaży bądź przeznaczenia do zużycia Przykład Spółka nabyła w lutym materiały za 10 000 zł. . Materiały te zostały uszkodzone. W wyniku wyceny ustalono cenę sprzedaży tych materiałów na 3 000 zł. W miesiącu lutym dokonano odpisów aktualizujących. Materiały zostały sprzedane w marcu za 3 500 zł LUTY Materiały Pozostałe koszty operacyjne X/ 10 000 /1/ 7 000 Odpisy aktualizujące wartość materiałów 7000 /1/ Kwota 10 000 zł nie jest kosztem uzyskania przychodu w lutym MARZEC 7 Art. 17.ust.2 pkt 4 Ustawa o rachunkowości 11 Przychody ze sprzedaży materiałów Materiały X/ 10 000 10 000 /2/ Odpisy aktualizujące wartość materiałów 2/ 7000 7000 /x/ 3 500 /1/ Należności od odbiorców /1/ 4 305 Wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu 2/ 3000 VAT należny 805 / 1/ Operacje; 1. Faktura za sprzedane materiały Wartość netto 3500 VAT 23% 805 2. ustalenie kosztu własnego sprzedaży W momencie sprzedaży zakupione materiały /10000/ stanowią koszt uzyskania przychodu. Wykazana w marcu strata podatkowa wynosi 10 000-3 500 = 6 500 Jeżeli materiały nadają się jedynie do fizycznej likwidacji /przeterminowane, zepsute, zniszczone/ zdejmuje się je ze stanu magazynowego nie dokonując odpisu aktualizującego. Utrata tych zapasów może stanowić koszt uzyskania przychody, gdyż zapasy te nabyto w związku ze sprzedażą. W tym przypadku konieczne jest ustalenie, czy straty są zawinione czy też nie. Konieczne jest również udokumentowanie kosztu np. protokółem komisji inwentaryzacyjnej zawierające m.in. opis materiałów, przyczyny zepsucia, sposób likwidacji. Protokół ten zatwierdza kierownik jednostki. Odpisanie wartości zapasów do poziomu ich wartości netto możliwej do uzyskania odbywa się na zasadzie odpisów indywidualnych. W niektórych przypadkach można łączyć podobne lub powiązane ze sobą pozycje zapasów, jeżeli przykładowo są one związane z wytwarzaniem produktów mających takie same przeznaczenie, związanymi z jedna linią produkcyjną, podobnym przeznaczeniem bądź brakiem możliwości ich indywidualnego oszacowania. 3. Metody wyceny zużycia materiałów Jeżeli przyjęcie materiałów do magazynu odbywa się wg cen rzeczywistych, przedsiębiorstwo stoi przed koniecznością wyboru jednej z niżej podanych metod wyceny rozchodu materiałów: WA - wartość zużycia ustala się w oparciu o cenę średnią liczoną, jako średnia arytmetyczna ważoną. Cenę przeciętną ustala się wg formuły: 12 aktualny stan wartościowy ----------------------------------aktualny stan ilościowy. FIFO – „pierwsze przyszło-pierwsze wyszło” - podstawę wyceny zużycia stanowi cena pierwszej dostawy, jak znajduje się w magazynie a po jej wyczerpaniu cena kolejnych dostaw, LIFO –„ostatnie przyszło, pierwsze wyszło” - podstawę wyceny stanowi cena ostatniej dostawy, jaka jest w magazynie. Metoda ta nie znajduje zastosowanie w MSR. SI – wartość zużycia ustala się na podstawie konkretnej dostawy przekazanej do zużycia. W tym przypadku konieczna jest szczegółowa identyfikacja dostaw. Metoda ta powinna być stosowana w przypadku rozliczania kosztów realizacji konkretnego przedsięwzięcia.8 Zastosowanie wskazanych metod prezentuje poniższy przykład. Przykład W przedsiębiorstwie X miały miejsce następujące przyjęcia i rozchody materiału A 1. przyjęcie materiału 100 szt x 2 zł 2. przyjęcie materiału 300 szt. x 3 zł 3. wydanie materiału do zużycia 200 szt 4. przyjęcie materiału 100 x 4 zł 5. wydanie materiału do zużycia 200 szt. Wycena materiału A wg metody WA operacje 1 2 3 4 5 PZ PZ RW PZ RW Cena 2 3 3,66 4 2,56 Przychód 100 300 Ilość Rozchód 200 100 200 Zapas 100 400 200 300 100 Przychód 200 900 Zapas 100 400 200 Przychód 200 900 300 100 400 Wartość Rozchód 732 400 512 Zapas 200 1100 368 768 256 Wycena materiału A wg metody FIFO operacje 1 PZ 2 PZ 3 RW Cena 2 3 2 3 4 3 Przychód 100 300 Ilość Rozchód 100 100 4 PZ 100 5 RW 200 Wycena Wycena materiału A wg metody LIFO 8 MSSF Nr 2 „Zapasy” 13 Wartość Rozchód 500 Zapas 200 1100 600 600 1000 400 operacje 1 2 3 4 5 PZ PZ RW PZ RW Cena 2 3 3 4 4 3 Przychód 100 300 Ilość Rozchód 200 100 100 100 Zapas 100 400 200 300 100 Przychód 200 900 Wartość Rozchód 600 400 700 Zapas 200 1100 500 900 200 Jak wynika z powyższego przykładu, zastosowanie odpowiedniej metody wyceny ma bezpośredni wpływ na wielkość aktywów, jak i poziom wyniku finansowego. Zgodnie z zasadą ciągłości, wycena aktywów z okresu na okres nie powinna ulegać zmianie. Zatem, wybierając określoną metodę przedsiębiorstwo powinno ją stosować w całym okresie sprawozdawczym. W uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość jej zmiany, ale ze skutkiem od początku roku, co rodzi konieczność korekty wyniku finansowego i wyceny zapasów. Informacje o zmianie metody wyceny rozchodu materiałów, z uwagi na ich wpływ na wynik finansowy powinny być ujawniane w informacji dodatkowej. 4. Ewidencja księgowa i dokumentacja podstawowych operacji związanych z obrotem materiałowym Zwiększenie lub zmniejszenie stanu materiałów w magazynie jest najczęściej wynikiem następujących operacji gospodarczych 1. zakupu materiałów, 2. wydanie materiałów do zużycia wewnętrznego, 3. sprzedaży materiałów 4. likwidacji materiałów 5. przekazanie materiałów do przerobu obcego 6. aktualizacji wyceny materiałów 4.1 Ewidencja zakupu materiałów 14
