Ewidencja obrotu materiałowego

advertisement
Ewidencja obrotu materiałowego
1. Pojęcie i klasyfikacja materiałów
Jednym z podstawowych składników rzeczowych aktywów obrotowych stanowią zapasy
materiałów. Zapasy te stanowią aktywa o charakterze operacyjnym i obejmują
takie
rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa, które zużywane są jednorazowo w procesach
gospodarczych. Omawiany składnik aktywów obrotowych może być klasyfikowany z
zastosowaniem wielu kryteriów klasyfikacyjnych. Dla celów ewidencyjnych podstawowe
znaczenie mają: cel zużycia, miejsce składowania, stopień przydatności oraz rodzaj.
Z uwagi na cel zużycia wyróżnia się:

Materiały podstawowe – tworzą główna substancje produkowanego wyrobu bądź
świadczonej usługi. Są to przykładowo: deska do produkcji mebli, tkanina do uszycia
ubrania, mąka do wypieku chleba.

Materiały pomocnicze – oddają wyrobom swoje właściwości lub warunkują
prawidłowy przebieg procesów operacyjnych np. smar do konserwacji maszyny i
urządzenia,

Paliwa zużywane na cele technologiczne lub gospodarcze. Są to przykładowo:
paliwa płynne, gazowe, węgiel, koks, oleje napędowe czy brykiety

Części zapasowe do maszyn i urządzeń,

Opakowania,

Odpadki.
Z uwagi na miejsce składowania wyróżnia się:

Materiały w drodze – obejmują one zafakturowane przez dostawcę i wysłane
odbiorcy materiały, które znajdują się poza jednostką odbiorcy lub u odbiorcy,
jeżeli nie zakończono jeszcze odbioru ilościowego i jakościowego i nie zostały
przekazane do magazynu. Warunkiem wystąpienia takich zapasów jest uznanie
zobowiązania wobec dostawcy. Odpowiedzialność za te materiały ponosi
przykładowo; przewoźnik, magazynier dostawcy, czy magazynier odbiorcy, gdy
materiały dotarły do przedsiębiorstwa, lecz nie zostały jeszcze odebrane,
1

Materiały na składzie – są przechowywane w odpowiednich magazynach
/składowiskach/. Można je podzielić na własne i obce. Materiały obce są
przechowywane na zasadzie depozytu bądź zastawu, jeżeli odmówiono ich
przyjęcia /wady/,

Materiały w przerobie – obejmuje materiały, które zostały przekazane do
uszlachetnienia, co warunkuje ich wykorzystanie w procesach gospodarczych.
Z uwagi na stopień przydatności wyróżnić można zapasy:

Prawidłowe:
1. bieżące,
2. sezonowe,
3. rezerwowe

Nieprawidłowe:
1. nadmierne,
2. zbędne
Materiały można również klasyfikować biorąc pod uwagę ich rodzaj. Do tego celu
wykorzystuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług /PKWiU/, która w połączeniu z
klasyfikacją działalności gospodarczej /PKD/ określa rodzajowy podział materiałów dla danej
jednostki. PKWiU z reguły stanowi podstawę do budowy tzw. „Indeksu materiałowego”.
Indeks ten powinien zawierać:
- symbol liczbowy klasyfikacji rodzajowej,
- nazwę materiału,
- jednostkę miary,
- cenę ewidencyjną.
2. Zasady wyceny materiałów
2.1 Początkowa wycena materiałów
Zgodnie z unormowaniami Ustawy o rachunkowości na dzień nabycia materiały wycenia
się zgodnie z ceną nabycia lub kosztem wytworzenia.1 Pod pojęciem ceny
nabycia
rozumie się cenę zakupu powiększoną o koszty zakupu, czyli koszty bezpośrednio związane
z zakupem i przystosowaniem składnika majątkowego do stanu zdatnego do użytkowania lub
wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku składowania,
wprowadzenia do obrotu czy ubezpieczenia dostawy . W uzasadnionych przypadkach do
1
Ustawa o rachunkowości art. 7 ust.1
2
kosztów tych zalicza się również koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu
finansowania zapasów materiałowych i związane z nimi różnice kursowe. 2 W efekcie cenę tę
wyrazić można za pomocą następującej formuły:
CN = [CZ – VA] +P+ K - R
CZ -
kwotę należną sprzedającemu,
VA - podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy,
P
- obciążenia publiczno-prawne związane z importem,
K - koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do
stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu,
R
- rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia.
Wycena materiałów może
być również prowadzona według ceny zakupu, czyli kwoty
należnej sprzedającemu po odliczeniu podatku VAT, pomniejszonej o rabaty, upusty inne
podobne zmniejszenia, a w przypadku importu powiększonej o cło i akcyzę, pod warunkiem
że nie zniekształca to w istotny sposób wyniku finansowego jednostki.
W przypadku materiałów wytworzonych we własnym zakresie podstawę ich wyceny stanowi
koszt wytworzenia, który obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym
produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego
produktu.
Jak z tego wynika, przedsiębiorstwo ewidencjonując materiały musi określić, czy będą
one ewidencjonowane na poziomie ceny zakupu, czy też ceny nabycia i w jaki sposób
rozliczane będą koszty zakupu. Jeżeli ewidencja prowadzona jest zgodnie z ceną zakupu,
koszty zakupu, albo odnoszone są bezpośrednie w ciężar kosztów działalności operacyjnej,
albo traktowane jako rozliczenia międzyokresowe.
Przykład
Przedsiębiorstwo otrzymało fakturę za materiały, które zostały przyjęte do magazynu wg cen rzeczywistych.
Faktura za materiały obejmuje:
Wartość netto materiałów
4000
Transport
1000
VAT 22%
1100
Razem
6100
Materiały zostały przyjęte do magazynu.
Wariant I
2
Ewidencja materiałów wg ceny nabycia
Ustawa o rachunkowości art.28; MSSF Nr 23 „ Koszty finansowania zewnętrznego”
3
Rozrachunki z dostawcami
6100 /1/
Materiały
Rozliczenie zakupu
/1/ 5000
5000 2/
/2/ 5000
Rozliczenie VAT
/1/ 1100
Wariant II

Ewidencja materiałów wg ceny zakupu
koszty zakupu nie mają istotnego wpływu na wynik finansowy
Rozrachunki z
dostawcami
6100 /1/
Rozliczenie VAT
/1/ 1100
Materiały
Rozliczenie zakupu
/1/ 5000
4000 2/
1000 3/
/2/ 4000
Usługi obce
/3/ 1000
Operacje:
1.
2.
3.
Fa dane j.w.
Pz – przyjęto materiały do magazynu w cenach zakupu
PK – wyksięgowano koszty zakupu

Koszty zakupu rozlicza się w czasie
Rozrachunki z dostawcami
Materiały
Rozliczenie zakupu
6100 /1/
Usługi obce
/3/ 1000
/1/ 5000
4000 2/
1000 /3/
/2/ 4000
RMK- koszty zakupu
Rozliczenie VAT
/3/ 1000
/1/ 1100
Rozliczenie kosztów
1000 /3/
Operacje:
1.
2.
3.
Fa dane j.w.
Pz – przyjęto materiały do magazynu w cenach zakupu
PK – wyksięgowano koszty zakupu do rozliczenia w czasie
4
Jeżeli
ustalenie ceny nabycia napotyka na trudności, ewidencja może
być
prowadzona na poziomie ceny zakupu. /wariant 2/ Wybierając określony sposób rozliczenia
przedsiębiorstwo musi zwrócić uwagę w szczególności na poziom kosztów zakupu jak
również ich rozkład czasowy. Jeżeli z okresu na okres poziom tych kosztów nie zmienia się
znacząco lub koszty te są niewielkie a tym samym nie wywołują istotnych zmian w wyniku
finansowym, przedsiębiorstwo może skorzystać z rozwiązania, w którym koszty zakupu
odnosi się bezpośrednio w ciężar kosztów działalności operacyjnej. W przeciwnym wypadku
koszty te grupuje się na „Rozliczenia międzyokresowe kosztów – koszty zakupu” i rozlicza na
proporcjonalnie do rozchodu materiałów w danym okresie. W celu rozliczenia kosztów
zakupu ustala się narzut kosztów zakupu wg formuły:
Wskaźnik narzutu
kosztów zakupu
/% WZKz/
KZ x 100
=
SK +
RB
KZ - koszty zakupu
SK – wartość materiałów na koniec okresu sprawozdawczego
RB – rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym
Tak obliczony procentowy współczynnik narzutu kosztów zakupu wykorzystuje się do
obliczenia kosztów zakupu przypadających na rozchód materiałów oraz zapas materiałów.
Wskaźnik ten mnoży się odpowiednio przez rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym
i pozostający w magazynie zapas materiałów. Rozliczenie to najczęściej ma miejsce na
zakończenie miesiąca.
Przykład
W przedsiębiorstwie miały miejsce następujące operacje gospodarcze:
1. Otrzymano fakturę za zakupione materiały
a. wartość netto
b. koszty transportu
c. VAT 22%
2. /Pz/ - przyjęto materiały do magazynu wg ceny zakupu
3. Pk – wyksięgowano koszty transportu
4. Wydano materiały do zużycia
a. materiały bezpośrednie
b. materiały zużywane na wydziałach produkcji podstawowej
5. Rozliczono koszty transportu przypadające na zużyte materiały
5
6000
200
1364
6000
200
1000
200
40
Rozrachunki z
dostawcami
7564 /1/
Usługi oce
Materiały
Rozliczenie zakupu
/1/ 6200
6000 2/
200 /3/
/2/ 6000
1200 /4ab/
RMK- koszty zakupu
Rozliczenie VAT
/3/ 200
40 /5/
/3/ 200
Zużycie materiałów i
energii
/1/ 1364
Rozliczenie kosztów
Produkcja
podstawowa
200 /3/
1200 /4ab
/4ab/ 1200
/4a/ 1000
/5 /
33
Koszty wydziałowe
200 x 100
WNKz =---------------------- = 3,33%
6000
/4b/
/5/
200
7
Odchylenia przypadające na zużycie;
3,33% x 1200 = 40, w tym;
Produkcja podstawowa 3,33% x 1000 = 33
Koszty wydziałowe
3,33% x 200
= 7
Zapas materiałów na koniec okresu 4960 /4800+160/
Z uwagi na trudności związane z prowadzeniem ewidencji materiałów wg cen
rzeczywistych Ustawa o rachunkowości dopuszcza również wycenę materiałów wg stałych
cen ewidencyjnych
Stałe ceny ewidencyjne materiałów są cenami wewnętrznymi ustalanymi na poziomie
średnich cen zakupu, średnich cen nabycia, ceny standardowej itd. Ceny te w dłuższym
okresie nie ulegają zmianom bez względu na rzeczywisty poziom cen rzeczywistych.
Niemniej jednak na dzień bilansowy wartość materiałów musi zostać doprowadzona do
poziomu rzeczywistej ceny zakupu lub ceny nabycia.
ewidencyjnych
skutkuje
możliwością
pojawienia
się
Zastosowanie stałych cen
odchyleń
pomiędzy
cenami
wewnętrznymi i cenami rzeczywistymi, które mogą być:
- debetowe, kiedy cena ewidencyjna jest niższa od ceny rzeczywistej, lub
- kredytowe,
w przypadku, gdy cena ewidencyjna jest wyższa od ceny rzeczywistej.
Odchylenia te ewidencjonuje się bieżąco na koncie „Odchylenia od cen ewidencyjnych
materiałów”, a następnie, najczęściej na zakończenie miesiąca, rozlicza proporcjonalnie na
zapas pozostający w magazynie i rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym. W takim
6
przypadku odchylenia rozlicza się analogicznie jak omówione poprzednio koszty zakupu,
przy czym wskaźnik narzutu odchyleń oblicza się wg wzoru:
Wskaźnik narzutu
odchyleń
/% WZKz/
OCE x 100
=
SK +
RB
OCE - odchylenia od cen ewidencyjnych za dany okres sprawozdawczy łącznie ze stanem początkowym
SK – wartość materiałów na koniec okresu sprawozdawczego
RB – rozchód materiałów w okresie sprawozdawczym
Zastosowanie
w ewidencji
stałych
cen
ewidencyjnych powoduje konieczność
przeprowadzenia kilku etapowej wyceny:
1. ustalenie wielkości rozchodu w stałych cenach ewidencyjnych,
2. obliczenie odchyleń od cen ewidencyjnych /OCE/ i korekta wartości rozchodu o
obliczone odchylenia,
3. korektę rozchodu o koszty zakupu, jeżeli średnia cena ewidencyjna ustalana jest na
poziomie średnich cen zakupu
Przykład
W przedsiębiorstwie miały miejsce następujące operacje gospodarcze:
1. Otrzymano fakturę za zakupione materiały
a. wartość netto
b. koszty transportu
c. VAT 22%
2. /Pz/ - przyjęto materiały do magazynu wg cen ewidencyjnych
3. Pk
a. wyksięgowano koszty transportu
b. wyksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych
4. Wydano materiały do zużycia
a. materiały bezpośrednie
b. materiały zużywane na wydziałach produkcji podstawowej
5. Rozliczono:
a. odchylenia przypadające na zużyte materiały
b. koszty transportu przypadające na zużyte materiały
7
6000
300
1386
5800
300
200
2000
400
83
Rozrachunki z
dostawcami
7686 /1/
Rozliczenie zakupu
5800 /2/
300 /3a/
200 /3b/
/1/ 6300
RMK- koszty zakupu
Materiały
/2/ 5800
2400 /4ab/
OCE materiałów
Rozliczenie VAT
124 /5b/
/3/ 300
/3b/ 200
83 /5a/
/1/ 1386
Rozliczenie kosztów
Usługi obce
300 /3/
2400 /4ab/
83 /5a/
Produkcja
podstawowa
/4a/ 2000
/5a/
69
/5b/ 103
Koszty wydziałowe
/3a/ 300
Zużycie materiałów i
energii
/4b/ 400
/ 5a/ 14
/5b/ 21
/4ab/ 2400
/5a/
83
300 x 100
WNKz =---------------------- = 5,17 %
5800
Odchylenia przypadające na zużycie;
5,17% x 2400 =124, w tym;
produkcja podstawowa 5,17% x 2000 = 103
Koszty wydziałowe
5,17% x 400
= 21
200 x 100
WNKz =---------------------- =3,45%
5800
Odchylenia przypadające na zużycie;
3,45% x 2400 = 83 w tym;
Produkcja podstawowa
3,45% x 2000 = 69
Koszty wydziałowe
3,45% x 400
= 14
Zapas materiałów na koniec okresu
/2400 + 117 + 176/
2693
2.2 Wycena materiałów dla celów sprawozdawczych
W myśl Ustawy o rachunkowości na moment bilansowy materiały wycenia się wg cen
nabycia lub zakupu nie wyższych od ich cen sprzedaży netto. Cena sprzedaży netto to
„możliwa do uzyskania
cena sprzedaży, bez podatku VAT i podatku akcyzowego,
pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z
przystosowaniem
składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a
8
powiększoną o należną dotację podmiotową.”3 Jeżeli nie jest również możliwe ustalenie ceny
sprzedaży określić należy na dzień bilansowy jego wartość godziwą. Wartość godziwa to
kwota, za jaką dany składnik mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na
warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi,
niepowiązanymi ze sobą stronami4. Szacowanie wartości netto powinno opierać się na
najbardziej wiarygodnych dowodach dostępnych w czasie sporządzania sprawozdania
finansowego. Jak wynika z powyższego wartość bilansową zapasów determinuje niższa z
dwóch wartości albo wartość księgowa, albo wartość netto możliwa do uzyskania.
Standardy międzynarodowe dla potrzeb wyceny bilansowej
wprowadzają poza ceną
nabycia, wycenę wg tzw. wartości realizacji netto5, czyli wartości netto możliwej do
uzyskania. Wartość tę oblicza się w następujący sposób:
WRN = SCS – SKW – SKD
Gdzie:
SCS - szacowana cena sprzedaży uzyskana w toku zwykłej działalności gospodarczej .
SKW - szacowane koszty wytworzenia /wykończenia/,
SKD - szacowane koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku
Jeżeli wartość zapasu na moment bilansowy wykazana w księgach jest wyższa od
możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto /wartości godziwej/ należy dokonać odpisu
aktualizującego. Odpisy aktualizujące wartość materiałów w myśl Ustawy o rachunkowości
obciążają
„Pozostałe koszty operacyjne”.6 Natomiast w standardach międzynarodowych
odpisy te obciążają „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”. Ponadto zwraca się tutaj
uwagę na dalsze przeznaczenie materiałów. Nie należy dokonywać przeszacowania wartości
materiałów przeznaczonych do produkcji, jeżeli oczekuje się, że wyroby gotowe do
produkcji, których materiały te zostaną wykorzystane, zostaną sprzedane w wartości
pokrywającej cenę nabycia lub koszt wytworzenia analizowanych zapasów.
3
Ustawa o rachunkowości art. 28 ust. 5
4
Ustawa o rachunkowosci art. 26 ust. 6
MSR 2 & 9
6
Art. 34 ust. 5 Ustawy o rachunkowości.Zgodnie z decyzją przedsiębiorstwa, różnica taka obciążać może
również koszty sprzedaży, czy w przypadku zapasu produktów koszt wytworzenia sprzedanych produktów
5
9
Przykład
Wartość materiałów wg cen nabycia
15.000
Aktualna cena sprzedaży materiałów
13.000
Dodatkowe koszty związane ze sprzedażą
1.000 /sortowanie/
Zgodnie u UoR wartość odpisu wynosi 3000 i obciąża pozostałe koszty operacyjne
Przykład
Wartość materiałów wg cen nabycia
Aktualna cena sprzedaży materiałów
Ustalić wartość bilansową wiedząc, że:
1.
2.
15.000
13.000
materiały są zużywane procesie produkcji, przy czym dodatkowe koszty przetworzenia oszacowano na
8000 zł, koszty sprzedaży wyrobów na 2000 zł, a przewidywane przychody ze sprzedaży produktów na
poziomie
a/ 28.0000
b/ 23.0000
materiały są wykorzystane na cele ogólne, przy czym dodatkowe koszty związane ze sprzedażą
oszacowano na poziomie 1000 zł
Przypadek 1
A/
WRN = 28.000 – 8.000 – 2000 = 18.000 brak odpisu
B/
WRN = 23 000 – 8000 – 2000 = 13 000 odpis 2000
Przypadek 2
13000 – 1000 = 12000 odpis 3000
Zmniejszenie wartości zapasów na moment bilansowy może być wynikiem nie tylko
zmian cen rynkowych lecz również częściowej lub całkowitej utraty ich wartości użytkowej i
handlowej. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku istnieje obowiązek dokonywania
odpisów aktualizujących, który wynika bezpośrednio a zasady ostrożnej wyceny.
W myśl art. 7 ust 1 Ustawy o rachunkowości należy w wyniku finansowym, bez względu na
jego wysokość uwzględnić
zmniejszenie wartości użytkowej
lub handlowej
Zmniejszenie wartości użytkowej może to być wynikiem zniszczenia czy
zapasów.
uszkodzenia
składników zapasów. W określonych sytuacjach zapasy te mogą być również zbędne. W
takich sytuacjach na dzień bilansowy jednostka powinna dokonać odpisów aktualizujących
wartość zapasów doprowadzając wartość tych zapasów do ceny sprzedaży netto. Przepisy
prawa bilansowego nie wskazują dokładnie w jakim czasie korekta ta ma być dokonana.
Warunki jej dokonania powinno określać samo przedsiębiorstwo.
Odpisów aktualizacyjnych nie stosuje się do tych składników zapasów dla których nie
prowadzi się ewidencji, np. środków czystości, materiałów biurowych. Trzeba jednak
dokonywać odpisów również dla tych zapasów, które odpisywane są bezpośrednio w koszty,
10
ale jednostka zobligowana jest do
okresowego ustalania stanu zapasów, ich wyceny oraz
korekty kosztów 7.
Księgowanie odpisów aktualizacyjnych prezentuje przykład
Przykład
W magazynie znajduje się 100 szt. okien, które zostały zakupione po 1500 za szt. W wyniku inwentaryzacji
okazało się, że 10 szt. okien jest uszkodzonych. Okna te mogą być sprzedane na rynku po cenie obniżonej do
poziomu 1000 zł netto. Powoduje to konieczność dokonania odpisu na wartość 5000.
Materiały
Pozostałe koszty operacyjne
X/ 150000
/1/ 5000
Odpisy aktualizujące
wartość materiałów
5000 /1/
Odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Rodzą skutki podatkowe
dopiero w momencie ich sprzedaży bądź przeznaczenia do zużycia
Przykład
Spółka nabyła w lutym materiały za 10 000 zł. . Materiały te zostały uszkodzone. W wyniku wyceny ustalono
cenę sprzedaży tych materiałów na 3 000 zł. W miesiącu lutym dokonano odpisów aktualizujących. Materiały
zostały sprzedane w marcu za 3 500 zł
LUTY
Materiały
Pozostałe koszty operacyjne
X/ 10 000
/1/ 7 000
Odpisy aktualizujące
wartość materiałów
7000 /1/
Kwota 10 000 zł nie jest kosztem uzyskania przychodu w lutym
MARZEC
7
Art. 17.ust.2 pkt 4 Ustawa o rachunkowości
11
Przychody ze sprzedaży
materiałów
Materiały
X/ 10 000
10 000 /2/
Odpisy aktualizujące
wartość materiałów
2/
7000
7000 /x/
3 500 /1/
Należności od odbiorców
/1/ 4 305
Wartość sprzedanych
materiałów w cenie zakupu
2/ 3000
VAT należny
805 / 1/
Operacje;
1. Faktura za sprzedane materiały
Wartość netto 3500
VAT 23%
805
2. ustalenie kosztu własnego sprzedaży
W momencie sprzedaży zakupione materiały /10000/ stanowią koszt uzyskania przychodu.
Wykazana w marcu strata podatkowa wynosi 10 000-3 500 = 6 500
Jeżeli materiały nadają się jedynie do fizycznej likwidacji /przeterminowane, zepsute,
zniszczone/ zdejmuje się je ze stanu magazynowego nie dokonując odpisu aktualizującego.
Utrata tych zapasów może stanowić koszt uzyskania przychody, gdyż zapasy te nabyto w
związku ze sprzedażą. W tym przypadku konieczne jest ustalenie, czy straty są zawinione
czy też nie. Konieczne jest również udokumentowanie kosztu np. protokółem komisji
inwentaryzacyjnej zawierające m.in. opis materiałów, przyczyny zepsucia, sposób likwidacji.
Protokół ten zatwierdza kierownik jednostki.
Odpisanie wartości zapasów do poziomu ich wartości netto możliwej do uzyskania
odbywa się na zasadzie odpisów indywidualnych. W niektórych przypadkach można łączyć
podobne lub powiązane ze sobą pozycje zapasów, jeżeli przykładowo są one związane z
wytwarzaniem produktów mających takie same przeznaczenie, związanymi z jedna linią
produkcyjną, podobnym przeznaczeniem bądź brakiem możliwości ich indywidualnego
oszacowania.
3. Metody wyceny zużycia materiałów
Jeżeli przyjęcie materiałów do magazynu odbywa się wg cen rzeczywistych,
przedsiębiorstwo stoi przed koniecznością wyboru jednej z niżej podanych metod wyceny
rozchodu materiałów:

WA - wartość zużycia ustala się w oparciu o cenę średnią liczoną, jako średnia
arytmetyczna ważoną. Cenę przeciętną ustala się wg formuły:
12
aktualny stan wartościowy
----------------------------------aktualny stan ilościowy.

FIFO – „pierwsze przyszło-pierwsze wyszło” - podstawę wyceny zużycia stanowi
cena pierwszej dostawy, jak znajduje się w magazynie a po jej wyczerpaniu cena
kolejnych dostaw,

LIFO –„ostatnie przyszło, pierwsze wyszło” - podstawę wyceny stanowi cena
ostatniej dostawy, jaka jest w magazynie. Metoda ta nie znajduje zastosowanie w
MSR.

SI – wartość zużycia ustala się na podstawie konkretnej dostawy przekazanej do
zużycia. W tym przypadku konieczna jest szczegółowa identyfikacja dostaw. Metoda
ta powinna być stosowana w przypadku rozliczania kosztów realizacji konkretnego
przedsięwzięcia.8
Zastosowanie wskazanych metod prezentuje poniższy przykład.
Przykład
W przedsiębiorstwie X miały miejsce następujące przyjęcia i rozchody materiału A
1. przyjęcie materiału 100 szt x 2 zł
2. przyjęcie materiału 300 szt. x 3 zł
3. wydanie materiału do zużycia
200 szt
4. przyjęcie materiału
100 x 4 zł
5. wydanie materiału do zużycia 200 szt.
Wycena materiału A wg metody WA
operacje
1
2
3
4
5
PZ
PZ
RW
PZ
RW
Cena
2
3
3,66
4
2,56
Przychód
100
300
Ilość
Rozchód
200
100
200
Zapas
100
400
200
300
100
Przychód
200
900
Zapas
100
400
200
Przychód
200
900
300
100
400
Wartość
Rozchód
732
400
512
Zapas
200
1100
368
768
256
Wycena materiału A wg metody FIFO
operacje
1 PZ
2 PZ
3 RW
Cena
2
3
2
3
4
3
Przychód
100
300
Ilość
Rozchód
100
100
4 PZ
100
5 RW
200
Wycena
Wycena materiału A wg metody LIFO
8
MSSF Nr 2 „Zapasy”
13
Wartość
Rozchód
500
Zapas
200
1100
600
600
1000
400
operacje
1
2
3
4
5
PZ
PZ
RW
PZ
RW
Cena
2
3
3
4
4
3
Przychód
100
300
Ilość
Rozchód
200
100
100
100
Zapas
100
400
200
300
100
Przychód
200
900
Wartość
Rozchód
600
400
700
Zapas
200
1100
500
900
200
Jak wynika z powyższego przykładu, zastosowanie odpowiedniej metody wyceny
ma
bezpośredni wpływ na wielkość aktywów, jak i poziom wyniku finansowego. Zgodnie z
zasadą ciągłości, wycena aktywów z okresu na okres nie powinna ulegać zmianie. Zatem,
wybierając określoną metodę przedsiębiorstwo powinno ją stosować w całym okresie
sprawozdawczym. W uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość jej zmiany, ale ze
skutkiem od początku roku, co rodzi konieczność korekty wyniku finansowego i wyceny
zapasów. Informacje o zmianie metody wyceny rozchodu materiałów, z uwagi na ich wpływ
na wynik finansowy powinny być ujawniane w informacji dodatkowej.
4. Ewidencja księgowa i dokumentacja podstawowych operacji związanych z
obrotem materiałowym
Zwiększenie lub zmniejszenie stanu materiałów w magazynie jest najczęściej wynikiem
następujących operacji gospodarczych
1. zakupu materiałów,
2. wydanie materiałów do zużycia wewnętrznego,
3. sprzedaży materiałów
4. likwidacji materiałów
5. przekazanie materiałów do przerobu obcego
6. aktualizacji wyceny materiałów
4.1 Ewidencja zakupu materiałów
14
Download