1 Witam Państwa na wykładzie z podstaw mikroekonomii, :)… 2 RYNEK 2 3 I. BARDZIEJ SKOMPLIKOWANY PRZYKŁAD INTERWENCJI PAŃSTWA – JAK DZIAŁA PODATEK? PB S P* E D Q* Q Oto konkurencyny rynek. Na osi pionowej zaznaczamy cenę płaconą przez NABYWCĘ. Na takim rynku państwo wprowadza PODATEK OD SPRZEDAŻY (podatek kwotowy). 4 PB S P* E D Q* Q Po wprowadzeniu podatku linia popytu, D, nie zmienia położenia. Przecież nie zmieniają się: ceny dóbr pokrewnych, dochody nabywców, gusty nabywców, liczba nabywców. 5 PB S P° T P* E D Q* Q Natomiast linia podaży, S, przesuwa się do góry o odcinek odpowiadający stawce wprowadzonego podatku (w lewo). SPRZEDAWCY DOSTARCZĄ TAKĄ SAMĄ ILOŚĆ DOBRA, JAKĄ DOSTARCZALI PRZED WPROWADZENIEM PODATKU, POD WARUNKIEM, ŻE NABYWCY ZAPŁACĄ ZA TĘ ILOŚĆ STARĄ „PRZEDPODATKOWĄ” CENĘ POWIĘKSZONĄ O STAWKĘ PODATKU. 6 S1 PB S P° T P* E D Q* Q Sprzedawcy dostarczą taką samą ilość dobra, jaką dostarczali przed wprowadzeniem podatku, pod warunkiem, że nabywcy zapłacą za tę ilość starą „przedpodatkową” cenę powiększoną o stawkę podatku. Okazuje się, że wprowadzenie podatku od sprzedaży powoduje negatywny szok podażowy na rynku opodatkowanego dobra. 7 S’ PB S P1 E1 P* B P2 A E D Q1 Q* Q Oto końcowy efekt wprowadzenia podatku. Wzrosła cena płacona przez nabywców, spadła cena, którą dostają sprzedawcy, zmalała ilość dobra będąca przedmiotem handlu. Zauważ, że SPRZEDAWCOM NIE UDAŁO SIĘ PRZERZUCIĆ CAŁEGO PODATKU NA NABYWCÓW... DLACZEGO?? 8 S’ PB P° P1 S F G E1 P* P2 E A D Q1 Q* Q Zauważ, że sprzedawcom nie udało się przerzucić całego podatku na nabywców... DLACZEGO?? Kiedy rosła cena, sprzedawcy sprzedawali coraz mniej, bo nabywcy kupowali coraz mniej. Powstała nadwyżka oferty nad zapotrzebowaniem (np. zob. odcinek FG na rysunku) zmuszała sprzedawców do zaakceptowania niższej ceny... 9 S’ PB S P1 E1 P* B P2 A E D Q1 Q* Q Czy dostrzegasz OBSZAR ODPOWIADAJĄCY WPŁYWOM Z TEGO PODATKU DO BUDŻETU PAŃSTWA? Oczywiście chodzi o pole P1P2AE1. 10 S’ PB S P1 E1 P* B P2 A E D Q1 Q* Q KIEDY WŁAŚCIWIE CENA DLA NABYWCY WZROŚNIE BARDZIEJ NIŻ SPADNIE CENA DLA SPRZEDAWCY? Być może, w odpowiedzi pomoże Ci „teoria gwoździa”? 11 Teoria gwoździa S’ PB S P1 E P* P2 D’ Q1 Q* D Q 12 P P1 P* E D’ Q2 Q1 Q* D Q Co to właściwie znaczy, że linia popytu staje się bardziej stroma? Otóż w takiej sytuacji, reagując na wzrost ceny (P*P1), nabywcy ograniczają zapotrzebowanie mniej niż w przypadku względnie płaskiej linii popytu! Q*Q1<Q*Q2. Przyczyną może byc np. brak bliskich substytutów drożejącego dobra... 13 S’ PB S P1 E1 P* B P2 A E D Q1 Q* Q Na jakim rynku wprowadzenie podatku od sprzedaży spowoduje większy wzrost ceny, na rynku mleka, czy wody mineralnej „Kropla Beskidu”? 14 II. EFEKTYWNOŚĆ RYNKU 15 1. NADWYŻKA KONSUMENTA Przyporządkowana danej porcji dobra cena jest miarą SKŁONNOŚCI DO PŁACENIA (ang. willigness to pay) nabywcy tej porcji dobra za tę porcję dobra (miarą jej wartości dla tego nabywcy). 16 Przyporządkowana danej porcji dobra cena mierzy SKŁONNOŚĆ DO PŁACENIA nabywcy tej porcji dobra za tę porcję dobra. GDYBY TA PORCJA DOBRA BYŁA DLAŃ WARTA WIĘCEJ, NABYWCA CHCIAŁBY JĄ KUPIĆ PRZY WYŻSZEJ CENIE, ZAŚ GDYBY BYŁA WARTA MNIEJ – NIE KUPIŁBY JEJ. A zatem, np. motorynka nr 5 (5000?) jest dla jej nabywcy warta 5. 17 2 Nadwyżkę skłonności do płacenia nad zapłaconą ceną nazywamy NADWYŻKĄ KONSUMENTA (ang. consumer surplus). 18 2 NADWYŻKA KONSUMENTA może dotyczyć JEDNEJ lub WSZYSTKICH kupionych jednostek dobra (zob. zacieniowany obszar na rysunku). 19 NADWYŻKA KONSUMENTA STANOWI MIARĘ KORZYŚCI NABYWCÓW Z HANDLU. Dla bardzo wielu nabywców nabywane jednostki dobra są warte więcej niż wynosi ich cena. Suma korzyści tych nabywców stanowi łączną nadwyżkę konsumenta. 20 2. NADWYŻKA PRODUCENTA Przyporządkowana danej porcji dobra cena jest miarą ponoszonego przez producenta KOSZTU ZAOFEROWANIA tej porcji dobra [KOSZTU KRAŃCOWEGO (ang. marginal cost)]. 21 Przyporządkowana danej porcji dobra cena mierzy KOSZT ZAOFEROWANIA tej porcji dobra [KOSZTU KRAŃCOWEGO (ang. marginal cost)]. PRZY CENIE CHOĆBY NIECO NIŻSZEJ OFERTA MALEJE O TĘ PORCJĘ, A CENA WYŻSZA NIE JEST WARUNKIEM JEJ ZAOFEROWANIA. A zatem, np. koszt zaoferowania (koszt krańcowy) motorynki nr 5 wynosi dla jej producenta 5. 22 2 Nadwyżkę uzyskanej ceny nad kosztem zaoferowania nazywamy NADWYŻKĄ PRODUCENTA (ang. producer surplus). 23 2 NADWYŻKA PRODUCENTA może dotyczyć JEDNEJ lub WSZYSTKICH sprzedanych jednostek dobra (zob. zacieniowany obszar na rysunku). 24 NADWYŻKA PRODUCENTA STANOWI MIARĘ KORZYŚCI PRODUCENTOW Z HANDLU. Dla bardzo wielu producentów wytworzenie oferowanych jednostek dobra kosztuje mniej niż wynosi uzyskana cena. Suma korzyści tych producentów stanowi łączną nadwyżkę producenta. 25 3. NADWYŻKA CAŁKOWITA ■ NADWYŻKA CAŁKOWITA (ang. total surplus) stanowi sumę NADWYŻKI KONSUMENTA (ABP*) i NADWYŻKI PRODUCENTA (P*B0). 26 4. NADWYŻKA CAŁKOWITA A EFEKTYWNOŚĆ Nadwyżka całkowita stanowi naturalną miarę efektywności gospodarowania. Im większa jest nadwyżka całkowita, tym lepszy użytek jest robiony z zasobów (tym bardziej efektywne jest gospodarowanie). 27 W STANIE RÓWNOWAGI RYNKOWEJ WYTWARZANA JEST ILOŚĆ DOBRA, Q*, PRZY KTÓREJ NADWYŻKA CAŁKOWITA, A ZATEM RÓWNIEŻ EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA, JEST NAJWIĘKSZA. Wyobraźmy sobie, że produkcja byłaby MNIEJSZA (np. Q1) lub większa (np. Q2) od Q*… 28 Przyczyną zmiany nadwyżki całkowitej mogą być np. wzrost wartości dóbr spowodowany ich ulepszeniem [linia popytu przesuwa się w górę (w prawo)]; spadek kosztów produkcji [linia podaży przesuwa się w dół (w prawo)] (ceteris paribus). 29 Przyczyną zmiany nadwyżki całkowitej mogą być np. wzrost wartości dóbr spowodowany ich ulepszeniem [linia popytu przesuwa się w górę (w prawo)]; spadek kosztów produkcji [linia podaży przesuwa się w dół (w prawo)] (ceteris paribus). 30 ZADANIE Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. 31 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. 32 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? 33 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? Przed: Q=P–2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P–4 i Q=-P+12, to Q = 4, P = 8. 34 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? Przed: Q=P–2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P–4 i Q=-P+12, to Q = 4, P = 8. 35 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? Przed: Q=P–2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P–4 i Q=-P+12, to Q = 4, P = 8. c) Oblicz wpływy do budżetu z wprowadzonego podatku. 36 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? Przed: Q=P–2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P–4 i Q=-P+12, to Q = 4, P = 8. c) Oblicz wpływy do budżetu z wprowadzonego podatku. Wpływy z opodatkowania wynoszą 4 razy 2 gb, czyli 8 gb. 37 Linia podaży, S, kawioru jest dana równaniem Q=P–2. Linia popytu, D, to Q=-P+12. Wprowadzono podatek równy 2 gb. Sprzedawcy przekazują państwu 2 gb od każdego sprzedanego opakowania. a) Pokaż na rysunku wpływ opodatkowania na rynek kawioru. b) Ile wynosiła wielkość obrotów i cena przed, a ile po wprowadzeniu podatku? Przed: Q=P–2 i Q=-P+12, to Q=5, P=7. Po: Q=P–4 i Q=-P+12, to Q = 4, P = 8. c) Oblicz wpływy do budżetu z wprowadzonego podatku. Wpływy z opodatkowania wynoszą 4 razy 2 gb, czyli 8 gb. d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? 38 d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? PB (i) S’ 12 8 7 6 E1 S E A 4 2 0 D 4 5 12 Q Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprzedaży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,8), (0,12), E1. 39 d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? PB (i) S’ 12 8 7 6 E1 S E A 4 2 0 D 4 5 12 Q Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprzedaży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,8), (0,12), E1. (ii) Początkowo nadwyżka producenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,2), (0,7), E i wynosiła 12,5. Następnie także ona zmalała do 8 (o 4,5) (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,2), (0,6), A. 40 d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? PB (i) S’ 12 8 7 6 E1 S E A 4 2 0 D 4 5 12 Q Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprzedaży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wiechchołkach: (0,8), (0,12), E1. (ii) Początkowo nadwyżka producenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,2), (0,7), E i wynosiła 12,5. Następnie także ona zmalała do 8 (o 4,5) (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,2), (0,6), A. (iii) A zatem nadwyżka całkowita zmalała o 9 (zauważ, że wpływy do budżetu z tego podatku wynoszą tylko 8). 41 d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? PB (i) S’ 12 8 7 6 E1 S E A 4 2 D 0 4 5 Q 12 Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprzedaży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wiechchołkach: (0,8), (0,12), E1. (ii) Początkowo nadwyżka producenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,2), (0,7), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8 (o 4,5) (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,2), (0,6), A. (iii) A zatem nadwyżka całkowita zmalała o 9 (zauważ, że wpływy do budżetu z tego podatku wynoszą tylko 8). e) Pokaż, że w tej sytuacji doszło do konfliktu efektywności ze sprawiedliwością. 42 d) O ile zmieniły się nadwyżki: (i) konsumenta, (ii) producenta, (iii) całkowita? PB (i) S’ 12 8 7 6 E1 S E A 4 2 0 D 4 5 Q 12 Rysunek pokazuje sytuację na rynku kawioru po wprowadzeniu podatku od sprzedaży. Początkowo nadwyżka konsumenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,7), (0,12), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8, czyli o 4,5 (pole trójkąta o wiechchołkach: (0,8), (0,12), E1. (ii) Początkowo nadwyżka producenta była równa polu trójkąta o wierzchołkach (0,2), (0,7), E i wynosiła 12,5. Następnie zmalała ona do 8 (o 4,5) (pole trójkąta o wierzchołkach: (0,2), (0,6), A. (iii) A zatem nadwyżka całkowita zmalała o 9 (zauważ, że wpływy do budżetu z tego podatku wynoszą tylko 8). e) Pokaż, że w tej sytuacji doszło do konfliktu efektywności ze sprawiedliwością. Jeśli dochód z tego podatku państwo przeznaczy na zasiłki dla potrzebujących, zadba o sprawiedliwość kosztem efektywności (równy 9 ubytek nadwyżki całkowitej jest większy od równego 8 dochodu budżetu z tego podatku!). 43 III. WSPÓŁCZYNNIKI ELASTYCZNOŚCI 44 P P E’ E’ E D’ E D D Q Q Badając rynek, często potrzebujemy DOKŁADNEJ odpowiedzi na pytanie o wrażliwość zapotrzebowania na – na przykład – zmiany ceny... Podobnie, często zależy nam na dokładnym określeniu siły wpływu szoku popytowego spowodowanego np. zwiększeniem się dochodu nabywców na zapotrzebowanie. Pomocą służą nam wtedy WSPÓŁCZYNNIKI ELASTYCZNOŚCI POPYTU. 45 WSPÓŁCZYNNIKI ELASTYCZNOŚCI stanowią MIARY WRAŻLIWOŚCI ZAPOTRZEBOWANIA (OFEROWANEJ NA RYNKU ILOŚCI DOBRA) NA ZMIANY RÓŻNYCH CZYNNIKÓW (np. ceny dobra, dochodu nabywców, ceny dobra substytucyjnego). 46 WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI CENOWEJ POPYTU (PROSTEJ) E PD Q1 Q1 P P Małe! 47 OD CZEGO ZALEŻY POZIOM EPD? 1. Dostępność substytutów (natura, zakres definicji). 2. Długość okresu pomiaru. 3. Inne. 48 Q=-P+10 49 -1/6:1/4 = -2/3 50 -1/10:1/cbm = 0 51 1/cbm:-1/10= - 52 53 Zysk całkowity = Utarg całkowity – Koszt całkowity TP (ang. total profit) = TR (ang. total revenue) –TC (ang. total cost). Załóżmy, że koszt całkowity, TC, jest stały (autostrada pod Poznaniem?). W takiej sytuacji zysk całkowity, TP (TP=TR-TC), zmienia się tak, jak zmienia się utarg całkowity, TR (TR=Q•P)… 54 W takiej sytuacji zysk całkowity, TP (TP=TR-TC), zmienia się tak, jak zmienia się utarg całkowity, TR (TR=Q•P)… Jeśli EPD<-1, NALEŻY OBNIŻAĆ CENĘ, P. Ilość, Q, wzrośnie silniej niż spadnie cena, P. A zatem utarg całkowity, TR (TR=Q•P), a wraz z nim zysk całkowity, TP, wzrośnie. 55 W takiej sytuacji zysk całkowity, TP (TP=TR-TC), zmienia się tak, jak zmienia się utarg całkowity, TR (TR=Q•P)… Jeśli EPD>-1, NALEŻY PODWYŻSZAĆ CENĘ, P. Ilość, Q, spadnie słabiej niż wzrośnie cena, P. A zatem utarg całkowity, TR (TR=Q•P), a wraz z nim zysk całkowity, TP, wzrośnie. 56 │EPD│>1 Obniżka ceny spowoduje wzrost utargu całkowitego, TR (ang. total revenue). │EPD│<1 Podwyżka ceny spowoduje wzrost utargu całkowitego, TR (ang. total revenue). 57 Liniowa funkcja popytu a elastyczność (Q1=a•P+b) RYSUNEK 3.1. POPYT HIPOTECJAN NA MOTORYNKI Cena (P) gb/sztuka 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 D 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Zapotrzebowanie (Q1) (tys. sztuk/rok) 58 Q1=a•P+b E PD Q1 Q1 Q1 P a P aP E PD P P Q1 Q1 a P b P Q1=a•P+b 59 E PD Q1 Q1 Q1 P a P aP E PD P P Q1 Q1 a P b P WNIOSKI: P E PD 60 E PD Q1 Q1 Q1 P a P aP E PD P P Q1 Q1 a P b P WNIOSKI: P E PD 61 E PD Q1 Q1 Q1 P a P aP E PD P P Q1 Q1 a P b P WNIOSKI: Wielkość i kierunek zmiany ceny nie wpływają na poziom elastyczności. 62 E PD Q1 Q1 Q1 P a P aP E PD P P Q1 Q1 a P b P Wnioski: E PD aP aP -b 1 P Q1 aPb 2a ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. 63 P D2 D1 A B C Q ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. a) (i) A, B. 64 P D2 D1 A B C Q ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. a) (i) A, B. (ii) B, C. 65 P D2 D1 A B C Q ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. a) (i) A, B.(ii) B, C. b) G. 66 P D2 D1 A B C Q P D2 H D1 A B C G Q ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. a) (i) A, B.(ii) B, C. b) G. c) C. 67 P D2 D1 A B C Q P D2 H D1 A B CG Q ZADANIE Oto rynek motorynek; linie popytu dwóch grup nabywców, D1 i D2, są równoległe. Wskaż na rysunku (wykorzystaj już istniejące oznaczenia): a) Dwa punkty, w których: (i) wielkość zapotrzebowania jest taka sama; (ii) poziom ceny jest taki sam. b) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie C. c) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest mniejsza niż w punkcie B linii popytu D1. d) Punkt na linii popytu D2, w którym wartość bezwzględna elastyczności cenowej popytu (prostej) jest większa niż w punkcie A. a) (i) A, B.(ii) B, C. b) G. c) C. d) H. 68 P D2 D1 A B C Q P D2 H D1 A B CG Q 69 WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI DOCHODOWEJ POPYTU (PROSTEJ) Q 1 Q1 E ID I I Małe! 70 OD CZEGO ZALEŻY POZIOM EID? 1. Dostępność lepszych jakościowo, choć droższych substytutów. 2. Długość okresu pomiaru. 71 72 WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI CENOWEJ POPYTU (MIESZANEJ) i E IDJ Q Qi Pj Pj Małe! 73 OD CZEGO ZALEŻY POZIOM Eij? 1. Natura pokrewieństwa dóbr (substytuty? dobra komplementarne?). 2. „Bliskość” pokrewieństwa. 74 WSPÓŁCZYNNIK ELASTYCZNOŚCI CENOWEJ PODAŻY Q 2 Q2 E PS P P Małe! 75 OD CZEGO ZALEŻY POZIOM EPS? 1. Możliwośc zwiększania produkcji przez firmy (rola kosztu krańcowego). 2. Możliwość wchodzenia na rynek nowych producentów. 3. Długość okresu pomiaru (np. dobra kapitałowe).