PIENIĄDZ POCHODZENIE, FORMY, FUNKCJE Definicja pieniądza Potoczna: bardzo prosta: To wszystko czym się płaci za dobra/usługi, które chce nabyć Definicja wymagająca Wymagająca: aby dany środek uznać za pieniądz musi on spełniać wszystkie funkcje, a nie tylko jedną –środek płatniczy -Musi być ogólnie/oficjalnie uznany za legalny środek płatniczy -aby mógł zwalniać z długów -Musi być miarą wartości (aby porównywać ceny różnych dóbr i mierzyć ich wartośc rynkową) - musi umożliwiać przechowywanie wartości w czasie Pomiar ilości pieniądza w gospodarce Miary pieniądza ,NBP (od 2003 r.) 1.Gotówka w obiegu (bez kas banków) 2.Depozyty bieżące (łącznie z overnight) M1 (1+2) 3.Depozyty terminowe-do 2 lat 4.Depozyty terminowe z terminem wypowiedzenia-do 3 mies.włacznie 5.Operacje z przyrzeczeniem odkupu 6.Dłużne papiery wartościowe z terminem do 2 lat włącznie M2 (M1+3+4) Razem M3 M3 (M2+5 +6) Podaż pieniądza Wg.nbp.gov.pl Wielkość (agregat) pieniądza w Polsce Stan na wrzesień 2016 M0 = 165,4 mld.zł. M1 = 753,3 mld.zł. M2 =1 200,0 mld.zł. M3 = 1 210 mld.zł. Mnoznik pieniądzafaktyczny M = M1 -----M0 Oblicz relację jeśli PKB wynosi ok.1 900 mld.zł. M3/M0 = 7,3 M2 i M3 rośnie W Polsce M3 przewyższa już lekko PKB ! struktura M0 Kredyty przewyższają depozyty… Podaż pieniądza zmienia się,spada znacznie w recesji Zmienna dynamika depozytów; zwiększają się w kryzysie, spadają gdy stopa procentowa spada Firmy nie inwestują i mają duże depozyty SKUMULOWANA ZMIANA BILANSÓW BANKÓW CENTRALNYCH Czy ważna jest ilość pieniedzy? Po kryzysie szereg banków centralnych znacznie zwiększyło podaż pieniądza Miało to pobudzić popyt Ale ten pieniadz osiadł głównie w rezerwach banków i nie wszedł do gospodarki Dzięki temu mimo wzrostu podazy inflacja jeswt b. niska Wzrost bazy monetarnej w USA Luzowanie ilościowe-FED Zmiany,dynamika kredytów, USA wnioski Polityka pieniężna ma duże ograniczenia Zwłaszcza kiedy stopa procentowa Banku Centralnego (BC) zbliża się do zera Samo „luzowanie ilościowe” nie zmienia sytuacji w sferze realnej ,dostarcza tylko płynności w sferze finansowej Dodatkowa plynnośc z banków centralnych powoduje rosnące dysproporcje w sferze finansowej,np.szybki wzrost aktywów finansowych na rynku,łatwośc spekulacji przy zaniżonej cenie pieniądza .To są jednak mylące informacje dla inwestorów Nowy pieniądz pozyskany przez banki z Banku centralnego nie zamienia się automatycznie w nowy kredyt; może osiąśc na rachunkach rezerwowych i nie wpływa na koniunkturę Stopy procentowe Stopa nominalna i realna Stopy wyznaczane przez bank centralny to stopy nominalne. Oznaczamy je jako : (i) Praktycznie ważna jest jednak stopa realna ( sr) , uwzględniająca inflację :(ie) –oczekiwana inflacja. sr = i – ie Zatem: i = sr + ie np. obecnie sr= 4,5 – 3,5 =1 % Podstawowa stopa banku centralnego Stopa na rynku międzybankowym (LIBOR, WIBOR) Stopa kredytów prime –komercyjnych Stopa kredytów mieszkaniowych Stopa kredytów gotówkowych Stopy procentowe i kursy rynkowe Problem wejścia złotego do strefy euro ???? Warunki Dług – do 60 %PKB Stabilność cen -Inflacja 3 kraje w UE o najmniejszej inflacji Deficyt budżetowy 3 %PKB Długoterminowe stopy procentowe (np. stopa obligacji długoterminowych rządu)maks.+2 pkt.% 3 krajów o najniższej stopie ERM II (+/- 15% ) odchyleń od kursu euro