MECHANIZMY ODDZIAŁYWAŃ – POLITYKA PIENIĘŻNA

MECHANIZMY ODDZIAŁYWAŃ – POLITYKA PIENIĘŻNA
Polityka pieniężna polega na takim kształtowaniu (regulowaniu i kontrolowaniu)
podaży pieniądza poprzez ustalenie jego kosztu i dostępności, które zmierza do
osiągnięcia określonych celów gospodarczych. Realizatorem polityki pieniężnej
jest bank centralny.
Instrumenty kontrolowania podaży pieniądza
I. Rezerwy obowiązkowe
Wskaźnik rezerw obowiązkowych to relacja między obowiązkowymi
rezerwami banków komercyjnych a przyjmowanymi od klientów depozytami.
Aktywa nie mogą być przeznaczone na akcje kredytową więc wzrost poziomu
rezerwy obowiązkowej obniża podaż pieniądza w gospodarce i odwrotnie.
Skuteczność wysoka, instrument o charakterze długofalowym - częste zmiany
mogłyby zdestabilizować rynek finansowy.
Instrument ten działa jednakowo na wszystkie banki; dla wszystkich stosuje się
taki sam wskaźnik, zarówno tych o nadmiarze jak i niedoborze rezerw
całkowitych.
Stosowanie
tego
instrumentu
oddziałuje
na
płynność
banku
bez
natychmiastowego wpływu na rynkowe stopy procentowe. Uzupełniające
narzędzie polityki pieniężnej.
II. Kredyty refinansowe
Kredyt redyskontowy
Weksle + wachlarz krótkoterminowych papierów wartościowych o zasadach
działania zbliżonych do weksla oraz kredyty zaciągane przez banki komercyjne
w banku centralnym.
Wysokość stopy redyskontowej ma wpływ na wysokość kredytów zaciąganych
przez banki komercyjne.
Wzrost stopy redyskontowej pogarsza płynność finansową banków, kurczy się
wartość udzielanych przez nie kredytów i odwrotnie.
Bezpośrednie kredytowanie przez bank centralny banków komercyjnych
Kredyt lombardowy (rodzaj kredytu refinansowego)
Udzielany pod zastaw bonów skarbowych. Kredyt refinansowy charakteryzuje
ograniczona skuteczność oddziaływania na podaż pieniądza z powodu:
- dużej niezależności finansowej banków komercyjnych;
- w operacjach refinansowych strona inicjująca są banki komercyjne;
- ograniczonej elastyczności cenowej popytu na kredyt (o wysokości
zaciąganych kredytów w sektorze przedsiębiorstw decydują przede wszystkim
nastroje inwestorów a nie wysokość stopy procentowej);
- międzynarodowych ruchów kapitałów – (zwyżka stopy = napływ kapitału
spekulacyjnego z zagranicy, zwiększy to płynność finansową banków i w
rezultacie rozmiary akcji kredytowej mogą się zwiększyć a nie zmniejszyć);
Zaleta instrumentu – gwarancja banku centralnego udzielenia pomocy
kredytowej bankom komercyjnym przeżywającym chwilowe kłopoty z
płynnością w celu utrzymania stabilności całego systemu bankowego .
Polityka oprocentowania kredytów refinansowych pełni współcześnie rolę
psychologiczną, jej zmiany są miarą oceny bieżącej sytuacji gospodarczej i
sygnałem intencji monetarnych władzy. W krajach o rozwiniętej gospodarce
rynkowej, omawiany instrument polityki pieniężnej odgrywa rolę pomocniczą.
III Operacje otwartego rynku
(bony skarbowe, weksle skarbowe, obligacje skarbowe)
Stopa procentowa oferowana przez bank centralny bankom komercyjnym w
ramach operacji otwartego rynku to stopa referencyjna, ma ona duże znaczenie
ekonomiczne.
 operacje otwartego rynku bezpośrednio kształtują ilość pieniądza na
rynku;
 operacje otwartego rynku inicjuje bank centralny;
 precyzyjny instrument kształtowania podaży pieniądza;
 oddziałują na gospodarkę łagodnie i płynnie;
 nie wymagają czasochłonnej procedury prawnej;
 najskuteczniejszy instrument polityki pieniężnej.