2. - Scholaris

1. Rzym w okresie królewskim
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń:

pamięta mity dotyczące założenia Rzymu: o Romulusie i Remusie oraz o porwaniu Sabinek,

zna dokonania przypisywane poszczególnym królom,

wie, że już w czasie monarchii działał senat oraz że królowie byli elekcyjni,

pamięta, iż dwaj ostatni królowie nie zostali wybrani,

potrafi wymienić siedmiu królów rzymskich, daty założenia Rzymu i ustanowienia republiki.
ii. b) Umiejętności
Uczeń potrafi:

przedstawić dwie teorie na temat ustanowienia republiki,

pracować z mapą.
b. 2. Metoda i forma pracy
Nauczanie zbiorowe, wykład, elementy rozmowy nauczającej, praca z mapą.
c. 3. Środki dydaktyczne
Mapa Italii w VI w. p.n.e., podręcznik historii.
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne (wprowadzenie uczniów do sali, sprawdzenie listy obecności).
2. Nawiązanie do poprzednich lekcji: przypomnienie wiadomości o Etruskach.
ii. b) Faza realizacyjna
Nauczyciel opowiada o mitycznych początkach państwa rzymskiego. Podaje daty założenia Rzymu
– 754/753 r. p.n.e. (załącznik 1).
iii. c) Faza podsumowująca
Powtórzenie wiadomości z lekcji. Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela.
e. 5. Bibliografia
M. Jaczynowska, Historia starożytnego Rzymu, wyd. 6, PWN, Warszawa 1984.
f. 6. Załączniki
i. a) Załącznik 1
Wykład dla nauczyciela.
Król latyńskiego miasta Alba Longa, Numitor, został obalony przez swego brata Amuliusza. Amuliusz
kazał zabić syna Numitora, a jego córkę Reę Sylwię oddał na służbę bogini Weście (Westalki składały
śluby czystości). Rea Sylwia mimo to urodziła dwóch synów: Romulusa i Remusa. Amuliusz kazał
wrzucić ich do Tybru, dzieci jednak przeżyły, fala wyrzuciła je na brzeg, gdzie znalazła je wilczyca,
przygarnęła i wykarmiła własnym mlekiem. Dzieci wychował królewski pasterz. Gdy dorośli, ukarali
Amiliusza i przywrócili władzę swemu dziadkowi, sami postanowili założyć nowe miasto w miejscu,
gdzie karmiła ich wilczyca. Przed założeniem miasta wykonano wróżby (auspicja – wypatrywanie
ptaków): Remusowi ukazało się sześć ptaków, a Romulusowi dwanaście. Romulus zakreślił granice
miasta, w czasie budowy bracia się pokłócili, Remus otrzymał od brata zakaz przekraczania granic
miasta. Gdy nie usłuchał zakazu, Romulus go zabił i został pierwszym królem Rzymu.
Mit o porwaniu Sabinek. W Rzymie brakowało kobiet, Rzymianie porwali je z sąsiedniego plemienia
Sabinów. Sprawę załatwiono w sposób pokojowy i od tej pory Romulus rządził wspólnie w Rzymie
z królem sabińskim.
Następnymi królami byli Sabinowie: Numa Pompiliusz, twórca kolegiów kapłańskich
i rzemieślniczych; Tullus Hostiliusz, który rozpoczął podboje i zdobył Alba Longa; Ankus Marcjusz,
który zbudował pierwszy most na Tybrze oraz rozpoczął budowę portu w Ostii.
Ostatni królowie byli z pochodzenia Etruskami. Tarkwiniusz Starszy osuszył forum i rozpoczął
budowę świątyni Jowisza na Kapitolu ukończoną dopiero w 508 r. p.n.e. tuż po ustanowieniu republiki;
Serwiusz Tulliusz otoczył Rzym murem i przeprowadził szereg reform ustrojowych i wojskowych,
prawdopodobnie urodził się niewolnikiem i został zabity przez swego zięcia, ostatniego króla
Tarkwiniusza Pysznego, który według tradycji był okrutny i nie liczył się z senatem. Panowanie królów
etruskich wskazuje na zależność Rzymu od Etrusków. Królów było prawdopodobnie więcej niż
siedmiu podawanych przez tradycję.
W czasie monarchii funkcjonował senat, prawdopodobnie miał on tylko głos doradczy, na początku
liczył stu członków, a potem trzystu.
Królowie byli elekcyjni, wyboru króla dokonywało zgromadzenie (comitia curiata), po śmierci władcy
senat wybierał interrexa, który rządził pięć dni, potem wybierano kolejnego, aż do wyboru króla.
Ostatni dwaj królowie doszli do władzy w inny niż tradycyjny sposób (nie zostali wybrani) i nie liczyli
się z senatem.
Tarkwiniusz Pyszny został obalony w wyniku powstania 24 II 509 r. p.n.e., którego bezpośrednią
przyczyną było zgwałcenie Lukrecji przez syna króla. Prawdopodobnie jednak Tarkwiniusz został
obalony przez Porosennę, króla Clusium, w wyniku przegranej wojny. Porosenna w miejsce króla
postawił wybieralnych co roku dwóch konsulów. Porosenna został jednak niedługo po tym pokonany
przez greckiego tyrana Kyme i musiał wycofać się z Rzymu.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak
2.
a.