Analiza opłacalności ma na celu stwierdzenie, czy i na ile efektywna jest realizacja danego projektu, uwzględniając w odniesieniu do niego wszystkie wydatki jakie musimy ponieść oraz wpływy jakie spodziewamy się otrzymać. Analiza opłacalności dostarcza kadrze kierowniczej informacji niezbędnych do podjęcia decyzji odnośnie tego czy warto realizować projekt oraz które projekty lub który wariant projektu wybrać do realizacji. Do analizy opłacalności stosowane są dyskontowanie przepływy pieniężne generowane przez projekt. Sprawą kluczową jest oszacowanie wielkości tych przepływów, do tego celu wykorzystywane są modele projekcji finansowej budowane dla poszczególnych przedsięwzięć i firm. Podstawowe wskaźniki analizy opłacalności projektu to: - Prosty okres zwrotu - Wartość bieżąca netto projektu – NPV - Wewnętrzna stopa zwrotu - IRR Przy analizie opłacalności często wykonuje się dodatkowo analizę wrażliwości wymienionych wskaźników na zmianę w zewnętrznych warunkach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Prosty okres zwrotu to oczekiwany czas, w którym dodatnie strumienie pieniężne generowane przez projekt zrównoważą początkowy nakład inwestycyjny i koszty eksploatacyjne. Inaczej mówiąc to czas, potrzebny do odzyskania poniesionych kosztów. Wartość bieżąca projektu neto NPV (Net Present Value) to suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych realizowanych w przyjętym okresie analizy przy stałym poziomie stopy procentowej, czyli jest to wartość netto przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z inwestycji z uwzględnieniem utraty wartości pieniądza w czasie. Inaczej mówiąc NPV przedstawia wartość przyszłych strumieni pieniężnych w kategoriach dzisiejszych pieniędzy. Przepływy pieniężne mogą być zarówno dodatnia jak i ujemne. Metoda analizy opłacalności inwestycji NPV polega na zdyskontowaniu gotówki przed finansowaniem odpowiednią stopą dyskonta w celu ustalenia wartości bieżącej przyszłych nadwyżek gotówkowych. Stopa dyskontowa, używana w analizie, wyraża oczekiwania inwestora, co do możliwości osiągnięcia zwrotu z inwestycji co najmniej na poziomie alternatywnych inwestycji. W stopie tej jest zawarta premia inwestora za podjęte ryzyko inwestycyjne oraz wpływ inflacji. Korygowanie wartości strumieni pieniężnych dokonywane jest za pomocą współczynnika dyskontowego: WD 1 (1 i)t gdzie: i – stopa dyskonta t – kolejny okres czasu, dla którego prowadzone są wyliczenia (t=0,1,2,3, ..., n) Suma zdyskontowanych nadwyżek określa poziom NPV. Współczynnik ten wyliczany jest ze wzoru: n n NCFt WDt NCFt t t 0 (1 i ) t 0 NPV gdzie: NCFt – przepływy pieniężne netto w okresie t WDt – współczynnik dyskonta w okresie t Dodatnia wartość NPV wskazuje na opłacalność projektu inwestycyjnego, wartość ujemna na nieopłacalność projektu, natomiast wartość równa zero wskazuje, iż projekt nie generuje ani zysków ani strat. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR (Internal Rate of Return) to taka stopa dyskontowa, dla której projekt osiąga NPV = 0, a więc jest na pograniczu opłacalności. Jest to stopa procentowa, przy której następuje zwrot nakładów poniesionych na projekt – zatem stopa ta określa rentowność podejmowanych przedsięwzięć. Wskaźnik IRR oblicza się według wzoru: NPV 0 IRR i 0 (i1 i 0) NPV 0 NPV 1 gdzie: i0 - stopa procentowa, dla której wartość NPV projektu jest > 0 i1 - stopa procentowa, dla której wartość NPV projektu jest < 0 NPV0 – wartość bieżąca projektu dla i0 NPV1– wartość bieżąca projektu dla i1 Jeśli wartość IRR jest wyższa od wartości stopy procentowej i (przyjętej dla wyliczenia współczynnika dyskonta), to projekt jest efektywny z punktu widzenia finansowego (należy go realizować), gdyż jego stopa zwrotu jest wyższa od alternatywnej. Jeśli IRR jest mniejszy od przyjętej stopy dyskonta, to projekt jest nieopłacalny z finansowego punktu widzenia.