Metody oceny opłacalności projektów inwestycyjnych Metody oceny efektywności projektów inwestycyjnych Potrzebne dane: 1. Nakłady inwestycyjne (łączne lub w poszczególnych okresach (I) 2. Koszty (przeciętne roczne – Kr lub w poszczególnych okresach) (Kt) 3. Przychody (przeciętne roczne – Pr lub w poszczególnych okresach) (P t) 4. Roczna amortyzacja i zysk netto (A i Zn) 5. Stopa dyskontowa (r) Metody proste - wartościowe (kwotowe) E = (Pr – Kr) * lata – I - wskaźnikowe stopa zwrotu = (Pr – Kr) : I * 100% lub Stopa zwrotu = (zysk netto + amortyzacja) : I *100% Zadanie:jak nazwać odwrotność tego wskaźnika i w jakich jednostkach jest on wyrażony? Odp. Okres zwrotu w latach Okres zwrotu Interpretacja: liczba lat upływająca od zainwestowania do odzyskania nakładów dzięki corocznym nadwyżkom pieniężnym. Inwestor sam ustala wielkość graniczną Zalety metod prostych Łatwość obliczeń Nieskomplikowana interpretacja Wady metod prostych Subiektywny dobór wartości granicznej Ignorowanie zmiennej wartości pieniądza w czasie Ignorowanie nadwyżek pieniężnych po okresie granicznym Niemożność porównywania projektów z różnych klas ryzyka Czynnik czasu Korzystnie na efektywność inwestycji wpływają: - skrócenie cyklu inwestycyjnego - koncentracja nakładów pod koniec cyklu - skrócenie cyklu inwestycyjnego - skrócenie okresu dochodzenia do pełnej zdolności produkcyjnej Współczynnik dyskontowania (1) - współczynnik oprocentowujący pt = (1 + r)t - współczynnik dyskontujący jest odwrotnością współczynnika oprocentowania dt = 1 : (1 + r)t Zadanie: podać maksymalną i minimalną wartość współczynnika d Współczynnik dyskontowania (2) Służy do zapewnienia porównywalności wielkości ekonomicznych (I, P, K, zysk, amortyzacja) występujących w różnych okresach Okresem porównawczym jest zazwyczaj rok rozpoczęcia inwestycji Czynniki stopy dyskontowej (r) 1. Koszt kapitału przedsiębiorstwa a) dywidenda od kapitału własnego b) średni ważony koszt kapitału obcego, np. stopy procentowe kredytów obligacji itp. 2. Koszt utraconych korzyści Problem kalkulacji r Bazą dla r jest podstawowa stopa procentowa dotycząca długoterminowej, wolnej od ryzyka lokaty kapitałowej, np..obligacje rządowe, Skarbu Państwa. Obejmuje ona: - spodziewaną stopę inflacji - premię dla inwestora stopa procentowa obejmuje jeszcze premię za ryzyko przedsięwzięcia Uwaga: dotyczy to kapitałów własnych Praktyczna kalkulacja stopy dyskontowej 2. Sposób: średni ważony koszt kapitału własnego i obcego Wagami są udziały w kapitale ogółem kapitału własnego i obcego Np.: 0.6 * 6,0% + 0,4 * 9,0% = 7,2% Wartość zaktualizowana netto NPV DEFINICJA – różnica między wartością zaktualizowanych przepływów pienięż. netto: dodatnich i ujemnych NPV = NCFo * do + NCF1 * d1 + ........... + NCFn * dn Warunek opłacalności: NPV > 0 d jest różne w każdym roku ze względu na kolejny okres i czasami ze względu na zmieniającą się w latach r NPV c.d. Wraz ze wzrostem t okresów współczynnik d rośnie maleje niepotrzebne słowo skreślić NPV – suma zdyskontowanych (dodatnich i ujemnych) przepływów pieniężnych netto Zalety miernika NPV - uwzględnia zmienną wartość pieniądza w czasie - umożliwia porównywalność alternatywnych projektów - Zgodność z zasadą maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa Wady miernika NPV - stosowanie stałej stopy dyskontowej - założenie o reinwestycji dodatnich p.p.n. wg. tej samej stopy dyskontowej - nie pozwala na oszacowanie marginesu ryzyka projektu - w przypadku porównywania projektów różniących się między sobą wartością i rozłożeniem w czasie nakładów I kolejność opłacalności projektów może zmieniać się w zależności od wysokości r Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR NPVR = NPV : PVI PVI – PESENT VALUE OF INVESTMENT Gdy cykl inwestycyjny nie przekracza 1 roku, to PVI = I TESTY WRAŻLIWOŚCI Polegają na ponownym przeliczeniu NPV przy zmienionej (ych) wielkości (ach): I, zysku, kosztów np. o 10 % WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU Internal Rate of Return – IRR Definicja – taka wielkość stopy dyskontowej r, przy której NPV = 0 Im wyższa IRR tym większa opłacalność projektu i mniejsze ryzyko jego niepowodzenia IRR oblicza się metodą kolejnych przybliżeń IRR w nietypowych projektach Może przyjmować dwie wartości nawet bardzo różniące się między sobą Może być niemożliwa do obliczenia Zalety IRR Uwzględnia zmienną wartość pieniądza w czasie Służy do oceny marginesu ryzyka przedsięwzięcia, którym jest różnica między IRR a kalkulowanym średnim kosztem kapitału inwestycyjnego (własnego i obcego) koniec
