Plan wynikowy – geografia klasa II zakres podstawowy

Plan wynikowy – geografia klasa II zakres podstawowy
1 godzina tygodniowo
program nauczania DKOS-4015-80/02
Temat lekcji
1. Wzrost zaludnienia świata.
2. Przestrzenne
zróżnicowanie struktury
wiekowej ludności świata.
Przewidywane osiągnięcia ucznia
Uczeń zna
Uczeń rozumie
Uczeń potrafi
− terminy: wskaźnik urodzeń − znaczenie czynników
− scharakteryzować fazy
i zgonów, przyrost
wpływających na tempo
rozwoju demograficznego
naturalny, eksplozja
przyrostu naturalnego,
społeczeństw,
demograficzna,
− skutki regresu
− wyjaśnić przyczyny
− czynniki decydujące o
demograficznego w
zróżnicowania przyrostu
tempie przyrostu
społeczeństwie polskim.
naturalnego w państwach
naturalnego,
o różnym poziomie
rozwoju gospodarczego.
− kraje o największej
liczbie ludności,
− tempo wzrostu liczby
ludności na
poszczególnych
kontynentach i na świecie.
− strukturę wiekową
− związek między strukturą
− wskazać przyczyny
społeczeństwa starego i
wieku a poziomem
powstawania społeczeństw
młodego,
społecznomłodych i starych w
− przyczyny dużej dzietności
gospodarczym
nawiązaniu do faz rozwoju
kobiet w krajach
społeczeństw,
demograficznego,
rozwijających się oraz
− wpływ aktualnej struktury
− przedstawić
małej w krajach
wieku społeczeństwa
charakterystyczne cechy i
rozwiniętych,
młodego i starego na ich
problemy społeczeństwa
− zróżnicowanie długości
przyszłość demograficzną.
starego i młodego,
trwania życia w
− ukazać konsekwencje
społeczeństwach młodych
polityczne, kulturalne,
i starych.
społeczne i gospodarcze
funkcjonowania
społeczeństwa młodego i
starego,
− analizować i
interpretować piramidy
Opis wymagań
egzaminacyjnych
wyjaśnić przyczyny zmian
zachodzących w zasiedleniu
poszczególnych regionów
świata i Polski oraz
przyczyny i konsekwencje
eksplozji demograficznej
przedstawić zmiany tempa
wzrostu liczby ludności
Polski i świata, jego
regionalne zróżnicowanie;
wskazać przyczyny
i konsekwencje tych zmian,
opisać i wyjaśnić przestrzenne
i czasowe zróżnicowanie
przyrostu naturalnego w
Polsce i na świecie,
wyjaśnić najistotniejsze
założenia teorii (modelu)
cyklu demograficznego,
scharakteryzować i wyjaśnić
struktury płci i wieku
społeczeństw w różnych
fazach cyklu
demograficznego oraz
przedstawić ich
konsekwencje,
3. Procesy starzenia się
polskiego społeczeństwa –
przyczyny i skutki.
− terminy: przyrost
kompensacyjny, echo
demograficzne,
− aktualne wskaźniki
demograficzne dla Polski,
− skutki procesu starzenia się
społeczeństwa polskiego.
− wpływ różnych czynników
na zmiany tempa przyrostu
naturalnego w Polsce w
okresie powojennym,
− przyczyny wpływające na
regionalne zróżnicowanie
tempa kształtowania się
liczby ludności.
4. Struktura zawodowa
ludności. Bezrobocie na
świecie i w Polsce.
− cechy struktury
zatrudnienia ludności w
krajach o różnym poziomie
rozwoju gospodarczego,
− strukturę zatrudnienia
ludności w Polsce,
− zróżnicowanie stopy
bezrobocia w Polsce i
jego przyczyny,
− psychospołeczne skutki
bezrobocia,
− zróżnicowanie przyczyn
bezrobocia w krajach o
różnym poziomie rozwoju
gospodarczego,
− przyczyny bezrobocia w
Polsce.
− terminy: wskaźnik gęstości
zaludnienia, antropopresja,
anekumena, subekumena,
ekumena,
− bariery rozwoju
osadnictwa,
− czynniki sprzyjające
osadnictwu,
− związek między wzrostem
wydajności pracy a
wielkością bezrobocia,
− różnicę między
bezrobociem a stopą
bezrobocia,
− związek między
przyrostem naturalnym a
kształtowaniem się
wielkości zasobów siły
roboczej,
− przyczyny powstawania
bezrobocia
technologicznego i
strukturalnego.
5. Przyczyny
nierównomiernego
rozmieszczenia ludności
na świecie.
− wpływ poszczególnych
czynników na
rozmieszczenie ludności.
wieku.
− omówić rozwój
demograficzny Polski w
okresie powojennym
i przewidzieć przyszłe
tendencje,
− konstruować i analizować
piramidę wieku, obliczyć
przyrost naturalny i
rzeczywisty.
− ocenić strukturę
zatrudnienia
w
Polsce na tle innych
państw na świecie i w
Europie,
− na podstawie analizy
danych statystycznych
wskazać tendencje zmian
w strukturze zatrudnienia
Polsce,
− na podstawie danych
statystycznych dokonać
analizy zmian bezrobocia
w Polsce w latach 90. i
aktualnie.
− wyjaśnić dysproporcje
w rozmieszczeniu
ludności w skali świata,
poszczególnych
kontynentów i państw,
− wskazać konsekwencje
bardzo dużej gęstości
zaludnienia.
wykazać się znajomością
dysproporcji w zakresie ruchu
naturalnego, struktury
biologicznej i społecznej
ludności w Polsce i na
świecie,
przedstawić problem
bezrobocia w Polsce i na
świecie oraz jego przyczyny
i skutki,
wykazać się znajomością
uwarunkowań i
konsekwencji zróżnicowania
struktury zatrudnienia w
Polsce i na świecie,
scharakteryzować
zróżnicowanie
rozmieszczenia ludności
w Polsce i na świecie,
6. Rozmieszczenie ludności
w Polsce.
7. Ruchy wędrówkowe
ludności.
− zróżnicowanie
przestrzenne gęstości
zaludnienia.
− czynniki decydujące o
rozmieszczeniu ludności
w Polsce,
− zróżnicowanie
przestrzenne gęstości
zaludnienia w Polsce,
− największe pod względem
liczby ludności miasta w
Polsce,
− przyczyny depopulacji.
− terminy: migracja,
emigracja, imigracja, saldo
migracji,
− rodzaje migracji:
swobodne i wymuszone;
stałe i sezonowe,
− główne kierunki i
przyczyny migracji na
świecie i w Polsce,
− kraje o największej liczbie
uchodźców.
− znaczenie czynników
historycznych, społeczno- politycznych i
gospodarczych w
przestrzennym
zróżnicowaniu
rozmieszczenia ludności
Polski.
− obliczyć wskaźnik
gęstości zaludnienia dla
wybranej jednostki
administracyjnej kraju,
− analizować mapę gęstości
zaludnienia.
wykazać wpływ czynników
przyrodniczych i
pozaprzyrodniczych na
rozmieszczenie ludności w
Polsce i na świecie,
przedstawić przyrodnicze i
społeczno-gospodarcze
skutki nierównomiernego
rozmieszczenia ludności w
Polsce i na świecie,
przedstawić konsekwencje
ekologiczne i społeczno-gospodarcze dużej
koncentracji ludności,
złożoność skutków
kulturowych, społecznych i
gospodarczych migracji.
wskazać regiony o
największym natężeniu
imigracji i emigracji na
świecie,
− wykazać związek między
poziomem rozwoju
społecznogospodarczego a ruchami
migracyjnymi,
− wskazać pozytywne i
negatywne skutki
migracji dla regionów o
nasileniu imigracji lub
emigracji,
− wskazać przyczyny
dodatniego i ujemnego
salda migracji
klasyfikować migracje
według różnych
kryteriów,scharakteryzować
przykłady współczesnych
migracji zewnętrznych na
świecie,
przedstawić główne kierunki
migracji ludności polskiej po
II wojnie światowej oraz ich
przyczyny i konsekwencje,
scharakteryzować specyfikę
aktualnych migracji
wewnętrznych w Polsce,
przedstawić przyczyny i
skutki wielkich migracji na
świecie
w wybranych krajach.
8. Etapy rozwoju
cywilizacyjnego
− zasięg najważniejszych
kręgów kulturowocywilizacyjnych
współczesnego świata,
− schemat rozwoju
cywilizacyjnego i cechy
poszczególnych etapów,
− regiony, gdzie nakładają
się fale przemian
cywilizacyjnych,
9.10Zróżnicowanie
kulturowe świata
− największe religie na
świecie pod względem
liczby wyznawców,
− wiodące cechy kultury
chrześcijańskiej i islamu,
przykłady państw z różnych
kręgów kulturowych.
10. Procesy globalizacyjne
na świecie.
− terminy: globalizacja,
antyglobalizacja,
− różne aspekty procesu
globalizacji,
− przyczyny i skutki
procesu globalizacji.
wpływ kultury na rozwój
społeczno-gospodarczy
i warunki życia ludności
przedstawić zróżnicowanie
rasowe ludności Ziemi,
4) przedstawić
rozmieszczenie głównych
języków na świecie oraz
języków mniejszości
narodowych w Polsce,
− rolę mediów w
globalizowaniu świata,
− proces przenikania i
upodabniania się kultur,
− tendencje do rozwoju
działań lokalnych.
scharakteryzować
konsekwencje zróżnicowania
narodowościowego,
religijnego i kulturowego
ludności świata,
− wykazać różnice i
podobieństwa między
chrześcijaństwem i
islamem,
− omówić wpływ kulturowocywilizacyjny na rozwój
społeczno-gospodarczy i
warunki życia ludności
wybranych regionów
świata,
− omówić zjawisko
przenikania kultur na
przykładzie wybranych
krajów.
scharakteryzować cechy i
rozmieszczenie wielkich
religii na świecie,
wykazać wpływ religii na
życie i gospodarkę człowieka,
podać przykłady państw
jednolitych i zróżnicowanych
pod względem rasy,
narodowości, języka i
wyznania,
scharakteryzować
konsekwencje zróżnicowania
narodowościowego,
religijnego i kulturowego
ludności świata,
− ocenić przejawy
globalizacji występujące
we własnym regionie.
wykazać się znajomością
przejawów globalizacji w
wymiarze politycznym,
gospodarczym, społecznym
i kulturowym, przedstawić
wpływ globalizacji na
światowa gospodarkę,
11. Zróżnicowanie
fizjonomiczne miast.
− uwarunkowania
historyczne, kulturowe i
cywilizacyjne rozwoju
miast na różnych
kontynentach (ze
szczególnym
uwzględnieniem Europy),
− zna przykłady miast na
świecie o różnych
cechach fizjonomicznych.
− zależności między
warunkami środowiska i
czynnikami historycznymi
a fizjonomią miasta.
− wskazać cechy
charakterystyczne różnych
typów fizjonomicznych
miast na podstawie opisu,
fotografii, filmu,
− porównać wygląd miast
różnych obszarów
kulturowo-cywilizacyjnych.
12. Współczesne procesy
urbanizacyj w krajach
wysoko rozwiniętych.
− terminy: aglomeracja,
konurbacja, megalopolis,
− rozmieszczenie różnych
typów zespołów
miejskich,
− kierunki i przyczyny zmian
w rozwoju wielkich
aglomeracji miejskich.
− kierunki i przyczyny zmian
w rozwoju wielkich
aglomeracji miejskich,
− warunki, w jakich
dochodzi do powstania
poszczególnych zespołów
miejskich.
− rozpoznać na schematach
poszczególne typy
zespołów miejskich,
− przedstawić warunki, w
jakich dochodzi do
powstania poszczególnych
typów zespołów miejskich,
− wyjaśnić przyczyny i
omówić kryzys
śródmieścia.
poszczególne państwa,
narody, pojedynczych
obywateli,
wyjaśnić wpływ czynników
przyrodniczych i
antropogenicznych na
kształtowanie się sieci
osadniczej (miejskiej i
wiejskiej),
wyjaśnić przestrzenne
zróżnicowanie wskaźnika
urbanizacji w Polsce i na
świecie,
wykazać się znajomością
typów zespołów miejskich,
urbanizacji,
przedstawić cechy
fizjonomiczne miast,
typowych dla różnych
rejonów świata
przedstawić pozytywne i
negatywne skutki
wyjaśnić wpływ czynników
przyrodniczych i
antropogenicznych na
kształtowanie się sieci
osadniczej (miejskiej i
wiejskiej),
wykazać się znajomością
typów zespołów miejskich,
przedstawić cechy
fizjonomiczne miast,
typowych dla różnych
rejonów świata
przedstawić pozytywne i
negatywne skutki
urbanizacji,
13. System osadniczy Polski.
Przemiany sieci osadniczej
w Polsce
− cechy systemu
osadniczego Polski,
− cechy rozmieszczenia
miast,
− przyczyny zróżnicowania
wskaźnika urbanizacji w
Polsce.
− hierarchiczny system
osadniczy w Polsce i
przekształcenia w nim
zachodzące,
− związek między kształtem
wsi a rzeźbą terenu,
− wpływ procesu
transformacji ustrojowej na
zmiany tendencji
rozwojowych w
jednostkach osadniczych.
14. Uwarunkowania rozwoju
rolnictwa na świecie.
− uwarunkowania
przyrodnicze i
społeczno-gospodarcze
rozwoju rolnictwa,
− obszary o bardzo
korzystnych i
niekorzystnych
warunkach naturalnych
rozwoju rolnictwa na
świecie i w Polsce.
− zależności między
poziomem rozwoju
rolnictwa a warunkami
przyrodniczymi i
społecznogospodarczymi,
− różnicę między żyznośc i
urodzajnością gleby.
15. Charakterystyka
− cechy rolnictwa
− powiązania między
− omówić system osadniczy
Polski i wskazać
przykłady jednostek
osadniczych dla
poszczególnych
poziomów systemu
osadniczego,
− przedstawić
uwarunkowania
historyczne dzisiejszej
sieci osadniczej Polski,
− wyjaśnić przyczyny
wyludniania się wsi
polskiej,
− scharakteryzować
współczesne procesy
urbanizacyjne w Polsce.
− dokonać analizy
środowiska
przyrodniczego
wybranych regionów pod
kątem przydatności dla
rozwoju rolnictwa,
− wyjaśnić wpływ
poszczególnych czynników
na rozwój rolnictwa,
− ocenić poziom gospodarki
rolnej na podstawie analizy
danych statystycznych.
− przedstawić i wyjaśnić
przedstawić główne cechy
sieci osadniczej Polski,
uwzględniając
uwarunkowania jej rozwoju,
wyjaśnić przestrzenne
zróżnicowanie wskaźnika
urbanizacji w Polsce i na
świecie,
przedstawić główne cechy
sieci osadniczej Polski,
uwzględniając
uwarunkowania jej rozwoju,
wykazać wpływ czynników
przyrodniczych i społecznogospodarczych na strukturę
użytkowania ziemi,
wykazać się znajomością
uwarunkowań
przyrodniczych
i pozaprzyrodniczych
rozwoju rolnictwa w Polsce i
na świecie,
scharakteryzować różne typy
rolnictwa intensywnego i
ekstensywnego.
intensywnego
i
ekstensywnego oraz ich
odmiany,
− cechy rolnictwa
samozaopatrzeniowego
i towarowego.
nakładami kapitału i pracy
a efektywnością rolnictwa.
16. Problemy wyżywienia
ludności na świecie.
− zróżnicowanie poziomu
wyżywienia ludności na
świecie,
− sposoby zwiększenia
produkcji żywności,
− przyczyny występowania
głodu na świecie,
− istotę „zielonej
rewolucji”,
− koncepcję rolnictwa
zrównoważonego,
− zróżnicowanie dynamiki
przyrostu produkcji
żywności.
− związek między
wyżywieniem a stanem
zdrowia społeczeństwa,
− różnicę między głodem
jawnym i utajonym.
17. Cechy polskiego
rolnictwa na tle rolnictwa
krajów UE.
− warunki przyrodnicze i
społeczno- gospodarcze rozwoju
rolnictwa w Polsce,
− główne cechy rolnictwa w
Polsce,
− najważniejsze tendencje
zmian w produkcji rolnej
w Polsce w drugiej
połowie XX wieku,
− zmiany, jakie zaszły w
polskim rolnictwie po
− wpływ poszczególnych
czynników na rozwój
rolnictwa w Polsce,
− związek między niską
dochodowością rolnictwa
a poziomem jego rozwoju.
prawidłowości w
rozmieszczeniu rolnictwa
intensywnego
i ekstensywnego na
świecie,
− określić poziom produkcji
rolnej na podstawie analizy
danych statystycznych.
− porównać cechy rolnictwa
ekstensywnego i
intensywnego,
− przedstawić i ocenić
możliwości zmniejszenia
głodu na świecie,
− rozpoznać typ rolnictwa
danego kraju na podstawie
wskaźników efektywności
rolnictwa.
gospodarki rolnej i ich
rozmieszczenie na świecie,
scharakteryzować główne
regiony rolnicze świata
− na podstawie analizy ma
w atlasie przedstawić
zróżnicowanie warunków
naturalnych rozwoju
rolnictwa w Polsce,
− ukazać cechy polskiego
rolnictwa na tle rolnictwa
krajów UE,
− dokonać oceny polskiego
rolnictwa na tle innych
krajów.
scharakteryzować rybactwo,
rybołówstwo i leśnictwo w
Polsce
,
przedstawić zróżnicowanie
poziomu rozwoju rolnictwa
w Polsce i na świecie oraz
jego konsekwencje (np.
problem głodu
i niedożywienia),
opisać działania
podejmowane w celu
zwiększania lub
ograniczania produkcji
żywności,
scharakteryzować cele i
zasady rolnictwa
ekologicznego,
18Cechy osadnictwa i
problematyka
żywnościowa na świecie
19. Problemy rozwoju
energetyki na świecie.
1989 roku w okresie
transformacji,
− zagrożenia i szanse dla
polskiego rolnictwa
związane z wejściem
Polski do UE,
− regionalne zróżnicowanie
udziału użytków rolnych
w strukturze
użytkowania ziemi w
Polsce.
−
− terminy: energetyka,
alternatywne źródła
energii, energetyka
ekologiczna,
− wykorzystywane obecnie
alternatywne źródła
energii,
− rejony wydobycia
surowców
energetycznych na
świecie,
− zróżnicowanie wielkości
produkcji energii
elektrycznej w różnych
regionach świata,
− zmiany w światowej
strukturze wykorzystania
surowców
energetycznych i ich
przyczyny.
−
−
Praca klasowa
− zależności między
poziomem rozwoju
gospodarczego kraju
a zużyciem surowców w
produkcji energii
elektrycznej,
− konieczność oszczędnego
gospodarowania energią
oraz przechodzenia na
energetykę alternatywną,
− dlaczego energetyka jest
uznawana za strategiczny
dział gospodarki,
− tendencje zmian w
strukturze zużycia
surowców
energetycznych na
świecie.
− przedstawić zależności
między poziomem rozwoju
gospodarki
a
produkcją energii
elektrycznej,
− wyjaśnić, dlaczego
wielkość produkcji energii
elektrycznej oraz jej ilość
na 1 mieszkańca są
miernikami rozwoju
gospodarczego.
porównać strukturę i rolę
przemysłu w krajach o
różnym poziomie rozwoju
gospodarczego,
scharakteryzować czynniki
lokalizacji różnych gałęzi
przemysłu
przedstawić współczesne
przemiany w światowej i w
polskiej energetyce, w tym
wykorzystanie
alternatywnych źródeł
energii
20. Aktualne problemy i
przyszłość polskiej
energetyki.
21. Stan przemysłu Polski
jako wynik procesów
historycznych
i zmian
ustrojowych.
22. Dysproporcje rozwoju
gospodarczego na
świecie.
− obszary występowania i
wydobycia surowców
energetycznych w Polsce,
− strukturę surowcową
polskiej energetyki,
− główne problemy polskiej
energetyki,
− możliwości wykorzystania
w Polsce alternatywnych
źródeł energii,
− lokalizację największych
elektrowni cieplnych i
wodnych.
− gałęzie przemysłu
preferowane na
poszczególnych etapach
rozwoju przemysłu,
− przestrzenne
zróżnicowanie
uprzemysłowienia Polski.
− konieczność
przeprowadzenia zmian w
energetyce polskiej.
− wyjaśnić strukturę
surowcową polskiej
energetyki,
− ocenić obecny stan
energetyki
w
Polsce,
− wskazać przykłady
wykorzystania
w
Polsce alternatywnych
źródeł energii.
scharakteryzować
najważniejsze gałęzie
przemysłu w Polsce i na
świecie, np. przemysł
paliwowo-energetyczny
− konieczność zmian, jakie
muszą być
przeprowadzone w polskim
przemyśle,
− przyczyny aktualnych
problemów polskiego
przemysłu na tle
historycznym.
przemysł zaawansowanych
technologii,
wykazać się znajomością
cech i rozmieszczenia
wielkich regionów oraz
okręgów przemysłowych na
świecie,
przedstawić okręgi
przemysłowe w Polsce,
− terminy: globalizacja,
reindustrializacja,
restrukturyzacja,
− przyczyny i etapy
reindustrializacji
przemysłu,
− kierunki zmian w
− zmiany zachodzące
współcześnie na
przemysłowej mapie
świata,
− proces globalizacji
przemysłu,
− znaczenie małych i
− ukazać zmiany, jakie
zaszły w polskim
przemyśle po
wprowadzeniu zasad
gospodarki rynkowej,
− przedstawić strukturę
gałęziową przemysłu
poszczególnych okręgów
przemysłowych,
− ukazać zmiany, jakie
powinny dokonać się w
polskim przemyśle w
celu podniesienia jego
konkurencyjności na
rynkach światowych.
− omówić na przykładach
procesy restrukturyzacji i
reindustrializacji.
porównać strukturę i rolę
przemysłu w krajach o
różnym poziomie rozwoju
gospodarczego,
przedstawić cechy
gospodarki krajów na różnym
poziomie rozwoju społeczno-
23. Problemy
restrukturyzacji
przemysłu w Polsce.
24. Przemysł
zaawansowanych
technologii na świecie.
organizacji i strukturze
produkcji przemysłowej na
świecie,
− współczesne centra i
peryferie globalnej
gospodarki,
− rejony eksploatacji
surowców na
poszczególnych
kontynentach,
− obszary nowo
uprzemysłowione na
świecie.
− główne cechy przemysłu
Polski,
− główne okręgi
przemysłowe Polski i ich
strukturę gałęziową.
− kryteria stosowane do
wyodrębnienia przemysłu
zaawansowanych
technologii,
− czynniki lokalizacji
przemysłu
zaawansowanych
technologii,
średnich przedsiębiorstw
dla rozwoju przemysłu.
− konieczność
restrukturyzacji przemysłu
w Polsce,
− złożoność procesów
restrukturyzacyjnych,
− przyczyny i bariery
napotykane na drodze
restrukturyzacji przemysłu
w Polsce.
− wpływ poszczególnych
czynników na lokalizację
zakładów przemysłu
zaawansowanych
technologii.
gospodarczego,
przedstawić konsekwencje
dysproporcji gospodarczych i
społecznych między krajami
(regionami) na różnym
poziomie rozwoju społecznogospodarczego, w tym
konflikt "bogata Północ""biedne Południe",
− omówić procesy
restrukturyzacyjne na
przykładzie GOP i
Łódzkiego OP,
− określić konsekwencje
społeczne restrukturyzacji
starych okręgów
przemysłowych,
− ocenić na podstawie
analizy map stopień
degradacji środowiska
w poszczególnych
okręgach przemysłowych
Polski.
− ocenić możliwości
powstania technopolii w
Polsce,
− uzasadnić, dlaczego
technopolie powstają
tylko w krajach
rozwiniętych
gospodarczo.
przedstawić okręgi
przemysłowe w Polsce
przemysł zaawansowanych
technologii,
25, Rozwój sektora
usługowego i jego
znaczenie w gospodarce
świata.
Transport na świecie
− rozmieszczenie
przemysłu wysokiej
techniki na świecie,
− gałęzie i branże
przemysłu zaliczane do
przemysłu
zaawansowanych
technologii,
− pojęcia: park naukowy,
park technologiczny,
technopolie.
− rodzaje usług,
− prawidłowości dotyczące
rozwoju usług w krajach o
różnym poziomie rozwoju
gospodarczego,
− znaczenie usług w polskiej
gospodarce.
− charakterystyka
transportu kolejowego,
samochodowego,
wodnego i lotniczego
− rolę, jaką pełnią usługi w
rozwoju gospodarczym,
− związek między
poziomem rozwoju
gospodarczego a
zatrudnieniem w usługach,
− zmiany jakie zaszły w
usługach w Polsce w
okresie transformacji.
− wskazać czynniki
wpływające na rozwój
usług w krajach o różnym
poziomie rozwoju
gospodarczego,
− omówić rozwój usług w
państwach o różnym
poziomie rozwoju
gospodarczego,
− przedstawić rozwój usług
w Polsce po 1989 roku,
− ocenić stan usług we
własnym regionie.
wykazać się znajomością
zalet i wad poszczególnych
rodzajów transportu,
przedstawić wpływ
warunków przyrodniczych i
społeczno-gospodarczych na
rozwój i strukturę transportu
w Polsce i na świecie,
scharakteryzować sieć
transportu i jej zmiany w
Polsce i na świecie,
wyjaśnić zróżnicowanie
udziału poszczególnych
rodzajów transportu w
przewozach i pracy
przewozowej w Polsce i na
świecie,
scharakteryzować zmiany w
zakresie środków i sieci
transportu w Polsce i na
świecie,
wykazać zmiany znaczenia
poszczególnych rodzajów
transportu wraz z rozwojem
społeczno-gospodarczym,
26. Rozwój telekomunikacji
i jej rola we
współczesnym świecie.
Transport w Polsce
− przemiany zachodzące w
telekomunikacji,
− nowoczesne systemy
telekomunikacji,
− podział łączności.
− charakterystyka
transportu kolejowego,
samochodowego,
wodnego i lotniczego
− rolę, jaką pełni
telekomunikacja w
rozwoju gospodarczym.
27. Korzyści i zagrożenia
wynikające z
intensywnego rozwoju
turystyki na świecie.
− pojęcia: ruch turystyczny,
gospodarka turystyczna,
− rodzaje turystyki,
− czynniki, jakie
zadecydowały o
− wpływ turystyki na rozwój
gospodarczy regionów i
państw.
− na podstawie analizy
danych statystycznych
przedstawić
i
wyjaśnić przestrzenne
zróżnicowanie rozwoju
telekomunikacji na
świecie,
− ukazać konsekwencje
społeczne
i
gospodarcze gwałtownego
rozwoju telekomunikacji.
− przedstawić na
wybranych przykładach
wpływ turystyki na
środowisko naturalne,
− ukazać rolę turystyki w
przedstawić rozwój oraz rolę
łączności w gospodarce
Polski i świata,
scharakteryzować cele i
motywy ruchu turystycznego
we współczesnym świecie,
wyjaśnić przyczyny
szybkiego rozwoju turystyki
28. Walory turystyczne
Polski.
dynamicznym rozwoju
turystyki w drugiej
połowie XX wieku,
− najważniejsze regiony
turystyczne na świecie,
− problemy wynikające z
dynamicznego rozwoju
turystyki.
− czynniki decydujące o
atrakcyjności turystycznej
Polski,
− główne regiony
turystyczne Polski.
− rolę, jaką pełni turystyka w
rozwoju naszego kraju i
poszczególnych jego
regionów.
29. Dysproporcje w rozwoju
gospodarczym świata.
− mierniki poziomu
rozwoju krajów.
− zróżnicowanie PKB na
świecie.
− zróżnicowanie wskaźnika
rozwoju społecznego
(HDI) na świecie.
− formy pomocy krajom
biednym.
− wpływ różnych czynników
na wzrost dysproporcji
między krajami bogatymi i
biednymi.
30Handel międzynarodowy
W: zna i rozumie pojęcia:
W: zna i rozumie pojęcia:
zbliżeniu różnych kultur i na świecie,
narodów świata,
wykazać atrakcyjność
turystyczna różnych regionów
− ukazać walory
Polski, Europy i świata,
turystyczne wybranych
przedstawić ekonomiczne,
regionów świata na
podstawie różnych źródeł społeczne i przyrodnicze
wiedzy.
konsekwencje rozwoju
turystyki
przedstawić przyrodnicze i
− na podstawie różnych
antropogeniczne walory
źródeł wiedzy
turystyczne Polski,
przedstawić walory
wykazać atrakcyjność
turystyczne wybranych
turystyczna różnych regionów
regionów turystycznych
Polski, Europy i świata,
Polski,
− przedstawić korzyści, jakie
może odnieść Polska dzięki
rozwojowi turystyki,
− ocenić rolę rozwoju
turystyki w wybranych
regionach kraju.
przedstawić mierniki
− wyjaśnić przyczyny
poziomu rozwoju społecznowzrostu dysproporcji
gospodarczego i jakości życia
pomiędzy poziomem
życia w krajach wysoko i ludności,
scharakteryzować fazy
słabo rozwiniętych,
− porównać zróżnicowanie
rozwoju społeczno-PKB
i wskaźnika
gospodarczego:
rozwoju społecznego
przedindustrialna, industrialna
(HDI) na świecie,
i postindustrialna,
− na podstawie analizy
danych statystycznych
dokonać podziału państw
na wysoko i słabo
rozwinięte.
potrafi przedstawić
przedstawić rolę usług
Międzynarodowe kontakty
gospodarcze
handel międzynarodowy –
obrót międzynarodowy,
eksport, import, bilans
handlowy, bilans płatniczy,
struktura towarowa handlu,
struktura geograficzna
handlu,
zna i rozumie pojęcia:
transfer kapitałowy,
korporacje międzynarodowe,
reeksport, saldo aktywne,
saldo pasywne, obroty
kapitałowe – saldo inwestycji
zagranicznych,
−
embargo, ceny dumpingowe,
protekcjonizm państwowy,
strefa wolnocłowa, obrót
bieżący, obrót kapitałowy,
terms of trade, popyt, podaż,
U: potrafi wyjaśnić, jaką rolę
w handlu międzynarodowym
mają badania marketingowe i
działania reklamowe,
potrafi wyjaśnić korzyści
lokowania inwestycji
zagranicznych w krajach
rozwijających się,
prawidłowości ukazujące
związki między poziomem
rozwoju gospodarczego kraju
a strukturą towarową obrotu
międzynarodowego
−
finansowych w życiu
społecznym i gospodarczym
danego kraju,
wykazać wpływ
międzynarodowej wymiany
handlowej na rozwój
społeczno-gospodarczy
państw,
przedstawić czynniki
rozwoju handlu
międzynarodowego,
przedstawić rodzaje obrotów
w handlu międzynarodowym
Polski i innych krajów,
scharakteryzować strukturę
towarowa i geograficzna
obrotów handlu światowego
oraz Polski,
31. Charakterystyka
społecznogospodarcza
najbiedniejszych krajów
świata.
− przyczyny zacofania
gospodarczego
najbiedniejszych państw
świata,
− cechy charakteryzujące
najbiedniejsze państwa
świata.
− wpływ czynników
przyrodniczych,
społecznych, historycznych
i kulturowych na poziom
rozwoju państwa.
− wyjaśnić przyczyny
zacofania gospodarczego
na przykładzie Etiopii.
32. Charakterystyka
społecznogospodarcza
najbogatszych krajów
świata.
− cechy charakteryzujące
państwa wysoko
rozwinięte.
− wpływ czynników
przyrodniczych,
społecznych, historycznych
i kulturowych na poziom
zamożności danego kraju.
− wyjaśnić przyczyny
wysokiej zamożności
najbogatszych państw
świata na przykładzie
Japonii, USA i krajów
Europy Zachodniej.
wyjaśnij dysproporcje
rozwoju społecznogospodarczego krajów oraz
regionów świata i Polski,
podać przykłady działań
zmniejszających dysproporcje
rozwoju społecznogospodarczego krajów oraz
regionów świata i Polski,
scharakteryzować różne
koncepcje rozwoju
gospodarczego państw i
regionów, w tym ekorozwój,
przedstawić cechy rozwoju
społeczno-gospodarczego
państw oraz regionów świata i
Polski,
33.Globalne zagrożenia
środowiska naturalnego
wywołane antropopresją
− globalne zagrożenia
środowiska naturalnego
na Ziemi,
− przyczyny globalnych
zagrożeń.
− współzależność
środowiska przyrodniczego
i działalności człowieka.
− omówić na konkretnych
przykładach przyczyny i
stopień degradacji
środowiska.
34. Rozwój zrównoważony
szansą dla środowiska
naturalnego.
− zasady rozwoju
zrównoważonego,
− podstawowe akty prawne i
porozumienia dotyczące
ochrony środowiska
przyrodniczego.
− konieczność wdrażania
zasad rozwoju
zrównoważonego.
35. Formy współpracy
międzynarodowej.
− historię powstania i cele
działania ONZ, NATO i
UE,
− cele działania niektórych
organizacji i instytucji
finansowych działających
przy ONZ,
− etapy pogłębiania i
poszerzania integracji w
ramach UE,
− instytucje sprawujące
władzę w UE,
− zasady wspólnej polityki
gospodarczej w ramach
UE,
− organizacje
− konieczność współpracy
międzynarodowej na wielu
płaszczyznach: politycznej,
wojskowej, gospodarczej
oraz kulturalnej.
− ukazać rolę organizacji
działających na rzecz
środowiska
w propagowaniu zasad
rozwoju zrównoważonego,
− przedstawić przykłady
wdrażania rozwoju
zrównoważone w Polsce.
− wskazać różnicę między
unią gospodarczą a unią
polityczną,
− wykazać znaczenie
wprowadzenia Euro jako
wspólnej waluty w krajach
UE.
przedstawić poglądy
filozoficzne, dotyczace relacji
człowiek-środowisko
przyrodnicze i ich ewolucję,
scharakteryzować przykłady
zależności człowiek-środowisko na różnych
etapach rozwoju
cywilizacyjnego,
scharakteryzować w różnych
aspektach procesy integracji
i dezintegracji w Europie po
1990 r., wykazać się
znajomością udziału Polski
w procesach integracyjnych
w Europie,
przedstawić główne
ugrupowania integracyjne na
świecie,
36. Korzyści
i
zagrożenia wynikające
z przystąpienia Polski do
UE.
międzynarodowe, do
których należy Polska.
− procedurę przystąpienia
państw do UE,
−
− korzyści i zagrożenia w
związku przystąpieniem
Polski do UE.
37. Przemiany polityczne,
gospodarcze i społeczne
w Europie Środkowej.
− zmiany polityczne jakie
nastąpiły w Europie na
przełomie lat 80. i 90. i w
latach 90.,
− problemy społeczne i
gospodarcze wynikające z
transformacji w krajach
Europy Środkowej.
− złożoność przemian
politycznych,
gospodarczych i
społecznych w krajach
transformacji ustrojowej
i gospodarczej,
− wpływ przemian na
położenie geopolityczne
Polski.
38. Ogniska napięć i
konfliktów na świecie.
− przestrzenne
rozmieszczenie i
przykłady współczesnych
konfliktów zbrojnych na
świecie oraz przyczyny
tych konfliktów.
− podłoże głównych
konfliktów występujących
obecnie na świecie.
− zaprezentować korzyści i
zagrożenia dla Polski i
regionu, w którym mieszka
uczeń wynikające
z przystąpienia do UE,
− ukazać wartości, które
wniesła Polska do UE,
− przedstawić i uzasadnić
swoje stanowisko na temat
przystąpienia Polski do
UE.
− na podstawie analizy
danych statystycznych i
map porównać kraje
Europy Środkowej pod
względem cech środowiska
i gospodarki.
,
wykazać się znajomością
współczesnej mapy
politycznej świata oraz mapy
administracyjnej Polski,
− ukazać skutki konfliktów wykazać się znajomością
zbrojnych na wybranych przyczyn i następstw
konfliktów i napięć na
przykładach.
świecie oraz wskazać obszary
ich występowania,
przedstawić
niebezpieczeństwa
wynikające z terroryzmu i
innych zagrożeń społecznoekonomicznych dla
społeczeństw na świecie,
scharakteryzować przykłady
międzynarodowych działań
w rozwiązywaniu i
zapobieganiu konfliktom
zbrojnym i innym
zagrożeniom społecznoekonomicznym, z
uwzględnieniem udziału
Polski,
39 Geograficzne
uwarunkowania stanu
zdrowotnego ludności na
wybranych przykładach
scharakteryzować cechy i
rozmieszczenie najbardziej
rozpowszechnionych chorób
(w tym cywilizacyjnych) w
Polsce i na świecie,
przedstawić i wyjaśnić
zróżnicowanie stanu zdrowia
ludności w Polsce i na
świecie
przedstawić globalne i
regionalne działania
podejmowane w celu
zapobiegania oraz
zwalczania chorób
cywilizacyjnych i