ZMYSŁ MAGNETYCZNY Orientacja przy użyciu magnetycznego pola ziemi Z pomocą żelaznej igły, która została umocowana na drążku, wykorzystują żeglarze od stuleci magnetyczne pole ziemi do orientacji na pełnym morzu. Już Vasco da Gama miał kompas na statku, kiedy odkrywał Indie. Pole magnetyczne ziemi wykorzystywane jest też przez zwierzęta, które podejmują dalekie wędrówki, zaliczyć możemy do nich ptaki wędrowne czy białe wieloryby. W tym celu gromadzą zwierzęta w niektórych komórkach, uwzględniając aspekt strukturalny, magnetyczny, zawierający żelazo minerał – magnetyt. Minerał ten został także odnaleziony w Rys. 1: pszczoła podczas lotu organizmie pszczoły miodnej, a w roku 1986 wykazano, że zmiana pola magnetycznego ziemi w pobliżu ula, ma wpływ na realizację przez pszczoły ich podrygującego tańca w locie. W rezultacie tego może dojść do przekazywania błędnych informacji do innych osobników. Z drugiej strony mogłyby pszczoły poradzić sobie lepiej w swoim środowisku, gdyby doszło do wzmocnienia słabego pola magnetycznego ziemi przy użyciu sztab magnetycznych. Zjawisko to zostało zbadane przy użyciu dwóch uli. W jednym z uli nie dokonano żadnych zmian (ul kontrolny)przy drugim ulu zainstalowano pole magnetyczne skierowane w kierunku północpołudnie (ul testowy), co miało za zadanie wzmocnienie naturalnego pola magnetycznego ziemi. W celu porównania, przez kolejne wieczory o tym samym czasie, mierzona była waga uli. Okres Ul kontrolny Ul testowy Dzień 1 4,0 kg 5,5 kg Dzień 2 2,0 kg 2,5 kg Dzień 3 1,5 kg 3,5 kg Dzień 4 1,5 kg 1,5 kg Dzień 5 0,1 kg 1,0 kg Dzień 6 1,0 kg 1,0 kg Dzień 7 1,3 kg 1,2 kg Dzień 8 1,2 kg 1,3 kg Dzień 9 2,9 kg 4,0 kg Dzień 10 3,0 kg 4,9 kg tabela 1:codzienne zmiany wagowe uli na przestrzeni 10 dni © Christoph Bauer Zadania 1. Wykorzystaj dane z tabeli 1 dla stworzenia wykresu punktowego z dwoma grafami, uwzględniając czas (dni) w odniesieniu do codziennego przyrostu masy. 2. Opisz przebieg wykresu. 3. Postaw hipotezę, jak można wytłumaczyć różne przyrosty masy. 4. Wyjaśnij krótko, dlaczego w tym przypadku chodzi tylko o hipotezę i jak mogłaby być ona sprawdzona. 5. Wyjaśnij, dlaczego dokonano ważenia ula o tej samej wieczornej godzinie. Uwaga: 6. Wcześniej dokonaj analizy danych wagowych ula eHiveDEU-DHG-1 w dniach od 08.07.2016 do 10.07.2016 na stronie www.beebit.de. Nastepujący wykres został sporządzony na podstawie pomiarów dokonanych w elektronicznym ulu eHive w Wurzburgu, w czerwcu 2016 roku. Dokonaj analizy zmian wagowych w ciągu dwóch dni, następnie określ różnicę tych zmian w odniesieniu do ula testowego i kontrolnego. Rys. 3: dane wagowe ila des eHive DEU-DHG-1 od 16.06.2016 do 17.06.2016 7. Postaw uzasadnione hipotezy, które mogłyby wyjaśnic przebieg wykresu, zweryfikuj to z pomocą danych BeeBIT. 8. W kolejnym eksperymencie zostaną zainstalowane sztaby magnetyczne naprzeciw pola magnetycznego ziemi (kierunek wschód-zachód). Narysuj wykres, który twoim zdaniem przedstawi przypuszczalny przebieg zmian wagowych, umieść go na diagramie zadania nr 1, a następnie uzasadnij swoją decyzję. 9. W pewnym czasopiśmie dla pszczelarzy można znaleźć następującą radę: „Proszę nie ustawiać roju pszczół w pobliżu linii wysokiego napięcia.“ Oceń, czy ta opinia jest rozsądna.