2 Mechanizm rynkowy

MECHANIZM RYNKOWY
dr Sylwia Machowska
Plan wykładu






Gospodarka rynkowa
Mechanizm rynkowy
Rynek
Popyt, wielkość popytu, prawo popytu
Podaż, wielkość podaży, prawo podaży
Równowaga rynkowa
Gospodarka

Gospodarka rynkowa
Gospodarka w której zasadniczy wpływ na
alokację czynników wytwórczych mają
indywidualne decyzje konsumentów i
producentów dóbr i usług, a nie decyzje
władz administracyjnych różnego szczebla.

Gospodarka nakazowa
Gospodarka w której:
1. Wszystkie decyzje alokacyjne
podejmowane są przez państwo,
2. Państwo decyduje o tym, co, jak i dla kogo
produkować,
3. Szczegółowe nakazy kierowane są do
gospodarstw domowych oraz producentów
dóbr i usług.

Gospodarka mieszana
Gospodarka w której:
1. Państwo i sektor prywatny współdecydują o
alokacji czynników wytwórczych,
2. Państwo kontroluje procesy rynkowe,
występujące tendencje oraz równowagę
(podatki, płatności transferowe, ulgi, itp.),
3. Państwo dostarcza dobra i usługi publiczne.
Mechanizm rynkowy

Mechanizm rynkowy to wszelkie procesy
popytowo – podażowe pojawiające się na
rynkach czynników wytwórczych
uruchamiające podobne procesy na rynkach
dóbr i usług gotowych i odwrotnie.
Rynek
Kryteria Klasyfikacji Rynków
Rynek ze względu na
przedmiot obrotu
Rynek ze względu
zasięg działania
Rynek ze względu
na sytuację rynkową
Rynek ze względu
na charakter
Rynek ze względu
na stopień
zrównoważenia
ceny
Rynek Dóbr i usług
Konsumpcyjnych
Rynek Lokalny
Rynek Nabywcy
Rynek Homogeniczny
(Jednorodny)
Rynek Doskonały
Rynek Czynników
Produkcji (Pracy, Ziemi,
Kapitału)
Rynek Regionalny
Rynek Sprzedawcy
Rynek Krajowy
Rynek
Międzynarodowy
Rynek Światowy
Rynek
Heterogeniczny
(Niejednorodny)
Rynek Niedoskonały
Rynek


Rynek to zespół warunków, które
doprowadzają do kontaktu pomiędzy
sprzedającymi i kupującymi w celu
dokonania transakcji kupna-sprzedaży.
Rynek to proces, w którym kupujący i
sprzedający decydują o ilościach dóbr
nabywanych i sprzedawanych oraz o ich
cenach.
Rynek

Rynek to proces wzajemnego
oddziaływania popytu i podaży za
pośrednictwem ceny.
Uczestnicy rynku
Uczestnikami rynku są:



Gospodarstwa domowe – to grupa ludzi wspólnie
zamieszkujących i podejmujących wspólne decyzje;
Przedsiębiorstwa – podmioty gospodarujące, które
wykorzystują usługi czynników produkcji do wytwarzania
dóbr i usług, które następnie sprzedają innym
uczestnikom procesu rynkowego;
Rząd (władza centralna) – obejmuje instytucje
należące do rządu i te, które swoje istnienie
zawdzięczają rządowi, jedną z funkcji władzy centralnej
jest kierowanie gospodarką.

Rynek to proces wzajemnego
oddziaływania popytu i podaży za
pośrednictwem ceny.
POPYT
PODAŻ
Popyt – definicje

Popyt (D) to odwrotna zależność ilościowo –
cenowa wskazująca ile jednostek danego dobra
konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć przy
różnych poziomach ceny (P), w określonym
przedziale czasu, ceteris paribus.
Ceteris paribus to przyjmowane założenie o
niezmienności innych czynników.

Wielkość popytu jest to ilość dobra (X) nabywana
przy danej cenie (jest to punkt na krzywej popytu)
Prawo popytu i krzywa popytu
Przesunięcia
wzdłuż krzywej
to skutek zmiany
ceny (prawo
popytu) przy
ceteris paribus
Cena (P)

Wzrost ceny dobra
powoduje spadek
wielkości popytu, zaś
spadek ceny powoduje
wzrost wielkości popytu.P1

Graficznym wyrazem
działania prawa popytu
P
jest przesunięcie wzdłuż 2
krzywej popytu w górę
lub w dół
D
Q1
Q2
Ilość (Q)
Czynniki pozacenowe (ceteris paribus) i krzywa
popytu

Zmiany czynników
pozacenowych
powodują, zmianę
popytu.
Graficznym wyrazem
oddziaływania
czynników
pozacenowych jest
przesunięcie całej
krzywej popytu w
prawo lub w lewo
Cena (P)

Przesunięcia
całej krzywej to
skutek zmiany
czynników
pozacenowych
(ceteris paribus)
P1
QB
Q1
QA
Ilość (Q)
Czynniki pozacenowe („ceteris paribus”) wpływające
na popyt:






Ceny innych produktów (substytucyjnych i
komplementarnych)
Dochody nabywców
Moda, preferencje, gusty, postęp cywilizacyjny
Liczba kupujących
Przewidywania dotyczące cen w przyszłości
Pozostałe czynniki

ceny innych produktów - porównujemy
dany towar z innymi dobrami oferowanymi na
rynku (z ich cenami). Ma to szczególne
znaczenie w przypadku dóbr
substytucyjnych (czyli takich, które mogą
się wzajemnie zastępować, ponieważ
zaspokajają tę samą potrzebę) oraz dóbr
komplementarnych (czyli takich, które
muszą być kupowane razem z innymi i
używane łącznie, ponieważ konsumowane
osobno są właściwie bezużyteczne).
Dobra substytucyjne i
komplementarne - zależności


Zależność między takimi dobrami wygląda
tak, że: jeśli cena danego towaru rośnie, to
maleje wielkość popytu na niego, ale
rośnie popyt na jego substytut.
Z kolei jeśli cena dobra
komplementarnego rośnie, to spada
wielkość popytu na nie i jednocześnie
zmniejsza się popyt na dobro
komplementarne w stosunku do niego;
Dobra substytucyjne i komplementarne - zależności

Dobra A i B są substytutami.
PA

DB
Dobra A i B są komplementarne wobec siebie.
PA
DB

dochody nabywców - suma pieniędzy,
jaką można przeznaczyć na transakcje
na określonym rynku w danym czasie.
Oczywiście nie bez znaczenia jest
skłonność do oszczędzania. Jednak
ogólnie rzecz biorąc im wyższy dochód,
tym większy popyt zgłasza uczestnik
rynku;

moda, preferencje, gusty, postęp
cywilizacyjny - czynniki te odgrywają
coraz większą rolę w określaniu
zgłaszanego popytu. Indywidualne
upodobania kupującego mają znaczący
wpływ na dokonywane zakupy. Coraz
większą rolę przypisuje się reklamie, która
w znacznej mierze kształtuje rozmiary
popytu na współczesnych rynkach;


liczba kupujących - na rynku najczęściej
występuje zależność następującej postaci:
im więcej kupujących, tym większy
popyt obserwowany na rynku;
przewidywania dotyczące cen w
przyszłości - prognozy dotyczące
kształtowania się cen w najbliższym
czasie wpływają na popyt - jeśli wzrost
ceny jest bardzo prawdopodobny, to popyt
na produkt może wzrosnąć (ludzie będą
chcieli kupić więcej towaru zanim stanie
się on droższy niż obecnie);

pozostałe czynniki - przybierają postać
najczęściej jakiejś chwilowej tendencji,
zaleceń lekarzy, filmu itp. Przyczyny te
często wydają się być nieracjonalne,
jednak wpływają na rozmiary popytu.
Z powodu rosnącej populacji
pingwinów rośnie popyt na lód.
Cena
Popyt
(zł/tabliczkę) (mln
Cena (P)
Popyt na czekoladę – przykład
5
tabliczek/rok)
4
0,00
1,00
200
160
2,00
3,00
4,00
120
80
40
5,00
0
3
2
1
40
80
120
160
200 (Q)
Ilość
Popyt na czekoladę - przykład

Nawet gdy cena wynosi 0 zł, wielkość
popytu na czekoladę ma pewne granice
(nie można jej zjeść za dużo); ceteris
paribus wraz ze wzrostem ceny wielkość
popytu na czekoladę maleje (przy cenie
5 zł nikt jej nie kupi)

Przykładem zmian innych czynników
kształtujących popyt na czekoladę może
być np. obniżka cen innych słodyczy
(zastąpienie czekolady innymi
słodyczami), kampania dentystów
ostrzegająca przed próchnicą, lub też
nagły spadek dochodów gospodarstw
domowych (każda z tych zmian
zmniejszyłaby zapotrzebowanie przy
każdej cenie)
Przypomnienie
Zmiana popytu i zmiana wielkości popytu


Zmiana popytu ilustrowana jest
przesunięciem krzywej D.
Zmiana wielkości popytu – przesunięciem
po krzywej D.
Czy ruch krzywej popytu w prawo
obrazuje prawo popytu ?
P
D
0
X
Czy prawo popytu mówi o
wzroście bądź spadku popytu ?
P
D
0
X
Czy wzrost ceny dobra X
spowoduje spadek popytu na to
dobro ?
P
D
0
X
Czy spadek ceny dobra X
spowoduje wzrost wielkości
popytu na to dobro ?
P
D
0
X
Podaż – definicje

Podaż (S) to prosta zależność ilościowo–
cenowa wskazująca ile jednostek danego
dobra producenci są skłonni i są w stanie
dostarczyć na rynek przy różnych
poziomach ceny (P), w określonym
przedziale czasu, ceteris paribus.

Wielkość podaży to ilość dobra
wytwarzana przy danej cenie przez
producentów (punkt na krzywej S).


Wzrost ceny dobra
powoduje wzrost
wielkości podaży, zaś
spadek ceny spadek
wielkości podaży
Graficznym wyrazem
działania prawa
podaży jest
przesunięcie wzdłuż
krzywej podaży w
górę lub w dół
Cena (P)
Prawo podaży i krzywa podaży
Przesunięcia
wzdłuż krzywej
to skutek zmiany
ceny (prawo
popytu) przy
ceteris paribus
S
P1
P2
Q2
Q1
Ilość (Q)


Zmiany czynników
pozacenowych
powodują zmianę
podaży.
Graficznym wyrazem
działania czynników
pozacenowych jest
przesunięcie całej
krzywej podaży w
prawo lub w lewo.
Cena (P)
Czynniki pozacenowe (ceteris paribus) i krzywa
podaży
Przesunięcia
całej krzywej to
skutek zmiany
czynników
pozacenowych
(ceteris paribus)
P1
QB
Q1
QAIlość (Q)
Czynniki pozacenowe („ceteris paribus”) wpływające na
podaż:






Ceny czynników produkcji
Dostępność czynników produkcji
Technologia produkcji
Ceny innych produktów
Liczba sprzedających
Oczekiwania dotyczące przyszłych cen
produktów i czynników wytwórczych


ceny czynników produkcji - zależność
ta oznacza, że podaż danego towaru
zależy od kosztów jego wytworzenia.
Jeżeli koszty spadają, to rośnie
opłacalność produkcji, a tym samym
producenci decydują o zwiększeniu
podaży tegoż dobra;
dostępność czynników produkcji dostępność czynników wytwórczych ma
wpływ na ceny tych czynników, a tym
samym wpływa na całą podaż;

technologia produkcji - oznacza
pewien sposób zorganizowania procesu
wytwarzania danego produktu,
najczęściej im lepsza technologia, tym
niższe koszty wytwarzania, pozwalające
na zwiększenie podaży.

ceny innych produktów - w sytuacji
rosnących cen innych wyrobów, produkcja
danego dobra staje się relatywnie
nieopłacalna, więc producenci przesuwają
swoje zasoby do tych dziedzin, w których
ceny są wyższe i pozwalają na osiągnięcie
większych przychodów i zysków;


liczba sprzedających - jeśli rośnie liczba
producentów/dostawców danego towaru
na rynek, wzrasta tym samym podaż
danego produktu;
oczekiwania dotyczące przyszłych cen
produktów i czynników wytwórczych jeśli prawdopodobny jest wzrost cen
czynników wytwórczych, podaż danego
towaru zostanie najpierw zwiększona.
Jeśli natomiast przewiduje się, że ceny
dobra wzrosną, to podaż może zostać
ograniczona;

Przykładem zmian innych czynników
kształtujących podaż czekolady mogą być
np. usprawnienia techniczne w procesie
pakowania, obniżające się koszty
produkcji, co przejawiło by się wzrostem
ilości oferowanej przy każdym poziomie
ceny
Cena
Podaż
(zł/tabliczkę
)
(mln
tabliczek/rok)
0,00
1,00
2,00
3,00
4,00
5,00
0
0
40
80
120
160
Cena (P)
Podaż czekolady – przykład
5
4
3
2
1
40
?
80
120
160
200 (Q)
Ilość
Podaż czekolady - przykład

Ponieważ produkcja czekolady wymaga
poniesienia określonych kosztów, nikt
nie byłby chętny oferować jej po cenie 0
zł, dopiero cena 2 zł za sztukę stwarza
bodziec do zaoferowania czekolady;
wraz ze wzrostem ceny od tego
poziomu sprzedaż czekolady staje się
coraz bardziej opłacalna, i w
konsekwencji rośnie wielkość podaży.
Równowaga rynkowa – cena i ilość równowagi

Na rynku następuje spotkanie nabywców i
sprzedawców. Interesy obu grup są
przeciwstawne. Nabywcy chcieliby kupić jak
najtaniej a producenci chcieliby sprzedać jak
najdrożej, istnieją jednak granice, gdyż:
- Żaden nabywca nie może zapłacić każdej ceny – po
osiągnięciu pewnego poziomu zrezygnuje z
zakupu.
- Żaden sprzedawca nie może sprzedać swojego
produktu taniej niż wynika to z kosztów produkcji i
określonego zysku minimalnego.

Rynek w wyniku gry popytu i podaży będzie dążył
do równowagi rynkowej.
Równowaga rynkowa następuje gdy wielkość
popytu zrówna się z wielkością podaży. Jednak
rynek nie zawsze osiąga równowagę.

No, to co jest jak równowagi nie ma?


Przy zbyt niskiej cenie wielkość
zapotrzebowania przewyższa ilość
oferowaną, przy zbyt wysokiej cenie ilość
oferowana przewyższa wielkość
zapotrzebowania.

Równowaga rynkowa zmienia się za każdym
razem gdy wpłynie na nią zmiana ceny lub
któryś z czynników pozacenowych
oddziałujących na popyt i podaż, które powodują
przesunięcia się krzywych popytu i podaży w
prawo lub w lewo.
Zmiana równowagi rynkowej
P
X
Nadwyżka i niedobór
Sytuacja kiedy:
wielkość S > wielkości D
nadwyżka rynkowa
wielkość D > wielkości S
niedobór rynkowy

Cena równowagi
(PE) i ilość
równowagi (QE)
występują w
punkcie przecięcia
się krzywych popytu
i podaży (E)
Cena (P)
Równowaga rynkowa – cena i ilość równowagi
Punkt
równowagi
rynkowej
D
Nadwyżka
podaży
S
E
PE
Nadwyżka
popytu
QE
Ilość (Q)
Popyt
Podaż
(mln
tabliczek/rok)
(mln
tabliczek/rok)
0,00
1,00
200
160
0
0
2,00
3,00
4,00
120
80
40
40
80
120
5,00
0
160
Cena
Cena (P)
Równowaga na rynku czekolady – przykład
5
S
(zł/tabliczkę)
4
3
2
1
D
40
80
120
160
200 (Q)
Ilość
Równowaga na rynku czekolady – przykład



Cena równowagi na rynku czekolady kształtuje się na
poziomie 3 zł, co oznacza że przy tej cenie 80 mln
tabliczek rocznie to ilość którą nabywcy chcą kupić a
sprzedawcy sprzedać, a więc jest to ilość
równoważąca rynek.
Przy cenach poniżej 3 zł rozmiary zapotrzebowania
(popyt) przewyższą ilość oferowaną (podaż) –
nadwyżka popytu (niedobór rynkowy).
Przy cenach powyżej 3 zł ilość oferowana (podaż)
przewyższa rozmiary zapotrzebowania (popyt) –
nadwyżka podaży (nadwyżka rynkowa).


Gdy cena czekolady wynosi 5 zł,
producenci chcą sprzedać 160
mln tabliczek rocznie, ale nikt nie
chce jej po tej cenie kupować;
będą więc zmuszeni obniżyć
cenę do poziomu który umożliwi
zlikwidowanie powstałych
zapasów
Obniżanie ceny będzie trwało tak
długo aż zostanie osiągnięta
cena równowagi 3 zł, co
umożliwi zlikwidowanie nadwyżki
podaży a rynek zostanie
zrównoważony
Cena (P)
Równowaga na rynku czekolady – przykład
5
4
3
2
1
40
80
120
160
200 (Q)
Ilość
Równowaga na rynku czekolady – przykład
Nadwyżka
podaży
Cena (P)
Obniżenie ceny do 4 zł
wywoła dwojaki efekt:

Zapotrzebowanie na
czekoladę wzrośnie do
40 mln tabliczek (1)

Ilość którą producenci
chcą dostarczyć zmaleje
do 120 mln (2)

Obydwa efekty działają
w kierunku ograniczenia
podaży
5
(1)
(2)
4
3
2
1
40
80
120
160
200 (Q)
Ilość
Nierównowaga na rynku
Kiedy na rynku występuje nierównowaga,
konkurencja między tymi, którzy chcą kupić,
a z drugiej strony między tymi, którzy chcą
sprzedać, wyzwala siły, które spowodują
zmianę ceny w kierunku równowagi. Nie ma
potrzeby kierowania rynkiem – sam znajdzie
drogę do równowagi. Kieruje nim
niewidzialna ręka.
Wpływ wzrostu popytu na sytuację na rynku
Następuje
wzrost
ceny
równowagi
oraz
wzrost
wielkości
równowagi.
Wpływ spadku popytu na sytuację na rynku
Następuje
spadek
ceny
równowagi
oraz
spadek
wielkości
równowagi.
Wpływ wzrostu podaży na sytuację na rynku
Następuje
spadek
ceny
równowagi
oraz
wzrost
wielkości
równowagi.
Wpływ spadku podaży na sytuację na rynku
Następuje
wzrost
ceny
równowagi
oraz
spadek
wielkości
równowagi.
Podaż spada
do góry!
Funkcja popytu

Funkcja popytu - zależność między ilością nabywanego
dobra w danym czasie a czynnikami wpływającymi na
zmianę ilości nabywanego dobra:
Dx = f (Pn, P1, … , Pn-1, Y, W, U, L, e, E)









Dx – popyt na dobro X;
Pn – cena badanego dobra;
P1, … , Pn-1 – ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych);
Y – dochód konsumentów;
W – poziom dobrobytu nabywcy;
U – gusty i upodobania konsumentów, użyteczność dobra;
L – liczba nabywców
e – oczekiwania co do poziomu przyszłych cen;
E – pozostałe czynniki (opinia znajomych, rekomendacje popularnej osoby, czynniki
losowe).
Funkcja podaży

Funkcja podaży – zależność między ilością dobra
dostarczonego na rynek w danym czasie a czynnikami
wpływającymi na ilość dobra oferowanego przez
wytwórców:
Sx = f (Pn, P1, … , Pn-1, F1, … , Fm, T, Pr, M, e, E)









Sx – ilość dobra A dostarczonego na rynek;
Pn – cena badanego dobra;
P1, … , Pn-1 – ceny innych dóbr (substytucyjnych i komplementarnych);
F1, … , Fm – ceny czynników produkcji;
T – stosowane technologie;
Pr – cele działania firmy (maksymalizacja zysków);
M – majątek przedsiębiorstwa;
e – oczekiwania co do poziomu przyszłych cen;
E – pozostałe czynniki (np. pogoda, czynniki losowe).
Krzywe popytu i podaży jako funkcje
liniowe

Krzywa popytu jest najczęściej ilustrowana
funkcją liniową opisaną równaniem:
XD = a – bP

Krzywa podaży ilustrowana jest
funkcją liniową opisaną równaniem:
XS = a + bP
Krzywe popytu i podaży jako funkcje
liniowe
gdzie:
XD,XS, to odpowiednio wielkość popytu i wielkość podaży

a – wielkość popytu lub podaży przy cenie dobra równej zero
b - nachylenie krzywych (mierzone stosunkiem ΔX / ΔP,
czyli odwrotnością współczynnika nachylenia)
P – cena dobra
Przykład

Popyt rynkowy opisany jest równaniem:
XD = 60 – 2P

Podaż rynkowa opisana jest równaniem:
XS = -40 + 2P
Oblicz cenę i wielkość równowagi rynkowej.
60-2P = -40 +2P
-2P-2P= -40-60
-4P=-100 /-1
P= 25
XD = 60 - 2P
XD = 60 – 2•25
XD = 10
Czy można te funkcje zapisać inaczej?
XD = 60 – 2P
P= 30 – 0,5X
XS = - 40 + 2P
P = 20 + 0,5X
Państwowa kontrola cen

Kontrola cen może polegać na określaniu progów lub
pułapów cenowych tj. cen maksymalnych lub
minimalnych. Inną formą kontroli cen jest narzucenie cen
urzędowych, wówczas państwo ustala konkretną wysokość
ceny a nie tylko jej pułap.

Wolny rynek umożliwia ustalanie się cen wyłącznie w
wyniku gry sił podaży i popytu.
Państwowa kontrola cen ma charakter ingerencji
bezpośredniej, a rynek nie jest wówczas rynkiem wolnym.
Takie ograniczenie
wprowadza się w przypadku
wystąpienia braku pewnych
dóbr na rynku lub dla
ochrony konsumenta przed
zbyt wysokimi cenami.
Istnieje ryzyko że sprzedawcy
będą odkładać część towarów
dla swoich znajomych,
niekoniecznie ubogich;
dlatego też cenie
maksymalnej często
towarzyszy system ograniczeń
ilościowych (reglamentacja).
Cena maksymalna


Cena minimalna
Ustalana przez większość
państw na produkty rolne w
celu ochrony producenta.
W niektórych przypadkach
państwo posuwa się do
czegoś więcej niż kontrola
cen: kupuje pewne ilości dóbr
(skup interwencyjny). Np.
masło sprzedawane jest w
Europie Zachodniej przy
cenie wyższej niż rynkowa, a
nadwyżka podaży zostaje
skupowana przez państwo.
Paradoksy rynkowe


Zależność między ceną a ilością jest z reguły
odwrotna: gdy cena wzrasta wielkość popytu
zmniejsza się a gdy cena maleje – wielkość
popytu rośnie (prawo popytu).
Nie zawsze jednak rynek zachowuje się zgodnie z
prawem popytu; takie sytuacje określamy jako
paradoksy.
Paradoksy rynkowe –
wyjątki od prawa popytu



Paradoks Giffena
Paradoks Veblena (efekt prestiżowy)
Paradoks spekulacyjny
Paradoks Giffena

Jest to zwiększenie wielkości popytu na dobro
podstawowe spowodowane wzrostem jego
ceny.

Przy bardzo niskich dochodach nabywców,
zwiększenie ceny dobra podstawowego (np.
chleba) powoduje zwiększenie
zapotrzebowania na to dobro i spadek popytu
na dobra komplementarne (np. masło)
Paradoks Giffena

Jest to związane z powstałą w wyniku wzrostu
ceny danego dobra koniecznością zwiększenia
jego zakupów dla zrekompensowania braku
innych dóbr, na których zakup nie wystarcza
już pieniędzy (np. masło)
Paradoks Giffena - przykład


W XIX wieku w Irlandii, która wówczas była
jeszcze bardzo biednym krajem, znacząco rosła
cena ziemniaków i chleba, a konsumenci
kupowali ich coraz więcej.
Polegało to na tym, że wydatki na te podstawowe
artykuły żywnościowe stanowiły dużą część
budżetu i gdy cena wzrosła, zaczęto kupować ich
więcej, bo ludzi nie stać było na inne produkty.
Paradoks Veblena = efekt prestiżowy
= efekt snoba



Jest to zwiększenie wielkości popytu na dobro
luksusowe, spowodowane wzrostem jego ceny.
Dotyczy dóbr będących dla niektórych osób
symbolami prestiżu społecznego i poziomu
zamożności.
Przykład: wzrost cen obrazów jakiegoś malarza
może spowodować wzrost wielkości popytu na
jego obrazy.
Paradoks spekulacyjny

Jest to zwiększenie zapotrzebowania na dobro
spowodowane wzrostem jego ceny, jeśli
nabywcy przewidują, że w najbliższym czasie
ceny nadal będą rosły.
Przychody producentów oraz wydatki
konsumentów TR=TE
TR = P × X
gdzie:
 TR – przychód ze sprzedaży
(w założeniach równy TE)
 P – cena danego dobra
 X lub Q – nabyta ilość
danego dobra
TR= 2 × 120
TR= 240
Nadwyżka konsumenta

Jest to różnica
między
wydatkami
jakie
konsumenci
skłonni byliby
ponieść a
wydatkami
rzeczywiście
przez nich
poniesionymi.
Nadwyżka producenta


Różnica między
przychodem uzyskanym
przez producentów ze
sprzedaży określonej
ilości dobra X, a
przychodem koniecznym
do skłonienia ich do
dostarczenia na rynek tej
ilości dobra X.
Nadwyżka producenta jest
różnicą między
osiągniętym przychodem a
kosztem alternatywnym.
Równowaga długookresowa
W ekonomii długi okres to taki okres, który jest
wystarczający, aby przedsiębiorstwo mogło powiększyć
swoje moce wytwórcze drogą inwestycyjną.
Okres krótki, to taki okres w którym przedsiębiorstwo
może zwiększyć produkcję tylko i wyłącznie poprzez
pełniejsze (efektywniejsze, sprawniejsze) wykorzystanie
istniejącego potencjału wytwórczego.
Analiza długookresowa opiera się zatem na
założeniu, że w długim okresie dzięki
inwestycjom będzie mogła zwiększyć się
znacznie produkcja i tym samym wzrosnąć
podaż rynkowa.
Ćwiczenie: Proszę odwrócić funkcję
popytu oraz ją wykreślić.


X= 8,5 – 0,05P
Odwrócona postać równania popytu
przyjmuje postać….
P= 170 – 20X
Ćwiczenie: Funkcja popytu opisana jest
równaniem x=580 -2P. Przy obecnej cenie
towaru równej 240j.p. sprzedawanych jest
100 sztuk.
Gdyby obniżyć cenę do 235j.p. sprzedaż
wyniosłaby wówczas ….. 110 sztuk
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ