Socjologia rozumiejaca
advertisement
Socjologia rozumiejąca Max Weber uważany jest za twórcę socjologii rozumiejącej. Był jednym z założycieli nowoczesnej nauki społecznej, twórców nowoczesnej socjologii gospodarki jak i uwarstwienia społecznego czy naukowych podstaw organizacji oraz socjologii moralności i wychowania. Max Weber zapoczątkował orientację teoretyczno- metodologiczną, mówi ona o tym, że zjawiska społeczne można wyjaśnić przez ich zrozumienie to znaczy badacz musi poznać motywy kierujące jednostką działającą. Zdaniem Webera socjologowie mają znaczną przewagę nad przedstawicielami nauk przyrodniczych bowiem socjologowie potrafią zrozumieć zjawiska społeczne natomiast przyrodnicy nie są w stanie pojąć w podobny sposób zachowania atomu lub związku chemicznego. Weber posługiwał się terminem „Rozumieć” co na niemiecki tłumaczymy jako verstehen. Termin ten wykorzystywał w swych pracach historycznych , który uznawany był za najbardziej kontrowersyjny wkład do metodologii współczesnej socjologii. Najistotniejszym narzędziem badania realizacji celów poznawczych nauk społecznych były typy idealne, które Weber udoskonalił. Typ idealny pokazuje jaka rzeczywistość mogłaby być a nie jaka jest. Najważniejszy był typ idealny działania racjonalnego. Dzięki niemu była możliwa cała procedura idealno-typologiczna. M. Weber podkreśla także fakt iż wszystkie konstrukcje typów idealnych ulegają przemijaniu i tworzą się coraz to nowe typy, a to, czy ich tworzenie nie jest tylko intelektualną zabawą, lecz rzeczywiście posuwa naprzód proces poznania, zależy od ich użyteczności w praktyce badawczej. Głównym jednak przedmiotem zainteresowania Webera były jednostki i ich działania. Był przeciwny wyjaśnianiu faktów społecznych przez przywoływanie bytów zbiorowych w postaci społeczeństwa. Weber twierdził, że nie jesteśmy w stanie określić dlaczego dane jednostki akurat działają w taki sposób w jaki działają. Działanie jednostek jest zdeterminowane i zorientowane na innych ludzi. W socjologii rozumiejącej wyróżniamy dwa rodzaje rozumienia. Pierwsze z nich to rozumienie bezpośrednie, które mówi nam, że potrafimy pojąć znaczenie działań innych jednostek na mocy swego rodzaju oczywistości, np. mimika ludzka. Drugie to rozumienie wyjaśniające. Ma na celu poznanie znaczenia i przyczyn ludzkiego działania. Formalizm wg Webera miał oddzielić nauki społeczne od potocznego języka i stworzyć pojęcia teoretyczne o szerokim zastosowaniu. Weber zaprojektował własny słownik pojęć, w którym czyste typy oznaczały skatalogowane przez niego formy społeczne. Działanie społeczne, jest zachowaniem zależnym od zachowania innych jednostek w różnych ramach czasowych. Zachowanie musi być wyposażone w subiektywne znaczenie przy minimum świadomości społecznej. Weber opisał cztery rodzaje działań społecznych, różniących się stopniem odmienności od czynności czysto odruchowych. Tradycjonalne- pod wpływem utrwalonych nawyków, ze świadomością, że takie postępowanie jest nadal pożądane. Emocjonalne- kierowane uczuciami, bez względu na skutki. Wartościowo-racjonalne – świadomie dobierane są środki do osiągnięcia celu, a sam cel nie zmienia się pomimo trudności w jego osiągnięciu. Celowo-racjonalne – środki i cele wybierane są świadomie. Są zrozumiałe dla obserwatora i na nich najbardziej skupia się Weber. Działania społeczne są jednokierunkowe i nie zawierają w sobie żadnej konieczności a tylko prawdopodobieństwo wywołania odpowiedzi z ich strony. Działanie społeczne zaczyna się od działania jednostek i sprowadza się do niego. Socjologia dzieli się na na przedweberowską i poweberowską. Dzieło Webera podzielone zostało na wiele dyscyplin socjologicznych. Każdy socjolog ustosunkowuje się do jego nauki.
