Document

20.Więź społeczna, solidarność mechaniczna i organiczna i związane z tym typy społeczeństw
/Durkheim/.
Zagadnienie więzi społecznej
Istnieją 2 rodzaje praw:
a)karne- powoduje pewne sankcje
b)kooperacyjne – przywraca stan sprzed naruszenia prawa
Solidarność mechaniczna- występuje w społeczeństwach o przewadze prawa karnego (prawo represyjne).
Społeczeństwo nie jest wewnętrznie zróżnicowane, stąd jego związek z jednostką jest bezpośredni. Nad
członkami społeczeństwa góruje „świadomość zbiorowa”.
Solidarność organiczna- występuje w społeczeństwach o przewadze prawa kooperacyjnego (prawo
restytucyjne) Oparta na specjalizacji. Jednostki są zjednoczone przez to, że są komplementarne – ludzie
uzupełniają się nawzajem.
29.Pojęcie wartości i quasi-wartości i odpowiadające im pojęcia kultury i cywilizacji wg. H. Rickerta.
Według Rickerta nauki o kulturze nie powinny być ograniczone do badania zdarzeń psychicznych, tak więc
nie jest usprawiedliwione określanie tych dyscyplin jako nauk o ,,duchu ludzkim", jeśli rozumie się przez to
badanie psychicznego życia. W tych naukach nie chodzi o to, co i jak przeżywają jednostki, ale o to, co ma
dla nich znaczenie, czyli jest w uchwytnym związku między wartościami, które nie istnieją w żadnym
empirycznym, fizycznym lub psychicznym znaczeniu słowa ,,istnieć'', ale jednak bezwzględnie obowiązują i
stanowią punkty orientacyjne dla działających w historii ludzi oraz dla historyka, który opisuje ich
działalność.
Dzięki wartościom świat ludzki ma określoną strukturę, a w poznaniu go może pomóc obiektywność, której
nie może zagwarantować koncentracja na sferze ulotnych przeżyć psychicznych.
36.Typy więzi społecznej- wspólna i stowarzyszenie wg Tonniesa.
Wspólnota
Stowarzyszenie
Łączy jednostki na zasadzie naturalnej i
W grę wchodzi wyrachowanie, umowa,
spontanicznej bliskości emocjonalnej, np.
wymiana wymiernych korzyści, na jakie się
rodzina
liczy, wstępując w stosunki z innymi ludźmi
Łączy ludzi jako pełne osobowości,
Łączy jednostki występujące w określonych
ogarniając wszystkie dziedziny ich życia
rolach społecznych i dotyczy tylko jakiejś
jednej strony ich osobowości
Czynnikiem kontroli społecznej jest opinia
Czynnikiem kontroli społecznej jest zwyczaj
publiczna i sformalizowane prawo
i tradycja
Podstawą wspólnoty jest własność zbiorowa
Rządzi pieniądz i własność prywatna
Tradycyjna wieś
Nowoczesne miasto
57.Metoda badań amerykańskiej socjologii opisowej.
Społeczeństwo lokalne to laboratorium. Badania mają charakter uniwersalny, model ten jest zaczerpnięty z
antropologii. Początkowo trzeba zbudować model badanego społeczeństwa, potem porównać z innymi
społeczeństwami lokalnymi oraz umiejscowić bliżej jednego modelu, czy innego. Do laboratorium nie
wprowadzano elementów sztucznych, badacz musiał pojawić się w społeczności.
49.Teoria działania G.H.Meada
Etapy:
- impulsu- wstęp do dalszych etapów; początkowa faza naszego działania
- postrzegania- relacja, która zachodzi między nami, a środowiskiem
- manipulacji- dogłębnie znamy cechy; ostateczna weryfikacja danych
- wykonania- bezpośrednie zakończenie działania
46.Pojęcie opinii publicznej wg Cooleya.
Opinia publiczna to świadomość rozpatrywania nie do strony jednostki, ale jako ,,kooperatywna działalność wielu
umysłów’’.
1.Dialektyczne ujęcie społeczeństwa przez Marksa.
Społeczeństwo powiązane jest wewn. całością, w której wszystkie stosunki istnieją równocześnie i nawzajem się
wspierają. Pomiędzy wszystkimi jego częściami, które tworzą całość, występuje consensus, a także wszystkie
dostosowują się jakoś do ,,bazy'', którą jest określony sposób produkcji.
51.Koncepcja współczynnika humanistycznego Znanieckiego.
Współczynnik humanistyczny Znanieckiego – właściwością świata kultury jest to, iż jest ona zawsze czyjaś,
że jest taka obiektywnie, jak jest w doświadczeniu i działaniu ludzi. Rzeczywistość społeczna jako część
rzeczywistości kultury jest tworzona przez ludzi i każde zjawisko społeczne musi być ujmowane w
znaczeniach, jakie nadają im ludzie i jak ich doświadczają w swych działaniach.
30.Typy idealne M. Webera.
Weber wprowadził do socjologii pojęcie typów idealnych- są to pewne idealne wzory rzeczywistości,
pomagające w badaniu różnych zjawisk.
 wartości typu idealnego decyduje jego skuteczność jako środka służącego poznawaniu
społeczeństwa. Typy idealne nie powinny mieć zabarwienia wartościującego. Typ idealny
wskazuje jak mogłoby być, a nie jak jest.
Weber zastosował typ idealny przy wyjaśnianiu, jak ludzie dokonują wyboru czynności społecznych.
39.Typy związków społecznych Simmla (typ bezosobowy, znajomość, przyjaźń, małżeństwo).
Przyjaźń- pełna zażyłość duchowa przyjaciół, łatwiej niż miłość przełamuje bariery chroniąc osobowość.
Przyjaźń cząstkowa- jej sfera obejmuje tylko pewne sfery osobowości. Przyjaźń tworzy swoistą syntezę pod
względem dyskrecji, oddziaływania i ukrywania własnej osobowości.
Znajomość- człowiek przyjął do wiadomości fakt istnienia partnera. Wystarcza znajomość nazwisk.
Znajomość jest właściwym podłożem dyskrecji, która obejmuje nie tylko poszanowanie tajemnic partnera, ale
również powstrzymanie się przed poznaniem tego co partner nie ujawnia w sposób wyraźny.
Małżeństwo- społeczną ideą nowoczesnego małżeństwa jest wspólnota tych wszystkich treści życiowych
które bezpośrednio określają wartości i losy danej jednostki. W małżeństwie istnieje pokusa aby w pierwszym
okresie wchłonąć nawzajem całkowicie, aby odsłonić przed partnerem zarówno tajniki duszy i ciała. Ludzie,
którzy posiadają niewyczerpane, ukryte zasoby własności duchowych , nie są w stanie odsłonić i ofiarować
ich wszystkich naraz. Aby partner zachował dla nas swój urok jego cząstka musi być dla nas mglista i
niewyraźna.
43.Sfery rzeczywistości społecznej Schutza (umwelt, mitwelt, vorwelt, folgewelt)
Schutz wyróżnił 4 sfery rzeczywistości społ., z których każda była abstrakcyjna i różniła się stopniem
bezpośredności do świata.
1. UMWELT- to świat otaczający, sfera bezpośrednia. Stosunki typu ''my''. Sfera ta obejmuje wszystko to,
co znajduje się w sferze bezpośrednich stosunków, naszych znajomych, których dobrze znamy oraz
biografie osób, które dopiero poznajemy, ponieważ wchodzimy w interakcje świata teraźniejszego i
funkcjonujemy w tym momencie razem. Im więcej wiemy o danej osobie, tym nasza zażyłość jest
większa. Sfera ta obejmuje też świadomość uczestników oraz wzory działań interakcji. Powoduje ona
kilka konsekwencji- otrzymujemy wiele danych o subiektywnych reakcjacj partnera; typowa świadomość
danej osoby.
2. MITWELT- sfera doświadczona pośrednio, stosunki typu ''oni''. Spotykamy się z typami ludzi, na które
składają się pewne typifikacje, które wcześniej poznaliśmy; każdy posiada określoną wiedzę, którą ciągle
poszerza.
Przedstawiciele:
Przedstawiciele socjalizmu utopijnego Henri Saint – Simon, Platon, Arystoteles, Robert Owen Fourier
Przedstawiciele ewolucjonizmu w naukach społecznych Buimeet, Tylon
Przedstawiciele psychologizmu Sigmund Freud, Vilfredo Pareto
Przedstawiciele socjologizmu E. Durkheim
Przedstawiciele socjologii formalnej Max Weber, Tonnies, Simmel
Przedstawiciele socjologii humanistycznej Max Weber, F. Tonnies, F. Znaniecki
Henri Saint – Simon – socjalizm utopijny
August Comte – pozytywizm
Vilfredo Pareto – psychologizm, jeden z twórców teorii elit, koncepcji anty elit oraz teorii cyrkulacji elit
Gabriel Tarde – psychologizm
Ferdinad Tonnies - twórca systemu socjologii ogólnej, wprowadził termin woluntaryzm, zapoczątkował w
socjologii formalizm
Emile Durkheim – przedstawiciel socjologizmu i jeden z twórców nowoczesnej socjologii
Georg Simmel – przedstawiciel i współtwórca socjologii formalnej
Max Weber – przedstawiciel socjologii humanistycznej
Robert E. Park - współtwórca ekologii społecznej, którą intensywnie zaczął się interesować od roku, 1914
gdy rozpoczął
działalność jako jeden z twórców szkoły chicagowskiej
Florian Znanecki – przedstawiciel socjologii humanistycznej