Lech Milian Socjologia czasu wolnego Wiedza o czynnościach swobodnie wybieranych Gdańsk 2010 Spis treści Wprowadzenie ................................................................................................. 11 1. Charakterystyka socjologii jako nauki społecznej................................... 14 1.1. Zjawiska społeczne w rodowodzie socjologii...............................................14 1.2. Ucieczka od pracy podłoŜem podziałów społecznych. ..............................17 1.3. Wybrane teoretyczne i praktyczne nurty w socjologii.................................25 1.4. Zakres problemowy socjologii czasu wolnego. ............................................33 2. Czas wolny i jego społeczno-ekonomiczne uwarunkowania................ 40 2.1. Czynności dobrowolne wyznacznikiem czasu wolnego?............................40 2.2. Początek i rozwój badań nad czasem wolnym. ............................................50 2.3. Definicja czasu wolnego i koncepcja wczasów. ...........................................55 3. Pogłębione omówienie funkcji czasu wolnego....................................... 65 3.1. Odpoczynek, czyli regeneracja sił psychicznych i fizycznych....................65 3.2. Zabawa, rozrywka, rekreacja. ..........................................................................71 3.3. Samodoskonalenie w modelu i praktyce społecznej....................................79 4. Kultura z umiejscowieniem w czasie wolnym......................................... 86 4.1. Kultura w charakterystyce ogólnej i rodzajowej...........................................86 4.2. Kultura masowa, czyli takŜe medialna. ..........................................................90 5. Kultura Ŝycia codziennego i kultura wczasów. ....................................... 97 5.1. Kultura obyczajowa i jej poziomy. .................................................................97 5.2. Kształtowanie nawyków do kultury wczasów........................................... 105 5.3. Czas wolny i wczasy w specyficznych warunkach Ŝycia........................... 110 6. Instytucjonalizacja czynności czasu wolnego........................................117 6.1. Sztuki artystyczne i ich instytucje. ............................................................... 117 6.2. Kolekcjonerstwo i związki hobbystyczne................................................... 125 6.3. Stowarzyszenia w słuŜbie kultury fizycznej................................................ 128 7. Turystyka w wykorzystywaniu czasu wolnego......................................133 7.1. Turystyka w ujęciu historycznym i definicyjnym....................................... 133 7.2. Turystyka metodą optymalnej rekreacji. ..................................................... 140 7.3. Specyficzne funkcje i dysfunkcje turystyki. ................................................ 144 7.4. Socjologiczne aspekty rynku turystycznego. .............................................. 149 8. Praca i czas wolny w ujęciu retrospektywnym. .....................................155 8.1. Przemiany w pojmowaniu pracy i czasu wolnego..................................... 155 8.2. Odpoczynek w refleksji filozoficzno-teologicznej.................................... 161 8.3. Szlachetne powinności i pogardzana praca w splocie zobowiązań. ....... 166 8.4. Przebieg walki o czas wolny. ........................................................................ 173 8.5. Koniec walki o czas wolny? .......................................................................... 181 9. Czas wolny kobiet – przeszłość i teraźniejszość. .................................186 9.1. Nic nierobienie w domach stanów i klas dominujących. ......................... 186 9.2. Czas wolny kobiet pracujących najemnie. .................................................. 193 10. Czas wolny w społeczeństwie przyszłości...........................................198 10.1. Zanik podziału na czas wolny i czas pracy?............................................. 198 10.2. Jaki rodzaj aktywności zdominuje Ŝycie ludzkie?.................................... 206 Bibliografia opracowań przywołanych.......................................................216