Plan wynikowy dla klasy 3b 2013
advertisement
ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE TRZECIEJ „B” ZAKRES PODSTAWOWY 5 GODZIN TYGODNIOWO 136 GODZIN W ROKU PROGRAM I PODRĘCZNIK WYDAWNICTWA BARWY EPOK NAUCZYCIEL: MAGDALENA KWIATKOWSKA ROK SZKOLNY 2013/2014 1 MODERNIZM Tematyka lekcji (bloki tematyczne W klimacie fin de siecle’u Manifesty postawy dekadenckiej w wybranych wierszach Modernizmu Liczba godzin 4 Teksty kultury (materiał literacki i konteksty) Planowane osiągnięcia ucznia Ćwiczenia, zadania, polecenia, prace domowe K. Przerwa-Tetmajer „Koniec XIX wieku”, Ironia”, „Niewierny”, „Fałsz, zawiść…”, „Hymn do nirwany” „Melancholia, smutek, zniechęcenie” „W Nowy Rok” „Nie wierzę w nic” ST. Korab-Brzozowski „Próżnia” „O przyjdź” J. Kasprowicz „Krzak dzikiej róży” A. Lange „Rozmyślania” L. Staff „Deszcz jesienny” „Przygnębienie” P. Verlaine „Niemoc” Uczeń po zapoznaniu się z tekstami poetyckimi Modernizmu gromadzi słownictwo nazywające nastroje, klimaty, odczucia podmiotu lirycznego Potrafi pracować w grupie i dokonać wspólnie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego Stosując metodę „kluli śniegowej”, „podtekstowania” i „hipotez interpretacyjnych” sam wprowadza się w klimat dekadentyzmu, schyłkowości, kryzysu, poczucia zagrożenia Uczeń potrafi dokonać analizy i interpretacji tekstów poetyckich; rozpoznając sytuację liryczną, osobę mówiącą, uczucia wpisane w tekst, gatunek, typ liryki, formę utworu Zwraca szczególną uwagę na nastrojowość tekstów Wskazuje środki stylistyczne budujące nastrój melancholii, smutku, zniechęcenia, leku, nieokreślonej tęsknoty Charakteryzuje warstwę brzmieniową utworów Praca na lekcji: Uczniowie zostają podzieleni na grupy i dokonują analizy i interpretacji tekstów kultury oddzielnie nie wymieniając uwag Następnie metodą kuli śniegowej dokonują gromadzenia słownictwa nazywającego klimat, nastrój, emocje, którymi emanuje wiersz Każda grupa dokonuje prezentacji zgromadzonego słownictwa i efektów pracy analitycznej W posumowaniu próba dostrzeżenia wspólnoty odczuć i nastroju mimo różnorodności form i tematów Praca domowa: 1. Pisemna analiza i interpretacja tekstów kultury omawianych na lekcji 2. Zapis w zeszycie efektów pracy w postaci zgromadzonego słownictwa, związków wyrazowych, zwrotów synonimicznych przybliżających rozumienie pojęcia dekadentyzm 3. Samodzielna analiza i Konteksty malarskie: W. Weiss „Melancholik”, „Demon” A. Boklin “Autoportret ze Śmiercią grającą na skrzypcach” G. Klimt Wskazuje przejawy mizoginizmu w sztuce epoki Uczeń dostrzega wpisane w teksty poetyckie drogi ucieczki przed „bólem istnienia” i lękiem egzystencjalnym (kontemplacja sztuki, wybujały erotyzm, satanizm, eksperymenty z używkami) Wskazuje przykłady stylizacji modlitewnej w niektórych utworach, ocenia funkcjonalność takiego chwytu literackiego Potrafi wskazać metafizyczne cechy poezji Dokonuje samodzielnej analizy i interpretacji obrazów młodopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem nastrojowości, klimatu, aury 2 „…nie wiadomo nigdy, co tkwi w człowieku” Charakterystyka i dzieje Lorda Jima – jednego z nas. 5 W. Podkowiński E. Degas „Pijąca absynt” emocjonalnej Określa i komentuje tematykę obrazów Wskazuje różnice w sposobie postrzegania świata w stosunku do epoki poprzedniej (realizm, konkret-metafizyka, tajemniczość) Uczeń potrafi zaprezentować efekty grupowej pracy warsztatowej Uczeń potrafi dokonać podsumowania wspólnej analitycznej pracy nad tekstami kultury, określając ogólnie charakter epoki: jej nastrojowość, sposób postrzegania świata, miejsce w nim człowieka, podstawowe odczucia, lęki, pragnienia Zna, rozumie i potrafi się posługiwać pojęciami: dekadentyzm, interpretacja wybranego obrazu 4. Przeczytaj powieść pt: „Lord Jim” J. Conrada 5. Przypomnij sobie mit o labiryncie, zastanów się nad jego symboliką 6. Przygotuj fiszki z fragmentami wypowiedzi Jima i narratorów J. Conrad „Lord Jim” Uczeń zna treść lektury programowej Uczeń potrafi odtworzyć losy Jima Uczeń potrafi zrelacjonować poglądy na temat postępku Jima prezentowane przez kilku narratorów Dostrzega w bohaterze rysy romantycznego bohatera Wskazuje cechy charakterystyczne kompozycji i narracji – wielość narratorów, punktów widzenia, „technika luster” Dostrzega wartość powieści w jej psychologizmie Zna i stosuje w wypowiedzi pojęcia: retrospekcja, inwersja czasowa Dokonuje charakterystyki postaci: wygląd zewnętrzny, cechy, zalety umysłu, pochodzenie społeczne, wykształcenie, marzenia i plany Dostrzega złożoność postaci Jima, niejednoznaczność oceny działania bohatera Odczytuje powieść jako wędrówkę w głąb siebie, w celu samopoznania Wskazuje wariację motywu winy i kary planie powieściowym Wyjaśnia na czym polega postawa conradowska, sytuacje conradowskie Praca domowa: 1. Napisz wypracowanie na jeden z wybranych tematów: a)Bohater czy tchórz? Twoje refleksje o Tuanie Jimie b) Rola marzeń w życiu człowieka na podstawie „Lorda Jima” c) Jednostka a zbiorowość. Czy jest możliwe pokonanie tych antynomii? d) W słabości jest moja największa siła – jak rozumiesz te słowa w odniesieniu do losów Jima e) A jeśli będę na zawsze dla siebie tajemnicą? 2. Zapoznaj się z tekstem Opowieści J. Conrada Pt. „Jądro ciemności” 3. Dla chętnych: przygotuj informacje biograficzne na temat wyprawy J. Conrada do belgijskiej kolonii w Kongo „Człowiek jest zdumiewający ale arcydziełem nie jest” Dyskusja o postawie moralnej Jima. Konteksty literackie: J. J. Szczepański esej: „W służbie wielkiego armatora” w: „Przed nieznanym trybunałem” Kontekst ikonograficzny: Przykłady malarstwa marynistycznego „Skrzydlaci ludzie nad brudną ziemią” - pytanie o rehabilitację moralna Jima. Kontekst muzyczny: Ścieżka dźwiękowa do filmu A. Wajdy „Smuga cienia”, muzyka W. Kilara Sytuacje conradowskie – na podstawie eseju J. J. Szczepańskiego: „W służbie wielkiego Armatora” w: „Przed nieznanym trybunałem 3 Wyjaśnia na czym polega: koncepcja świata, pojęcie Boga, konstrukcja natury, koncepcja człowieka, pogląd na życie, koncepcja społeczeństwa Wyjaśnia na czym polegało znaczenie lektury tej powieści dla młodych ludzi w okresie okupacji Bierze udział w dyskusji na temat wielkości, mocy i słabości człowieka, niemożności poznania samego siebie Próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy jesteśmy w stanie przewidzieć swoje reakcje i zachowania w sytuacji ekstremalnej? Ćwiczenie muzyczne: uczeń słucha na lekcji muzyki W. Kilara i zapisuje refleksje z nią związane Pytania egzystencjalne i moralne w warstwie filozoficznej „Lorda Jima” Dobrodziejstwa cywilizacji białego człowieka. 2 J. Conrad „Jądro ciemności” Konteksty filmowe: „Czas apokalipsy” 1979 w reż. F. F. Coppoli Uczeń zna treść lektury programowej Potrafi odtworzyć przebieg wydarzeń krótkiej opowieści Uczeń zna i stosuje w wypowiedzi pojęcia: kolonizacja, rasizm, totalitaryzm Potrafi określić na czym polega mit białego człowieka na czarnym Lądzie Wskazuje główne cechy poetyki utworu: symbolizm, impresjonizm Określa perspektywę narracji W kreacji bohaterów dostrzega elementy tradycji romantycznej Wskazuje kontekst historyczny i kulturowy opowieści Zabiera glos w dyskusji na temat wierności samemu sobie, lojalności, honoru 4 Praca domowa: 1. Zastanów się w jakim sensie film F. Coppoli oddaje sens książki J. Conrada? 2. Napisz wypracowanie rozwijając myśl: „Pycha rodzi tyranów”, w swoich refleksjach odnieś się do książki J. Conrada, kontekstów historycznych, filmu F. Coppoli i innych doświadczeń lekturowych 3. Zapoznaj się z rozdziałami podręcznika poświęconymi filozofii F. Nietzschego, Schopenhauera, Bergsona, odszukaj na PSI fragmenty tekstów filozoficznych, zajrzyj do „Historii filozofii” Wł. Tatarkiewicza i książki M. Łojka „Teksty filozoficzne dla szkół średn.” 2 Praca klasowa Oryginalność postaw filozoficznych Modernizmu Rodowód i awans społeczny Judyma Powołanie lekarza – ocena programu i postawy moralnej Judyma 2 4-5 Analiza porównawcza fragmentu „Lorda Jima” i tekstu romantycznego, np.. „Kordiana” Rozdział w podręczniku poświęcony filozofii Wł. Tatarkiewicz „Historia filozofii” M. Łojek „Teksty filozoficzne dla szkół średnich” „Pochwała ciekawości. Filozofia” podręcznik ZNAK ST. Żeromski „Ludzie bezdomni” Konteksty ikonograficzne: Wenus z Milo P. C. Puvis de Chavannes „Biedny rybak” Analiza i interpretacja porównawcza postawy bohaterów romantycznych i Lorda Jima Uczeń zna założenia filozoficzne epoki Czyta ze zrozumieniem teskty filozoficzne Potrafi w formie ustnej wypowiedzi zaprezentować treść tekstów filozoficznych Prezentuje założenia światopoglądowe epoki na podstawie wypowiedzi filozofów Zna i rozumie pojęcia: dekadentyzm, nihilizm, katastrofizm, atrofia uczuć, nirwana, postawa apollińska, dionizyjska, intuicjonizm, witalizm Wskazuje drogi ucieczki przed bólem istnienia proponowane przez filozofów Wyjaśnia na czym polegał katastrofizm schyłku wieku Komentuje różne nazwy epoki wykorzystując różnorodne konteksty Bierze udział w dyskusji na temat najbardziej kontrowersyjnego systemu filozoficznego – F. Nietzschego, wskazuje na czym polegają niebezpieczeństwa zawierzenia rozumowi, „zabicia Boga”, kultu jednostki wybitnej Wskazuje jednocześnie błędy, niebezpieczne uproszczenia rozumieniu filozofii aktywizmu duchowego Nietzschego Dostrzega związki ze współczesnością poglądów filozofów doby Modernizmu (schyłkowość, koniec pewnej epoki, kryzys wartości, gwałtowny skok cywilizacyjne itp.) Uczeń zna treść lektury programowej Potrafi odtworzyć losy głównego bohatera w porządku chronologicznym Wskazuje fragmenty powieści ilustrujące drogę życiową i przekonania bohatera Uczeń potrafi wskazać cechy powieści młodopolskiej: fragmentaryzm, sceniczność, różnorodność form wypowiedzi: pamiętnik, cytaty, 5 Praca domowa: 1. Sporządź spójną notatkę prezentującą różne postawy filozoficzne epoki 2. Przeczytaj powieść ST. Żeromskiego Pt. „Ludzie bezdomni” 3. Zapoznaj się z pytaniami warsztatowymi na PSI do tekstu, w toku lektury postaraj się na nie odpowiedzieć, przygotuj fiszki fragmentami wypowiedzi bohaterów lub narratora 4. Sporządź w punktach plan, w którym odtworzysz losy głównego bohatera Judyma 5. Przygotuj się do analizy i interpretacji dwóch dzieł sztuki, które pojawiają się na początku powieści Praca domowa: 1. „ …chybiony pozytywista, romantyk realizmu, Hamlet dzisiejszy”– kim jest Judym? Dokonaj charakterystyki postaci Judyma z uwzględnieniem cech osobowych bohatera, jego motywacji i możliwości Bezdomność jako kategoria moralna „Ludzie bezdomni” jako powieść modernistyczna” niejednorodność stylistyczną Uczeń dokonuje charakterystyki postaci głównego bohatera określając (niejednoznaczne) motywy jego postępowania Cytuje fragmenty ilustrujące jego rozterki moralne i emocjonalne Potrafi wskazać cechy romantyczne i pozytywistyczne w kreacji bohatera Wyjaśnia złożone przyczyny klęski Judyma, dokonuje ich klasyfikacji: wewnętrzne emocjonalne, światopoglądowe, programowe, zewnętrzne – społeczne, historyczne Uczeń potrafi wskazać konteksty społeczne, historyczne, ekonomiczne powieści i pracy inteligenta w ówczesnej Polsce Zna pojęcie: etos inteligenta ( służba społeczna, poświęcenie się dla innych), także donkiszoterii Uczeń potrafi rozpoznać i odczytać symbole w powieści Wskazuje cechy stylu Żeromskiego: emocjonalność, liryzm, subiektywizm, szczególny typ narracji Potrafi rozpoznać aluzje literackie i kulturowe w powieści Niepotrzebne cierpiętnictwo, donkiszoteria, asekuranctwo moralne czy poczucie współodpowiedzialności za innych, bezkompromisowość sumienia, protest przeciwko znieczulicy i wygodnictwu – dyskusja wokół postaci Judyma Praca klasowa 2 Artysta i sztuka 2-3 Modernistyczny artysta i jego światy Analiza I interpretacja fragmentu powieści St. Żeromskiego Analiza ukazująca postawę Judyma, jego wybory, system wartości, tragizm postaci Wypowiedzi programowe: A. Górski „Młoda Polska” fragm. ST. Przybyszewski „Z psychologii jednostki twórczej” fragm. „Confiteor” fragm. Z. Przesmycki Uczeń zna treść artykułów programowych okresu Młodej Polski Czyta ze zrozumieniem teksty programowe Na podstawie tekstów eseistycznych i poetyckich potrafi określić młodopolską koncepcję artysty Dokonuje analizy i interpretacji wierszy Potrafi rozpoznać i opisać poetyckie wizerunki artysty: symbol albatrosa, bunt, poczucie 6 działania, dokonaj oceny postawy Judyma 2. Dokonaj charakterystyki postaci Joasi 3. Napisz esej na temat potrzeby istnienia i działania we współczesnym świecie takich postaci jak Judym 4. Zapoznaj się z załącznikami na PSI i rozdziałami w podręczniku na temat roli artysty i zadań sztuki w Młodej Polsce 5. Przeczytaj na PSI pracę ucznia przygotowującą do matury ustnej na temat roli artysty i sztuki w Romantyzmie i Modernizmie Praca domowa: 1. Dokonaj pisemnej analizy i interpretacji omawianych na lekcji tekstów poetyckich 2. Napisz krótką refleksję zamykającą rozważania teoretyczne: kim był, kim powinien być młodopolski „Harmonie i dysonanse” M. Maeterlinck W. Nałkowski „Forpoczty ewolucji psychicznej i troglodyci” T. Żeleński Boy „Cyganeria krakowska” Fragmenty zamieszczone podręcznikach WSiP, ZNAK, STENTR Takżę w: „Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski” Teksty literackie: T. Mann „Śmierć w Wenecji’ Ch. Baudelaire „Albatros” P. Verlaine „Sztuka poetycka’ J. A, Rimbaud „Moja bohema” K. Przerwa – Tetmajer „Evviva L’arte” Kontekst filmowy: „Śmierć w Wenecji” w reż. L. Viscontiego „Całkowite zaćmienie” reż. A Holland 1996 „Portret Oscara Wilde’a” reż. B. Gilbert „Dagny” w reż.1977 H. Sandora „Piąty element” L. Besson (scena śpiewu Divy) jednostkowej niezależności Artysta kontra filister, mieszczańskie społeczeństwo Rozumie pojęcia: bohema, cyganeria, kabarety literackie, sztuka dla sztuki Potrafi określić cele sztuki i rolę twórców okresie Młodej Polski Wskazuje na autonomię sztuki, jej niezależność, cel i wartość samą w sobie Opisuje antynomię jednostka – tłum Wskazuje przejawy młodopolskiego estetyzmu i postawy artystowskiej Potrafi wskazać cechy wypowiedzi programowej, tropy, figury stylistyczne Rozpoznaje adresata wypowiedzi programowej Dokonuje interpretacji opowiadania T. Manna, jego symbolicznego wymiaru, urzeczenia śmiercią Potrafi określić problematykę: tragiczną wizję artysty, problem godności artysty, rola twórcy i sztuki Uczeń potrafi pracować w grupie, wzbogacać słownictwo o zwroty i terminy teoretyczne Bierze udział w dyskusji na temat roli sztuki i artysty we współczesności Porównuje koncepcje artysty w różnych epokach kulturowych 7 artysta 3. Przygotuj się do próby czytanej I Aktu „Wesela” ST. Wyspiańskiego 4. Przygotuj referat na temat życia i twórczości jednego z najwybitniejszych pisarzy, malarzy, teoretyków, wizjonerów sztuki polskiej i europejskiej jakim był Stanisław Wyspiański (dla chętnych) Konwencja obyczajowosatyryczna w „Weselu” ST. Wyspiańskiego Konfrontacja inteligencji i chłopstwa w świetle I Aktu „Wesela” Klęska mitu wielkiego narodu – misja Wernyhory i władztwo Chochoła „Wesele” jako teatr ogromny 5-6 ST. Wyspiański „Wesele” Kontekst kulturowy: T. Żeleński „Plotka o „Weselu”” S. Brzozowski „Legenda Młodej Polski” Konteksty ikonograficzne: J. Malczewski „Melancholia” „Błędne koło” J. Matejko „Stańczyk” ST. Wyspiański „Chochoły’ T. Weiss „Taniec” Konteksty filmowe: „Wesele” film w reż. A. Wajdy „Popiół i diament” film w reż. A. Wajdy (scena poloneza w restauracji) Konteksty muzyczne: Muzyka Wagnera Uczeń zna treść lektury programowej Uczeń potrafi wykorzystując techniki dramowe odtworzyć w formie” czytanej próby” w teatrze akt I „Wesela” Dostrzega satyryczny i komediowy charakter tego aktu, przypominającego korowodem postaci krakowską szopkę Uczeń zna kompozycję utworu w kontekście poetyki snu i konwencji dramatu symbolicznego Uczeń potrafi opisać i rozpoznać realia wprowadzone do dramatu i określić ich kompozycyjną i artystyczna funkcję Przywołuje kontekst historyczny (powstania) i literacki (Romantyzm) do interpretacji utworu Uczeń potrafi scharakteryzować uczestników wesela jako reprezentantów społeczeństwa polskiego Charakteryzuje Osoby dramatu i odczytuje symboliczne znaczenie tych postaci dla wymowy całości dzieła Uczeń zna fascynację inteligencji kulturą wsi (chłopomanię) i kompleksy chłopstwa Uczeń potrafi odczytać uniwersalne wartości wpisane w dramat Potrafi scharakteryzować stan ducha narodu polskiego końca XIX Wskazuje postaci, przedmioty i sceny symboliczne, określa ich funkcję Wyjaśnia na czym polega młodopolska synteza sztuk Interpretuje „Wesele” jako utwór rozliczeniowy z polskimi mitami Analizuje sposób zastosowania dialektyzacji Charakteryzuje koncepcję „teatru ogromnego” ST. Wyspiańskiego Wysłuchuje referatu na temat życia i twórczości przedwcześnie zmarłego artysty Dokonuje analizy porównawczej motywu tańca w dramacie Wyspiańskiego, obrazie Weissa, i filmie 8 Praca domowa: 1. Uczeń redaguje notatkę, w której zawiera wnioski interpretacyjne z I Aktu „Wesela” 2. Uczeń redaguje notatkę, w której zawiera informacje na temat Osób dramatu oraz wyjaśnienia symboliczne znaczenia tych postaci 3. Napisz wypracowanie na temat: jak przeszłość kształtuje relacje między inteligencją a chłopstwem w świetle dramatu ST. Wyspiańskiego 4. Przygotuj referat na temat roli Zakopanego i zakopiańskiej kultury w kulturze Młodej Polski (dla chętnych) Referat może być rodzajem wstępu do klasowej wycieczki w Tatry i do Zakopanego 5. Przygotuj metodą projektu klasową wycieczkę do Krakowa połączoną ze zwiedzaniem miejsc ważnych dla kultury Modernizmu (praca dla chętnych w zespole uczniowskim 4-6 osób) Wajdy: porównuje środki artystycznego wyrazu zastosowane przez artystów dla ukazania tańca Uczeń ocenia filmową transformację dramatu Wyspiańskiego, analizuje filmowe środki wyrazu zastosowane przez reżysera Praca klasowa Impresjonizm, symbolizm, naturalizm, ekspresjonizm 2 2-3 Analiza i interpretacja fragmentu „Wesela” Analiza i interpretacja fragmentu ukazującego moralne rozterki i dylematy artysty Analiza i interpretacja fragmentu ukazującego związki kultury polskiej z Romantyzmem K. Przerwa – Tetmajer „Melodia mgieł nocnych” Ch. Baudelaire „Padlina” „Danse macabre” J. Kasprowicz „Dies irae” Uczeń zna i potrafi scharakteryzować najważniejsze prądy estetyczne Modernizmu w poetyckiej i malarskiej realizacji (impresjonizm, symbolizm, ekspresjonizm) Potrafi połączyć cechy tych prądów estetycznych ze światopoglądem epoki Na podstawie konkretnych utworów określa cechy stylu tych prądów estetycznych Wyjaśnia młodopolską koncepcję symbolu Interpretuje symbole zawarte w poezji i malarstwie Dostrzega elementy turpizmu w wierszu Baudelaire’a, ocenia funkcjonalność zastosowanych środków obrazowania Konteksty ikonograficzne: Przykłady najbardziej reprezentatywnych dla estetyki impresjonizmu, symbolizmu i ekspresjonizmu 9 Praca domowa: 1. Pisemna analiza i interpretacja tekstów poetyckich i obrazów impresjonistycznych i symbolicznych 2. Dokonaj pisemnego streszczenia przebiegu wydarzeń – przełóż poetyckie obrazy zagłady świata na język prozy - w hymnie J. Kasprowicza „Dies irae” 3. Przeczytaj dramat G. Zapolskiej Pt. „Moralność Dramaturgia Modernizmu Moralność i styl życia mieszczańskiej rodziny na podstawie dramatu Zapolskiej Kołtun jako jedyny człowieczy gatunek, którego nic nie zniszczy 3 dzieł malarskich (Manet, Monet, Cezane, Van Gogh, J. Malczewski, E. Munch „Krzyk” ST. Wyspiański „Bóg ojciec stwarzający świat’ Dostrzega pesymistyczny wydźwięk wiersza Charakteryzuje gatunki liryki młodopolskiej Interpretuje obrazy impresjonistów i symbolistów; wskazuje jakie środki wyrazu stosują dla opisu rzeczywistości Dokonuje analizy i interpretacji katastroficznego hymnu „Dies irae” J. Kasprowicza Określa relacje człowiek - Bóg w wierszu Wskazuje na czym polega katastrofizm hymnu i prometejski bunt Adama Potrafi dostrzec reminiscencje biblijne i literackie Dostrzega rolę symboli religijnych Wskazuje i ocenia funkcję obrazowania erotycznego Wskazuje środki, dzięki którym poeta osiągnął niezwykłą intensywność wyrazu Określa cechy stylu wiersza Zna cechy stylu i poetykę ekspresjonizmu Rozpoznaje cechy poetyki ekspresjonizmu poezji i malarstwie Wskazuje źródła i formy fascynacji folklorem tatrzańskim, górską przyrodą Wysłuchuje przygotowanego przez kolegów referatu na temat roli Zakopanego i inspiracji góralszczyzną (Witkiewicz, styl zakopiański, folklor podhalański, Sabała, taternictwo, stylizacje góralskie) pani Dulskiej” G. Zapolska „Moralność pani Dulskiej” Zna treść lektury programowej Dokonuje charakterystyki postaci głównych Bohaterów z uwzględnieniem ich wzajemnych powiązań, relacji i zależności Rozpoznaje charakterystyczne typy postaci Charakteryzuje panią Dulską jako reprezentantkę środowiska mieszczańskiego Rozpoznaje system wartości charakterystyczny dla tego środowiska Interpretuje dramat jako oskarżenie moralności mieszczańskiej Praca domowa: 1. W pisemnej wypowiedzi odnieś się do tezy: „ Kołtun jest jedynym niezniszczalnym i nie poddającym się ewolucji gatunkiem”; jeśli zgadzasz się z tezą, udowodnij jej słuszność 2. Napisz wypracowanie na temat: dlaczego należy bać się Dulskiej? 10 Uczniowie zapoznają się z treścią sztuki Zapolskiej poprzez sceniczna realizację teatru telewizji Opisuje relacje rodzice-dzieci Interpretuje motyw domu i sposób jego realizacji w dramacie Zapolskiej Bierze udział w dyskusji na temat aktualności dramatu Zna pojęcia: dulszczyzna, filister, kołtuneria, tragifarsa, hipokryzja, dulszczyzna Dokonuje analizy i oceny środków teatralnego wyrazu w scenicznej realizacji sztuki „Moralność pani Dulskiej jako dramat naturalistyczny” Dramaturgia Modernizmu 2 H. Ibsen „Dzika kaczka” „Nora” Dramaturgia Modernizmu 2 A. Czechow „Trzy siostry” Uczniowie oglądają jeden z dramatów Ibsena Znają treść lektury uzupełniającej Dokonuje charakterystyki postaci głównych bohaterów Wskazują główny problem dramatu: prawda i kłamstwo, ich rola w życiu człowieka, szczerość, moralność Analizuje relacje między postaciami, sposób prowadzenia akcji Wskazuje elementy naturalizmu i symbolizmu w dramacie: w konstrukcji świata, postaci, przebiegu wydarzeń, wymowie dzieła Dramat „Nora” ukazujący problemy życia małżeńskiego; szczerości, autentyczności uczuć, prawdy Dramat „Nora” i jego skandalizująca problematyka i sposób rozwiązania konfliktu małżeńskiego Uczeń zna przemiany form dramatycznych dramaturgii Modernizmu Uczniowie uczestniczą w projekcji filmowego zapisu scenicznej realizacji sztuki A. Czechowa pt. „Trzy siostry” Dyskusja wokół cech dramaturgii Czechowa: powolny bieg zdarzeń, cisza, przemilczenia, napięcie, którego źródłem nie są zdarzenia ale wewnętrzne konflikty, stan ducha bohaterów 11 Praca domowa: 1. Recenzja jednej z wybranych sztuk 2. Napisz wypracowanie na temat roli prawdy i kłamstwa w życiu człowieka 3. Przeczytaj powieść ST. Reymonta pt. „Chłopi” Praca domowa: Zapoznaj się na PSI z zadaniami lekturowymi do powieść ST. Reymonta Charakterystyka stanu społeczeństwa rosyjskiego, przede wszystkim inteligencji Praca klasowa Problemy kompozycji w „Chłopach” Wł. Reymonta 2 5-6 G. Zapolska „Moralność pani Dulskiej” Analiza i interpretacja fragmentu dramatu Wł. Reymont „Chłopi” t. I i II Uczeń zna treść lektury programowej Zna kompozycję utworu, typy narracji, przebieg wydarzeń Opisuje elementy świata przedstawionego Zna obraz wsi i prawa jakim podlega gromada Potrafi charakteryzować postaci głównych bohaterów w kontekście praw natury i chłopskiej obyczajowości Dokonuje charakterystyki zbiorowości wiejskiej gromady Ukazuje relacje rodzice - dzieci Uczeń zna kalendarze życia społeczności wiejskiej Dostrzega i opisuje erotyzm i jego funkcję w kreacji postaci i ujawnianiu motywacji zachowań Zna i rozumie pojęcia: naturalizm, realizm, impresjonizm, symbolizm, ekspresjonizm Potrafi określić styl powieści, język narratora i bohaterów Zna i rozumie pojęcia: stylizacja językowa, gwara, dialektyzacja Potrafi wskazać funkcje scen symbolicznych Dostrzega mitologizację świata przedstawionego Kontekst ikonograficzny: Malarstwo przedstawiające problematykę życia wiejskiego i wiejskie pejzaże: L. Wyczółkowski T. Axentowicz F. Ruszczyc Toki i rytmy w „Chłopach” czyli przemijanie i trwanie Mitologizacja życia wiejskiego w świetle „Chłopów” Kontekst kulturowy: K. Wyka „Bezczas historyczny w „Chlopach”” Kontekst filmowy: „Chłopi” film i serial w reż. J. Rybkowskiego Mityczne światy poezji Leśmiana Metafizyka i realność w poezji Leśmiana 2 B. Leśmian „Metafizyka” „Dusiołek Kontekst filozoficzny: Poglądy H. Bergsona na temat natury świata i metod Uczeń zna treść lektury programowej Uczeń określa na czym polega niepowtarzalność świata poetyckiego Leśmiana Potrafi przedstawić system filozoficzny Leśmiana i sposób pojmowania natury Charakteryzuje język poezji Leśmiana i charakter kreowanej w jego utworach rzeczywistości 12 Praca klasowa, którą można przeprowadzić w III klasie przy okazji omawiania „Tanga” S. Mrożka Praca domowa: 1. Charakterystyka postaci głównych bohaterów z uwzględnieniem ich wzajemnych relacji 2. Wyjaśnij w pisemnej wypowiedzi na czym polega mitologizacja świata przedstawionego w „Chłopach” na przykładzie sceny śmierci Boryny Praca domowa: 1. Samodzielna analiza i interpretacja wierszy B. Leśmiana 2. Odszukaj i wklej do zeszytu reprodukcję obrazu o podobnej do ballad Leśmiana aurze poznania rzeczywistości Afirmacja życia 2 L. Staff „Przedśpiew” Nic mi świecie” „Podwaliny „Kowal” „Ja wyśniony” Kontekst filozoficzny: Poglądy filozofów A. Schopenhauer’a F. Nietzsche’go H. Bergson’a Miasto – moloch w powieści W. Reymonta pt. „Ziemia obiecana” 2 Wł. Reymont „Ziemia obiecana” w filmowej realizacji A. Wajdy Konteksty filmowe: „Piąty element” 1997 L. Besson „Metropolis” 1926 F. Lang Wyjaśnia na czym polega specyfika neologizmów Leśmiana Wyjaśnia na czym polegał intuicjonizm Bergsona i jakie pojmowanie człowieka i natury determinował Odnosi świat Leśmianowskiej poezji do filozofii Bergsona Uczeń wie na czym polega dramatyzm ludzkiego istnienia w świetle utworów Leśmiana Uczeń zna utwory L. Staffa Potrafi dokonać analizy i interpretacji w kontekście filozoficznym (Nietzsche) i kulturowym Określa cele i pragnienia podmiotu lirycznego (aktywizm, witalizm) Dostrzega nastrój i wydźwięk utworów Potrafi rozpoznać i wyjaśnić funkcję poetyckich metafor Uczeń zna i stosuje w ustnej wypowiedzi pojęcia: stoicyzm, epikureizm, franciszkanizm, afirmacja Potrafi wskazać elementy franciszkańskie w twórczości L. Staffa Uczeń umie określić nastrój tekstu i tworzące go środki Uczeń zna filmową realizację powieści Wł. Reymonta „Ziemia obiecana” Potrafi ocenić środki filmowego wyrazu służące demonizacji wizerunku miasta Dokonuje charakterystyki postaci, ocenia sposób działania i przyjęty system wartości Porównuje filmową wizję miasta z miastem współczesnym Bierze udział w dyskusji na temat problemów życia w wielkim mieście i pogoni za karierą Jak wpływa na nasze życie pęd współczesnej cywilizacji? 13 baśniowości, niesamowitości, tajemnicy Praca domowa: 1. Samodzielna analiza i interpretacja wiersz L. Staffa 2. Obejrzyj film ukazujący wizję współczesnego miasta Praca domowa: ? Zastanów się nad problemem filmowej adaptacji dzieł literatury: jak to się dzieje, że nienajlepsza powieść Reymonta stała się inspiracją do nakręcenia jednego z najlepszych filmów A. Wajdy, co decyduje o powodzeniu filmu, jaki ma z tym związek jakość literackiego pierwowzoru ? Praca klasowa Razem Modernizm 2 W. Reymont „Chłopi”” Analiza i interpretacja fragmentu powieści ukazującego źródła konfliktów w wiejskiej gromadzie, rodzinie, małżeństwie; ukazująca rolę pracy na ziemi dla bohaterów powieści, także wpływ pierwotnych instynktów na sposób postępowania i system wartości 43-45 godzin Stylistyczne zróżnicowanie polszczyzny 1 Przykłady tekstów pisanych w różnym stylu zaczerpnięte z gazet, podręczników i współczesnych mediów Uczeń zna pojęcie stylu funkcjonalnego Potrafi wymienić rodzaje stylów funkcjonalnych, wskazać na wybranych przykładach ich cechy (styl publicystyczny, naukowy, urzędowy Rozumie na czym polega różnica między językiem pisanym a mówionym, określa reguły rządzące pisemną i ustną wypowiedzią Praca domowa; 1. wskaż na podanym fragmencie (psi) cechy stylu urzędowego, naukowego, publicystycznego 2. Napisz krótką wypowiedź o funkcji informatywnej w dwóch lub trzech różnych stylach Stylizacja językowa 1 Przykłady tekstów literackich o wyraźnej stylizacji językowej Uczeń zna pojęcie stylizacji językowej Uczeń zna najważniejsze typy stylizacji: archaiczną, gwarową, środowiskową, regionalną Praca domowa: 1. Napisz krótką wypowiedź opisującą jakieś zdarzenie, stosują elementy gwary uczniowskiej 2. Przygotuj się do powtórzenia i utrwalenie wiedzy na temat teatru: od Antyku do Romantyzmu 14 Adaptacje filmowe wielkiej literatury 1 „Lalka” „Nad Niemnem” „Ziemia obiecana” „Wesele” A. Bazin „O film nieczysty. Obrona adaptacji” fragm.. I. Bergman „Film a literatura” fragm.. MODERNIZM Teatr w społeczeństwie, społeczeństwo w teatrze 43-45 6-8 Postać sceniczna Teatr telewizji Cykl zajęć, które powinny się pojawiać w ciągu dwóch lat edukacji kulturalnej, pewnym sensie przez całe trzy lata, ponieważ zagadnienia związane z teatrem są obecne na lekcjach przez cały cykl kształcenia polonistycznego. Praca domowa: 1. Sporządź pisemna recenzję dobrego filmu opartego na „niedobrej” literaturze. Uczeń zna pojęcie amfiteatr antyczny, teatr jarmarczny, teatr elżbietański, przestrzeń sceniczna, iluzja sceniczna Omawia wpływ przestrzenie scenicznej na sposób odbioru przedstawienia Wie jakie znaczenie mają w teatrze znaki teatralne, ocenia ich funkcjonalność na wybranym przykładzie Potrafi wskazać teatry w swojej najbliższe okolicy, określić charakter ich działania Potrafi określić rolę widza (świadka, sędziego, współuczestnika) Porównuje przedstawienie teatralne z innymi wydarzeniami kulturalnymi z publicznością Odnajduje w Internecie informacje na teatrów w Polsce, ich siedziby, obsady, repertuaru Rozumie na czym polega idea teatru „pudełkowego”, enwironmentalnego, totalnego, „ubogiego” Wyjaśnia, czym się różni teatralne odczytanie dramatu od lektury literackiej Omawia istotę napięcia dramatycznego Posługuje się terminami: inscenizacja, inscenizator Praca domowa: 1. Obejrzyj spektakl teatru telewizji, przygotuj się do analizy i omówienia przedstawienia 2. Napisz recenzję wybranego przez ciebie teatralnego przedstawienia 3. Wybierz jedną scenę ze znanego ci dramatu i napisz jakich znaków teatralnych byś użył (i dlaczego) do przedstawienia tej sceny. Liczba godzin Ilustracje przedstawiające teatry: antyczny, jarmarczny, elżbietański, pudełkowy Sztuka inscenizacji Konwencja teatralne Uczeń zna pojęcie adaptacji filmowej Rozumie na czym polega różnica między wymową dzieła literackiego a osnutym na tym dziele filmem Uczeń potrafi dokonać oceny filmowych adaptacji literatury i ocenić ich rolę w kulturze Potrafi przeanalizować zastosowane w adaptacji filmowej środki wyrazu Zna przykłady polskich i światowych adaptacji dzieł literatury B. Prus „Lalka” fragm. J. Grotowski „Ku teatrowi ubogiemu” fragm. E. G. Craig „ sztuce teatru” fragm. Z. Hubner „Sztuka reżyserii” fragm. T. Kantor „Tak zwana dekoracja” fragm.. J. Szajna „Teatr ciągłego przeobrażania się” fragm. E. Ionesco „Doświadczenie teatralne” fragm. M. Esslin „Mrożek, Beckett i teatr absurdu” fragm. K. Stanisławski „Praca aktor nad sobą” fragm.. B. Brecht „Krótki opis nowej techniki sztuki aktorskiej” fragm. 15 J. Kott „Hamlet polowy wieku” K. T. Toeplitz „Kartoteka „ Fragm. Fragmenty (lub całe) spektakli teatralnych zarejestrowanych na taśmie wideo: „Król Edyp” „Hamlet” „Dziady” „Moralność pani Dulskiej” „Wesele” „Dzika kaczka” „Nieproszony gość” „Trzy siostry” „Szewcy” „Tango” „Kartoteka” „Pamiętnik z Powstania warszawskiego” Przewidziane SA także inscenizacje fragmentów sztuk teatralnych i wyjazdy do teatrów zawodowych Wie jakie zmiany spowodowała Wielka Reforma Teatralna Wymienia nazwiska wybitnych twórców teatru europejskiego i polskiego Wie na czym polegała idea teatru ogromnego S. Wyspiańskiego Za wybrane czasopisma poświecone współczesnemu teatrowi Zna charakter twórczości wybitnych współczesnych reżyserów np. K. Lupy, Komasy, Jarzyny, J. Jarockiego Rozumie różnicę między postacią sceniczną a osobą dramatu Dostrzega zależność charakteru postaci scenicznej od konwencji teatralnej Charakteryzuje trzy wielkie koncepcje sztuki aktorskiej w XX wieku: „wżywanie się” w rolę, gra z „dystansem”, „akt całkowity” Omawia na wybranym przykładzie etapy przygotowania do spektakl Porównuje teatr telewizji z teatrem „żywym” i z filmem Pisze krótka recenzję przedstawienia Lekcje są przeprowadzane z wykorzystaniem CD –ROM „Człowiek – twórca kultury”, w oparciu o program wydawnictwa STENTOR 16 17 D W U D Z I E S T OL E C I E M I Ę D Z Y W O J E N N E Tematyka lekcji (bloki tematyczne „Godziny przy piórze, one leczą rany” M. Bułhakow – pisarz i dzieło Rzecz o dobrym diable i złym człowieku „Mistrz i Małgorzata” jako przypowieść o trudnym humanizmie Groteska w „Mistrzu i Małgorzacie” Liczba godzin 4-5 Teksty kultury (materiał literacki i konteksty Planowane osiągnięcia ucznia Ćwiczenia, zadania, polecenia, prace domowe M. Bułhakow „Mistrz i Małgorzata” Uczeń zna treść lektury programowej Potrafi opisać świat przedstawiony powieści Wskazuje dwa plany powieści w znaczeniu przestrzennym i czasowym Określa kompozycję powieści, w której narrator opowiada o trzech różnych rzeczywistościach Potrafi scharakteryzować życie w Moskwie, klimat życia umysłowego w latach 30-tych, rzeczywistość państwa totalitarnego Określa rolę artysty i jego status, misja do spełnienia w świetle powieści i biografii twórcy Charakteryzuje postać Mistrza i Małgorzaty jako postaci o przeciwstawnych cechach i predyspozycjach Dostrzega elementy grozy i absurdu w opisie świata Charakteryzuje i ocenia środowisko literackie Moskwy Ocenia role, funkcję postaci diabła w planie powieściowym i w kulturze, przywołuje literackie i malarskie konkretyzacje tej postaci Określa problematykę powieści: metafizyczna, moralna, psychologiczna, społeczno-polityczna, obyczajowa itd. Charakteryzuje i ocenia funkcje postaci Piłata Interpretuje sposób i cel wykorzystania motywów biblijnych Określa rolę motywów fantastycznych Wskazuje i interpretuje motyw mistrza i ucznia Stosując metodę mapy mentalnej próbuje wyjaśnić symboliczne znaczenie snu, który często pojawia się w planie powieściowym Wskazuje znaczenie nocy jako strefy czasu, w której dzieją się najważniejsze wydarzenia Rozpoznaje motywy faustowskie Praca domowa: 1. Dokonaj pisemnej charakterystyki głównych bohaterów Mistrza i Małgorzaty 2. Napisz krótką charakterystykę sportretowanego w powieści miasta – Moskwy; wygląd miasta, sposób życia mieszkańców, zasady, reguły, zarządzenia określające życie w mieście, wartości uznawane i łamane przez mieszkańców Moskwy warunki życia 3. Portrety Boga i Szatana w świetle powieści Bułhakowa – próba charakterystyki i odpowiedzi na pytanie o dziwną nieobecność Boga 4. Dla chętnych : Miłosne pary literatury i kultury europejskiej; dokonaj analizy porównawczej pary kochanków z powieści Bułhakowa z wybrana przez ciebie parą filmową. Określ rolę miłości w losach bohaterów Kontekst filmowy: „Skaza” „Samsara” „Niebo nad Berlinem” 18 Odczytuje przesłanie powieści w płaszczyźnie aksjologicznej (problem winy i kary, wierności samemu sobie, prawdy i kłamstwa, dobra i zła itp.) Dostrzega głębokie zakorzenienie książki Bułhakowa w europejskiej kulturze, jej wymiar humanistyczny Elementy humoru w kreacji postaci i języku Zachłyśnięci wolnością Skamandryci Uwolnieni od Polski – Skamandryci Upojeni wiosną i życiem – Skamandryci Blisko człowieka – Skamandryci 3-4 J. Tuwim „Do krytyków” „Życie”, „Ranyjulek” „Wiosna” K. Wierzyński „Manifest szalony” „Wiosna i wino” Lewa kieseń” J. Lechoń „Herostrates” fragm.. L. Staff „Wiosna” Konteksty kulturowe: Z. Najder „Kto potrzebuje patriotyzmu” M. Porębski „Polskość jako sytuacja” K. Irzykowski „Programowfobia” w: „Pisma” s.16 A. Zawada „Dwudziestolecie literackie” Konteksty muzyczne: Nagrania muzyczne interpretacji wokalnych wierszy skamandrytów w wykonaniu E. Demarczyk Konteksty ikonograficzne: Uczeń zna program grupy poetyckiej Skamander Zna poglądy uczestników sporu o nowoczesność, niechęć do tworzenia programów Zna przyczyny buntu młodego pokolenia, niechęci do tematyki patriotycznej, cierpiętnictwa i idei stosu ofiarnego Potrafi porównać programy poetów z dwudziestolecia z programem Romantyków Określić funkcję mitów narodowych i kulturowych Wskazać dostrzeżone w tekstach przemiany obyczajowe i egzystencjalne Potrafi rozpoznać stylizację, ironię i inne środki artystycznego wyrazu Określa postawy podmiotów lirycznych, sytuacje liryczne, nastrój i klimat tekstów Wskazuje tematykę utworów: codzienność, zwyczajność, życie miasta, doznania zwyczajnego człowieka Odczytuje i interpretuje motyw wiosny – ustala różne znaczenia i obszary funkcjonowania (natura, egzystencja człowieka, losy państwa) Rozumie pojęcia: witalizm, biologizm, optymizm, kontestacja, poetyka ekspresjonizmu Odnajduje i określa funkcję prozaizmów, wulgaryzmów, brutalizmów w poezji Wyjaśnia jaką rolę w życiu literackim i obyczajowym odgrywała kawiarnia literacka Czyta ze zrozumieniem fragmenty esejów i analiz krytycznoliterackich Dokonuje syntezy wiadomości na temat Skafandra Wykorzystuje alternatywne sposoby notowania np., mapę skojarzeń 19 Praca domowa: 1.Samodzielna pisemna analiza i interpretacja wierszy Skamandrytów 2.Zredagowanie notatki na temat poetyckiego „programu”, cech poezji grupy Skamander 3. Przeczytaj „Przedwiośnie” ST. Żeromskiego 4. Zapoznaj się z pytaniami warsztatowymi do lektury 5. Przygotuj się do dyskusji na temat: na czym według ciebie polega prawdziwy patriotyzm, w jakim sensie jego formuła zależy od tego, co się wokół nas dzieje? Jaka Polska? 4 S. Botticelli „Primavera” W. Weiss „Wiosna” W. Wojtkiewicz „Podmuchy” Poszukuje dodatkowych informacji, sporządza bibliografię, dokonuje selekcji, hierarchizacji wiadomości i skojarzeń Potrafi pracować w grupie przy analizie i interpretacji wierszy Przygotowuje ustną wypowiedź na temat analizowanego utworu Bierze udział w dyskusji: patriotyzm wczoraj i dziś ST. Żeromski „Przedwiośnie” Uczeń zna treść lektury programowej Zna sytuacje społeczno – polityczną, która stanowiła genezę utworu Potrafi odtworzyć przebieg dojrzewania emocjonalnego i intelektualnego głównego bohatera, buduje portret psychologiczny Cezarego Zna kompozycję utworu i jej funkcje Potrafi przedstawić poglądy polityczne bohaterów powieści, protagonistów w sporze o Polskę; rekonstrukcja i komentowanie, wypowiedzi wartościujące i oceniające Rozumie antynomie urody życia i ideału służby społecznej Rozumie na czym polega etos inteligenta Zna i rozumie funkcję idei szklanych domów Zna mity i tradycje literackie wpisane w utwór Rozumie pojęcia: komunizm, rewolucja, sielanka, idylla Wskazuje złożoność problematyki powieści: polityczną, społeczną, obyczajową, psychologiczną, interwencyjną Wskazuje schematyczny charakter konstrukcji postaci bohaterów i fabuły, użytkowy w stosunku do poruszanych problemów Bierze udział w dyskusji nad aktualnością problematyki tej powieści Dokonuje analizy stylu narracji; zróżnicowanej w poszczególnych częściach Wymowa polityczna powieści w kontekście Konteksty kulturowe: H. Markiewicz „Przedwiośnie” w: „O Prusie i Żeromskim” s. 248-279 H. Markiewicz „Postać literacka” w: „Wymiary dzieła literackiego” s. 158-178 B. Janicka „Nieudana miłość” w: „Kino” 2001 nr 4 s. 34- 36 20 Praca domowa: 1. Sprządź spójną wypowiedź ilustrującą proces duchowego dojrzewania głównego bohatera Cezarego Baryki 2. W formie tabeli zaprezentuj poglądy polityczne i społeczne Gajowca, Lulka i ojca Cezarego, Seweryna Baryki 3. Napisz wypowiedź na temat: w jakim sensie i czy w ogóle można uznać tę książkę za uniwersalną aktualną dla współczesnego czytelnika? Zachwycona nowoczesnością – Awangarda 3 Oszołomiona pędem cywilizacji – Awangarda Konteksty kulturowe: T. Peiper „Miasto, masa, maszyna” „Punkt wyjścia i metafora teraźniejszości” W: S. Jaworski „Awangarda” s. 202-203 fragm.. WsiP, ZNAK STENTOR „Awangardowa koncepcja języka poetyckiego” w: „Poezja polska okresu międzywojennego” s. 75-77 „Międzysłowie gmachów” w: „Sytuacje liryczne. Wybór poezji” s. 85-87 Urzeczona miastem – Awangarda Pierwsza nowoczesna powieść psychologiczna „Granica” Z. Nałkowskiej J. Przyboś „Gmachy”, „Z Tatr” „Świt” 5 Z. Nałkowska „Granica” powojennych doświadczeń Uczeń zna program awangardy krakowskiej Zna i potrafi opisać techniki poetyckiego obrazowania poetów z kręgu awangardy Zna i rozumie na czym polegał program poetycki „Miasto, masa, maszyna” Zna pojęcie metafory, potrafi opisać i interpretować metafory wierszy J. Przybosia Zna nowa koncepcję poety i poezji Czyta ze zrozumieniem wypowiedzi teoretyczne, programowe Zna Przybosia jako poetę konstruktywistę, robotnika słowa, tworzącego poezję „mózgową” jako efekt wysiłku intelektualnego Rozumie fundamentalne znaczenie metafory dla poetyckiej wyobraźni i założeń poetyki Przybosia Dokonuje analizy leksykalnej, frazeologicznej i składniowej wierszy Przybosia Dostrzega kondensację i odpowiedzialność za poetyckie słowo Przybosia Potrafi wskazać argumenty zwolenników i przeciwników postępu Potrafi rozpoznać wpisane w teksty poetyckie zagrożenia cywilizacyjne Zna treść lektury programowej Zna problemy kompozycji utworu, określa funkcję retrospekcji, inwersji czasowej Wie na czym polega nowatorstwo powieści w sensie konstrukcji i treści: głębi psychologicznego rysunku postaci Zna i potrafi stosować w wypowiedzi pojęcia: powieść psychologiczna, determinizm społeczny, konformizm, egocentryzm Potrafi scharakteryzować bohaterów dostrzegając motywacje ich działania Wskazuje skomplikowany system powiązań bohaterów powieści Dostrzega względność wszystkich ocen moralnych i 21 Praca domowa: 1. Samodzielna pisemna analiza i interpretacja wierszy Przybosia 2. Przełóż na język metafory 10 zdań oznajmujących. 3. Przeczytaj „Granicę” Z. Nałkowskiej 4. Wyjaśnij na czym polega aura zmysłowości w wierszu „Świt”, czym różni się ten erotyk od innych wcześniej przez ciebie poznanych np. A. Mickiewicza, A. Asnyka, Tetmajera, Kasprowicza, itp 4. Zapoznaj się z pytaniami warsztatowymi do lektury powieści na PSI Praca domowa: 1. Analiza przyczyn klęski bohatera ( w formie pisemnej wypowiedzi) 2. Charakterystyka jednej z wybranych kobiecych postaci w planie powieściowym 3. Analiza i interpretacja porównawcza wierszy: J. Tuwima „Mieszkańcy” i K. I. Gałczyńskiego „Skumbrie w tomacie” – w jaki sposób poeci przedstawiają obraz Polski. Co według nich nie udało się w Jeszcze raz powieść psychologiczna „Cudzoziemka” Kuncewiczowej 3-4 M. Kuncewiczowa „Cudzoziemka” Kontekst filmowy: „Cudzoziemka” w reż. R. Bera 1986 Kontekst literacki: M. Dąbrowska „Noce i dnie” fragm. Także filmowa realizacja powieści M. Dąbrowskiej M. Proust „W poszukiwaniu straconego czasu” fragm. wartości (relatywizm) Potrafi opisać mechanizm kariery Z. Ziembiewicza Wskazuje i interpretuje obecność motyw maski w powieści Wyjaśnia na czym polega determinizm społeczny i obyczajowy Dostrzega socjologiczny aspekt powieści Wskazuje różne interpretacje tytułu Przywołuje obszerne fragmenty powieści, cytuje słowa bohaterów, komentuje Bierze udział w dyskusji na temat sposobów osiągania sukcesów dzisiaj i bolączek społecznego i politycznego życia we współczesnej Polsce procesie unowocześniania państwa? 4. Dla chętnych: co twoim zdaniem nie udało się nam w procesie demokratyzacji i unowocześniania państwa? 5. Przeczytaj „Cudzoziemkę” Z. Kuncewiczowej, zapoznaj się z pytaniami warsztatowymi do lektury Uczeń zna treść lektury programowej Potrafi odtworzyć (streścić) przebieg wydarzeń z życiu Róż Dokonuje analizy kompozycji powieści, konstrukcji czasu: czas akcji i czas fabularny (Inwersja czasowa, czas wewnętrzny), wskazuje jej dominantę Potrafi wyodrębnić i nazwać cechy powieści psychologicznej Wyjaśnia na czym polega czas psychologiczny i jaki ma wpływ na konstrukcję powieści Wskazuje związki z teorią psychoanalizy Dostrzega podobieństwa powieści do seansu psychoanalitycznego Przywołuje kontekst filozoficzny, literacki i kulturowy dla pełnej interpretacji powieści Dokonuje szczegółowej pogłębionej charakterystyki postaci Wskazuje przyczyny niepowodzeń życiowych Róży Bierze udział w dyskusji na temat przyczyn konfliktów w rodzinie Róży Uczeń dostrzega zróżnicowanie narracji w powieści, jej Praca domowa: 1.Zredaguj pisemną wypowiedź ukazującą koleje życia Róży i bogactwo doznań, przeżyć i pragnień (próba charakterystyki złożonej osobowości Róży) 2. Napisz wypracowanie na temat: a) Dlaczego Róża nie mogła zaznać szczęścia? b) Barbara Niechcic i Róża Żabczyńska, koleżanki ze szkolnej ławki – co łączy a co dzieli te postaci? 3. Przygotuje się do analizy i interpretacji dramatu ST. I. Witkiewicza „Szewcy” 4. Zwróć uwagę na rozbudowane didaskalia i zastanów się jaką funkcję pełnią w dramacie 5. Dla chętnych: przygotuj w formie referatu informacje na 22 subiektywizm (Róża, Władyś) i obiektywną wymowę (narrator) Dostrzega przyczyny obcości Róży; natury psychologicznej, kulturowej, językowej Interpretuje powieść jako studium psychologiczne człowieka Dostrzega nowe sposoby dochodzenia do prawdy o człowieku w powieści Wskazuje w powieści motywy muzyki, określa ich funkcję Potrafi dokonać porównania kreacji filmowej Róży z powieściową konstrukcją postaci Jakie środki filmowego wyrazu zastosował reżyser by ukazać losy Róży opowiadane „wstecz”, niezgodnie z chronologią zdarzeń Potrafi porównać postać Róży i Barbary z „Nocy i dni”: podobieństwa i różnice w sytuacji życiowej, w konstrukcji postaci Przerażony nowoczesnością, współczesną cywilizacją i przyszłością – wizjoner i katastrofista, ST. I. Witkiewicz 3 ST. I. Witkiewicz „Szewcy” Konteksty kulturowe: „MT” s. 113-134 STENTOR s. 199 -214 WSiP s. 197-203 ZNAK s. 187-189 A. Hutnikiewicz Dokonuje analizy i interpretacji powieści M. Prousta Wskazuje czas jako głównego „bohatera” opowieści, dokonuje analizy różnych planów czasowych Dostrzega skomplikowany sposób narracji: poddany specjalnemu rytmowi skojarzeń, asocjacji, reminiscencji, subiektywizm Interpretuje powieść Prousta jako studium psychologiczno-obyczajowe Uczeń zna najważniejsze powieściowe eksperymenty XX wieku Uczeń zna treść dramatu i poddaje analizie i interpretacji kolejne akty sztuk (jeden akt czytany na jednej lekcji)i, czytając z podziałem na rolę obszerne fragmenty Potrafi przedstawić i zinterpretować przestrzeń scenicznego dziania się, odczytać symboliczne elementy zabudowy tej przestrzeni Potrafi odtworzyć przebieg wydarzeń w dramacie: trzy przewroty, trzy rewolucje, zmiany w układzie sił 23 temat twórczości literackiej, malarskiej i teoretycznych rozważań na temat sztuki S.T. I. Witkiewicza 6. Zapoznaj się na PSI z pytaniami warsztatowymi do lektury dramatu Praca domowa: 1. Zredaguj pisemną wypowiedź, w której wyjaśnisz na czym polegały trzy przedstawione w dramacie rewolucje i jakie były ich przyczyny, jakie formy ustrojowe oraz ideologie reprezentują kolejni rewolucjoniści? 2. Jak sądzisz jakie Witkacy „Od czystej formy do literatury faktu” ST. I. Witkiewicz „Najnowsza artystyczna nowalia – „piurblagizm”” w: „Wiersze i rysunki” J. Błoński wstęp do: „Wybór dramatów” M. Rawiński „Wobec faszyzmu i dyktatury” w: „Literatura polska 19181975” A. Brodzka J. Prokop „Na drodze do katastrofy” w: „Kierk i diabeł” Konteksty literackie: Wiersze przedstawicieli nurtu katastrofizmu i pokolenia Kolumbów; np.: Miłosz, Baczyński Konteksty filozoficzne: E. Mounier „Personalizm” w: „Wprowadzenie do egzystencjalizmów” W poczuciu zbliżającej się katastrofy 2-3 Cz. Miłosz „Roki”, „O książce” J. Tuwim „Bal w operze” J. Zagórski A. Rymkiewicz J. Czechowicz między bohaterami dramatu Charakteryzuje świat przedstawiony w dramacie, dostrzega jego absurdalność, niedorzeczność, nielogiczność Porównuje język jakim mówią różne postaci dramatu Wskazuje wymieszanie stylów wypowiedzi: neologizmy, hybrydy, aluzje, przytoczenia, stylizacje Wskazuje na konkretnych przykładach wymieszanie konwencji estetycznych (patos i trywialność, groza i komizm) W różnych elementach dramatu rozpoznaje aluzje i nawiązania literackie, kulturowe Wskazuje elementy groteski w języku, kreacji postaci Interpretuje przedstawioną wizję świata Potrafi wyjaśnić na czym polegały katastroficzne przeczucia Witkacego (odczłowieczenie, uniformizacja życia, zanik pierwiastka metafizycznego, indywidualności) Interpretuje trzy fazy rewolucji w kontekście historycznym i filozoficznym Dostrzega w dramacie elementy nadrealizmu i ekspresjonizmu Prezentuje w formie referatu podstawowe wiadomości na temat życia i twórczości Witkacego, poszukiwaniach artystycznych Zna i rozumie założenia „czystej formy” Na przykładzie „Szewców” określa na czym polega nowatorstwo dramaturgii Witkacego Weź udział w dyskusji na temat twórczości Witkacego: czy przemawia ona do współczesnego czytelnika, widza, czy jest zrozumiała, czytelna w wymowie/ wyznaczyłby sztuce zadania dziś w XXI wieku? 3. Dokonaj porównania dramatu Witkacego i Krasińskiego, sposobu oceny rewolucji przez pisarzy (dla chętnych). 4.Przeczytaj „Ferdydurke” W . Gombrowicza, zapoznaj się z pytaniami warsztatowymi do lektury Uczeń zna teksty poetyckie tworzone w duchu katastrofizmu Zna kontekst intelektualny, społeczny, polityczny i ekonomiczny katastrofizmu w dwudziestolecie międzywojennym Nazywa nastroje lata 30 – niepewność, rozczarowanie, poczucie zbliżającego się kryzysu Praca domowa: 1. Zredaguj pisemną notatkę na czym polega katastrofizm i jak się przejawia w sztuce XX wieku 2. Pisemna analiza i interpretacja wierszy katastrofistów ( wykorzystaj metodę hipotez 24 „ballada z tamtej strony” „modlitwa żałobna” „lato nawołaniu”, „sam” „żal” K. Wierzyński „Pieśń ze środka miasta” K. I. Gałczyński „Koniec świata” Konteksty filmowe: „Metropolis” w reż. F. Langa 1926 Konteksty ikonograficzne: W. Hasior „Ostatni zachód” S. I. Witkiewicz „Kompozycja” WSiP s. 159 „Niech kształt mój się rodzi we mnie a nie zostanie zrobiony mi” - dramat jednostki zdegradowanej zbiorowością Forma jako nieuleczalna choroba cywilizacji, kultury, człowieczeństwa „Ferdydurke” jako powieść awangardowa 4 W. Gombrowicz „Ferdydurke” W. Bolecki „Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym” Cz. Miłosz „Historia literatury polskiej do roku 1939” J. Błoński „Rozbieranie Józia. Lektura „Ferdydurke” W. Gombrowicza”, w: „Lektury polonistyczne” T. I s. 229-246 J. Jarzębski, „Między chaosem a formą – Witold Dokonuje analizy i interpretacji kilku wybranych wierszy (praca w grupach metodą hipotez interpretacyjnych i podtekstowania) Nazywa nastroje wpisane w teksy poetyckie Dokonuje porównania wierszy katastrofistów a wierszami Skamandrytów i przedstawicieli awangardy Potrafi wskazać różnice w nastrojowości, sposobie opisu świata, doznaniach podmiotu lirycznego Potrafi wyjaśnić na czym polegają katastroficzne wizje tworzone przez poetów, jakie środki artystycznego obrazowania zostały zastosowane do ich wykreowania W wierszu Gałczyńskiego dostrzega groteskę, satyrę Wskazuje w czytanych wierszach i interpretuje symbolikę biblijną Wskazuje główne cechy symboliki biblijnej: wizyjność, operowanie symbolem, ekspresja emocji, przede wszystkim lęku, przerażenia Interpretuje malarskie Rozpoznaje filmową wizję świata zmierzającego ku katastrofie Opisuje filmową wizję przyszłości interpretacyjnych) 3. Przygotuj się do charakterystyki trzech środowisk, w których przebywał Józio, zgromadź stosowane cytaty, słownictwo Uczeń zna treść lektury programowej Uczeń zna strukturę kompozycyjną powieści Streszcza, opowiada losy Józia, najważniejsze wydarzenia w jego wędrówce Wskazuje te, które odbiegają od realności Interpretuję wędrówkę Józia jako proces dojrzewania, poszukiwania odpowiedzi na zasadnicze pytania Interpretuje wskazane, obszerne fragmenty powieści np.: przebudzenie bohatera, zaprowadzenie go do szkoły Potrafi scharakteryzować zachowanie głównych bohaterów Charakteryzuje środowiska, do których wkracza Józio – szkoła, dom mieszczański, dwór ziemiański Przedstawia głównego bohatera, ujawnia różne jego Praca domowa: 1. Pisemna notatka, w której uczeń dokona charakterystyki trzech środowisk przedstawionych w powieści 2. W formie pisemnej wypowiedzi w jakim sensie Forma ogranicza, tłamsi jednostkę a w jakim sensie jest błogosławieństwem w życiu zbiorowym 3. Wyjaśnij stosują właściwe słownictwo, związki frazeologiczne, co to znaczy „zrobić komuś gębę” albo „upupić’ 4. Na czym tak naprawdę polega 25 Gombrowicz, w: „Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki” pod. red. B. Farona 1972 Pan Błyszczyński czyli poeta B. Leśmian i jego baśniowe światy 2 B. Leśmian „Pan Blyszczyński” „W malinowym chruśniaku” „Szczęście” Konteksty muzyczne: E. Demarczyk „Garbus” role pojedynek miedzy Syfonem a Ocenia jaki wpływa mają na bohatera inni ludzie Miętusem Wyjaśnia symboliczny sens ucieczek Józia 5. Napisz swobodną wypowiedź na Wskazuje skomplikowane zależności między jednostką temat: mój sposób ucieczki przed a zbiorowością pupą, gębą, formą Rozumie pojecie formy i uwikłanie w nią człowieka 6. Dla chętnych: Przygotuj Wskazuje mity społeczne, z którymi autor podejmuje prezentację motywu groteski w dyskusję, także motywy wykorzystane przez pisarza literaturze i sztuce: fragmenty Określa stanowisko pisarza w dyskusji nad utworów literackich, reprodukcje nowoczesnymi relacjami społecznymi obrazów, fragmenty filmów Potrafi wziąć udział w dyskusji na temat antynomii: forma – autentyczność, młodość – dojrzałość Rozumie i stosuje w opisie świata przedstawionego pojęcia: groteska, absurd, parodia, paradoks, poetyka snu, komizm, szyderstwo, karykatura, nonsens, deformacja Rozumie specyficznie Gombrowiczowski sens pojęć: pupa, łydka, gęba Określa gatunek utworu, dostrzegając związki powieści z powieścią łotrzykowską, powiastką filozoficzną Wyjaśnia jakie są możliwości ucieczki człowieka przed zniewoleniem formą Porównuje Gombrowiczowską sytuację człowieka do koncepcji „człowieka w teatrze życia” E. Goffmana’a Dostrzega w kreacji powieściowego świata elementy kultury (śmiech, błazenada, parodia, anarchia) karnawału Wyjaśnia na przykładzie powieści wybranych dzieł sztuki czym jest groteska i jakie są jej cechy Zna teksty literackie, w których świat ulega groteskowej deformacji Uczeń zna wiersze B. Leśmiana Praca domowa: Rozpoznaje cechy poezji Leśmiana; jej kreacyjność, S1 1. Samodzielna analiza i wizyjność, obecność natury, przenikanie się światów interpretacja wierszy B. Leśmiana Opisuje charakter świata wykreowanego przez poetę zorganizowana wokół odpowiedzi Wskazuje inspiracje ludowe na pytania: Dokonuje analizy i interpretacji wierszy ? Czym jest w wierszach Leśmiana Wskazuje motyw ogrodu i określa jego funkcję w śmierć? wierszu ?Na czym polega przenikanie się 26 Boczne odnogi czasu w prozie B. Schulza Mityzacja rzeczywistości w prozie B. Schulza Kryzys cywilizacyjny i klęska starego świata w opowiadaniach B. Schulza 2 M. Umer „Łąka” Odnajduje i interpretuje symbole poezji Leśmiana Charakteryzuje język i styl w wierszach Leśmiana Rozpoznaje neologizmy i ocenia ivh funkcjonalność Określa konteksty filozoficzne poezji Leśmiana (bergsonizm) Interpretuje wiersz jako filozoficzne opowieści o naturze bytu, poznaniu świata, trudzie istnienia Określa Leśmianowską koncepcję poety Dostrzega elementy humoru, groteski i określa ich funkcję B. Schulz „Sklepy cynamonowe” Wybór opowiadań: „Ulica krokodyli” „Nawiedzenie” „Sierpień” Uczeń zna treść lektury programowej Rozumie na czym polega kreacyjny, mitotwórczy i sensualistyczny charakter prozy Schulza, wskazuje zabiegi artystyczne służące odrealnieniu i dziwności świata przedstawionego (deformacja, karykaturalność, groteskowe sprzeczności, fantastyka, oniryzm) Dostrzega elementy groteski i fantastyki kreacji świata przedstawionego Wskazuje mity archetypy kultury wpisane w opowiadania Zna i stosuje pojęcia: imaginacja, mityzacja, gra pozorów, symbol, proza poetycka Potrafi scharakteryzować narratora i świat przedstawiony w opowiadaniach Wskazać elementy kultury żydowskiej Uczeń potrafi opisać zmagania narratora bohaterów opowiadań w poszukiwaniu prawdy o świecie Rozpoznaje( i ocenia ich funkcjonalność) elementy ekspresjonizmu i katastrofizmu w sposobie opisu świata przedstawionego Interpretuje fragment prozy, odnajduje w nim elementy autobiograficzne i wyjaśnia w jaki sposób zostały przetworzone Wskazuje i interpretuje symboliczne motywy np. motyw labiryntu, domu, snu Wyjaśnia czemu służy nieokreśloność czasu i miejsca Kontekst literacki: G.G. Marquez „Sto lat samotności” Owidiusz „Metamorfozy” Konteksty kulturowe: W. Bolecki „Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym K. Stala „Na marginesach rzeczywistości. O paradoksach przedstawienia w twórczości Brunona Schulza” W. Budzyński „Schulz pod kluczem” J. Jarzębski „Zwiedzanie sklepów cynamonowych” ragm... 27 świata realnego i metafizycznego? ? Jakie są relacje Bóg- człowiek? ?Jaka jest wizja Boga? ?W jaki sposób© poeta pojmuje szczęście? ?Jaką rolę pełni świat przyrody w poezji Leśmiana? 2. Przeczytaj opowiadania B. Schulza „Ulica krokodyli”, „Nawiedzenie”, „Sklepy cynamonowe” 3. Zapoznaj się z pytaniami do opowiadań na PSI Praca domowa: 1. Opisz przestrzeń wykreowaną w opowiadaniach B. Schulza 2. Napisz dłuższą wypowiedź na jeden z wybranych tematów: a) Co łączy a co różni świat przedstawiony w prozie Kafki i Schulza? b) Porównaj kreację świata w opowiadaniach Schulza i na obrazie „Nad Witebskiem” francuskiego surrealisty M. Chagalla c) Zastanów się czy twórcom filmu „Sanatorium pod klepsydrą” udało się oddać atmosferę i metaforyczny charakter prozy Schulza? d) Jeśli przeczytałeś „Sto lat samotności G. G. Marqueza, spróbuj zachęcić kolegów do jej przeczytania i postaraj się wyjaśnić na czym polega fenomen jej popularności e) Dlaczego Schulz uważał dzieciństwo za „genialną epokę”, w: „Lektury polonistyczne” T. I „Czytanie Schulza” Wybrany szkic pod red. J. Jarzębski J. Ficowski „Rejony wielkiej herezji” Konteksty filmowe: „Sanatorium pod klepsydrą” w reż W. Hassa Konteksty ikonograficzne: Rysunki i szkice B. Schulza M. Chagall „Zielony skrzypek” „Nad Witebskiem” J. Adler „Moi rodzice” akcji Analizuje i ocenia język prozy Schulza, zgodnie z przekonaniem artysty, który mówił, że „rzeczywistość jest cieniem słowa”: funkcje najczęściej stosowanych części mowy, odwołanie się do wrażeń zmysłowych, dynamizacja opisów, charakter metafor, animizacja i antropomorfizacja Wyjaśnia na czym polega i czemu służy metamorfoza elementów rzeczywistości wykreowanej w opowiadaniach Schulza Wyjaśnia jak przebiegają relacje między krainą dzieciństwa a światem zewnętrznym, mikro i makrokosmosem czas święty? 3. Dla chętnych: przygotuj stosując metodę projektu syntezę tematu: Motyw dzieciństwa w literaturze różnych epok 4. Uczniowie przygotowują informacje w formie referatów, prezentacji multimedialnych na temat najważniejszych prądów estetycznych epoki dwudziestolecia: futuryzm, awangarda, dadaizm, fowizm, kubizm, nadrealizm, abstrakcjonizm, surrealizm Uczeń zna i stosuje w wypowiedzi pojęcia: futuryzm, awangarda, fowizm, dadaizm, kubizm, nadrealizm, abstrakcjonizm, surrealizm, ekspresjonizm Uczeń dostrzega postawę buntu i prowokacyjny charakter tekstu Marinettiego Wskazuje najważniejsze wspólne cechy wszystkich awangardowych kierunków (aktywizm, antymimetyzm, deformacja, pochwała cywilizacji, zwrot ku przyszłości) Uczeń potrafi dokonać syntezy zgromadzonego z różnych źródeł materiału faktograficznego Praca domowa: 1. Sporządź notatkę na temat cech stylu poszczególnych prądów estetycznych 2. Wybierz jeden z kierunków, który uznasz za najciekawszy i dokonaj analizy i interpretacji wybranego dzieła sztuki 3. Obejrzyj zarejestrowany na taśmie wideo film, który jest przykładem ekspresjonizmu w Konteksty filozoficzne: Droga Zen Filozofia Tao (wiadomości zebrane przez ucznia w toku samodzielnych poszukiwań) Sztuka pod znakiem nowoczesności, czyli dwudziestolecie pod znakiem „izmów” 2 F. T. Marinetti „Manifest futurystów” B. Jasieński „Mańfest w sprawie ortografii fonetycznej” WSiP s. 110 Rozdziały w podręczniku poświęcone nowoczesnej sztuce początku XX wieku Wybór wierszy: A. Ważyk 28 „Sierpień” ST. Młodożeniec „XX” „Lato”, „Rzygające posągi” Konteksty ikonograficzne: P. Picasso R. Magritte G. Balla M. Ernst P. Klee W. Rogulski M. Chagall Konteksty muzyczne: Jazz w muzyce Narodziny X Muzy Początki filmu i kina Historia romansu literatury z kinem 2 Wybrane filmy ilustrujące rozwój X Muzy np. „Błękitny Anioł” Von Sternberg’a „Portier z Hotelu Atlantic” Murnau „Gabinet doktora Caligari” R. Wienne „Metropolis” Langa „Cabiria”, „Nietolerancja” Griffith’a „Pies andaluzyjski” L. Bunuela „Matka” W. Pudowkina „Ben Hur” F. Niblo „Tabu” Murnau Filmy Chaplina Słynne adaptacje dzieł literatury: „Ziemia obiecana” „Panny z Wilka” „Wesele” „Pamiętnik znaleziony w Saragossie” Potrafi zaprezentować najważniejsze cechy stylu w sztuce, dokonać charakterystyki poszczególnych kierunków Zna dorobek twórczy najwybitniejszych przedstawicieli poszczególnych nurtów Poprawnie zapisuje i wymawia nazwiska twórców awangardowych nurtów Wskazuje podstawy filozoficzne nowej sztuki (Nietzsche, Bergson, Freud) sztuce (klasowa filmoteka: „Gabinet doktora Kaligari”, „Metropolis”, „Faust” 4. Dla chętnych: przygotuj krótki referat na temat początków i najważniejszych nurtów kina w pierwszej fazie rozwoju X muzy Uczeń potrafi krótko przedstawić początki kina i filmu jako nowej dziedziny sztuki Wie na czym polegają najważniejsze dokonania pierwszych twórców kina Zna i stosuje podstawowe pojęcia z gramatyki kina: kadr, ujęcie, plan, montaż Zna nazwiska najwybitniejszych twórców kina np.bracia Ludwik i August Lumiere, G. Melies, Griffith, Chaplin, Eisenstein, F. Lang, Murnau i wielu innych Uczeń rozumie na czym polegały i polegają związki kina z literaturą Uczeń zna i stosuje w wypowiedzi pojęcie adaptacji filmowej Potrafi przywołać przykłady filmowych adaptacji dzieł literatury i ocenić wartość przekładu na język filmu struktury utworu literackiego Praca domowa: 1. Sporządź notatkę na temat początków filmu i kina, podając najważniejsze daty i nazwiska twórców 2. Zredaguj i przeprowadź ankietę dla uczniów naszej szkoły. na temat upodobań estetycznych związanych z kinem, opracuj jej wyniki i przedstaw klasie. 3. Wybierz jedno dzieło filmowe wyprodukowane przed II wojną światową, obejrzyj i napisz własna recenzję (filmy dostępne w filmotece SDKF „Kino Paradiso”) 4. Wypisz nazwy wszystkich programów (telewizyjnych i radiowych)poświęconych kinu i filmowi polskiemu i światowemu 5. Sporządź rejestr stron internetowych, na których możesz poczytać o filmie, oceń wartość merytoryczną tego źródła informacji 29 „Niebezpieczne związki’ i wiele innych Sposoby wzbogacania zasobu leksykalnego języka polskiego 2 Przegląd zagadnień z kultury języka 2 Konteksty naukowe: J. Płażewski „Historia filmu” J. F. Lewandowski „100 filmów, które powinniście obejrzeć” A. Werner „To jest kino” K. Mętrak „Słownik filmowy” „Encyklopedia kina” Egzemplarze „Kwartalnika filmowego”, „Kina”, „Filmu” Materiał językowy zgromadzony w ćwiczeniach gramatycznych przygotowanych przez nauczyciela Ćwiczenia z podręczników do gramatyki: ZNAK, WSiP, STENTOR, ARKA, „Nasza polszczyzna” wyd. OD NOWA Artykuł: J. Bralczyka Pt. „Język na sprzedaż” ARKA s. 160 Ćwiczenia przygotowane przez nauczyciela Ćwiczenia z podręczników do gramatyki ZNAK, WSiP, Uczeń zna sposoby wzbogacania języka polskiego: zapożyczenia, neologizmy, związki frazeologiczne Potrafi na wybranym materiale językowym rozpoznać i opisać sposób tworzenia neologizmu Uczeń potrafi sklasyfikować rodzaje zapożyczeń w historycznym rozwoju języka Uczeń potrafi rozpoznać przynależność do epoki historycznej wskazanych zapożyczeń, oraz określić język, z którego dokonało się przenikanie słów na grunt języka polskiego Uczeń zna i wie jak są tworzone neologizmy słowotwórcze i znaczeniowe Potrafi określić gramatyczny charakter związków frazeologicznych Uczeń zna klasyfikację frazeologizmów, potrafi wskazać przykłady różnych rodzajów związków wyrazowych (wyrażenia, zwroty, frazy), (związki stałe i łączliwe) Praca domowa: 1. Wykonaj podane na PSI ćwiczenia językowe 2. Wskaż źródło poszczególnych (przykłady na PSI) związków frazeologicznych, ich kulturową przynależność, wyjaśnij ich znaczenie. 3. Wykonaj ćwiczenia do artykułu J. Bralczyka (PSI) Uczeń zna pojęcia: normy językowej, zwyczaju językowego, poprawność językowa Uczeń zna zasady poprawności językowej w zakresie ortografii, interpunkcji, leksyki, fleksji i składni, Praca domowa: 1. Uczniowie otrzymują kserokopie pracy klasowej z języka polskiego swojego kolegi. 30 Kultura postmodernizmu 2 STENTOR, ARKA, NASZA POLSZCZYZNA frazeologii, stylistycznej warstwy wypowiedzi Uczeń zna wydawnictwa poprawnościowe Uczeń potrafi wskazać na wybranym materiale błędy językowe, dokonać ich klasyfikacji i poprawić Zadanie polega na odnalezieniu i sklasyfikowaniu możliwie największej ilości błędów. Wyniki swojej pracy uczniowie prezentują na następnej lekcji. Ćwiczenia mogą być wielokrotnie powtarzane przy ocenie i poprawie prac pisemnych. 2. Zwróć uwagę na czym polegają najczęściej popełniane błędy językowe w środowisku szkolnym, w rodzinie, w urzędzie 3. Obejrzyj przynajmniej jeden film Petera Greenaway’a, spróbuj dostrzec wspólne cechy filmów kompozycji, w sposobie prowadzenia narracji, w treści, charakterystycznych motywach „The pilow book” „Kontrakt rysownika” „Księgi Prospera” Petera Greenaway’a Uczeń zna pojecie postmodernizmu, wiąże je ze współczesną kulturą Potrafi dokonać analizy i interpretacji filmu awangardowego reżysera brytyjskiego Rozpoznaje cechy stylu, poetykę niezwykłych obrazów Greenaway’a Uczeń potrafi scharakteryzować kompozycję filmu reżysera, dostrzec prawidłowości, rytm, związki z malarstwem, opisuje sposób prowadzenia narracji Uczeń potrafi wskazać na czym polega poetyka postmodernizmu na przykładzie filmów tego reżysera: wielość, złożoność odniesie kulturowych, swobodne posługiwanie się różnorodnymi znakami kultury, poetykami, estetykami, mieszanie stylów, kulturowa erudycyjność, „cytowanie” wielkich dzieł literatury i malarstwa Dostrzega związki wykształcenia (absolwent akademii sztuk pięknych, malarz, rysownik twórca instalacji i wystaw w stylu performance) reżysera z poetyką jego Praca domowa: 1. Napisz recenzję wybranego filmu P. Greenaway’a (dla chętnych) 2. Poszukaj w bibliotece, także w Internecie informacji na temat twórczości tego reżysera. Przynieś artykuł na lekcję i zapoznaj kolegów z jego treścią. 3. Spróbuj wykonać dowolna techniką kolage w stylu postmodernizmu. 4. Zastanów się co oznacza termin postmodernizm w odniesieniu do świata wartości. 31 filmów Uczeń potrafi wyjaśnić dlaczego nazywa się go „ złodziejem” kultury, postmodernistą Uczeń zna „klucze” do filmów Greenaway’a: gra, katalog, malarstwo, ciało, liczba, seks i śmierć, przemoc itd. Potrafi posłużyć się „kluczem” do interpretacji dzieł ekscentrycznego reżysera Wskazuje związki filmu „Księgi Prospera” ze sztuką Szekspira „Burza” Wskazuje na czym polega doniosłość kulturowej refleksji wpisanej w ten film Uczeń czyta ze zrozumieniem tekst krytyczny w fachowej prasie filmowej: „Kino”, „Film”, „Kwartalnik filmowy” Uczeń potrafi dostrzec przejawy postmodernizmu w innych dziedzinach współczesnej sztuki, także w sztuce użytkowej DWUDZIESTOLECIE 45-50 Liczba godzin lekcyjnych 32
