Finanse i controlling Rachunek kosztów jakości w przedsiębiorstwie produkcyjnym Spis Treści ROZDZIAŁ I JAKOŚĆ 1.1 ISTOTA JAKOŚCI 1.1.1 PRZEGLĄD DEFINICJI 1.1.2 PERSPEKTYWA WYTWARZANIA I PERSPEKTYWA KLIENTA 1.2 OD SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ DO STRATEGII TQM 1.2.1 ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ 1.2.2 KAIZEN JAKO STRATEGIA DOSKONALENIA 1.2.3 BUSINESS PROCESS REENGINEERING 1.2.4 TOTAL QUALITY MANAGEMENT 1.3 JAKOŚĆ A BALANCED SCORECARD ROZDZIAŁ II RACHUNEK KOSZTÓW JAKOŚCI – KONCEPCJE I MODELE 2.1 KORZYŚCI Z JAKOŚCI 2.2 KOSZTY JAKOŚCI 2.2.1 ISTOTA KOSZTÓW JAKOŚCI 2.2.2 PODZIAŁ KOSZTÓW JAKOŚCI 2.2.3 STRUKTURA KOSZTÓW JAKOŚCI 2.2.4 KOSZTY JAKOŚCI W CYKLU ŻYCIA 2.3 ELEMENTY RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI 2.3.1 UZASADNIENIE POTRZEBY PROWADZENIA RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI 2.3.2 ISTOTA RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI 2.3.3 EWIDENCJA I ROZLICZANIE KOSZTÓW JAKOŚCI 2.3.4 OBLICZANIE I KALKULACJA JEDNOSTKOWEGO KOSZTU JAKOŚCI 2.3.5 ANALIZA KOSZTÓW JAKOŚCI 2.3.6 SPRAWOZDANIE Z KOSZTÓW JAKOŚCI 2.4 ZARZĄDZANIE KOSZTAMI JAKOŚCI 2.4.1 BUDŻETOWANIE ROZDZIAŁ III RACHUNEK KOSZTÓW JAKOŚCI NA PRZYKŁADZIE PRZEDSIĘBIORSTWIA PRODUKCYJNEGO 3.1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA WYBRANEGO PRZEDSIĘBIORSTWA 3.2 MIEJSCE KOSZTÓW JAKOŚCI W COROCZNYM PRZEGLĄDZIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ 3.2.1 ZESTAWIENIE REKLAMACJI W STOSUNKU DO SPRZEDAŻY ZAKŁADU 2 3.2.2 ZESTAWIENIE PRODUKCJI I BRAKÓW WEWNĘTRZNYCH ZAKŁADU 1 3.3 CHARAKTERYSTYKA STOSOWANEGO RACHUNKU KOSZTÓW JAKOŚCI 3.3.1 ODPOWIEDZIALNOŚC 3.3.2 KLASYFIKACJA KOSZTÓW JAKOŚCI NA POTRZEBY PRZEDSIĘBIORSTWA 3.3.3 EWIDENCJA KOSZTÓW JAKOŚCI 3.3.4 DOKUMENTOWANIE KOSZTÓW JAKOŚCI 3.3.5 ANALIZA KOSZTÓW JAKOŚCI 3.3.6 SPRAWOZDANIE Z KOSZTÓW JAKOŚCI 3.4 SPRAWOZDANIA KWARTALNE Z KOSZTÓW JAKOŚCI 3.4.1 ANALIZA DYNAMIKI I STRUKTURY KOSZTÓW JAKOŚCI 3.4.2 ANALIZA WSKAŹNIKOWA KOSZTÓW JAKOŚCI 3.4.3 ANALIZA KOSZTÓW JAKOŚCI W FORMIE OPISOWEJ 3.5 PODSUMOWANIE ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA WYKAZ TABEL WYKAZ RYSUNKÓW Wstęp Postęp techniczny, zmienność otoczenia czy też wzrost konkurencji powodują, że w procesie zarządzania przedsiębiorstwem jedną z istotniejszych rzeczy jest rozpoznanie ryzyka wystąpienia wad w wyrobach i stosowanie rozwiązań menedżerskich pozwalających chronić przedsiębiorstwo przed skutkami utraty jakości. Narzędziem, które może wspierać proces zarządzania w tym aspekcie jest rachunek kosztów jakości. Rachunek kosztów jakości spełnia dwie podstawowe role. Po pierwsze, poprzez podwyższanie jakości służy zadowoleniu klienta i pracowników firmy. Po drugie zaś przynosi konkretne, wymierne efekty wiążące się z ograniczeniem kosztów i wzrostem zysków w przedsiębiorstwie. Umieszczając po jednej stronie koszty jakości, zaś po drugiej korzyści z wdrożenia systemu zarządzania jakością mamy: Zwiększenie prestiżu firmy i produktów silniejsza marka - wyższe zyski, Utrzymanie stałych parametrów produktów zmniejsza zużycie środków, buduje markę wyższe zyski, Uporządkowanie organizacyjne mniej zbędnych czynności, mniej ludzi niższe koszty, Zapobieganie wadom niższe koszty, Kontrola kosztów wprowadzenie rachunku kosztów czy controllingu racjonalizuje koszty niższe koszty. Widać stąd, że uwzględnienie rachunku kosztów jakości w decyzjach menedżerskich jest jedną z możliwych dróg wzrostu efektywności. Przedsiębiorstwa powinny więc liczyć koszty jakości i prowadzić obserwacje ich charakterystyk by wyzwolić pokłady rezerw jakościowych tkwiących w sferze zarządzania przedsiębiorstwem. Przedmiotem rozważań zawartych w pracy są szeroko rozumiane zagadnienia dotyczące kosztów jakości. Celem tej pracy jest przedstawienie systemu rachunku kosztów jakości oraz zilustrowanie jego funkcjonowania w praktyce na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa produkcyjnego. Cel ten może być zrealizowany poprzez teoretyczne rozważania na podstawie studiów literaturowych, informacji z internetu oraz z konferencji, zilustrowane dalej przy pomocy badań przeprowadzonych w tymże przedsiębiorstwie produkcyjnym. Praca składa się z trzech rozdziałów, w których przedstawione są zagadnienia dotyczące jakości, zarządzania jakością oraz kosztów jakości. Pierwszy rozdział stanowi wprowadzenie do tematu. Początek zawiera definicje terminów związanych z jakością ukazanych w dwóch perspektywach wytwarzania i klienta. W drugiej części rozdziału pierwszego definiuje kilka pojęć związanych z zarządzaniem jakością, czyli podsystemem zarządzania. Robię to by umiejscowić rachunek kosztów jakości jako element systemu zarządzania jakością. Drugi rozdział to teoretyczne ujęcie rachunku kosztów jakości. Przedstawia on wszystkie jego elementy, a więc kolejno: korzyści z jakości, koszty jakości wraz z ich podziałem i strukturą, ujęcie tychże kosztów w cyklu życia, ewidencję i rozliczanie kosztów jakości, kalkulację i analizę, sprawozdawczość oraz zarządzanie tymi kosztami. W rozdziale trzecim omawiam rachunek kosztów jakości funkcjonujący w realnym przedsiębiorstwie z terenu województwa łódzkiego. Przedstawiam pokrótce charakterystykę przedsiębiorstwa oraz na przykładzie dwóch sprawozdań kwartalnych za rok 2002 i dwóch rocznych zestawień ukazuję funkcjonujący tam rachunek kosztów jakości. W podsumowaniu do trzeciego rozdziału przedstawiam kilka swoich opinii na temat rachunku kosztów jakości badanego przedsiębiorstwa oraz oceniam prawidłowość struktur ewidencji kosztów jakości w kontekście wzorców amerykańskich i IFAC (International Federation of Accountants). ×