Klasa IV a Wymagania na poszczególne oceny. Dział Krajobraz 18 h Powietrze 16 h Woda 12 h Tematy 1.Poznajmy się! 2.O czym będziemy się uczyć? 3.Przyroda najbliższej okolicy. 4.Krajobraz i ukształtowanie terenu. 5.Odręczny szkic terenu. 6.Plan – legenda i skala. 7.Rysujemy plan. 8.Widnokrąg i kierunki świata. 9.Wyznaczanie kierunków w terenie. 10.Wyznaczanie kierunków – zajęcia terenowe. 11.Obserwacje widomych ruchów słońca. 12.Gnomon – wyznaczanie chwili górowania słońca. 13.Wpływ człowieka na krajobraz. 14.Rośliny – elementem krajobrazu. 15.Związek drugiego śniadania z krajobrazem okolicy. 16.Powtórzenie. 17.Sprawdzian. 18.Analiza i poprawa. 1.Ciała fizyczne i substancje chemiczne. 2.Gazy, ciecze i ciała stałe. 3.Jak zbudowane są substancje chemiczne? 4.Składniki powietrza. 5.Doświadczenia chemiczne – właściwości składników powietrza. 6.Parowanie. 7.Pogoda i jej składniki. 8.Chmury i inne zjawiska atmosferyczne. 9.Termometr i barometr. 10.Chcę zostać meteorologiem – własne obserwacje. 11.Zwierzęta latające. 12.Zanieczyszczenie powietrza – pyły, dymy, smog. 13.Efekt cieplarniany i dziura ozonowa. 14.Powtórzenie. 15.Sprawdzian. 16.Analiza i poprawa. 1.Woda jako rozpuszczalnik. 2.Trzy stany skupienia wody. 3.Woda w atmosferze – opady i osady atmosferyczne. 4.Wody powierzchniowe w naszej okolicy. 5.Przystosowania roślin do życia w wodzie. 6.Ryby mają głos. 7.Ryby – typowe zwierzęta wodne. 8.Nie tylko ryby żyją w wodzie. 9.Zanieczyszczenie wody. 10.Powtórzenie. 11.Sprawdzian. 12.Analiza i poprawa. Podstawowe (dopuszczający – 50%, dostateczny 75%) uczeń: wskazuje główne i pośrednie kierunki świata wskazuje ożywione i nieożywione elementy przyrody wskazuje na mapie – Polskę, Śląsk, Tychy podaje przykłady zwierząt i roślin z najbliższej okolicy rozróżnia równiny, doliny, kotliny, wzgórza wyjaśnia co to jest szkic i wykonać go odczytuje informacje z legendy i skalę wyjaśnia do czego służy skala rysuje plan wymienia skróty nazw kierunków rysuje różę kierunków podaje sposoby wyznaczania kierunków wyznacza kierunki za pomocą kompasu wskazuje sklepienie niebieskie, zenit, horyzont, południk miejscowy wymienia pory roku opisuje wysokość słońca nad horyzontem w różnych porach roku podaje przykłady wpływu człowieka na krajobraz rozróżnia krajobrazy leśne i łąkowe podaje przykłady roślin zielnych, drzew, krzewów, roślin okopowych, pastewnych, przemysłowych i zbóż podaje przykłady ciał fizycznych i substancji chemicznych rozróżnia je określa substancje, z których zbudowane są przykładowe ciała rozróżnia postać gazową, ciekłą i stałą podaje przykłady j.w. definiuje atom jako drobinę budującą ciała wymienia składniki powietrza charakteryzuje najważniejsze cechy tlenu, dwutlenku węgla, wodoru opisuje przykładowe doświadczenia podaje przykłady parowania obserwuje i opisuje doświadczenia wymienia składniki pogody charakteryzuje je opisuje zjawiska – mgła, burza, tęcza opisuje rodzaje chmur podaje jednostki temperatury i ciśnienia odczytuje dane z termometru i barometru prowadzi dziennik obserwacji pogody wymienia przykłady organizmów latających rysuje je zna przykładowe źródła zanieczyszczeń powietrza omawia wpływ zanieczyszczeń na zdrowie i życie człowieka jest świadomy zmian zachodzących w środowisku i znaczenia warstwy ozonowej dla człowieka opisuje znaczenie wody w przyrodzie i życiu człowieka podaje sposoby przyspieszania rozpuszczania substancji wymienia trzy stany skupienia wody omawia przemiany fazowe w przyrodzie zna temperaturę, w której woda zmienia stan skupienia rozróżnia opady i osady atmosferyczne omawia sytuacje, w których powstają dzieli wody powierzchniowe na stojące i płynące podaje przykłady rzek i jezior w najbliższej okolicy charakteryzuje środowisko wodne porównuje je z lądowym opisuje budowę ryby opisuje przystosowania ryb do życia w wodzie podaje przykłady innych zwierząt żyjących w wodzie wskazuje źródła zanieczyszczeń wody Ponadpodstawowe (75% podstawowych + dobry – 50%, bardzo dobry - 75%) uczeń: wyjaśnia pojęcie krajobraz wymienia nazwy geograficzne najbliższych form terenu wyjaśnia związek między krajobrazem a formami terenu wskazuje różnice między formami terenu podaje zasady sporządzania szkicu wyjaśnia pojęcia – skala, legenda, plan, widnokrąg wyjaśnia jak wyznaczyć kierunki za pomocą kompasu, Gwiazdy Polarnej, Słońca i innych zjawisk przyrodniczych wyznacza kierunki w terenie różnymi metodami definiuje – zenit, horyzont, południk miejscowy wyjaśnia czym jest górowanie Słońca, dzień, noc, doba, rok rysuje schemat sklepienia niebieskiego i położenia Słońca w różnych porach roku podaje przykłady wpływu człowieka na krajobraz w najbliższym otoczeniu definiuje pojęcie gospodarki wymienia piętra lasu opisuje piętra lasu uzasadnia związek pożywienia z krajobrazem podaje podział roślin użytkowych definiuje – ciało fizyczne, substancja chemiczna proponuje metody rozróżniania substancji zna budowę drobinową gazów, cieczy i ciał stałych rysuje przykłady cząstek zna nazwy kilku atomów i cząsteczek wie co to jest tablica Mendelejewa definiuje – powietrze podaje najważniejsze właściwości azotu definiuje – parowanie wykonuje proste doświadczenia definiuje – pogoda, chmury, mgłą, burza, tęcza, ciśnienie atmosferyczne wymienia rodzaje chmur przewiduje pogodę na podstawie opisu chmur odczytuje tabele składników pogody rozróżnia symbole stosowane w meteorologii opisuje powstawanie wiatru przewiduje konsekwencje długotrwałych opadów lub ich braku dzieli lot zwierząt na aktywny i bierny definiuje – smog charakteryzuje zjawiska efektu cieplarnianego i dziury ozonowej nazywa gazy powodujące te zjawiska definiuje – rozpuszczalnik, roztwór, zawiesina, przemiany fazowe, opady, osady wymienia rodzaje cieków podaje przykłady roślin wodnych klasyfikuje rośliny wodne wymienia przykłady gatunków ryb klasyfikuje zwierzęta wodne podaje przykłady organizmów żyjących w wodach o różnym stopniu zanieczyszczenia definiuje ścieki komunalne i przemysłowe proponuje sposoby ochrony i oczyszczania wód Skały i gleby 12 h Rośliny i zwierzęta 13 h Człowiek 14 h Ochrona przyrody 11 h 1.Powstawanie ciał stałych. 2.Budowa skorupy ziemskiej. 3.Pierwsza kolekcja skał. 4.Ćwiczenia w rozpoznawaniu podstawowych rodzajów skał. 5.Powstawanie gleby. 6.Mieszkańcy gleby. 7.Co gleba daje roślinom? 8.Jak się żyje w glebie? 9.Niszczenie gleb. 10.Powtórzenie. 11.Sprawdzian. 12.Analiza i poprawa. 1.Organizm. 2.Komórka – podstawowy element organizmu. 3.Rośliny nasienne w najbliższej okolicy. 4.Znaczenie liści dla roślin fotosynteza. 5.Znaczenie łodygi, korzenia i kwiatów dla roślin. 6.Rośliny lecznicze. 7.Poznaj drzewa rosnące w okolicy. 8.Przygotowujemy zielnik. 9.Kręgowce najbliższej okolicy. 10.Zwierzęta w naszych gospodarstwach. 11.Powtórzenie. 12.Sprawdzian. 13.Analiza i poprawa. 1.Zanim staliście się uczniami. 2.Rodzina – drzewo genealogiczne. 3.Tradycje rodzinne. 4.Już wkrótce zaczniecie dojrzewać. 5.Region, w którym mieszkamy. 6.Higiena, czyli czystość. 7.Uwaga: niebezpieczeństwo – papierosy, alkohol narkotyki. 8.Co jemy? 9.Zwalczamy niebezpieczne drobnoustroje. 10.Przy stole. 11.Przy stole – zajęcia praktyczne. 12.Powtórzenie. 13.Sprawdzian. 14.Analiza i poprawa. 1.Rośliny chronione. 2.Zwierzęta chronione. 3.Pomniki przyrody. 4.Najbliższe rezerwaty przyrody. 5.Parki Narodowe w okolicy. 6.Zasady zachowania w obszarach chronionych. 7.Oszczędzanie surowców i energii w codziennym życiu. 8.Segregacja odpadów. 9.Powtórzenie. 10.Sprawdzian. 11.Analiza i poprawa. wymienia przykłady ciał stałych podaje nazwy procesów, w których powstają podaje przykłady skał i minerałów budujących skorupę ziemską zna zastosowania przykładowych skał rozróżnia skały zwięzłe i luźne rozpoznaje kilka skał opisuje wygląd gleby wymienia przykłady gleb nazywa kilka zwierząt zamieszkujących glebę opisuje rolę tych zwierząt w glebie opisuje rolę korzenia podaje przykłady niszczenia gleb przez człowieka odróżnia minerały od skał definiuje – gleba rysuje warstwy gleby odczytuje z mapy informacje o glebach definiuje – system korzeniowy analizuje wpływ rodzaju gleby na rośliny wymienia cechy organizmów żyjących w glebie analizuje wpływ niszczenia gleb na życie organizmów i gospodarkę człowieka opisuje cechy organizmów rozumie różnice między roślinami i zwierzętami rozumie różnice między organizmami samo i cudzożywnymi opisuje proces fotosyntezy podaje przykłady łańcuchów pokarmowych określa komórkę jako podstawową jednostkę budującą organizmy dzieli rośliny na drzewa, krzewy i rośliny zielne wskazuje i nazywa części roślin nasiennych opisuje budowę liścia rozpoznaje przykładowe liści drzew wyjaśnia rolę liścia, kwiatu, łodygi, korzenia opisuje kiedy i po co powstaje owoc wymienia przykłady roślin leczniczych rozróżnia drzewa iglaste i liściaste podaje kilka przykładów dzieli kręgowce na grupy podaje przykłady kręgowców opisuje rolę zwierząt w życiu człowieka podaje przykłady zwierząt domowych wymienia i charakteryzuje etapy rozwoju dzieci jest świadomy zmian zachodzących w organizmie człowieka wie czym jest rodzina, kto ją tworzy, co jest ważne w rodzinie zna stopnie pokrewieństwa podaje przykłady zwyczajów i tradycji rodzinnych opisuje zmiany fizyczne i psychiczne zachodzące u chłopców i dziewcząt w okresie dojrzewania wskazuje nasz region, nazywa krainę geograficzną zna i stosuje zasady higieny opisuje szkodliwy wpływ nikotyny, alkoholu i narkotyków na organizm definiuje nałóg jako chorobę wymienia składniki odżywcze w pokarmach rozróżnia pokarmy pochodzenia roślinnego i zwierzęcego zna podstawowe sposoby zwalczania drobnoustrojów nakrywa do stołu odpowiednio zachowuje się przy stole definiuje – organizm, organizm samożywny i cudzożywny, fotosynteza wymienia i charakteryzuje elementy komórki definiuje – nasiono, roślina nasienna podaje sposoby rozprzestrzeniania nasion rysuje schemat fotosyntezy wymienia elementy kwiatu opisuje proces zapylania dzieli kwiaty na owado- i wiatropylne nazywa rodzaje kwiatostanów łączy rośliny lecznicze z dolegliwościami, na które pomagają podaje kilka przykładów roślin i zwierząt chronionych zna zasady ochrony gatunkowej zna zasady zachowania w obszarach chronionych charakteryzuje pomniki przyrody wyjaśnia cele zakładania parków narodowych opisuje najbliższy park i rezerwat wymienia podstawowe źródła energii dzieli je na odnawialne i nieodnawialne dzieli odpady na grupy nadające się do recyklingu rozumie konieczność segregacji śmieci rozróżnia częściową i całkowitą ochronę gatunków definiuje – gatunek, pomnik przyrody, park narodowy rozróżnia rezerwaty częściowe i ścisłe proponuje sposoby oszczędzania energii wymienia rodzaje odpadów tworzy drzewo genealogiczne swojej rodziny definiuje – tradycja zna nazwiska kilku sławnych ludzi naszego regionu definiuje – dojrzewanie charakteryzuje rolę składników odżywczych wylicza grupy pokarmów łączy pokarmy z substancjami odżywczymi, które zawierają definiuje – drobnoustroje opisuje wpływ drobnoustrojów na organizmy żywe