Plan wynikowy z geografii System przyrodniczy Ziemi. Podstawy korzystania ze źródeł wiedzy geograficznej. L.p Treści kształcenia 1 Geografia jako nauka. 2 Mapa obrazem powierzchni Ziemi. 3 Graficzne metody przedstawiania treści geograficznych. Wymagania programowe (poziom konieczny i podstawowy) - podaje definicje geografii jako nauki - dokonuje podziału nauk geograficznych -wymienia źródła informacji geograficznej - zna metody pozyskiwania i gromadzenia informacji - wyjaśnia terminy: mapa, skala, generalizacja - wymienia składniki i cechy mapy - dokonuje podziału map na skalę i treść - oblicza odległości liniowe w skali Wymagania ponadpodstawowe. - wymienia metody prezentowania treści na mapie podaje przykłady map z wykorzystaniem różnych sposobów prezentacji kartograficznych - nazywa izolinie - potrafi zastosować odpowiednia metodę do rodzaju prezentowanego zjawiska - wymienia i opisuje dyscypliny nauk geograficznych - określa znaczenie geografii jako nauki w życiu i gospodarce człowieka - kreśli profile hipsometryczne i je interpretuje - omawia treści zawarte na mapie - dokonuje obliczeń powierzchni obszaru na mapie Przestrzeń i czas na Ziemi. 4 Orientacja na Ziemi. - podaje określenia - opisuje położenie szerokości i długości obiektów na Ziemi geograficznej - określa położenie geograficzne punktów na Ziemi - podaje inne sposoby określania położenia geograficznego 5 Rachuba czasu na Ziemi. 6 Kalendarz. 7 Dzieje Ziemi. - wyjaśnia pojęcia: czas słoneczny, strefowy, urzędowy, uniwersalny - Zna i określa międzynarodową linię zmiany daty - dostrzega związek miedzy ruchami Ziemi a stosowanymi miarami czasu -oblicza różnicę czasu między punktami na Ziemi na podstawie różnicy długości geograficznej - wymienia jednostki - opisuje kalendarz: kalendarza juliański i - zna fazy księżyca gregorjański - zna rodzaje kalendarzy - zna pojęcie tablica - opisuje wydarzenia stratygraficzna na przełomie dziejów - zna podstawowe Ziemi wydarzenia w poszczególnych okresach dziejów Ziemi System przyrodniczy Ziemi 8 Struktura systemu przyrodniczego. 9 Składniki skorupy ziemskiej. - zna określenie system przyrodniczy - wymienia sfery systemu - opisuje zależności między sferami - wyjaśnia termin antroposfera - ilustruje zależności między sferami Ziemi za pomocą schematów - Przewiduje konsekwencje przyrodnicze - wyjaśnia pojęcia: - podaje różnice skała, minerał między minerałem a - dokonuje podziału skał skał i podaje ich opisuje skały w przykłady zależności od sposobu - wymienia ich powstawania zastosowania skał w - potrafi rozpoznać gospodarce człowieka podstawowe skały 10 Rzeźba powierzchni Ziemi. 11 Teoria tektoniki płyt litosfery. - wyjaśnia mechanizm procesów wewnętrznych i zewnętrznych modelujących powierzchnię Ziemi - określa znaczenie triady: wietrzenie, transport, akumulacja - zna rodzaje erozji - wskazuje miejsca występowania zjawisk - wyjaśnia na czym polega dryf kontynentów - zna przyczyny i skutki ruchu płyt litosfery nazywa płyty litosfery - opisuje procesy pod względem sił je wywołujących - wyjaśnia różnice między ryftem a strefą subdukcji - wskazuje obszary zagrożone zjawiskami tektonicznymi Atmosfera 12 Elementy pogody i klimatu. 13 Przewidywanie zmian pogody i klimatu. 14 Strefy klimatyczne Ziemi. - wyjaśnia pojęcia pogoda i klimat określa warstwę troposfery i ją charakteryzuje - wymienia czynniki pogodowe i klimatyczne - uzasadnia potrzebę ochrony ozonosfery - opisuje mechanizm konwekcji w atmosferze i podaje jego konsekwencje - określa przestrzenne skale klimatu - oblicz różnicę temperatury w zależności od wysokości nad poziomem morza - wyjaśnia potrzebę - wymienia zadania badań Światowej Służby meteorologicznych Meteorologicznej dla człowieka wykazuje rolę - wymienia sposoby informacji pozyskiwania danych satelitarnych w meteorologicznych prognozowaniu - odczytuje z map pogody informacje pogodowe - Wskazuje na mapie strefy klimatyczne i je opisuje - odczytuje z mapy typy klimatów w obrębie stref klimatycznych - wymienia kryteria klasyfikacji klimatów - identyfikuje wybrane klimatogramy z typem klimatu Hydrosfera 15 16 17 Krążenie wody w środowisku przyrodniczym - wyjaśnia znaczenie retencji wody w przyrodzie - formułuje argumenty przemawiające za racjonalnym gospodarowaniem wodami Wody wszechoceanu. - przedstawia mechanizm powstawania ruchów wody i je opisuje - wymienia sposoby wykorzystywania ruchów wody morskiej przez człowieka Charakterystyka powierzchniowych - wyjaśnia pojęcie: - klasyfikuje ustroje wód lądowych. źródło, zlewisko rzeczne dorzecze, dział wodny - wyjaśnia wykazuje związek powstawania typów między zasilaniem ujść rzecznych rzek a rodzajem ustroju rzecznego - wymienia typy genetyczne jezior - określa różnic miedzy lodowcem a lądolodem - na podstawie schematu opisuje obieg wody w przyrodzie - wymienia rodzaje wód podziemnych - ocenia możliwość wykorzystywania wód - dokonuje podziału mórz - wymienia skład chemiczny wody morskiej Pedosfera 18 Gleba i czynniki glebotwórcze 19 Strefowość i astrefowość w występowaniu gleb. Wyjaśnia pojęcia : gleba, proces glebotwórczy, humus, profil glebowy - w oparciu o schemat opisuje profil glebotwórczy - na podstawie profilu glebotwórczego rozpoznaje rodzaj gleby - rysuje profile glebotwórcze - wyjaśnia przyczynę zróżnicowania gleb na kuli ziemskiej Opracowała: Jadwiga Rędziak