Temat: Wojna staje się wojną europejską 1 Początek wojny A wypowiedzenie wojny przez Francję i Wielką Brytanię 3 IX 1939 r. • początek tzw. „dziwnej wojny" (Sitzkrieg - „wojna siedząca") na linii Maginota na granicy francusko-niemieckiej B premierzy Francji Edouard Daladier i Wielkiej Brytanii Arthur Neville Chamberlain uzgodnili 12 IX 1939 r. w Abbeville wstrzymanie działań przeciw Niemcom C w X 1939 r. Hitler zaproponował rządom Francji i Wielkiej Brytanii podjęcie wspólnych rozmów • państwa Europy Zachodniej odrzuciły propozycję, rozpoczynając intensywne zbrojenia 2 Atak Niemiec na Danię i Norwegię - 9 IV 1940 r. A Dania została opanowana w ciągu jednego dnia, formalnie władzę sprawował król i rząd duński • w 1943 r. Hitler wprowadził porządek okupacyjny B Norwegia - Niemcy chcieli opanować porty norweskie, aby zacieśnić pierścień wokół Anglii i kontrolować handel rudą szwedzką z kopalni w Gallivare • pokonanie armii norweskiej, Niemcom sprzyjało profaszystowskie ugrupowanie Vidkuna Quislinga (tzw. piąta kolumna) • IV-VI 1940 r. - walki o Narwik, z udziałem brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego, do którego należała Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich pod dowództwem gen. Zygmunta Szyszko-Bohusza • walki na wodach norweskich - niszczyciel „Grom" i transportowiec „Chrobry" • po agresji Niemiec na Francję wojska brytyjsko-polskie wycofały się z Norwegii, a władzę objął rząd Quislinga 3 Wojna „błyskawiczna" - atak Niemiec na Belgię, Holandię, Luksemburg i Francję - 10 V 1940 r. A 10-15 V - pokonanie wojsk francusko-belgijskich nad Mozą • wkroczenie wojsk niemieckich w granice Francji • niechęć społeczeństwa francuskiego do walki, pomimo że na początku wojny Francja posiadała około 5 min żołnierzy pod bronią • zmiany głównodowodzących - gen. Maurice'a Gamelina zastąpił gen. Maxim Weygand, a premierem został marszałek Philippe Petain B sprzymierzeńcy nie wykorzystali zdecydowanej przewagi liczebnej (152 dywizje, Niemcy - 117 dywizji) • 28 V - kapitulacja Belgii C 26 V - 1 VI - ewakuacja wojsk brytyjskich przez port w Dunkierce do Anglii D 14 VI - wkroczenie Niemców do Paryża E 22 VI 1940 r. -rozejm F na północy Francji z Paryżem i wzdłuż wybrzeża Atlantyku utworzono strefę okupowaną, w centralnej i południowej Francji utworzono państewko satelickie ze stolicą w Vichy - zależne od Rzeszy, z rządem marszałka Petaina G Alzacja i Lotaryngia zostały wcielone do Rzeszy 4 10 VI 1940 r. - przystąpienie Włoch do wojny i zaatakowanie południowej Francji 5 Bitwa o Anglię A 8 VIII-X 1940 r. Niemcy przeprowadzili operację „Lew Morski" – porażka Niemców • zmasowane naloty sił powietrznych na Anglię • w bitwie brało udział około 3 tyś. samolotów niemieckich • działaniami kierował Hermann Góring, dowódca Luftwaffe B znaczący udział Polaków • utworzono dywizjony myśliwskie 302, 303 i dywizjony bombowe 300, 301 • Polacy zestrzelili 203 samoloty, a stracili 33 pilotów • polscy matematycy złamali niemiecki system kodowania „Enigma", co wykorzystali w czasie wojny alianci C straty: Wielka Brytania straciła 915 samolotów, a Niemcy – 1773, ogromne straty wśród ludności cywilnej D X 1940 r. Hitler wycofał się z planów inwazji, ale rozpoczął blokadę morską, aby odciąć Anglię od jej kolonii 6 Początek bitwa o Atlantyk A ataki niemieckich okrętów na konwoje alianckie płynące ze Stanów Zjednoczonych do Wielkiej Brytanii i ZSRR B 3 IX 1939 r - zatopienie brytyjskiego statku pasażerskiego „Athenia" z l 400 pasażerami na pokładzie C 27 V 1941 r. - zatopienie przez Anglię z udziałem polskiego niszczyciela „Piorun" nowego pancernika niemieckiego „Bismarck" D niemiecka taktyka „wilczych stad", takowanie konwojów przez eskadry okrętów podwodnych 7 Pakt trzech - 27 IX 1940 r. - układ Niemiec, Włoch i Japonii A dokonano podziału stref wpływów: w Europie dla Niemiec, w Afryce i na Bałkanach dla Włoch, na Dalekim Wschodzie dla Japonii B w XI 1940 r. do układu przystąpiły Węgry, Słowacja i Rumuni a, a w 1941 r. -Bułgaria i Jugoslawia, pod wpływem polityki Hitlera w VI 1940 r. Rumunia oddała ZSRR Besarabię, a w drugim arbitrażu wiedeńskim w VIII 1940 r. oddała część Siedmiogrodu Węgrom, część Dobrudży - Bułgarii 8 Wojna na Bałkanach A 28 X 1940 r. - atak wojsk włoskich na Grecję - bez sukcesów B w 1941 r. regent Jugosławii, książę Paweł przystąpił do paktu trzech, ale został obalony, a nowe władze z królem Piotrem II podpisały w IV 1941 r. układ o przyjaźni z ZSRR C 6 IV 1941 r. atak wojsk niemieckich na Jugosławię • wykorzystano separatyzm narodowościowy i powołano satelickie państwo chorwackie • część terytorium Jugosławii zajęły Bułgaria i Węgry • resztę kraju podzielono na strefy okupacyjne Niemiec i Włoch D w IV 1941 r. po udzieleniu przez Niemców pomocy wojskom włoskim wspólnie zajęto Grecję • część terytorium zajęła Bułgaria, z reszty ziem utworzono strefy okupacyjne Niemiec i Włoch • -wojska brytyjskie zostały ewakuowane na Kretę, którą Niemcy zajęli w V 1941 r. 9 Zdobycze terytorialne ZSRR na przełomie 1939/40 A 28 IX 1939 r. - układ z Niemcami o podziale stref wpływów na ziemiach polskich, do ZSRR przyłączono tereny na wschód od linii Pisa-Narew-Bug-San, a Niemcy zrezygnowały z wpływów na Litwie B wcielenie republik bałtyckich: IX/X 1939 r. Stalin zmusił Litwę, Łotwę i Estonię do układów, na mocy których ZSRR miał prawo tworzenia na ich terytorium baz wojskowych i stacjonowania Armii Czerwonej, w VI 1940 r. na terenie republik bałtyckich zorganizowano wybory parlamentów, powszechnie fałszowano wyniki, terror NKWD wobec przeciwników wybrane parlamenty „poprosiły" o przyłączenie do ZSRR i w sierpniu stały się republikami radzieckimi C wojna radziecko-fińska • 5 X 1939 r. ZSRR wystosował ultimatum wobec Finlandii z żądaniem oddania Przesmyku Karelskiego (na pomoc od Leningradu) i Półwyspu Hanko, odrzucenie radzieckich żądań • 30 XI1939 r. atak wojsk radzieckich na Finlandię • powołanie fikcyjnego rządu Otto Kuusinena, który oddał sporne tereny ZSRR • • • zacięta obrona Finów pod dowództwem Carla Gustawa Mannerheima 12 III 1940 r. pokój moskiewski na jego mocy Finlandia zachowała niepodległość, ale musiała oddać ZSRR 10% swojego terytorium i miasto Wyborg • za agresję na Finlandię ZSRR został wykluczony z Ligi Narodów • wojna z Finlandią ukazała braki i słabość Armii Czerwonej D w VI 1940 r. Rumunia oddała Besarabię