Dział II WOJNA ŚWIATOWA 2. Podbój Europy przez Hitlera i Stalina. Opracował Krzysztof Załęski Europa Wrzesień 1939 r. 1. Wojna zimowa – agresja ZSRR na Finlandię 30.11.1939 r. – 12.03.1940 r. a) Geneza wojny • ZSRR dążył do ekspansji terytorialnej i zajęcia obszarów uzgodnionych z III Rzeszą zgodnie z II układem Ribbentrop - Mołotow z 28.09.1939 r. • 12.10.1939 r. ZSRR wysunął żądania wobec Finlandii: przesunięcie granicy na Przesmyku Karelskim o 25 km, wydzierżawienie ZSRR Płw. Hanko, ZSRR w zamian oferował część Karelii bez znaczenia gosp. I strategicznego • Finlandia odrzuciła żądanie ZSRR . • 30.11.1939 r. ZSRR zaatakował Finlandię. Proponowane przez ZSRR przesunięcie granicy Granica radz. - fińska 1. Wojna zimowa – agresja ZSRR na Finlandię 30.11.1939 r. – 12.03.1940 r. b) Przebieg wojny • ZSRR zaatakował wzdłuż całej linii granicznej, • początkowo na południu wojska radz. zostały powstrzymane na linii umocnień zwanej linią Mannerheima; na północy zdobyły port Petsamo; • w lutym 1940 r. Rosjanie zdobyli główny punkt umocnień linii Mannerheima; • ani Francja ani Anglia nie udzieliły Finlandii pomocy zbrojnej; 14.12.1939 r. Liga Narodów wykluczyła ZSRR ze swego grona; • 12.03.1940 r. podpisano układ pokojowy. CARL MANNERHEIM 1. Wojna zimowa – agresja ZSRR na Finlandię 30.11.1939 r. – 12.03.1940 r. c) Skutki wojny • Finlandia utraciła 10% swojego terytorium, w tym fortyfikacje graniczne i okręg przemysłowy w Wyborgu; • repatriowano do Finlandii ponad 450 tys. Finów; • część Karelii weszła w skład Karelofińskiej SRR, która powstała 31.03.1940 r. • wojna wykazała słabość ZSRR i brak przygotowania do wojny – niewyszkolenie żołnierzy, braki sprzętowe, niskie morale armii oraz brak dobrej kadry dowódczej. Ziemie utracone przez Finów 2. Agresja ZSRR w 1940 na kraje nadbałtyckie i Rumunię a) 1939 r. • w październiku ZSRR wymusiły na Litwie, Łotwie i Estonii zgodę na utworzenie baz radz. na ich terytorium. • Układ radz. – litewski przekazywał Litwie Wilno. b) 1940 r. • w czerwcu rozpoczął okupację krajów nadbałtyckich; • nowo wybrane parlamenty Litwy, Łotwy i Estonii poprosiły o włączenie tych państw do ZSRR; • 3-6.08.1940 r. Litwę, Łotwę i Estonię włączono do ZSRR. • 28.06.1940 r. Rumunia przekazała ZSRR Besarabię i północną Bukowinę. Utworzono tam Mołdawską SRR. 3. Agresja III Rzeszy na Danię i Norwegię – 9.04.1940 r. a) Przyczyny agresji na kraje skandynawskie: • III Rzesza chciała przejąć kontrolę nad norweskimi zasobami rudy żelaza, • podbój tych krajów dawał Hitlerowi kontrolę nad Morzem Północnym i Cieśninami Duńskimi • opanowanie ich ułatwiło późniejszy atak na Wielką Brytanię i kontrolę północnego Atlantyku (ataki na konwoje). Dania przed wybuchem II wojny ogłosiła neutralność i podpisała z III Rzeszą pakt o nieagresji. b) Atak na Danię – 9.04.1940 r.: • Duńczycy podjęli walkę • Podpisali kapitulację pierwszego dnia, • Dania została przekształcona w protektorat, • Król i rząd duński formalnie nadal sprawowali władzę. Król nie opuścił kraju. 3. Agresja na Danię i Norwegię – 9.04.1940 r. c) Agresja na Norwegię 9.04. – 10.06.1940 r. • Niemcy przeprowadzili desant morski, • na pomoc Norwegii wysłano korpus ekspedycyjny złożony z wojsk bryt., franc., pol., który miał opanować ważne punkty strateg. • najcięższe walki toczyły się o Narwik, który został zdobyty przez aliantów pod koniec maja, • po ataku na Francję korpus ekspedycyjny wycofano, a całą Norwegię zajęli Niemcy, • Norwegia nie podpisała kapitulacji, a rodzina królewska wyemigrowała do W. Brytanii • władzę przejęli norwescy faszyści na czele z Vidkunem Quislingiem. ORP GROM zatonął pod Narvikiem Niemieckie czołgi w Oslo Vidkun Quisling HAAKON VII CHRISTIAN X- KRÓL DANII 4. Agresja na Belgię, Holandię, Luksemburg, Francję 10.05.1940 r. „Fall Gelb”. llllllllllll a) Sytuacja przed agresją • Francja i W. Brytania w stanie wojny z Niemcami od 3.09.1939 r. • Okres między wrześniem 1939 r., a majem 1940 r. określa się mianem dziwnej wojny nie prowadzono działań wojennych, • Francja i W. Brytania spodziewała się powtórzenia planu Schliffena – ataku przez Belgię i Holandię. Nad rzeką Dayle w Belgii rozmieszczono franc. – bryt. korpus ekspedycyjny (400 tys. Brytyjczyków, 3 armie francuskie). • Zachodnia granica Francji broniona przez Linię Maginota – fortyfikacje na długości 450 km ; prawie 6000 różnych bunkrów, wież pancernych itp. • Alianci liczebnie mieli przewagę, wyposażeni byli w gorsze czołgi i samoloty. • Francja była przygotowana na wojnę pozycyjną Linia Maginota 4. Agresja na Belgię, Holandię, Luksemburg, Francję. 10.05.1940 r. b) Niemcy planowali uderzenie w dwóch kierunkach: • uderzyć na Belgię i Holandię by związać walką siły alianckie (Grupa Armii B) • główne uderzenie przez Ardeny w kierunku Kanału La Manche by odciąć wojska bryt. – franc. – belg. w Belgii. Potem uderzyć na południe i podbić Francję. (Grupa Armii A) • Miała być to wojna błyskawiczna – szybkie uderzenie sił pancernych i zmechanizowanej piechoty wspieranych przez lotnictwo. Rzeka Moza w Ardenach 4. Agresja na Belgię, Holandię, Luksemburg, Francję. 10.05.1940 r. „Fall Gelb” 4. Agresja na Belgię, Holandię, Luksemburg, Francję. 10.05.1940 r. c) działania wojenne • Kampania holenderska 10 – 14.05. Celem zdobycie lotnisk, mostów i odcięcie Holendrów od wojsk alianckich w Belgii. Niemcom nie udało się przechwycić holend. rodziny królewskiej. • Kampania belgijska 10 – 28.05. Celem związanie walką sił franc., bryt. i belgijskich i odwrócenie uwagi od ataku na Francję przez Ardeny. • Wojska francusko – brytyjskie ewakuowano z plaż Dunkierki – ok. 338 tys. żołnierzy. Działania niemieckie w Belgii Ewakuacja Dunkierki 4. Agresja na Francję.10.05. – 22.06.1940 r. Sytuacja po ewakuacji wojsk z Dunkierki 4. Agresja na Francję.10.05. – 22.06.1940 r. c) działania wojenne • Kampania francuska – przejście wojsk niem. przez Ardeny całkowicie zaskoczyło wojska franc. • Niemcy bez większych strat doszli do Kanału La Manche, a następnie uderzyli na południe, w kierunku Bretanii i Paryża. • 19.05. Eduard Daladier ustąpił, a nowym premierem Francji został Paul Reynoud, a Naczelnym Dowódcą Maxim Weygand. • 10.06. do wojny przystąpiły Włochy atakując Francję od południowego – wschodu. • 14.06. Niemcy zajęli Paryż bez walki. • Nowym premierem został marszałek Philippe Petain, który podejmuje decyzję o podpisaniu zawieszenia broni. • 22.06. – franc. – niem. zawieszenie broni w Compiegne • 24.06. – francusko – włoskie zawieszenie broni. • 25.06. – zakończono działania wojenne. 4. Agresja na Francję.10.05. – 22.06.1940 r. d) Francja została podzielona: • Część północna została włączona do III Rzeszy • Część południowa utworzyła Państwo Vichy, współpracujące z III Rzeszą. Na jego czele stanął Philippe Petain. e) Na emigracji powstał Komitet Wolnych Francuzów, który walczył u boku Wielkiej Brytanii z III Rzeszą. Na jego czele stał Charles de Gaulle. FRANCJA POD OKUPACJĄ I RZĄD W VICHY 5. Bitwa o Anglię 8.08. – 31.10.1940 r. a) W lipcu 1940 r. A. Hitler zaproponował W. Brytanii pokój. W. Brytania odmówiła. b) Hitler planował przeprowadzić desant na Wielką Brytanię (Operacja „Seelöwe” – Lew Morski). By to osiągnąć musiał zneutralizować flotę i zdobyć panowanie w powietrzu. Wielka Brytania dysponowała dużą ilością samolotów typu Hurricane i Spitfaire oraz radarami. c) Etapy Bitwy o Anglię • 8 – 18.08.1940 r. Celem ataku flota wojenna, lotniska, stacje radarowe. • 19.08. – 5.09.1940 r. Celem ataku niszczenie lotnisk, zakładów przemysłowych. • 6.09. – 31.10.1940 r. Celem były miasta. Bombardowania miały zniszczyć morale Brytyjczyków. Winston Churchill 5. Bitwa o Anglię 8.08. – 31.10.1940 r. Niemieckie bombowce nad Anglią Liczba zestrzelonych samolotów przez Dywizjon 303 Londyn po bombardowaniu Lotnisko polowe Piloci Dywizjonu 303 6. Wojna na Bałkanach Europa w maju 1941 r. Str. Źródło zdjęcia 2. http://de.wikipedia.org 3. http://pl.wikipedia.org 4. 5. http://pl.wikipedia.org 7. http://pl.wikipedia.org
