Bieżący parytet opcji kupna- sprzedaży

KONTRAKTY TERMINOWE I OPCJE
(na WIG20)
- praktyczne aspekty zastosowania
KN MANAGER
Maciek Kwietniewski
Wojciech Tomczyk
Plan prezentacji
1. Kontrakty terminowe futures
2. Kontrakty terminowe forward
3. Opcje - czyli kolejny rodzaj
pochodnych
instrumentów
4. Bieżący parytet opcji kupna- sprzedaży
5. Strategie Inwestowania
Co to jest kontrakt terminowy?
Kontrakt terminowy - jest to umowa, w
której kupujący zobowiązuje się do
zakupienia w przyszłości określonego
towaru, zwanego instrumentem bazowym,
natomiast sprzedający zobowiązuje się
do sprzedania tego instrumentu.
Instrument bazowy - wyjaśnienie
•
•
•
•
Instrumentami bazowymi mogą być:
akcje
waluty
indeksy giełdowe
dowolne wartości ekonomiczne.np.
wskaźniki ekonomiczne
Rodzaje kontraktów terminowych
• Futures
• Forward
• FRA (ang. Forward Rate Agreement)
Kontrakty
futures
Czym są kontrakty futures?
Kontrakt future to umowa, w której określamy:
•
•
•
•
•
rodzaj instrumentu bazowego (przedmiotem transakcji),
termin jego dostawy,
ilość,
cenę,
inne szczegóły związane z przebiegiem transakcji.
!!! Żadne z tych postanowień nie może być zmienione
przez żadną ze stron począwszy od chwili zawarcia
kontraktu!!!
Jakie dają możliwości?
Kontrakty futures dają uczestnikom rynku dwie możliwości.
1. Otwarcie długiej pozycji
2. Otwarcie krótkiej pozycji.
• Długa pozycja - inwestor zobowiązuje się do kupna instrumentu
bazowego będącego przedmiotem kontraktu
• Krótka pozycja – inwestor zobowiązuje się do sprzedaży instrumentu
bazowego będącego przedmiotem kontraktu.
Czyli łącznie kontrakt futures tworzy kombinacja długiej i krótkiej
pozycji w tym samym towarze.
Zyski / Straty
•
Inwestor, który otwiera długą pozycję liczy na to, że cena
instrumentu bazowego wzrośnie. Jego zyskiem jest różnica
pomiędzy ceną na rynku a ceną kontraktu.
•
Z kolei inwestor otwierający krótką pozycję zakłada, że w
okresie od otwarcia pozycji do terminu sprzedaży cena
instrumentu bazowego, na który opiewa kontrakt futures,
spadnie. Pozwoli mu to na sprzedaż kontraktu za cenę
wyższą niż rynkowa, czyli zyskuje różnicę między ceną
kontraktu a ceną na rynku.
W kontraktach futures stratę odnotowuje ten inwestor, który
pomyli się w swoich przewidywaniach. Jego strata jest równa
zyskowi inwestora, który trafnie przewidział sytuację na rynku.
Zamknięcie kontraktu
Zarówno strona długa jak i krótka nie musi czekać do
terminu wygaśnięcia kontraktu lecz może zamknąć
pozycję przed terminem wygaśnięcia.
Zamknięcie pozycji:
 ze strony kupującego (strona długa) oznacza sprzedanie
kontraktu.
 ze strony sprzedającego (strona krótka) oznacza kupno
kontraktu.
•
Zamknięcie pozycji następuje po cenie danego dnia.
Rodzaje kontraktów futures
Kontrakty na indeksy giełdowe
Kontrakty na akcje
Kontrakty na waluty
Kontrakty na obligacje skarbowe
Kontrakty na indeksy giełdowe
Na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie notowane są kontrakty na 2 indeksy:
kontrakt na indeks WIG20
kontrakt na indeks MIDWIG
Najważniejsze cechy:
 Oznaczenia:
- WIG20: FW20kr
- MIDWID: FMIDkr
Gdzie: k – kod miesiąca, r – ostatnia cyfra roku
 Kontrakty z rozliczeniem pieniężnym
 W danym momencie w obrocie występują 3 serie
kontraktów z różnymi miesiącami wykonania (3 najbliższe miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień,
grudzień; np. w październiku kontrakty notowane są na
grudzień, marzec i kwiecień).
 Mnożnik kontraktu: 1 punkt indeksu = 10 złotych.
 Termin wygaśnięcia to trzeci piątek miesiąca, w
którym kontrakt wygasa.
Kontrakty na akcje
Na GPW w Warszawie notowanych jest 11 kontraktów na
akcje spółek:
 TPSA, PKN Orlen (wprowadzone w styczniu 2001 roku)
 PeKaO, KGHM, BRE Bank, Agora, Prokom (wprowadzone w
październiku 2001 roku)
 Bank BPH (wprowadzone w marcu 2002 roku)
 Bank Millennium, Bank Zachodni WBK
(wprowadzone w marcu 2003 roku)
 PKO BP (wprowadzone w lipcu 2005 roku).
Najważniejsze cechy:
 Nie występuje mnożnik
 Oznaczenia: FXYZkr
Gdzie: XYZ – kod konkretnej spółki, k – kod miesiąca, r – ostatnia cyfra roku
 Różna liczba akcji na jaką opiewają
 Rozliczenie pieniężne
 W danym momencie w obrocie występują 3 serie
kontraktów z różnymi miesiącami wykonania (3 najbliższe
miesiące z cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień).
 Termin wygaśnięcia to trzeci piątek miesiąca, w którym
kontrakt wygasa.
Kontrakty na waluty
Na GPW w Warszawie notowane są dwa
kontrakty walutowe:
kontrakt na USD
kontrakt na EUR
Najważniejsze cechy:
 Oznaczenia:
- USD: FUSDkr
- EUR: FEURkr
Gdzie: k – kod miesiąca, r – ostatnia cyfra roku
 Rozliczenie pieniężne
 W danym momencie w obrocie występują 5 serii
kontraktów z różnymi miesiącami wykonania (3 najbliższe miesiące oraz 2 kolejne najbliższe miesiące z
cyklu: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień).
 Wielkość nominalna kontraktu - 100 tysięcy złotych
Najważniejsze cechy:
 Termin wygaśnięcia to czwarty piątek miesiąca,
w którym kontrakt wygasa.
 Ostatnim dniem obrotu jest dzień poprzedzający
dzień wygaśnięcia
 Wielkość kontraktu:
- 10 000 USD
- 10 000 EUR
 Kontrakt notowany jest z dokładnością do 1gr w
przeliczeniu na 100 USD lub 100 EUR
Kontrakty na obligacje skarbowe
Do obrotu zostały wprowadzone w lutym
2005 roku.
Co je wyróżnia?
 Są jedynymi kontraktami, w których instrument
bazowy zależy od stopy procentowej
 Są jedynymi kontraktami z fizyczną dostawą
Najważniejsze cechy:
 Oznaczenia: FPS5kr
Gdzie: k – kod miesiąca, r – ostatnia cyfra roku
 Wykonanie przez dostawę
(jako wyjątek – możliwe rozliczenie pieniężne)
 W danym momencie w obrocie występują 2 kontrakty z
różnymi miesiącami wykonania (2 najbliższe miesiące z cyklu:
marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień;
 Notowany w punktach procentowych za 100 złotych wartości
nominalnej z dokładnością do 0,01% (notowanie 98,25zł
oznacza wartość kontraktu 98,25*1000 = 98 250 zł)
 Termin wygaśnięcia to trzeci piątek miesiąca, w którym
kontrakt wygasa.
Kontrakty
forward
Co to są kontrakty terminowe
forward?
• instrument finansowy, transakcja
terminowa np.na kurs walut, cenę ryżu .
Polega na kupnie / sprzedaży zasobu X za
Y. Kurs po jakim zostanie dokonana
transakcja oraz wielkość transakcji zostają
ustalone w dniu jej zawarcia, natomiast
fizyczna dostawa zasobów musi nastąpić
w ściśle określonym dniu w przyszłości.
Cechy kontraktu terminowego forward
I Brak standaryzacji – każdo razowo strony kontraktu ustalają między
sobą:
•
•
•
•
•
•
•
rodzaj i jakość towaru,
wielkość kontraktu,
cena kontraktu,
termin wykonania kontraktu,
miejsce dostawy,
sposób rozliczenia,
sposób zabezpieczenia transakcji (depozyt zabezpieczający, jego
wielkość, miejsce złożenia).
II Najczęściej dochodzi do rzeczywistej dostawy towaru.
III Ryzykowne
Podstawowe informacje
• Long position – kupujący kontrakt terminowy
• Short position – sprzedający kontrakt
• Kupno kontraktu zobowiązuje do kupna w
przyszłości określonego instrumentu
bazowego
• Sprzedaż kontraktu zobowiązuje do
odsprzedania instrumentu bazowego
Przykład
• Walutowy kontrakt terminowy pomiędzy
bankiem a przedsiębiorstwem
eksportującym towar
• Przyczyny zawarcia kontraktu:
zabezpieczenie się przed ryzykiem.
Zysk/strata kupującego kontrakt
terminowy
Zysk / strata
3,4
kurs euro
Zysk/strata sprzedającego kontrakt
terminowy
Zysk / strata
3,4
kurs euro
Reguły inwestowania w kontrakt
forward
1) w celu zabezpieczenia się przed
wzrostem kursu obcej waluty należy kupić
kontrakt terminowy,
2) w celu zabezpieczenia się przed
spadkiem kursu obcej waluty należy
sprzedać kontrakt terminowy.
Różnice między kontraktami
forward i futures.
Cecha
Kontrakt futures
Kontrakt forward
Rynek
giełda terminowa
pozagiełdowy,
Standaryzacja kontraktu
Standaryzowany
Niestandaryzowany
Depozyt zabezpieczający
Wymagany
raczej nie wymagany
Wykonanie transakcji
raczej nie występuje
raczej występuje
Rozliczanie transakcji
codzienne, marketing to market
w momencie dostawy
Ryzyko kontrpartnera
Ponosi giełda i izba rozliczeniowa
ponoszą strony kontraktu
OPCJE
Czyli kolejny rodzaj
instrumentów pochodnych
Co to jest OPCJA?
Opcja to instrument dający nabywcy
prawo do:
Opcja to instrument finansowy dający nabywcy prawo do:
• kupna (opcja kupna) lub
sprzedaży (opcja
sprzedaży)
• kupna (opcja kupna) lub sprzedaży (opcja
• w przyszłym terminie
sprzedaży) instrumentu bazowego (np. WIG20)
• po określonej z góry cenie
• w przyszłymwykonania
terminie
dla tej
• po określonej• zinstrumentu
góry ceniebazowego
wykonania
opcji
Co to jest OPCJA?
Nabywca opcji za swoje prawo płaci sprzedawcy opcji
(wystawcy) premię opcyjną (cena opcji)
W zamian za premię wystawca przyjmuje zobowiązanie do:
 sprzedaży instrumentu bazowego (w przypadku opcji
kupna)
 kupna instrumentu bazowego (w przypadku opcji
sprzedaży)
Na rynkach finansowych spotykamy się najczęściej z
dwoma rodzajami opcji:
• opcja europejska, może być zrealizowana jedynie
w dniu, w którym przypada termin jej wygaśnięcia.
Oznacza to, że termin wygaśnięcia i termin wykonania
jest taki sam.
• opcja amerykańska, może być zrealizowana w
dowolnym czasie przed terminem wygaśnięcia opcji.
Kiedy można wykonać opcję
EUROPEJSKA
początek
notowania
serii
dzień wygaśnięcia
AMERYKAŃSKA
początek
notowania
serii
dzień wygaśnięcia
Opcje na GPW
Opcje znajdują się w obrocie na Giełdzie Papierów
Wartościowych od 22 września 2003 r. i stanowią
uzupełnienie oferty produktowej dotyczącej
instrumentów pochodnych.
Obecnie na GPW notowane są opcje na indeks
WIG20
Strony kontraktu opcyjnego:
• Kupujący (nabywca opcji)
W zamian za prawo do zrealizowania swojej opcji płaci
premię (cena opcji) określając tym samym maksymalną
stratę, jaką jest w stanie zaakceptować
• Sprzedający (wystawca opcji)
Otrzymuje na swój rachunek premię opcyjną w zamian
za obowiązek zrealizowania swojego zobowiązania
wobec kupującego. Premia ta stanowi maksymalny zysk
jaki może on osiągnąć z tej transakcji
WYSTAWCA
NABYWCA
Prawa i obowiązki stron transakcji
OPCJA KUPNA
OPCJA SPRZEDAŻY
Prawo do kupna
Prawo do sprzedaży
Zobowiązanie
do sprzedaży
Zobowiązanie
kupna
do
Ważne pojęcia
Cena wykonania
Ustalona w momencie zawarcia
transakcji cena, po której posiadacz opcji
będzie mógł zrealizować swoje prawo
zakupu lub sprzedaży instrumentu
bazowego
Ważne pojęcia
Premia opcyjna – stała, z góry ustalona cena opcji
Ceny premii zależy od:
• wahań cen danego produktu, będącego przedmiotem
kontraktu (jest to zmienność ceny instrumentu bazowego)
• relacji ceny opcyjnej do bieżącej ceny aktywów bazowych
• okresu, na jaki został zawarty kontrakt opcyjny
• stopy zwrotu z aktywów wolnych od ryzyka (bonów
skarbowych)
• wysokości dywidendy jaką wypłaca instrument bazowy
(dla akcji)
• od rodzaju opcji; czy jest to opcja europejska czy
amerykańska.
Podział opcji
Ze względu na rodzaj transakcji:
• Opcja kupna (call)
• Opcja sprzedaży (put)
Definicja opcji kupna
Opcja kupna (call)
• Daje nabywcy prawo do kupna
instrumentu bazowego w postaci kontraktu
opcyjnego po z góry ustalonej cenie (kurs
realizacji),
• Wystawca opcji jest zobowiązany
sprzedać nabywcy opcji zakontraktowaną
ilość instrumentu bazowego
OPCJE KUPNA (CALL)
Przykład 1
Rozważmy europejską opcję kupna 1000 akcji X w dniu 15
maja. Cena wykonania tej opcji wynosi 50 zł, termin
wygaśnięcia to 20 czerwca tego samego roku. Cena opcji w
dniu 15 maja wynosi 4 złote w przeliczeniu na jedną akcję, a
zatem posiadacz opcji musi za nią zapłacić wystawcy 4000
zł (4zł x 1000akcji). W ten sposób nabywa prawo do
zakupu 1000 akcji spółki X po cenie 50 zł (łączna cena 50
000 zł) w dniu 20 czerwca. Z kolei wystawca zobowiązuje
się do sprzedaży 1000 akcji po cenie 50 zł, jeśli posiadacz
opcji zdecyduje się skorzystać z tego prawa.
Możliwe są 3 sytuacje:
1. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest wyższa
niż 50 zł. Opcja jest wykonana, wystawca sprzedaje akcje
posiadaczowi. W ten sposób posiadacz płaci 50 zł za akcję
spółki, która na rynku jest więcej warta.
2. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest niższa
niż 50 zł. Opcja nie jest wykonana i wygasa
3. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest równa
50 zł, czyli równa cenie wykonania. Nie ma znaczenia,
czy opcja zostanie wykonana czy nie, ponieważ
posiadacz opcji i tak zapłaci za akcję cenę rynkową
Long call – kupno opcji kupna
POSIADACZ
Założenia:
Przewidywany wzrost cen instrumentu bazowego,
Zysk: możliwy nieograniczony (w przypadku
wzrostu kursu)
Strata: zapłacona premia opcyjna (niezależnie od
spadków)
Schemat long call (kupno opcji kupna)
POSIADACZ
Short call – sprzedaż opcji kupna
WYSTAWCA
Założenia:
Przewidywany spadek instrumentu bazowego
Zysk: otrzymana premia opcyjna (niezależnie
od spadków)
Strata: możliwa nieograniczona (w przypadku
wzrostu kursu)
Schemat short call (sprzedaż opcji kupna)
WYSTAWCA
Definicja opcji sprzedaży
Opcja sprzedaży (put)
• daje nabywcy prawo do sprzedaży instrumentu bazowego
w postaci
Kontraktu opcyjnego po z góry ustalonej cenie (kurs
realizacji)
• wystawca opcji jest zobowiązany kupić od nabywcy opcji
zakontraktowaną ilość instrumentu bazowego
OPCJE SPRZEDAŻY (PUT)
Przykład 2
Rozważmy europejską opcję sprzedaży 1000 akcji X w dniu
15 maja. Cena wykonania tej opcji wynosi 50 zł, termin
wygaśnięcia to 20 czerwca tego samego roku. Cena opcji w
dniu 15 maja wynosi 4 złote w przeliczeniu na jedną akcję, a
zatem posiadacz opcji musi za nią zapłacić wystawcy 4000 zł
(4zł x 1000 akcji). W ten sposób nabywa prawo do zakupu
1000 akcji spółki X po cenie 50 zł (łączna cena 50 000 zł) w
dniu 20 czerwca. Z kolei wystawca zobowiązuje się do
sprzedaży 1000 akcji po cenie 50 zł, jeśli posiadacz opcji
zdecyduje się skorzystać z tego prawa.
Możliwe są 3 sytuacje:
1. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest
niższa niż 50 zł. Opcja jest wykonana, wystawca kupuje
akcje od posiadacza. W ten sposób posiadacz otrzymuje
50 zł za akcję spółki, która na rynku jest mniej warta.
2. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest
wyższa niż 50 zł. Opcja nie jest wykonana i wygasa
3. Dnia 20 czerwca cena akcji spółki X na rynku jest
równa 50 zł, czyli równa cenie wykonania. Nie ma
znaczenia, czy opcja zostanie wykonana czy nie,
ponieważ posiadacz opcji i tak zapłaci za akcję cenę
rynkową
Long put – kupno opcji sprzedaży
POSIADACZ
Założenia:
Przewidywany spadek cen instrumentu bazowego
Zysk: możliwy nieograniczony (w przypadku
spadku kursu)
Strata: zapłacona premia opcyjna (niezależnie
od wzrostu)
Schemat long put (kupno opcji sprzedaży)
POSIADACZ
Short put – sprzedaż opcji sprzedaży
WYSTAWCA
Założenia:
Przewidywany wzrost instrumentu bazowego
Zysk: otrzymana premia opcyjna (niezależnie od
wzrostu)
Strata: możliwa nieograniczona (w przypadku
spadku kursu)
Schemat short put (sprzedaż opcji sprzedaży)
WYSTAWCA
OPCJE
KUPNA (CALL)
SPRZEDAŻY (PUT)
Nabywcama prawo do
kupna
Wystawca –ma
obowiązek
sprzedaży
Nabywcama prawo do
sprzedaży
Wystawca –ma
obowiązek
kupna
Zajmuje
pozycję długą
(long call)
Zajmuje
pozycję krótką
(short call)
Zajmuje
pozycję długą
(long put)
Zajmuje
pozycję krótką
(short put)
Bieżący parytet opcji kupnasprzedaży
Oznaczenia
C0,T – premia za opcję kupna
P0,T – premia za opcję sprzedaży
S0 – Cena rynkowa aktywów bazowych w momencie 0
ST – Cena rynkowa aktywów bazowych w momencie T
X - cena realizacji opcji
- Long call -
X
- C0,T
X + C0,T
- Short call -
C0,T
X
X + C0,T
- Long put -
X - P0,T
X - P0,T
X
-P0,T
- Short put -
X - P0,T
P0,T
X
-(X - P0,T)
Inwestycja 1
• Długa pozycja w akcji zwyczajnej XYZ o cenie nabycia S0.
• Długa pozycja w opcji sprzedaży na sprzedaż jednej akcji
XYZ z ceną realizacji X i dniem wygaśnięcia kontraktu T.
(cena opcji sprzedaży wynosi P0,T).
• Krótka pozycja w opcji kupna na zakup jednej akcji XYZ o
cenie realizacji X w dniu wygaśnięcia kontraktu T. Opcja
kupna może być sprzedana po cenie C0,T).
Założenia
• Opcje są opcjami Europejskimi i mają ten sam
dzień wygaśnięcia i identyczną cenę realizacji.
• Akcje XYZ nie przynoszą w tym okresie
dywidendy.
Wartość Portfela w dniu 0
Długa pozycja w akcji XYZ
Długa pozycja w opcji sprzedaży
Krótka pozycja w opcji kupna
S0
P0,T
-C0,T
S0 + P0,T - C0,T
Wartość portfela w dniu T
(1) Jeśli ST <= X
Długa pozycja w akcji XYZ
Długa pozycja w opcji sprzedaży
Krótka pozycja w opcji kupna
(2) Jeśli ST > X
ST
(X – ST)
ST
0
0
-(X – ST)
X
X
Wniosek
Jeżeli inwestor buduje swój portfel w dniu 0 w
oparciu o schemat
(S0 + P0,T - C0,T)
to może być pewien, że inwestycja będzie warta
X w dniu T.
Na wolnym od arbitrażu (efektywnym) rynku
kapitałowym oznacza to, że wartość w dniu 0
tak skonstruowanego portfela musi być równa
wartości (w dniu T) instrumentu wolnego
od ryzyka – czyli weksli skarbowych.
Bieżący Parytet Opcji kupna- sprzedaży:
S0 + P0,T - C0,T =
gdzie:
RFR – bieżąca stopa zwrotu wolna od ryzyka
Bieżący Parytet Opcji kupnasprzedaży (put-call-spot parity):
(długa pozycja w akcjach)
+
(długa pozycja w opcji sprzedaży)
+
(krótka pozycja w opcji kupna)
=
(długa pozycja w bonach skarbowych)
Wykorzystanie:
• Wybór inwestycji wolnej od ryzyka o większej
stopie zwrotu.
• Tworzenie syntetycznych papierów
wartościowych (w sytuacji gdy danego
instrumentu nie ma na rynku).
• Transakcje arbitrażowe zastosowane przy
wyborze tańszego instrumentu o identycznej
stopie zwrotu.
Przykład:
Inwestycja replikująca opcję sprzedaży:
Dzień 0:
Długa pozycja w wekslach skarbowych
Krótka pozycja w akcjach XYZ
Długa pozycja w opcji kupna
X(1+RFR)-T
- S0
C0,T
X(1+RFR)-T + C0,T - S0
Dzień T:
Długa pozycja w wekslach skarbowych
Krótka pozycja w akcjach XYZ
Długa pozycja w opcji kupna
(1) Jeśli ST <= X
(2) Jeśli ST > X
X
X
-ST
-ST
0
(ST – X)
X – ST
0
• Jeżeli na rynku nie istnieje opcja sprzedaży to
możemy zastąpić ją portfelem o schemacie:
X(1+RFR)-T + C0,T - S0
• Jeżeli na rynku istnieje opcja sprzedaży o cenie
P0,T > X(1+RFR)-T + C0,T - S0
To wybieramy tańszy wariant czyli replikujemy
opcję sprzedaży zajmując długą pozycję w
wekslach, krótką w akcjach i długą w opcji
kupna.
Bieżący parytet opcji
kupna- sprzedaży
i kontraktu forward
Oznaczenia
C0,T – premia za opcję kupna
P0,T – premia za opcję sprzedaży
S0 – Cena rynkowa aktywów bazowych w momencie 0
ST – Cena rynkowa aktywów bazowych w momencie T
X - cena realizacji opcji
F0, T – Cena kontraktowa
Inwestycja 2
• Długa pozycja w kontrakcie forward (nabycie akcji XYZ w dniu
T). Cena kupna F0, T .
• Długa pozycja w opcji sprzedaży na sprzedaż jednej akcji XYZ z
ceną realizacji X i dniem wygaśnięcia kontraktu T. (cena opcji
sprzedaży wynosi P0,T).
• Krótka pozycja w opcji kupna na zakup jednej akcji XYZ o
cenie realizacji X w dniu wygaśnięcia kontraktu T. Opcja kupna
może być sprzedana po cenie C0,T).
Wartość Portfela w dniu 0
Długa pozycja w forward
Długa pozycja w opcji sprzedaży
Krótka pozycja w opcji kupna
0
P0,T
-C0,T
P0,T - C0,T
Wartość portfela w dniu T
(1) Jeśli ST <= X
Długa pozycja w forward
Długa pozycja w opcji sprzedaży
Krótka pozycja w opcji kupna
(ST - F0, T)
(X – ST)
(2) Jeśli ST > X
0
(ST - F0, T)
0
-(X – ST)
X - F0, T
X - F0, T
Wniosek
• Podobnie jak wcześniej mamy tutaj portfel wolny
od ryzyka.
• Przepływy w dniu 0 są mniejsze niż w Inwestycji 1.
• Przepływy w dniu T są większe niż w Inwestycji 1.
Bieżący Parytet opcji kupna- sprzedaży i
kontraktu forward:
P0,T - C0,T =
=
=
-
gdzie:
RFR – bieżąca stopa zwrotu wolna od ryzyka
Strategie
Inwestowania
Czyli zastosowanie instrumentów pochodnych w:
• Hedging-u
• Spekulacji
• Arbitrażu
„Hedging”
• Podstawowe zastosowanie instrumentów
pochodnych to zabezpieczenie przed ryzykiem
zwane często „hedgingiem”.
• Istnieją trzy rodzaje ryzyka rynkowego:
- ryzyko cen akcji
- ryzyko kursu walutowego
- ryzyko stopy procentowej
• W każdym z trzech przypadków ważny jest
instrument bazowy- to właśnie jego zmiany
powodują występowanie ryzyka.
• Wartość instrumentu pochodnego zależy od
wartości instrumentu bazowego czyli:
Instrument pochodny powinien być kreowany w
taki sposób, aby niekorzystnym zmianą
instrumentu bazowego towarzyszyły korzystne
zmiany instrumentu pochodnego.
Możliwe są dwie sytuacje
ryzykowne przed którymi
zabezpiecza się inwestor:
• Wzrost wartości instrumentu bazowego.
Np. chęć zakupu akcji XYZ za pieniądze z lokaty bankowej
którą zlikwidujemy dopiero za 3 miesiące
• Spadek wartości instrumentu bazowego.
Np. Posiadamy akcje spółki XYZ i chcemy sprzedać je za 3
miesiące.
Podstawowe zasady inwestowania:
Nabycie opcji kupna / zajęcie długiej pozycji w
kontrakcie terminowym zabezpiecza przed…
wzrostem wartości instrumentu bazowego.
Nabycie opcji sprzedaży / zajęcie krótkiej pozycji
w kontrakcie terminowym zabezpiecza przed…
spadkiem wartości instrumentu bazowego.
Przykład
Inwestor posiada 100 akcji spółki XYZ. Cena akcji
wynosi 28 zł/szt. Inwestor planuje sprzedać te
akcje za 3 miesiące, jednak obawia się, że ich
cena spadnie.
Rozważa wiec trzy strategie inwestowania.
Strategie:
• Podjęcie ryzyka.
• Sprzedaż kontraktu terminowego (trzy
miesięcznego) na 100 akcji XYZ. Cena
kontraktu na 100 akcji = 2870
• Zakup europejskiej opcji sprzedaży na 100
akcji spółki XYZ (opcja na 3 miesiące). Cena
opcji (w przeliczeniu na 100 akcji) = 130 zł.
Efekt działania strategii (w PLN)wartość końcowa
Cena akcji X
Podjęcie ryzyka
Kontrakt terminowy
Opcja sprzedaży
22
2200
2870
2670
23
2300
2870
2670
24
2400
2870
2670
25
2500
2870
2670
26
2600
2870
2670
27
2700
2870
2670
28
2800
2870
2670
29
2900
2870
2770
30
3000
2870
2870
31
3100
2870
2970
32
3200
2870
3070
33
3300
2870
3170
34
3400
2870
3270
Efekt działania trzech strategii
Wnioski
• W przypadku podjęcia ryzyka: wzrost ceny akcji
oznacza zysk, natomiast spadek ceny akcji stratę.
• Sprzedaż kontraktu terminowego oznacza całkowite
zabezpieczenie się: tzn. eliminację zagrożenia ale
i rezygnację z szansy na zysk.
• Zakup opcji oznacza: eliminację zagrożenia, jak
również wykorzystanie szansy na ewentualny zysk
(niższy o 130 zł – cena opcji).
Spekulacja
• Polega na dokonaniu transakcji kupna bądź
sprzedaży instrumentu finansowego w
oczekiwaniu wzrostu bądź spadku wartości
tego instrumentu.
• Ryzyko na jakie naraża się inwestor:
- ryzyko spadku ceny (przy kupnie)
- ryzyko wzrostu ceny (przy sprzedaży)
• Dominują transakcje krótkoterminowe.
• Transakcje spekulacyjne zwiększają płynność
na rynku.
• Występuje „efekt dźwigni” – mały nakład
duże zyski =D
Przykład 1
Rozważmy akcję spółki XYZ oraz opcję na tę
akcję.
Inwestor A - kupuje akcję (cena 100 zł)
Inwestor B – inwestycja w opcję (cena 5 zł)
Rozważmy dwie możliwe sytuacje:
a) Wzrost ceny akcji do 110 zł.
b) Spadek ceny akcji do 90 zł.
Zmiana
instrumentu
bazowego
Zmiana ceny
instrumentu
pochodnego
Zmiana Ceny akcji:
90
-10
100
+10
110
Pociąga za sobą zmianę ceny opcji
1
-4
5
+4
9
PODSUMOWANIE
Wzrost akcji
Spadek akcji
Cena akcji
110
90
Cena opcji
9
1
Stopa zwrotu z akcji
(110-100)/100 * 100 =
10%
-10%
Stopa zwrotu z opcji
(9-5)/5 * 100 =
80 %
-80%
Przykład 2
Długa pozycja
w kontrakcie
terminowym
1.01.2005
Zamknięcie
pozycji
22.02.2005
• Oczekiwania inwestora: wzrost kursu akcji PEKAO
• Zajęcie długiej pozycji w czerwcowym kontrakcje
terminowym (FPEOM5)
• Cena akcji (1.01.2005) = 135,5 zł
• Cena kontraktu terminowego: 135 zł, depozyt: 4,6%
Długa pozycja
w kontrakcie
terminowym
1.01.2005
Zamknięcie
pozycji
22.02.2005
• Nakład inwestora:
135 * 100 akcji * 4,6% = 621 zł
• Zamknięcie pozycji :
Cena akcji (22.02.2005)
cena kontraktu (22.02.2005)
• Zysk inwestora:
( 143,5 – 135 ) * 100 akcji = 850 zł
148 zł
143,5 zł
PODSUMOWANIE
Kupno akcji (1 szt.)
Kupno kontraktu (1 szt.)
Przepływ w dniu 1.01.2005
-135,5
-6,21
Przepływ w dniu
22.02.2005
+148
+14,71
(148-135,5)/135,5 * 100 =
9,23%
(14,71-6,21)/6,21*100 =
136,88%
Stopa zwrotu
Literatura:
• „Giełdowe Instrumenty Pochodne” Krzysztof
Jajuga.
• „Podstawy inwestowania na giełdzie papierów
wartościowych” Krzysztof Jajuga
• „Analiza inwestycji i zarządzania portfelem”
Frank K. Reilly, Keith C.Brown
Dziękujemy za uwagę 