wykład 2

RZECZYWISTOŚĆ SPOŁECZNA (I)
SOCJALIZACJA,
KONTROLA I ROLE SPOŁECZNE
dr Jagoda MrzygłockaChojnacka
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
„Stanfordzki eksperyment więzienny”- pytanie, co ma ważniejsze znaczenie,
jednostkowe charaktery (strażników i więźniów), czy wpływ „sytuacji
więziennej” (oczekiwania dotyczące ról społecznych);
Co było pierwsze:
jajko czy kura
Co jest ważniejsze
jednostka czy
społeczeństwo?
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
Podstawowe dychotomie w socjologii:
jednostka i społeczeństwo,
pozycja-rola społeczna
struktura i działanie,
obiektywność i subiektywność
natura i kultura.
mikrosocjologia i makrosocjologia
indywidualizm i kolektywizm
zaangażowanie i neutralność
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
Teorie działania
Paradygmat
funkcjonalistyczny
i konfliktowy
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
Funkcjonalizm
Rzeczywistość społeczna składa się z wielu
współdziałających elementów, które tworzą
stabilną całość.
Elementy te są ze sobą wzajemnie powiązane,
zmiany w jednych powodują zmiany w innych.
Społeczeństwo traktowane jako organizm, a
później system, którego elementy współpracują
dla dobra całości.
Podkreślania jest rola konsensu, stabilności
społecznej, wspólnoty wyznawanych wartości.
Porządek i równowaga społeczna jako
najważniejsze wymiary funkcjonowania
społeczeństwa
Pomijanie podziałów, konfliktów i sprzeczności.
Teorie konfliktu
Podkreślają znaczenie struktur społecznych w
funkcjonowaniu społeczeństwa.
Odrzucają założenie o konsensie, akcentują
znaczenie podziałów społecznych, różnic władzy,
nierówności
Społeczeństwo składa się z różnych grup
rywalizujących o realizację własnych interesów.
Zakładana jest wszechobecność zmian i konfliktów,
które utrzymują społeczeństwo w równowadze.
W każdym społeczeństwie zawsze istnieje niezgoda
i konflikt
Każdy element społeczeństwa przyczynia się do
jego dezintegracji i zmiany
Każde społeczeństwo opiera się na przymusie
stosowanym przez pewnych jego członków wobec
innych
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
Teorie działania
Analiza zachowań jednostek działających i ich stosunku
do innych ludzi i do społeczeństwa.
Struktury społeczne powstają w wyniku działań
jednostek.
Wszelkie złożone postaci życia społecznego, jak władza,
klasy społeczne, biurokracja powstają z pojedynczych
działań i bezpośrednich interakcji.
Zainteresowanie językiem i badaniem znaczeń oraz
treści świadomości członków społeczeństwa.
Analiza symbolicznych wymiarów ludzkich interakcji,
wymaga to podzielania wspólnoty znaczeń.
Koncentracja na badaniu życia codziennego i
bezpośrednich interakcji.
SPOSOBY WYJAŚNIANIA RZECZYWISTOŚCI
„Stanfordzki eksperyment więzienny”- pytanie, co ma ważniejsze
znaczenie, jednostkowe charaktery (strażników i więźniów), czy wpływ
„sytuacji więziennej” (oczekiwania dotyczące ról społecznych);
w jaki sposób stajemy się zdolni do
życia w „naszym” społeczeństwie i
kulturze?
jak „wchodzimy” w kulturę danego
społeczeństwa?
jak społeczeństwo wpływa (określa
nas, definiuje itp.) na nas?
SOCJALIZACJA A KULTURA I SPOŁECZEŃSTWO
w socjologii socjalizacja oznacza proces uczenia się, dzięki któremu
stajemy się członkami danego społeczeństwa i kultury;
socjalizacja stanowi część ogólniejszego procesu reprodukcji
społecznej, dzięki któremu społeczeństwa zachowują swoja
ciągłość kulturową i strukturalną (socjalizacja łączy ze sobą
kolejne pokolenia);
aby zrozumieć społeczeństwo, należy zrozumieć jednostkę – jak
ona staje się „społeczna”?
GŁÓWNE SPORY ZWIĄZANE Z SOCJALIZACJĄ
biologia a socjalizacja – czy w człowieku jest ważniejsza „natura” czy
kultura?
długość procesu socjalizacji - czy socjalizacja jest procesem permanentnym,
trwającym przez całe nasze życie?
„nieudane” skutki socjalizacji: przyczyny (wielość kręgów socjalizujących i
skutki „równoczesnego uczestnictwa”, zwiększenie liczby i dostępności
środowisk kontr-kulturowych, spadek skuteczności tradycyjnych środowisk
socjalizacyjnych – grup pierwotnych, osłabienie kontroli społecznej);
socjalizacja a indywidualność jednostki:
sprzeciw wobec „prze-socjalizowanej” koncepcji jednostki.
socjalizacja a wolność człowieka:
problem „nisz” społecznych/kulturowych w społeczeństwie.
POZYCJA I ROLA SPOŁECZNA
pozycja społeczna to usytuowanie jednostki w zbiorowości (to jej „adres”
społeczny) - pozycje mogą być:
→ przypisane i osiągane, centralne (naczelne, czyli „widoczne” społecznie) i
„drugorzędne”.
rola jako element „dynamiczny” pozycji - w odniesieniu do pozycji może być
ona traktowana jako:
→ zespół praw i obowiązków (oczekiwań, regulacji) związanych z daną
pozycją
→ schemat zachowań („scenariusz postępowania”) związanych z daną pozycją
EKSPERYMENT ASHA –
KONTROLA SPOŁECZNA A KONFORMIZM SPOŁECZNY
eksperyment przeprowadzony przez Solomona Asha w 1955 r.
dotyczący konformizmu (normatywnego). Pytanie dotyczyło, czym są
motywowane zachowania konformistyczne? - dwa motywy tych zachowań:
pragnienie posiadania racji (konformizm informacyjny) i lęk będący
motywem konformizmu normatywnego;
https://www.youtube.com/watch?v=qiHdu8ISHYo
https://www.youtube.com/watch?v=izjZ657UzIA