Rachunkowość OFE Wybrane zagadnienia Podstawy funkcjonowania OFE • Reforma emerytalna zapoczątkowana została pakietem ustaw, które umożliwiły przekształcenie istniejącego modelu: • Ustawa z 22 sierpnia 1997 o pracowniczych programach emerytalnych • Ustawa z 28 sierpnia 1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych • Ustawa z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych • Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Podstawy funkcjonowania OFE • Istniejący system został zastąpiony 3 odrębnymi filarami. • I Filar – ZUS • II Filar - OFE • III Filar – IKE, IKZE, PPE, DFE, ubezpieczenia dobrowolne Podstawy funkcjonowania OFE OFE PTE OTOCZENIE Podstawy funkcjonowania OFE • PTE – Powszechne Towarzystwa Emerytalne. • Forma prawna – wyłącznie S.A. • Akcje – wyłącznie imienne, brak akcji uprzywilejowanych (wyj.) • Kapitał akcyjny pokryty wkładem pieniężnym, nie obciążony w jakikolwiek • Minimalna wysokość kapitału zakładowego nie może być niższa niż równowartość 5 mln euro • Obowiązek utrzymywania kapitału własnego na poziomie ½ minimalnego kapitału zakładowego • Władze zaakceptowane przez organ nadzoru • Brak jakichkolwiek powiązań z innymi PTE Podstawy funkcjonowania OFE • Jedynym zadaniem PTE jest: • Utworzenie i zarządzanie OFE oraz reprezentowanie go wobec osób trzecich • Działalność wymaga zezwolenia organu nadzoru • W 1998 roku organ nadzoru wydał 21 zezwoleń na utworzenie PTE i OFE oraz 4 wnioski rozpatrzył negatywnie. • 1 PTE może zarządzać 1 OFE poza sytuacjami tzw. Przejęcia zarządzania. Podstawy funkcjonowania OFE • OFE – Otwarty Fundusz Emerytalny. • Jest to odrębna od PTE osoba prawna. • Może być utworzony tylko przez PTE na podstawie uooiffe na czas nieograniczony • Jest zarządzany i reprezentowany tylko przez PTE • Siedzibą OFE jest siedziba PTE. • OFE nie może wchodzić w żadne relacje (kupna, sprzedaży, pożyczek) z PTE, które nim zarządza Podstawy funkcjonowania OFE • Jedynym przedmiotem działalności OFE jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Rachunkowość OFE • Rachunkowość OFE obejmuje następujące elementy: • 1. przyjęte zasady (politykę) rachunkowości • 2. prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologiczny m i systematycznym • 3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów • 4. wycenę aktywów i zobowiązań oraz ustalanie WF • 5. sporządzanie sprawozdań finansowych Rachunkowość OFE • 6. Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej UoR • 7. Poddawanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych • 8. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Sprawozdawczość OFE • • • • • • • • • • • • Półroczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w kapitale własnym 4. zestawienie portfela inwestycyjnego Roczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w aktywach netto 4. zestawienie zmian w kapitale własnym 5. zestawienie portfela inwestycyjnego 6. informacja dodatkowa Bilans OFE • I. Aktywa • 1. Portfel inwestycyjny • 2. Środki pieniężne • 3. Należności • 4. Rozliczenia międzyokresowe • II. Zobowiązania • 1. Z tytułu nabytych składników portfela inwestycyjnego • 2. Z tytułu pożyczek i kredytów • 3. Wobec członków • 4. Wobec towarzystwa • 5. Wobec depozytariusza • 6. Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku rezerwowym Bilans OFE • • • • • • • • • • 7. Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku premiowym 8. Pozostałe zobowiązania 9. Rozliczenia międzyokresowe III. Aktywa netto (I-II) IV. Kapitał funduszu V. Kapitał rezerwowy VI. Kapitał premiowy VII. Zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy 1. Zakumulowany nierozdysponowany wynik z inwestycji 2. Zakumulowany nierozdysponowany zrealizowany zysk (strata) z inwestycji • 3. Niezrealizowany zysk (strata) z wyceny inwestycji • 4. Zakumulowane przychody z tytułu pokrycia szkody • VIII. Kapitał i zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy, razem (IV+V+VI+VII) Rachunek zysków i strat (struktura) I. Przychody operacyjne II. Koszty operacyjne III. Wynik z inwestycji (I-II) IV. Zrealizowany i niezrealizowany zysk/strata V. Wynik z operacji (III + IV) VI. Przychody z tytułu pokrycia niedoboru VII. Wynik finansowy (V + VI) Przychody OFE • Przychody operacyjne ujmuje się w podziale na: • 1. Przychody portfela inwestycyjnego • 2. Przychody ze środków pieniężnych na rachunkach bankowych • 3. Różnice kursowe dodatnie powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD • 4. Pozostałe przychody Koszty OFE • • • • • • • Koszty operacyjne to: 1. Koszty zarządzania funduszem 2. Koszty zasilenia rachunku premiowego 3. Koszty wynagrodzenia depozytariusza 4. Koszty portfela inwestycyjnego 5. Koszty zaciągniętych pożyczek i kredytów 6. Przychody z tytułu uzupełnienia aktywów funduszu środkami zgromadzonymi na rachunku premiowym • 7. Różnice kursowe ujemne powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD • 8. Koszty danin publicznoprawnych • 9. Pozostałe koszty Koszty OFE • Z aktywów OFE można finansować jedynie koszty operacji bezpośrednich na rynku kapitałowym np.: • Prowizje maklerskie i opłaty depozytowe • Wynagrodzenie banku depozytariusza • Wynagrodzenie zarządzającego towarzystwa • Jeśli OFE ponosi inne wydatki to podlegają one refinansowaniu przez zarządzające nim towarzystwo. • Do takich kosztów należą np..: • Koszty prowadzenia i obsługi rachunków bankowych Zestawienie zmian w aktywach netto • Sprawozdanie jest sporządzane tylko na koniec roku i obejmuje: • - wartość aktywów netto na początek i koniec okresu sprawozdawczego oraz • Zmiany jakie zaszły w wyniku finansowym w okresie sprawozdawczym oraz • Zmiany w kapitale • Zmiany liczby i wartości j. r. • Zmianę wartości aktywów netto na j. r. Zestawienie portfela inwestycyjnego • Sprawozdanie zawiera informacje na temat poszczególnych kategorii lokat w jakie OFE wolno inwestować w podziale na: • Instrument finansowy • Ilość w sztukach • Wartość nabycia w tys. zł • Wartość bieżącą w tys. zł • Udział w aktywach w % Informacja dodatkowa • Składa się z: • Wprowadzenia do sprawozdania finansowego • Dodatkowych informacji i objaśnień • • • • • • • • Wprowadzenie do sprawozdania finansowego obejmuje: Dane o funduszu oraz o towarzystwie będącym organem funduszu Dane o okresie i zasadach sporządzania sprawozdania finansowego Dane o instytucjach obsługujących fundusz Dane o celu inwestycyjnym funduszu Dane o ograniczeniach inwestycyjnych stosowanych przez fundusz Dane o podatkach i opłatach Dane o podstawowych zasadach rachunkowości stosowane przez fundusz: • Informacje dotyczące zasad wyceny aktywów funduszu Informacja dodatkowa • Dodatkowe informacje i objaśnienia zamieszczane są po sprawozdaniach finansowych i dzielą się na 2 części: • Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdań finansowych • Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe • • • • • Informacje dodatkowe do sprawozdań obejmują: Dane uzupełniające o pozycjach bilansu Dane uzupełniające o pozycjach rachunku zysków i strat Koszty OFE pokrywane przez PTE Dane uzupełniające o pozycjach w zestawieniu zmian w kapitale własnym Informacja dodatkowa Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe obejmują: • Informacje na temat przekazywania składek emerytalnych z ZUS • Dane dotyczące zmiany zasad prezentacji aktywów i zobowiązań • Zmiany dotyczące ujawniania aktywów i zobowiązań wynikających z transakcji dokonywanych w ramach portfela inwestycyjnego • Informacje o znaczących zdarzeniach, jakie wystąpiły po dniu bilansowym, a nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym • Pozostałe informacje (dotyczące pobieranych opłat, kontroli organu nadzoru itp.) Informacja dodatkowa • Do sprawozdań finansowych dołącza się: • 1. pisemną informację skierowaną do członków funduszu omawiającą w sposób zwięzły: – wyniki działania funduszu w okresie sprawozdawczym – w tym informacje o przekroczeniach limitów inwestycyjnych wraz z wyjaśnieniami ich przyczyn • 2. oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniu finansowym funduszu ze stanem faktycznym • Roczne sprawozdanie finansowe sporządza się w terminie 3 miesięcy od dnia bilansowego. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Badanie rocznych sprawozdań charakter obligatoryjny. finansowych ma • Do przedłożonych do badania sprawozdań finansowych musi być dołączone oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniach ze stanem faktycznym. • Niedołączenie takiego oświadczenia winno skutkować odstąpieniem przez biegłego od wydania opinii na skutek niepewności, co do stanowiska depozytariusza. • Oświadczenie depozytariusza jest publikowane w prospekcie informacyjnym funduszu razem ze sprawozdaniami. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Roczne sprawozdanie finansowe po przeprowadzeniu badania przedkładane są do zatwierdzenia przez PTE zarządzające danym funduszem w drodze uchwały walnego zgromadzenia. • Roczne sprawozdanie finansowe jest przekazywane do organu nadzoru w terminie 15 dni od dnia jego zatwierdzenia. • Roczne sprawozdania finansowe funduszu wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy towarzystwa nim zarządzającego po zatwierdzeniu ich podlegają ogłoszeniu. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Ogłoszenie sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta oraz statutem i informacją na temat wyników działalności funduszu następuje w formie prospektu informacyjnego. • Prospekt informacyjny jest ogłaszany w terminie 3 tygodni od zatwierdzenia sprawozdania przez PTE. • Jest on publikowany we wskazanym w statucie dzienniku o zasięgu krajowym. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Ponadto fundusz ma obowiązek udostępnić każdej osobie, która należy do funduszu lub złoży wniosek przyjęcie do funduszu. • W terminie 30 dni od otrzymania wniosku fundusz przesyła drogą pocztową ostatni ogłoszony prospekt informacyjny wraz z ostatnim półrocznym sprawozdaniem finansowym. I to by było na tyle.