Rachunkowo** OFE - e
advertisement
Rachunkowość OFE Szczypta historii • Najstarsze są indywidualne sposoby zabezpieczenia emerytalnego - wielodzietna i wielopokoleniowa rodzina. • Sformalizowane sposoby zabezpieczenia emerytalnego to: • Kościół – przytułki, tanie kuchnie, • Zakłady pracy - plany emerytalne dla rzemieślników zrzeszonych w cechach (1375 r.), zakładowe plany emerytalne – Huta Dobrej Nadziei (1832), zakłady Kruppa (1858) i Siemensa (1872). • państwo (Rzym – chleba i igrzysk, Anglia – prawo o ubogich), Szczypta historii • Ostatnie chronologicznie pojawiły się publiczne systemy zabezpieczenia emerytalnego. • Cechują się one tym, że: • - inicjatorem i organizatorem systemu jest państwo • - występuje najszerszy zakres podmiotowy • - systemy są obowiązkowe • Najistotniejszą cechą jest obowiązkowość. • Powody: • Myopia - krótkowzroczność, • Free riding – „nie dadzą mi umrzeć z głodu” • Potrzeba redystrybucji • Koszty systemu emerytalnego Szczypta historii • Pierwszy publiczny system ubezpieczeniowy wprowadził Otto von Bismarck. • Robotnicy w zamian za składkę płaconą po połowie przez pracodawców i pracowników mieli otrzymywać świadczenie po ukończeniu 70 lat życia. • W Danii, Anglii i Szwecji rozwinął się zaopatrzeniowy system emerytalny. • Miał on cechy opieki społecznej, brak było składek lub były bardzo niskie. • Świadczenia były jednolite i niskie na zaspokojenie tylko podstawowych potrzeb. • Świadczenia realizowane były z budżetu państwa lub jednostki terytorialnej. Szczypta historii • Zaopatrzeniowy system został przekształcony przez lorda Beveridge`a, wg którego państwo ma obowiązek dostarczać obywatelom jednolite, minimalne dochody na starość w zamian za jednolitą składkę. • Obecnie te modele w czystej postaci już nie występują. • Współcześnie istnieją systemy mieszane: • - ubezpieczeniowo zaopatrzeniowe (kraje Europy kontynentalnej) oraz • - zaopatrzeniowo ubezpieczeniowe (Wielka Brytania, Skandynawia, Holandia). Szczypta historii • Pierwotne publiczne systemy emerytalne były kapitałowe ale na skutek Wielkiego Kryzysu, II wojny światowej oraz hiperinflacji zaczęły się przekształcać w systemy repartycyjne. • PAYG – „pay as you go” – fundusz jest oparty na umowie międzypokoleniowe. • Tworzony ze składek pokolenia pracującego i jest on na bieżąco wypłacany na świadczenia osób będących na emeryturze. • Do końca lat 50 tych został wprowadzony w całej Europie a w USA w latach 70 tych. Szczypta historii • W Polsce po odzyskaniu niepodległości istniały różne systemy emerytalne – obok publicznych (w każdym zaborze inne) były zakładowe (górnicy). • W 1927 roku prezydent wydał rozporządzenie o emerytalnym ubezpieczeniu pracowników – dotyczyło jedynie umysłowych. • W 1933 roku wydano ustawę o ubezpieczeniach społecznych – wprowadzone ubezpieczenia chorobowe, zdrowotne i wypadkowe. • Wówczas utworzono ZUS oraz Ubezpieczalnie Społeczne. • Rozwiązania były podobne do niemieckich. Szczypta historii • Bezpośrednio po II wojnie światowej powrócono do rozwiązań przedwojennych. • Bardzo szybko rozpoczęto jednak przemianę systemu rozszerzając jego zakres i wprowadzając elementy zaopatrzeniowe. • Ubezpieczenie społeczne zostało ujednolicone, upaństwowione i scentralizowane. • Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) włączono do budżetu państwa z którego wypłacano świadczenia. • Wysokość świadczeń była powiązana z zarobkami z ostatniego roku pracy, a prawo do emerytury z okresem zatrudnienia – mężczyźni 65 lat, kobiety 60 lat. • Składka do 1972 roku wynosiła 15,5%., od 1981 roku 25%, od 1987 roku 38%, od 1991 roku 45%. Szczypta historii • W Polsce do 1998 r. na system emerytalny składały się 3 oddzielne systemy świadczeń: • System emerytalny dla rolników • System emerytalny dla służb mundurowych • Pracowniczy system ubezpieczeń uzupełniony pięcioma „niepracowniczymi” dla: - Twórców - Prowadzących działalność gospodarczą - Pracujących na umowę agencyjną i zlecenia - Członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych - Duchownych Szczypta historii • • • • • • • • • • Przyczyny reformy polskiego systemu emerytalnego. - demograficzne Malejący współczynnik dzietności Wzrost przeciętnego trwania życia - ekonomiczne Spadek liczby osób objętych składką System emerytalny jako amortyzator bezrobocia - społeczne Niestabilność polityczna systemu emerytalnego Powszechna krytyka systemu emerytalnego Podstawy funkcjonowania OFE • Reforma emerytalna zapoczątkowana została pakietem ustaw, które umożliwiły przekształcenie istniejącego modelu: • Ustawa z 22 sierpnia 1997 o pracowniczych programach emerytalnych • Ustawa z 28 sierpnia 1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych • Ustawa z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych • Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Podstawy funkcjonowania OFE • Istniejący system został zastąpiony 3 odrębnymi filarami. • I Filar – ZUS • II Filar - OFE • III Filar – IKE, IKZE, PPE, DFE, ubezpieczenia dobrowolne Podstawy funkcjonowania OFE • Podstawowe założenia nowego systemu: • Ścisły związek wysokości emerytury z kwota wpłaconych składek • Zlikwidowanie przywilejów branżowych lub utrzymanie niektórych z obciążeniem ich składką • Stopniowe zmniejszanie obciążeń na ZUS • Podział składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń • Podział składki między pracodawcę i pracownika Podstawy funkcjonowania OFE OFE PTE OTOCZENIE Podstawy funkcjonowania OFE • PTE – Powszechne Towarzystwa Emerytalne. • Forma prawna – wyłącznie S.A. • Akcje – wyłącznie imienne, brak akcji uprzywilejowanych (wyj.) • Kapitał akcyjny pokryty wkładem pieniężnym, nie obciążony w jakikolwiek • Minimalna wysokość kapitału zakładowego nie może być niższa niż równowartość 5 mln euro • Obowiązek utrzymywania kapitału własnego na poziomie ½ minimalnego kapitału zakładowego • Władze zaakceptowane przez organ nadzoru • Brak jakichkolwiek powiązań z innymi PTE Podstawy funkcjonowania OFE • Jedynym zadaniem PTE jest: • Utworzenie i zarządzanie OFE oraz reprezentowanie go wobec osób trzecich • Działalność wymaga zezwolenia organu nadzoru • W 1998 roku organ nadzoru wydał 21 zezwoleń na utworzenie PTE i OFE oraz 4 wnioski rozpatrzył negatywnie. • 1 PTE może zarządzać 1 OFE poza sytuacjami tzw. Przejęcia zarządzania. Podstawy funkcjonowania OFE • OFE – Otwarty Fundusz Emerytalny. • Jest to odrębna od PTE osoba prawna. • Może być utworzony tylko przez PTE na podstawie uooiffe na czas nieograniczony • Jest zarządzany i reprezentowany tylko przez PTE • Siedzibą OFE jest siedziba PTE. • OFE nie może wchodzić w żadne relacje (kupna, sprzedaży, pożyczek) z PTE, które nim zarządza Podstawy funkcjonowania OFE • Jedynym przedmiotem działalności OFE jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. ZUS Ma obowiązek zapewnić płatność składek. • Dystrybuuje składki do OFE . • Prowadzi podstawowe rejestry systemu: • - Centralny rejestr ubezpieczonych • - Centralny rejestr członków OFE • - Centralny rejestr otrzymujących emerytury z nowego systemu • - Konta rejestrujące wpływ składek • Wypłaca świadczenia emerytalne Depozytariusz. • • • • • Jest to podmiot, który przechowuje aktywa OFE. Depozytariuszem może być bank lub KDPW. Bank, aby być depozytariuszem musi: Być bankiem krajowym Mieć fundusze własne o równowartości 100 milionów euro • Nie mieć żadnych związków z OFE ani PTE dla których świadczy usługi. Depozytariusz • • • • Obowiązki depozytariusza: Prowadzić rejestry aktywów OFE Dbać o prawidłowe ustalanie wartości aktywów netto Przestrzegać przepisów ustawy i statutu OFE w zakresie polityki lokacyjnej • Wykonywać inne polecenia OFE, chyba że są sprzeczne z przepisami prawa lub statutem albo w jego ocenie zagrażają bezpieczeństwu aktywów Depozytariusz • Zapewniać terminowe rozliczanie umów związanych z aktywami OFE oraz z członkami OFE • Wypełniać inne przewidziane prawem obowiązki. • Występuje w imieniu członków OFE przeciw PTE z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków PTE w zakresie zarządzania funduszem lub jego reprezentacji. • Ma obowiązek powiadamiać organ nadzoru o działaniach lub zaniechaniach OFE powodujących że interesy członków mogą być naruszone. Depozytariusz. • Umowa z depozytariuszem określa szczegółowe obowiązki oraz sposób ich wykonywania, a także wynagrodzenie depozytariusza. • Depozytariusz po zakończonym roku ma obowiązek sporządzić oświadczenie o zgodności z prawdą danych podanych w sprawozdaniach dotyczących aktywów. Organ nadzoru Komisja Nadzoru Finansowego - KNF. • Sprawuje kontrolę nad OFE: • Kontrola bieżąca – przestrzeganie przepisów prawa, głównie limitów inwestycyjnych • Kontrola okresowa – przyjmowanie raportów o wielkości stopy zwrotu oraz ustalanie okresowej porównawczej stopy zwrotu. Agenci rejestrowi • Są to instytucje świadczące usługi na rzecz OFE prowadzące rejestry członków i akwizytorów. • Do ich zadań należy m.in.: • - rejestracja wpłat i wypłat do funduszu • - wyliczanie opłat transferowych • - przeliczanie składek na jednostki rozrachunkowe • - obsługa akwizytorów • - udzielanie informacji i opracowywanie raportów • - wyliczanie opłat ze składki dla PTE Rachunkowość OFE • Rachunkowość OFE obejmuje następujące elementy: • 1. przyjęte zasady (politykę) rachunkowości • 2. prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologiczny m i systematycznym • 3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów • 4. wycenę aktywów i zobowiązań oraz ustalanie WF • 5. sporządzanie sprawozdań finansowych Rachunkowość OFE • 6. Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej UoR • 7. Poddawanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych • 8. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Polityka rachunkowości OFE • Obejmuje zasady, reguły, metody, umowne uzgodnienia i procedury przyjęte przez kierownictwo jednostki i służy opracowaniu sprawozdań finansowych, a w szczególności: • 1. określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych • 2. metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania WF w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru • 3. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych • 4. System służący ochronie danych i ich zbiorów w tym dowodów księgowych i ksiąg rachunkowych Prowadzenie ksiąg rachunkowych. • • • • • • • • • Księgi rachunkowe OFE obejmują: 1. dziennik 2. księgę główną 3. księgi pomocnicze 4. zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych 5. wykaz składników aktywów i pasywów Oraz: 1. rejestr członków funduszu 2. zestawienie analityczne aktywów i zobowiązań oraz RMK Prowadzenie ksiąg rachunkowych. • Księgi rachunkowe muszą być prowadzone na terenie RP w języku polskim i walucie polskiej. • Każdy fundusz posiada własne księgi rachunkowe. • Jeśli PTE zarządza więcej niż jednym funduszem to księgi są prowadzone dla każdego funduszu odrębnie. • Księgi winny być prowadzone w sposób rzetelny, bezbłędny, sprawdzalny i bieżący, tak aby było możliwe ustalenie wartości aktywów netto na każdy dzień wyceny (każdy dzień roboczy). Prowadzenie ksiąg rachunkowych. • Księgi funduszu prowadzi zarządzające nim PTE jako organ funduszu. • Istotną składową ksiąg są rejestry członków OFE. • Rejestr członków zawiera: • 1. numer rachunku członka w funduszu • 2. podstawowe dane osobowe • 3. dane o środkach zgromadzonych w funduszu w postaci: • A) daty otrzymania wpłaty Prowadzenie ksiąg rachunkowych. • B) kwoty wpłaty • C) ilości j.r. zaliczonych na rachunek w wyniku każdorazowego przeliczenia składki lub wypłaty transferowej • D) łączną liczbę j.r. zapisanych na rachunku członka • Dodatkowo rejestr zawiera: • 1. kwotę opłat potrącanych każdorazowo ze składki • 2. okres, którego dotyczy wpłata każdej składki • 3. kwotę opłaty potrącanej ze środków na rachunku członka funduszu Prowadzenie ksiąg rachunkowych. • Rejestry obok danych osobowych zawierają ilościowe i wartościowe stany posiadania. • Ilościowy stan posiadania zmienia się na skutek wpływu kolejnych składek lub wypłaty świadczeń. • Wartościowy stan posiadania zmienia się na skutek zmiany wartości j.r. • Rejestry pełnią rolę kont analitycznych dla kapitału funduszu. • Łączna ilość j.r. funduszu = sumie j.r. na kontach uczestników oraz • Suma wartości j.r wszystkich członków = wartości aktywów netto. Sprawdzanie stanu aktywów i pasywów. • W odniesieniu do aktywów szczególną rolę w inwentaryzacji pełni jedno ze sprawozdań „zestawienie portfela inwestycyjnego”. • Zawiera ono szczegółowy wykaz wszystkich kategorii lokat składających się na pozycję aktywów o nazwie „portfel inwestycyjny”. • Instrumenty są wykazywane w podziale na rodzaje, ilość, wartość i udział w portfelu. • Sprawozdanie to jest sporządzane na półrocze i koniec każdego roku kalendarzowego. Sprawdzanie stanu aktywów i pasywów. • Poza sprawozdaniem zestawienie posiadanych aktywów wraz ze strukturą jest ustalane i przekazywane do organu nadzoru w odstępach miesięcznym, półrocznym i rocznym. • Zestawienie to jest udostępniane agencji informacyjnej w terminie 3, 6 i 9 dni od dnia kończącego odpowiednio miesiąc, półrocze i rok. • Ogłoszenie informacji o strukturze aktywów winno nastąpić w terminie za okres półroczny do 20 stycznia i 20 lipca, a do 31 stycznia za okres roczny. Wycena aktywów i pasywów. • Wycena aktywów i zobowiązań funduszu odbywa się na podstawie rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych. • Wartość aktywów netto jest ustalana na każdy dzień wyceny (każdy dzień roboczy) i stanowi podstawę ustalania w.j.r. • Stosowane przez fundusz zasady wyceny są podawane każdorazowo w informacji dodatkowej, we wprowadzeniu do sprawozdań finansowych. Archiwizacja danych. • Gromadzenie i przechowywanie dokumentów jest przedmiotem odrębnego rozporządzenia Rady Ministrów. • Szczególną ochroną jest objęty rejestr członków funduszu. • Rejestr jest prowadzony w wersji elektronicznej w układzie dziennym. • Dane objęte rejestrem przechowuje się przez okres 5 lat licząc od dnia wypłaty środków zgromadzonych na rachunku członka funduszu. Archiwizacja danych. • Na ostatni dzień roboczy roku kalendarzowego należy sporządzić wydruk wszystkich danych albo kopie na trwałym nośniku. • Wydruk lub kopię danych należy przechowywać przez okres 50 lat licząc od dnia sporządzenia w miejscu innym niż rejestr. • Oprócz tego podmiot prowadzący rejestr ma obowiązek sporządzać jego kopie i przechowywać w innym niż rejestr miejscu przez 5 lat licząc końca roku w którym zostały sporządzone. Archiwizacja danych. • Fundusz ma obowiązek informować organ nadzoru o miejscu przechowywania rejestru oraz wydruku lub kopii. • Musi również powiadomić o każdorazowej zmianie miejsca przechowywania jak również o przypadkach niewykonania swoich obowiązków w zakresie archiwizacji danych i planowanym terminie dostosowania się do przepisów. Sprawozdawczość OFE • • • • • • • • • • • • Półroczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w kapitale własnym 4. zestawienie portfela inwestycyjnego Roczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w aktywach netto 4. zestawienie zmian w kapitale własnym 5. zestawienie portfela inwestycyjnego 6. informacja dodatkowa Bilans OFE • • • • • • • I. Aktywa 1. Portfel inwestycyjny 2. Środki pieniężne 3. Należności 4. Rozliczenia międzyokresowe II. Zobowiązania 1. Z tytułu nabytych składników inwestycyjnego • 2. Z tytułu pożyczek i kredytów • 3. Wobec członków • 4. Wobec towarzystwa portfela Bilans OFE • 5. Wobec depozytariusza • 6. Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku rezerwowym • 7. Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku premiowym • 8. Pozostałe zobowiązania • 9. Rozliczenia międzyokresowe • III. Aktywa netto (I-II) Bilans OFE • • • • • • • • • IV. Kapitał funduszu V. Kapitał rezerwowy VI. Kapitał premiowy VII. Zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy 1. Zakumulowany nierozdysponowany wynik z inwestycji 2. Zakumulowany nierozdysponowany zrealizowany zysk (strata) z inwestycji 3. Niezrealizowany zysk (strata) z wyceny inwestycji 4. Zakumulowane przychody z tytułu pokrycia szkody VIII. Kapitał i zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy, razem (IV+V+VI+VII) Bilans OFE • W ramach środków pieniężnych wykazuje się: • 1. Środki pieniężne na rachunku bieżącym • 2. Środki pieniężne na rachunku przeliczeniowym • Rachunek przeliczeniowy. • Jest to wyodrębniony rachunek na którym znajdują się środki pieniężne do czasu ich przyporządkowania konkretnemu członkowi i przeliczenia na j. r. lub do momentu wypłaty świadczenia. Bilans OFE • • • • Kapitał funduszu jest tworzony: A) z wpłat składek członków OFE B) z wpłat transferowych C) ze środków przypadających małżonkowi lub byłemu małżonkowi członka OFE • D) ze środków przypadających małżonkowi zmarłego członka OFE lub osobom wskazanym przez zmarłego członka OFE • E) z wpłat towarzystwa lub depozytariusza wniesionych tytułem naprawy szkód Bilans OFE • Kapitał rezerwowy. • Tworzony jest ze środków pochodzących z rachunku premiowego (zależnie od wskaźnika premiowego) i przeznaczonych na wynagrodzenie premiowe dla PTE. • Kapitał premiowy. • Jest tworzony ze środków stanowiących wynagrodzenie premiowe dla PTE. Rachunek zysków i strat (struktura) I. Przychody operacyjne II. Koszty operacyjne III. Wynik z inwestycji (I-II) IV. Zrealizowany i niezrealizowany zysk/strata V. Wynik z operacji (III + IV) VI. Przychody z tytułu pokrycia niedoboru VII. Wynik finansowy (V + VI) Przychody OFE • Przychody operacyjne ujmuje się w podziale na: • 1. Przychody portfela inwestycyjnego • 2. Przychody ze środków pieniężnych na rachunkach bankowych • 3. Różnice kursowe dodatnie powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD • 4. Pozostałe przychody Koszty OFE • • • • • • • Koszty operacyjne to: 1. Koszty zarządzania funduszem 2. Koszty zasilenia rachunku premiowego 3. Koszty wynagrodzenia depozytariusza 4. Koszty portfela inwestycyjnego 5. Koszty zaciągniętych pożyczek i kredytów 6. Przychody z tytułu uzupełnienia aktywów funduszu środkami zgromadzonymi na rachunku premiowym Koszty OFE • 7. Różnice kursowe ujemne powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD • 8. Koszty danin publicznoprawnych • 9. Pozostałe koszty Koszty OFE • Z aktywów OFE można finansować jedynie koszty operacji bezpośrednich na rynku kapitałowym np.: • Prowizje maklerskie i opłaty depozytowe • Wynagrodzenie banku depozytariusza • Wynagrodzenie zarządzającego towarzystwa • Jeśli OFE ponosi inne wydatki to podlegają one refinansowaniu przez zarządzające nim towarzystwo. • Do takich kosztów należą np..: • Koszty prowadzenia i obsługi rachunków bankowych Zestawienie zmian w aktywach netto • Sprawozdanie jest sporządzane tylko na koniec roku i obejmuje: • - wartość aktywów netto na początek i koniec okresu sprawozdawczego oraz • Zmiany jakie zaszły w wyniku finansowym w okresie sprawozdawczym oraz • Zmiany w kapitale • Zmiany liczby i wartości j. r. • Zmianę wartości aktywów netto na j. r. Zestawienie portfela inwestycyjnego • Sprawozdanie zawiera informacje na temat poszczególnych kategorii lokat w jakie OFE wolno inwestować w podziale na: • Instrument finansowy • Ilość w sztukach • Wartość nabycia w tys. zł • Wartość bieżącą w tys. zł • Udział w aktywach w % Informacja dodatkowa • Składa się z: • Wprowadzenia do sprawozdania finansowego • Dodatkowych informacji i objaśnień • Wprowadzenie do sprawozdania finansowego obejmuje: • 1. Dane o funduszu oraz o towarzystwie będącym organem funduszu • 2. Dane o okresie i zasadach sporządzania sprawozdania finansowego • 3. Dane o instytucjach obsługujących fundusz (PTE, depozytariusz, agent transferowy) Informacja dodatkowa • Dane o celu inwestycyjnym funduszu • Dane o ograniczeniach inwestycyjnych stosowanych przez fundusz • Dane o podatkach i opłatach • Dane o podstawowych zasadach rachunkowości stosowane przez fundusz: • Informacje dotyczące zasad wyceny aktywów funduszu Informacja dodatkowa • Dodatkowe informacje i objaśnienia zamieszczane są po sprawozdaniach finansowych i dzielą się na 2 części: • Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdań finansowych • Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe • Informacje dodatkowe do sprawozdań są uporządkowane w następujące grupy: • Dane uzupełniające o pozycjach bilansu za bieżący i poprzedni rok obrotowy • Dane uzupełniające o pozycjach rachunku zysków i strat za bieżący i poprzedni rok Informacja dodatkowa • Koszty OFE pokrywane przez PTE • Dane uzupełniające o pozycjach w zestawieniu zmian w kapitale własnym za poprzedni i bieżący okres sprawozdawczy • Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe obejmują: • Informacje na temat przekazywania składek emerytalnych z ZUS • Dane dotyczące zmiany zasad prezentacji aktywów i zobowiązań Informacja dodatkowa • Zmiany dotyczące ujawniania aktywów i zobowiązań wynikających z transakcji dokonywanych w ramach portfela inwestycyjnego • Informacje o znaczących zdarzeniach, jakie wystąpiły po dniu bilansowym, a nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym • Pozostałe informacje (dotyczące pobieranych opłat, kontroli organu nadzoru itp.) Informacja dodatkowa • Do sprawozdań finansowych dołącza się: • 1. pisemną informację skierowaną do członków funduszu omawiającą w sposób zwięzły: – wyniki działania funduszu w okresie sprawozdawczym – w tym informacje o przekroczeniach limitów inwestycyjnych wraz z wyjaśnieniami ich przyczyn • 2. oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniu finansowym funduszu ze stanem faktycznym • Roczne sprawozdanie finansowe sporządza się w terminie 3 miesięcy od dnia bilansowego. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Badanie rocznych sprawozdań finansowych ma charakter obligatoryjny. • Z uwagi na rodzaj działalności funduszu czyli gromadzenie składek członków i ich wspólne inwestowanie każdego miesiąca mają miejsce liczne operacje związane z kapitałami funduszu: • lokowanie składek • wpływ nowych składek • wypłata zgromadzonych środków na świadczenia emerytalne. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Wymaga to przeliczenia aktywów i pasywów funduszu oraz ujęcia w ewidencji ilościowo – wartościowej tak, aby każdy uczestnik na swoim koncie posiadał odpowiednią przypadającą na niego ilość j.r. • Powoduje to fakt, iż księgowość funduszu operuje danymi zbiorczymi przekazywanymi przez agentów rejestrowych. • Dlatego też badanie sprowadza się do sprawdzenia rzetelności, kompletności i sprawności procedur stosowanych do przetwarzania i przechowywania informacji o uczestnikach i transakcjach przez nich dokonywanych. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Sprawdzana jest poprawność rejestracji uczestników, metod przeliczania składek na jednostki rozrachunkowe, terminowość rozliczania transakcji oraz zgodność ewidencji funduszu z danymi przekazanymi przez agenta rejestrowego. • Badanie ma potwierdzić, iż w ramach funduszu i agenta rejestrowego działa spójny i stosowany w sposób ciągły system kontroli wewnętrznej, zapewniający prawidłowość ewidencji ilościowo – wartościowej transakcji uczestników funduszu. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Dodatkowym, istotnym elementem badania, który należy uwzględnić jest weryfikacja prawidłowości działalności lokacyjnej. • Podstawowym zadaniem biegłego w tym zakresie jest stwierdzenie zgodności (lub niezgodności) posiadanych przez fundusz na dzień bilansowy lokat z zasadami określonymi ustawą i rozporządzeniami szczegółowymi, a także statutem funduszu. • Biegły w miarę możliwości powinien również zająć stanowisko w sprawie stosowania się do tych zasad również w ciągu roku. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Jeżeli naruszenie zasad nastąpi w wyniku okoliczności na które fundusz nie ma wpływu, wówczas powrót do stosowanych zasad musi nastąpić w terminie do 6 m-cy. • Szczególnym aspektem, który należy uwzględnić w trakcie badania są relacje pomiędzy funduszem emerytalnym, a powszechnym towarzystwem, które nim zarządza. • Istotne jest, aby biegły rewident badający fundusz dysponował wynikami badania towarzystwa, bądź w miarę możliwości badał również sprawozdania finansowe towarzystwa. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Do przedłożonych do badania sprawozdań finansowych musi być dołączone oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniach ze stanem faktycznym. • Niedołączenie takiego oświadczenia winno skutkować odstąpieniem przez biegłego od wydania opinii na skutek niepewności, co do stanowiska depozytariusza. • Oświadczenie depozytariusza jest publikowane w prospekcie informacyjnym funduszu razem ze sprawozdaniami. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Roczne sprawozdanie finansowe po przeprowadzeniu badania przedkładane są do zatwierdzenia przez PTE zarządzające danym funduszem w drodze uchwały walnego zgromadzenia. • Roczne sprawozdanie finansowe jest przekazywane do organu nadzoru w terminie 15 dni od dnia jego zatwierdzenia. • Roczne sprawozdania finansowe funduszu wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy towarzystwa nim zarządzającego po zatwierdzeniu ich podlegają ogłoszeniu. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Ogłoszenie sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta oraz statutem i informacją na temat wyników działalności funduszu następuje w formie prospektu informacyjnego. • Prospekt informacyjny jest ogłaszany w terminie 3 tygodni od zatwierdzenia sprawozdania przez PTE. • Jest on publikowany we wskazanym w statucie dzienniku o zasięgu krajowym. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych • Ponadto fundusz ma obowiązek udostępnić każdej osobie, która należy do funduszu lub złoży wniosek przyjęcie do funduszu. • W terminie 30 dni od otrzymania wniosku fundusz przesyła drogą pocztową ostatni ogłoszony prospekt informacyjny wraz z ostatnim półrocznym sprawozdaniem finansowym. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Wszystkie pozyskane składki, wypłaty transferowe oraz nabyte za nie prawa i pożytki z tych praw przeliczane są na jednostki rozrachunkowe (j. r.). • Wartość aktywów netto (WAN) stanowi podstawę ustalenia w.j.r. • J. r. jest podstawowym narzędziem umożliwiającym ocenę działalności OFE. • J. r. jest umowną jednostką stanowiącą wyraz uczestnictwa w funduszu emerytalnym. • Całkowita wartość wszystkich j. r. odpowiada całkowitej wartości aktywów netto (WAN) funduszu. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Przeliczenie wszystkich wpływów do funduszu na j. r. następuje w tzw. „dniu przeliczenia” który występuje nie rzadziej niż 4 razy w miesiącu. • Do czasu przeliczenia środki pozostają na odrębnym rachunku pieniężnym tzw. rachunku przeliczeniowym. • Kapitał każdego członka OFE stanowi ilość posiadanych j. r. przemnożona przez aktualną ich wartość. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Schemat przeliczenia na j.r. na przykładzie wpływu składek: • 1. do funduszu wpływa składka o wartości S • 2. fundusz potrąca od składki opłatę (tzw. opłata od składki) O • 3. pozostała część składki jest przeliczana na j.r. wg jej wartości z dnia przeliczenia • 4. j.r. są dodawane do konta członka funduszu Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Wartość j. r. (wjr) ustalana jest na każdy dzień wyceny (dzień roboczy) z dokładnością do 1 grosza i podawana do publicznej wiadomości. • Wjr zmienia się z każdą wyceną aktywów. • Ilość j. r. zmienia się w momencie wpływu nowych środków lub wypłaty posiadanych środków. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • • • • Obecnie istnieje dwoistość systemów oceny OFE: - „stare” wskaźniki nie zostały uchylone - „nowe” wskaźniki zostały czasowo dodane Stary system zakłada wykazywanie stopy zwrotu i średniej ważonej stopy zwrotu • Nowy system zakłada wykazywanie okresowej stopy zwrotu (OSZ) i okresowej porównawczej stopy zwrotu (OPSZ) Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Wg starego systemu: • Stopa zwrotu to wyrażony procentowo iloraz różnicy wjr w ostatnim dniu roboczym miesiąca kończącego kwartał i wjr w ostatnim dniu roboczym przypadającym przed 36 miesiącami do wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym przed 36 miesiącami. • Ustalana z dokładnością do 3 miejsc po przecinku i podawana do wiadomości organu nadzoru i agencji informacyjnych. • Stopę zwrotu ustala się 2 razy w ciągu roku na koniec marca i koniec września. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Średnia stopa zwrotu służy do ustalenia wartości średniej ważonej stopy zwrotu. • Średnia ważona stopa zwrotu jest sumą iloczynów stopy zwrotu każdego funduszu i wskaźnika przeciętnego udziału. • Wskaźnik przeciętnego udziału – to średnia arytmetyczna wskaźnika udziału danego funduszu w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego badany okres i wskaźnika udziału w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego na koniec okresu. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • Wg nowego systemu: • W okresie od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 30 czerwca 2016 r. OFE ustala okresową stopę zwrotu w każdym dniu wyceny oraz przekazuje ją do organu nadzoru i podaje do publicznej wiadomości. • OSZ = ( (wjrn / wjrk ) – 1) * 100 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • W okresie od dnia 1.07.2014 do dnia 30.06.2016 organ nadzoru ustala OPSZ na każdy dzień wyceny oraz podaje ją do publicznej wiadomości. • Jest to wyrażony % wskaźnik stanowiący sumę iloczynu liczby nie większej niż 0,9 i wyrażonego % ilorazu wartości WIG w ostatnim dniu okresu, dla którego oblicza się OPSZ, i w dniu poprzedzającym pierwszy dzień okresu, dla którego oblicza się OPSZ, oraz iloczynu liczby nie mniejszej niż 0,1 i sumy ilorazów rocznej stopy procentowej 3m. pożyczek udzielanych w walucie polskiej na warszawskim międzybankowym rynku finansowym w każdym dniu okresu, dla którego oblicza się OPSZ, powiększonej o nie więcej niż 100 punktów bazowych i liczby 360. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową • W każdym dniu wyceny fundusz ustala wysokość dziennej, tygodniowej, miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej OSZ. • Na każdy dzień wyceny organ nadzoru ustala wysokość dziennej, tygodniowej, miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej OPSZ • Wysokość stóp zwrotu ustala się z dokładnością do trzech miejsc po przecinku. Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • PTE zarządza OFE odpłatnie. • Wynagrodzenie składa się z dwóch części: podstawowej i premiowej. • Opłata podstawowa jest uzależniona od wielkości aktywów netto zarządzanego funduszu. • Opłata premiowa jest stała i wynosi 0.005% WAN w skali miesiąca. Kwota ta jest wpłacana na rachunek premiowy. Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • Rachunek premiowy – jest to wyodrębniony rachunek należący do funduszu na który przenoszone są środki stanowiące wynagrodzenie premiowe dla PTE za zarządzanie funduszem. • Rachunek rezerwowy – wyodrębniony rachunek należący do funduszu na którym znajdują się środki przeznaczone na wypłatę wynagrodzenia (pod pewnymi warunkami) premiowego. Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • W 1 dniu roboczym po podaniu przez organ nadzoru do publicznej wiadomości SWSZ ustalany jest wskaźnik premiowy. • Wskaźnik premiowy wyraża się wzorem: • ((SZ x – SZ min) / (SZ max – SZ min)) * 100 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • Towarzystwo zarządzające funduszem, który uzyskał najwyższą stopę zwrotu nabywa uprawnienie do wycofania wszystkich środków zgromadzonych na rachunku premiowym. • Towarzystwo zarządzające funduszem, który uzyskał najniższą stopę zwrotu przekazuje do OFE niezwłocznie wszystkie środki zgromadzone na rachunku premiowym. Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • Wszystkie pozostałe towarzystwa nabywają prawo do wycofania części środków zgromadzonych na rachunku premiowym i przekazania pozostałych środków do funduszu. • Wielkość wycofanych środków to iloczyn całości środków zgromadzonych na tym rachunku i procentowego wskaźnika premiowego. • Środki do których PTE nabyło prawo do wycofania przenoszone są na rachunek rezerwowy funduszu. Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy • Wypłata środków jest możliwa jeśli SZ zarządzanego funduszu za ostatnie 6 lat licząc od dnia ogłoszenia SZ była nie niższa niż wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za ten sam okres. • Wskaźnik ten jest ogłaszany przez Prezesa GUS w Dz. Urz. do 20.04 i 20.10. • W przeciwnym wypadku środki zostają na rachunku rezerwowym do czasu obliczenia następnego wskaźnika premiowego. I to by było na tyle.
