MAKROEKONOMIA semestr zimowy 2011/2012

MIKROEKONOMIA
semestr zimowy 2015/2016
mgr Maciej Szczepankiewicz
Katedra Nauk Ekonomicznych
Kontakt
E: [email protected]
Dyżury:
Wtorek
12-13.30 nieparzyste
10.15-11.45 parzyste
Środa 13.15-14.45
Katedra Nauk Ekonomicznych p. 304A III piętro
WIZ Strzelecka 11
Informacje o przedmiocie
•
•
•
•
•
•
•
Wymiar zajęć
Lista obecności
Nieobecności
Aktywność na zajęciach
Prace domowe
Wejściówki
Kolokwium zaliczeniowe
Materiały dydaktyczne i literatura
www.szczepankiewicz.net/studenci.htm
Literatura podstawowa:
1. Begg D., Fisher S., Dornbusch R. Mikroekonomia, PWE Warszawa, 2007
2. Borowiec A., Brzęczek T. Mikroekonomia, PP Poznań, 2011
3. Skawińska E. (red.) Wybrane problemy ekonomii. Ćwiczenia z zadaniami, PP
Poznań, 2006
Plan zajęć (Ćwiczenia + Wykłady)
1. Kategorie i prawa ekonomii. Czynniki produkcji, procesy, decyzje i podmioty gospodarcze,
formy, system gospodarczy i jego typy. Efektywność ekonomiczna. Prawa racjonalnego
gospodarowania, malejących korzyści marginalnych, rosnących kosztów marginalnych,
maksymalizacji zysku.
2. Gospodarka rynkowa. Rynek. Rynek, popyt, podaż, cena absolutna i relatywna, prawo popytu,
prawo podaży, determinanty popytu i podaży, równowaga i nierównowaga rynkowa.
3. Elastyczność popytu i podaży. Elastyczność cenowa popytu i jej pomiar, substytuty i dobra
komplementarne, elastyczność mieszana i dochodowa popytu, elastyczność cenowa, a przychody
przedsiębiorstw, elastyczność podaży.
4. Podstawy decyzji ekonomicznych konsumenta. Całkowita i marginalna użyteczność konsumpcji,
preferencje konsumenta i krzywa obojętności, prawo malejącej marginalnej stopy substytucji,
ograniczenie budżetowe konsumenta, optimum konsumenta.
5. Popyt konsumenta. Wpływ dochodu konsumenta i cen na popyt, dobra normalne i podrzędne,
krzywe dochód-konsumpcja, Engla i cena-konsumpcja, efekt substytucji i dochodowy.
6. Podstawy decyzji ekonomicznych producenta. Teoria przedsiębiorstwa, produkt całkowity,
przeciętny i marginalny, izokwanta produkcji, marginalna stopa technicznej substytucji czynników
produkcji, linia jednakowego kosztu produkcji, optimum produkcji.
Plan zajęć cd.
7. Koszty produkcji. Koszty w krótkim i długim okresie, koszty stałe, zmienne i
całkowite, koszty przeciętne (jednostkowe) i koszty marginalne. Próg
rentowności
8. Konkurencja doskonała. Typy struktur rynku, założenia konkurencji
doskonałej, popyt, równowaga i podaż przedsiębiorstwa oraz gałęzi.
9. Monopol. Założenia, równowaga, nieefektywność, dyskryminacja cenowa.
10. Konkurencja monopolistyczna. Założenia, popyt na produkty
przedsiębiorstwa, równowaga w krótkim i długim okresie. Wpływ reklamy i
jakości na popyt.
11. Oligopol. Założenia, modele Cournota, Edgewortha, załamanej krzywej
popytu.przywództwa cenowego firmy dominującej oraz firmy o niskich
kosztach, gry strategiczne, ochrona konkurencji.
12. Rynek czynników produkcji. Popyt, podaż i równowaga na rynku pracy w
krótkim i długim okresie, monopson i monopol na rynku pracy, podaż i popyt
na rynku ziemi, rynek kapitałowy.
Ekonomia każdego dnia
• 10 pojęć ekonomicznych
• W domu, w pracy, uczelnia, wiadomości…
• Co to znaczy…
MIKROEKONOMIA
Mikroekonomia jest dziedziną ekonomii
zajmującą
się
badaniem
zachowania
indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw
i rynków.
Jest to nauka zajmująca się szczegółową analizą
podejmowanych przez jednostki decyzji
dotyczących zakupu i sprzedaży towarów.
Mikroekonomia zajmuje się badaniem zachowań
indywidualnych podmiotów gospodarczych,
analizą poszczególnych dóbr i rynków, w
przekonaniu, że zachowanie gospodarki wynika z
sumy zachowań poszczególnych,
indywidualnych podmiotów gospodarczych.
Wychodzi więc z założenia, że chcąc zbadać
prawidłowości dotyczące całości gospodarki,
należy przede wszystkim zbadać w jaki sposób
zachowuje się jednostka gospodarująca.
Koszt alternatywny
Koszt alternatywny
• Rzadkość – wynika z faktu, iż zasoby jakie
posiadamy są ograniczone, a nasze potrzeby
nieograniczone.
• W związku z tym musimy dokonywać
wyborów, z którymi zawsze związany jest koszt
alternatywny
Jesteś pracownikiem firmy, w związku z
wynikami swojej pracy zmienna część
wynagrodzenia została określona następującymi
wariantami:
a) wczasy we Włoszech – 2900 zł b) roczny kurs
językowy – 2100 zł c) gotówka (jednorazowo) –
1500 zł d) pobyt narciarski w Tatrach – 2000 zł
Wybierz najlepszy z wariantów i określ jego koszt
alternatywny przyjmując za kryterium:
I. Wartość pieniężną II. Aspekt pozafinansowy
Ćwiczenie
Przygotuj rachunek wpływów i wydatków
gospodarstwa domowego
Po 10 wydatków
Wpływy i wydatki
•
•
•
•
Które składniki łatwiej wymienić?
Które są stałe, a które zmienne?
Czy przychody równe są kosztom?
Co z nadwyżką? Jak ją nazwiemy w przypadku
przedsiębiorstwa?
• Co z deficytem? Jak ją nazwiemy?
•
•
•
•
•
Przychody
Koszty
Zysk
Przychód stały/zmienny
Koszt stały/zmienny
Stosowana metoda
Metoda dedukcyjna polega na wnioskowaniu i
odkrywaniu zależności z modelu o zredukowanej
liczbie zmiennych, ze zdań uznanych za
prawdziwe bezwarunkowo.
Najpierw na podstawie znanych faktów formułuje
się hipotezy, a następnie sprawdza ich zgodność z
rzeczywistością.
Od ogółu do szczegółu
Prawo popytu
Popyt (ang. demand) – funkcja przedstawiająca
kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra
(towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką
konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym
czasie, przy założeniu niezmienności innych
elementów charakteryzujących sytuację
rynkową (ceteris paribus).
Ceteris paribus
Na polski tłumaczy się zwykle jako przy tych
samych okolicznościach.
Przy ceteris paribus spotkamy się na kolejnych
zaplanowanych ćwiczeniach.
Przy ceteris paribus, wraz ze wzrostem ceny
danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na
dobro, a wraz ze spadkiem ceny
zapotrzebowanie wzrośnie.
Wielkość popytu – ilość dobra, które
konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie
(np. w ciągu tygodnia, miesiąca, roku) po danej
cenie.
Krzywa popytu
Jak przesunąć popyt?
• 3 sposoby by przesunąć krzywą w lewo
• 3 sposoby by przesunąć krzywą w prawo
• Kto może wpłynąć na krzywą popytu?
Podaż
Podaż to ilość dóbr, oferowana na rynku przez
producentów przy określonej cenie, przy
założeniu niezmienności innych elementów
charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris
paribus). Zależność między ceną a podażą
przedstawia krzywa podaży.
Prawo podaży
Przy ceteris paribus, wielkość podaży danego
towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena,
natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek
wielkości podaży. Poziom wielkości podaży, tak
jak poziom wielkości popytu nie zależy tylko od
ceny towaru.
Krzywa podaży
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Czynniki kształtujące wielkość podaży (Determinanty
podaży)
cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży
każdej jednostki tego dobra
ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz, ceny urządzeń i
surowców, procenty od zaciągniętych kredytów – czyli poziom kosztów produkcji
technologia, czyli postęp techniczny
ceny dóbr substytucyjnych (zamienników) i komplementarnych (uzupełniających)
liczba producentów na danym rynku
cele przedsiębiorstwa
oczekiwania dotyczące zmian cen
eksport oraz import
wielkość rezerw
czynniki przypadkowe, np. pogoda
czas, jakim dysponują producenci
interwencyjna polityka państwa, dotacje, subwencje, warunki prawne
elastyczność podaży
ceny innych dóbr
liczba konkurentów na rynku
Jakie jeszcze?
Krzywa popytu i podaży
Oblicz (stosując warunek Walrasa) cenę (PE) i ilość (QE)
równowagi rynkowej dla rynków określonych
następującymi równaniami: --- QS = - 10 + 3 P QD = 110
-5P
Walras twierdził, że równowaga ogólna na
konkurencyjnych n rynkach wystąpi, jeśli wielkość
popytu zrówna się wielkością podaży na n-1 rynkach, to
wówczas również wielkość podaży zrówna się z
wielkością popytu na n -tym rynku.
Dochodowa elastyczność popytu – reakcja popytu na zmianę dochodu, miernikiem
tej reakcji jest współczynnik dochodowej elastyczności popytu, który ma postać:
wartość ujemna dla dóbr podrzędnych
wartość dodatnia dla dóbr normalnych
przedział [0,1] dla dóbr podstawowych
większy od 1 dla dóbr luksusowych
Jakie to dobra?
Ponieważ popyt jest na ogół ujemną funkcją ceny, zatem elastyczność cenowa
popytu jest ujemna, tj. Epd< 0
Wynik elastyczności cenowej popytu będziemy jednak podawać w liczbie
bezwzględnej!
Epd= 0
popyt sztywny - elastyczność zerowa
Epd>-1 Epd<1 popyt nieelastyczny (względnie nieelast.)
elastyczność niska EpdЄ(-1;0) EpdЄ(0;1)
Epd=-1 Epd=1 popyt jednostkowy (proporcjonalny)
elastyczność równa jedności
Epd<-1 Epd>1 popyt elastyczny (względnie elastyczny)
elastyczność wysoka EpdЄ(-∞;-1) EpdЄ(1;)
Epd=- Epd= popyt doskonale elastyczny
elastyczność nieskończenie wielka
Epd= popyt doskonale elastyczny
zmiana wielkości popytu nie jest spowodowana
zmianą ceny, gdyż cena jest stała; przykładem są
dobra wyższego rzędu
P
P1
D
Q1
Q2
Q
Epd>1 popyt elastyczny (względnie elast.) EpdЄ(1;)
% zmiana wielkości popytu jest większa niż % zmiana ceny;
przykładem są dobra wyższego rzędu; te, na które wydatki
stanowią poważną część ogółu wydatków
P
P1
P2
D
Q1
Q2
Q
Epd=1 popyt wzorcowy
% zmiana wielkości popytu jest doskonale równa % zmianie
ceny; zbliżone dobra to: radio i tv, prywatne szkoły, buty
P
P1
D
45˚
Q1
Q
Epd<1 popyt nieelastyczny (mało elast.)EpdЄ(0;1)
% zmiana wielkości popytu jest mniejsza od % zmiany ceny;
przykładem są dobra podstawowe, przede wszystkim
żywność oraz produkty, na które wydatki stanowią niewielką
część ogółu wydatków
P
P1
P2
D
Q1 Q2
Q
Epd= 0
popyt sztywny
Zmiana ceny nie wywołuje żadnych zmian w wielkości
popytu; przykładem są dobra o fundamentalnym znaczeniu
dla człowieka, np. leki, często używki na skutek nałogu
P
P1
P2
D
Q1
Q
Przy cenie 200 zł turyści zgłaszają popyt na 779 biletów lotniczych. Przy tej samej cenie
biznesmeni podróżujący służbowo zgłaszają popyt na 671 biletów. Przy cenie 210 zł turyści
zgłaszają popyt na 619 biletów, biznesmeni zaś na 541 biletów. Zakładając, że funkcje popytu
turystów i biznesmenów są liniowe, ile wynosi elastyczność cenowa rynkowego popytu na bilety
przy cenie 200 zł?
Konsument przeznacza swój tygodniowy dochód w wysokości 800 zł na konsumpcję dóbr X i Y,
których ceny wynoszą odpowiednio cx = 5 zł oraz cy = 10 zł. Po przekroczeniu zakupu 30
jednostek dobra Y tygodniowo każdą następną jednostkę konsument może dostać za 5 zł, a po
przekroczeniu 40 jednostek każda następna jest za darmo. Jak wygląda linia ograniczenia
budżetowego konsumenta?
Funkcja użyteczności konsumenta ma postać: UżC(X,y) = XY, cena dobra X cx = 15 zł, cena dobra
Y cy = 24 zł, dochód wynosi 600 zł.
a) Narysuj linie budżetu; zaznacz kilka punktów na wykresie, które dają konsumentowi
użyteczność Użc(Xjy) = 250; naszkicuj krzywą obojętności.
b) Wskaż optymalny wybór konsumenta (algebraicznie i graficznie).
Tabela zawiera dane o wielkości dziennej produkcji firmy w zależności od liczby pracowników
obsługujących dwie maszyny.
Określ:
a) Jaki będzie produkt przeciętny i produkt marginalny poszczególnych poziomów zatrudnienia?
b) Jaka wielkość zatrudnienia oznacza drugi etap produkcji?
c) Wykreśl krzywe produktu całkowitego, przeciętnego i marginalnego.
Znajdź odpowiednie wielkości kosztów w
przedsiębiorstwie, wiedząc, że:
Znajdź odpowiednie wielkości kosztów w
przedsiębiorstwie, wiedząc, że: