Jednostka prowadząca przedmiot: Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych PUM Kierunek: Położnictwo II rok studia niestacjonarne II stopnia Opieka Specjalistyczna w Ginekologii 2015/2016 Punkty ECTS: 4 + 4 Praktyki Wykłady: Seminaria: Praktyki: 18 godzin 18 godzin 80 godzin Cele i zadania dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu: Kształtowanie i doskonalenie umiejętności zawodowych stosowanych w działaniach profilaktycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych w pracy położnej na oddziale ginekologii i onkologii ginekologicznej, w tym na ginekologii dziecięcej. Doskonalenie umiejętności komunikowania się z pacjentką. Doskonalenie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących opieki nad kobietą/ dziewczynką chorą ginekologicznie. Doskonalenie umiejętności dotyczących planowania i organizowania pracy, podejmowania decyzji zawodowych i współpracy z członkami zespołu terapeutycznego. Doskonalenie umiejętności doboru metod i środków w rozwiązywaniu problemów pacjenta oraz dokumentowania opieki pielęgniarskiej. Doskonalenie umiejętności zawodowych w zakresie wykonywania zabiegów i czynności pielęgnacyjnych. Warunki zaliczenia przedmiotu: obecność na wszystkich seminariach, pozytywne oceny z zaliczeń cząstkowych, egzamin modułowy w III semestrze. W wyniku nauczania przedmiotu student powinien: rozpoznawać problemy zdrowotne występujące u kobiet w różnych okresach jej życia, różnicować schorzenia ginekologiczne występujące u dziewczynek, różnicować zaburzenia dojrzewania występujące u dziewczynek, przygotować dziewczynkę do badań diagnostycznych oraz zabiegów leczniczych, edukować kobiety ze schorzeniami ginekologicznymi, różnicować zaburzenia miesiączkowania i zaburzenia hormonalne u dziewczynek/ kobiet, zapobiegać powikłaniom wynikającym z chorób ginekologicznych, charakteryzować metody diagnostyczne w niepłodności partnerskiej, przygotować partnerów do badań diagnostycznych w niepłodności, rozpoznawać stany zagrożenia życia w ginekologii, prowadzić zajęcia edukacyjne wobec kobiet w różnych okresach ich życia, umieć postępować z kobietą/dziewczynką, która doznała przemocy seksualnej, rozpoznać przemoc domową i wdrożyć adekwatne postępowanie, pielęgnować kobietę w stanie terminalnym, planować opiekę nad kobietami chorymi ginekologicznie. 1 MATERIAŁ NAUCZANIA Tematy wykładów Lp. Treści 1. Edukacja dziewcząt w zakresie płciowości, dojrzewania i fizjologii cyklu miesiączkowego. Styl życia dziewcząt. Metody sterowanie płodnością. 2. Pielęgnowanie dziewczynek z zaburzeniami okresu dojrzewania (przedwczesne, opóźnione, brak dojrzewania) zaburzeniami miesiączkowania i zaburzeniami hormonalnymi, krwawienia międzymiesiączkowe u młodocianych. Rola położnej w rozpoznaniu zaburzeń i w opiece nad dziewczynką z tymi problemami. 3. Rola położnej w przygotowaniu dziewczynki/nastolatki do badań diagnostycznych i zabiegów leczniczych w ginekologii. Zasady opieki nad dzieckiem lub nastolatką chorą z powodu schorzeń ginekologicznych. 4. Problemy zdrowotne kobiet o podłożu hormonalnym w różnych okresach życia (okres rozrodczy, okołomenopauzalny i pomenopauzalny. Edukacja kobiet na temat zaburzeń uroginekologicznych w różnych okresach życia. 5. Rola położnej w postępowaniu pielęgnacyjno-leczniczym u kobiety z nowotworem narządu rodnego i piersi (pomoc psychologiczna dla kobiet po mastektomii i hysterektomii). Opieka nad kobietą w stanie terminalnym w środowisku szpitalnym i domowym (zasady organizacji paliatywno-hospicyjnej w Polsce). Terapia bólu. RAZEM Tematy seminarium Lp. Treści 1. Rola położnej w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej. Metody wspomaganego rozrodu. Edukacja pary z problemem niepłodności. Programy MZ wspomagające leczenie niepłodności. 2. Reakcje seksualne kobiety i mężczyzny – definicja, rodzaje zaburzeń i patologie seksualne. Wczesna inicjacja seksualna- problem dwudziestego pierwszego wieku. Zagadnienia obyczajowe takich jak pornografia i „moda na seks. 3. Przemoc seksualna – rodzaje, objawy i konsekwencje dla kobiety/dziewczynki i jej rodziny. Metody zapobiegania i formy pomocy ofiarom przemocy seksualnej. Rola położnej. Przemoc domowa. Rodziny patologiczne. Systemy społecznego wsparcia i ich zastosowanie w pielęgniarstwie rodzinnym oraz organizacje pomocy społecznej. 4. Rola położnej w postępowaniu medyczno-prawnym wobec kobiety/dziewczynki, która doznała przemocy seksualnej. Dokumentacja. Wsparcie pacjentki. 5. Sposoby i metody diagnozowania chorób nowotworowych narządu rodnego oraz metody diagnozowania zmian guzowatych gruczołów piersiowych. Rola położnej. 6. Rola położnej w profilaktyce chorób nowotworowych narządu rodnego i piersi. RAZEM L. godz. 3 3 4 4 4 18 L. godz. 4 4 4 2 2 2 18 Literatura podstawowa: 1. Brodowska A. (red.): Ginekologia od teorii do praktyki. Wyd. Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Szczecin 2014. 2 2. Bręborowicz G. H.: Położnictwo i Ginekologia. Tom II. PZWL, Warszawa 2006. 3. Opala T. (red.): Ginekologia. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. 4. Radwan J., Wołczyński S (red.): Niepłodność i rozród wspomagany. Wyd. Termedia, Poznań 2011. 5. Słomko Z. (red.): Ginekologia. Tom I i II. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. Literatura uzupełniająca: 1. Altchek A., Deligdisch L.: Ginekologia dziecięca. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2013. 2. Berek J.S., Novak E.: Ginekologia. T. 1-4. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008. 3. Bidzan M.: Niepłodność w ujęciu bio-psycho-społecznym. Wyd. Impuls, Kraków 2010. 4. Bidzan M.: Psychologiczne aspekty niepłodności. Wyd. Impuls, Kraków 2006. 5. Bieber E.J., J. Sanfilippo S., Horowitz I.R., Dębski R. (red. Wyd. Pol.): Ginekologia kliniczna. T. 1-3. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008, 2009. 6. Bourne T., Condous G.: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik. MediPage, Warszawa 2007. 7. Bręborowicz G. H (red.): Ginekologia. Urban & Partner, Wrocław 2006. 8. Bręborowicz G. H.: Położnictwo i Ginekologia. Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 9. Cavanaugh B.M.: Badania laboratoryjne i obrazowe dla pielęgniarek. (red. wyd. pol. W. Rowiński). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. 10. Chapple Ch.R., MacDiarmid S.A., Patel A.: Urodynamika. Seria To Proste. red. wyd. polskiego A. Prajsner. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 11. Ciuruś M.: Pielęgniarstwo operacyjne. Wyd. Makmed, Lublin 2007. 12. Czarnecka Z., Malińska W.: Instrumentarium i przebieg zabiegów w chirurgii, ginekologii i urologii. Wyd. Makmed, Lublin, 2006. 13. Fortner K.B., Szymanski L., Wallach E.E.: Podręcznik ginekologii i położnictwa Johns Hopkins. red. wydania polskiego G.H. Bręborowicz, Jan Oleszczuk. Medipage, Warszawa 2012. 14. Gordon. J.D., Rydfors J., Druzin M., et all.: Położnictwo, ginekologia, niepłodność. Podręcznik klinicysty. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2011. 15. Ide W., Vahlensieck W., Gilbert T., Vollmer K.: Rehabilitacja urologiczna. Skuteczne leczenie nietrzymania moczu i zaburzeń erekcji. Elipsa-Jaim, Kraków 2007. 16. Jassem J. (red.), Krzakowski M. (red.): Rak piersi. Praktyczny przewodnik dla lekarzy. Wyd. ViaMedica, Gdańsk 2010. 17. Kędzia H., Kędzia W.: Nowotwory narządów płciowych kobiety. Diagnostyka patomorfologiczna, postępowanie kliniczne. Wyd. MedPharm, Wrocław 2009. 18. Koper A., Wrońska I.: Problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobą nowotworową. Wyd. Czelej, Lublin 2003. 19. Koper A.: Pielęgniarstwo onkologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. 20. Lew-Starowicz Z, Skrzypulec W.: Podstawy seksuologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 21. Lichtenberg-Kokoszka E., Janiuk E., Dzierżanowski J.: Niepłodność: zagadnienie interdyscyplinarne. Wyd. Impuls, Kraków 2009. 22. Łepecka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 23. Markowska J.: Ginekologia onkologiczna. Urban & Partner, Wrocław 2006. 24. Markowska J.: Mięśniaki macicy. Wyd. MedPharm, Wrocław 2007. 3 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. Marshburn P.B., Hurs B.S.: Zaburzenia miesiączkowania. red. wyd. polskiego Romuald Dębski. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013. Marzec-Holka K.: Przemoc seksualna wobec dziecka. Studium pedagogicznokryminologiczne. Wydanie II rozszerzone, Kraków 2011. Niemiec T. (red.): Zakażenia w położnictwie i ginekologii. Tom 1 – 4. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009, 2010, 2011. Paruszkiewicz G., Gidian D.: Nietrzymanie moczu u dzieci i dorosłych. Wyd. Borgis, Warszawa 2003. Paszkowska T. (red.): Ginekologia i Położnictwo. Seria na dyżurze. Urban & Partner. Wrocław 2008. Paszkowska T. (red.): Ginekologia i Położnictwo. Seria na dyżurze. Urban & Partner, Wrocław 2008. Pisarski T. (red.): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. Wydanie IV-unowocześnione. Pschyrembel W. (red.), Strauss G. (red.), Petri E. (red.): Ginekologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. Putowski L.: Leczenie niepłodności. Wyd. MedPharm, Wrocław 2011. Rechberger T. (red.): Nietrzymanie moczu i zaburzenia statyki dna miednicy u kobiet. Wyd. Termedia, Poznań 2009. Sipiński A.: Opieka w ginekologii. Wyd. Śląsk, Katowice 2012. Skałb P. H.: Endokrynologia ginekologiczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. Skałb P.: Hormonalna Terapia Zastępcza. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. Spaczyński M. (red.), Kędzia W. (red.), Nowak-Markwitz E. (red.), Basta A., Bednarek W. B., Bekiesińska-Figatowska M.: Rak szyjki macicy. Profilaktyka, diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Speroff L., Fritz M., Jakimiuk A.(red. wyd. pol.), Czajkowski K. (red. wyd. pol.): Kliniczna endokrynologia ginekologiczna i niepłodność. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008. Steciwko A.: Fizjoterapia w chorobach układu moczowo-płciowego. AWF, Wrocław 2004. Śpiewankiewicz B. (red.), Cendrowski K., Czarkowska-Pączek B., Kampioni M.: Powikłania pooperacyjne w ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Wronkowski Z., Brużewicz S.: Rak szyjki macicy - seria Pokonać raka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 4 Jednostka prowadząca zajęcia: Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych PUM Kierunek: Położnictwo II rok studia stacjonarne II stopnia Praktyki: Opieka specjalistyczna w ginekologii Oddział Rozrodczości, Ginekologii operacyjnej, Onkologii Ginekologicznej, Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej 2015/2016 Praktyki: 20 godzin Oddział Rozrodczości 20 godzin Ginekologii operacyjnej 20 godzin Onkologii Ginekologicznej 20 godzin Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej Cele i zadania dydaktyczno-wychowawcze przedmiotu 1. Kształtowanie i doskonalenie umiejętności zawodowych stosowanych w działaniach profilaktycznych, leczniczych, pielęgnacyjnych i rehabilitacyjnych w pracy położnej na oddziale ginekologii i onkologii ginekologicznej, w tym na ginekologii dziecięcej. 2. Doskonalenie umiejętności komunikowania się z pacjentką. 3. Doskonalenie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących opieki nad kobietą/ dziewczynką chorą ginekologicznie. 4. Doskonalenie umiejętności dotyczących planowania i organizowania pracy, podejmowania decyzji zawodowych i współpracy z członkami zespołu terapeutycznego. 5. Doskonalenie umiejętności doboru metod i środków w rozwiązywaniu problemów pacjenta oraz dokumentowania opieki pielęgniarskiej. 6. Doskonalenie umiejętności zawodowych w zakresie wykonywania zabiegów i czynności pielęgnacyjnych.. Miejsce praktyk Klinika Medycyny Rozrodu i Ginekologii PUM - SPSK nr 1 w Policach. Katedra i Klinika Ginekologii Operacyjnej i Onkologii Ginekologicznej Dorosłych i Dziewcząt PUM - SPSK nr 2 Szczecin. Oddział Chirurgii Onkologicznej – Zachodniopomorskie Centrum Onkologii – Golęcin. Poradnia Ginekologii Dziecięcej i Dziewczęcej PUM-SPSK nr 2 Szczecin. Czas realizacji: II rok IV semestr Metody nauczania instruktaż pogadanka metoda sytuacyjna metoda przypadków metoda algorytmiczna uczestnictwo w pracy ćwiczenia pokaz W trakcie zajęć praktycznych realizowane będą następujące funkcje pielęgniarskie w zakresie zgodnym z założeniami programowymi: 5 opiekuńcza wychowawcza promowania zdrowia profilaktyczna terapeutyczna rehabilitacyjna W trakcie zajęć praktycznych kształtowane będą następujące uniwersalne umiejętności pielęgniarskie w zakresie nie przekraczającym założenia programowe: komunikowanie się opiekowanie się diagnozowanie prowadzenie procesu pielęgnowania współpracowanie wykonywanie zabiegów leczniczych wykonywanie zabiegów rehabilitacyjnych organizowanie pracy prowadzenie dokumentacji. Ewaluacja zajęć obserwacja pytania kontrolne praca pisemna „Proces pielęgnowania” Po zakończeniu zajęć student powinien: Wskazać działania medyczno-prawne (dokumentacja urazów, dokumentacja stosunku płciowego, pobieranie i zabezpieczanie innych materiałów, powiadomienie organów ścigania) w przypadku przemocy wobec kobiety. Charakteryzować zasady organizacji paliatywno-hospicyjnej w Polsce oraz problemy psychologiczne w opiece paliatywnej. Wyjaśnić specyfikę okresu dojrzewania i wpływ tego okresu na funkcjonowanie rodziny oraz patologie okresu dojrzewania – przedwczesne dojrzewanie płciowe, opóźnione dojrzewanie, pierwotny i wtórny brak miesiączki oraz omawia zjawisko anoreksji i bulimii. Identyfikować problemy kobiet i dzieci z rodzin patologicznych i wskazuje możliwości ich rozwiązywania w środowisku domowym. Zróżnicować wybrane zaburzenia związane z życiem seksualnym człowieka i patologią seksualną, różnicuje przemoc seksualną pod kątem rodzajów, objawów i konsekwencji, a także zna metody zapobiegania i formy pomocy ofiarom przemocy seksualnej. Różnicować zaburzenia rozrodczości, wskazuje klasyfikacje niepłodności oraz metody diagnozowania i leczenia niepłodności, a także posiada poszerzoną wiedzę dotyczącą zapłodnienia pozaustrojowego. Identyfikować problemy etyczno-moralne wynikające z chęci posiadania potomstwa oraz omawia etyczno-moralne aspekty zapłodnienia in vitro. Objaśniać systemy społecznego wsparcia i ich zastosowanie w pielęgniarstwie rodzinnym oraz zna organizacje pomocy społecznej. Identyfikować problemy zdrowotne kobiet o podłożu hormonalnym w różnych okresach życia, ze wskazaniem ich ewentualnej przyczyny. Prezentować aktualne standardy i procedury postępowania w onkologii ginekologicznej oraz standardy postępowania z ciężarną chorą ginekologicznie. 6 Omawiać fazy reakcji psychicznej pacjentek po zabiegu okaleczających np. mastektomii, oraz wskazuje metody psychoterapii. Formułować priorytety w opiece paliatywnej, wskazując na zaspokojenie potrzeb biologicznych, w tym walki z bólem. Przedstawić zasady opieki nad dzieckiem lub nastolatką leczonymi z powodu schorzeń ginekologicznych. Różnicować cykl reakcji seksualnej kobiety i mężczyzny, definiuje i różnicuje zaburzenia i patologie seksualne oraz przedstawia niebezpieczeństwa wczesnej inicjacji seksualnej. Rozróżnić sposoby i metody diagnostyki chorób nowotworowych narządu płciowego kobiety oraz omawia metody diagnostyczne zmian guzowatych gruczołów piersiowych. Rozpoznać problemy psychologiczne w opiece paliatywnej oraz określa problemy psychologiczne kobiet w okresie terminalnym. Proponować wykonanie określonych badań w kierunku ustalenia biologicznego ojcostwa, macierzyństwa oraz pokrewieństwa dalszego stopnia. Rozpoznać problemy psychoseksualne kobiet po porodzie oraz kieruje pacjentkę z rozpoznanym problemem do specjalisty (psychologa, seksuologa). Prowadzić edukację dotyczącą samoobserwacji cyklu miesiączkowego u dziewcząt i zaburzeń cyklu miesiączkowego, bierze czynny udział w diagnostyce i terapii tych zaburzeń oraz określa wpływ stylu życia na przebieg cyklu miesiączkowego. Organizować edukację oraz prowadzi czynne poradnictwo w zakresie sterowania płodnością. Sprawować opiekę paliatywną w warunkach domowych nad kobietą z zaawansowanym procesem nowotworowym narządów rodnych i piersi. Przygotować dziecko lub nastolatkę do badań diagnostycznych, bierze udział w badaniach diagnostycznych stosowanych w ginekologii wieku rozwojowego oraz sprawuje opiekę nad dzieckiem lub nastolatką leczonymi z powodu schorzeń ginekologicznych. Rozpoznać problemy wynikające z wczesnej inicjacji seksualnej i określa wpływ na psychikę dzieci i młodzieży zagadnień obyczajowych takich jak pornografia i „moda na seks”. Postępować zgodnie z obowiązującymi procedurami w odniesieniu do dziecka, nastolatki i kobiety zgwałconej. Kształtować postawy odpowiedzialności wśród młodzieży i sprawuje opiekę przedkoncepcyjną, określając elementy promocji zdrowia i profilaktyki oraz wskazując zagrożenia płodności wynikające ze stylu życia. Dobierać metody edukacji małżeństw bezdzietnych i wspiera rodziny z problemem niepłodności oraz z trudnościami z poczęciem i urodzeniem zdrowego dziecka. Podejmować działania profilaktyczne chorób nowotworowych narządu rodnego i gruczołu piersiowego i sprawuje opiekę nad chorą z zaawansowanym procesem nowotworowym. Rozpoznawać problemy psychologiczne kobiet po usunięciu piersi i narządów rodnych oraz podejmuje działania rehabilitacyjne kobiet po operacjach ginekologicznych i mastektomii. Rozpoznawać problemy i dolegliwości związane z okresem przekwitania i proponuje działania łagodzące objawy tego okresu. Prowadzić edukację zdrowotną kobiet z zaburzeniami uroginekologicznymi. Przygotować pacjentkę do badań endokrynologicznych, biochemicznych, radiologicznych, USG i endoskopii oraz sprawuje opiekę po ich wykonaniu. Literatura podstawowa: 1. Brodowska A. (red.): Ginekologia od teorii do praktyki. Wyd. Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Szczecin 2014. 2. Bręborowicz G. H.: Położnictwo i Ginekologia. Tom II. PZWL, Warszawa 2006. 7 3. Opala T. (red.): Ginekologia. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. 4. Radwan J., Wołczyński S (red.): Niepłodność i rozród wspomagany. Wyd. Termedia, Poznań 2011. 5. Słomko Z. (red.): Ginekologia. Tom I i II. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. Literatura uzupełniająca: 1. Altchek A., Deligdisch L.: Ginekologia dziecięca. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2013. 2. Berek J.S., Novak E.: Ginekologia. T. 1-4. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008. 3. Bidzan M.: Niepłodność w ujęciu bio-psycho-społecznym. Wyd. Impuls, Kraków 2010. 4. Bidzan M.: Psychologiczne aspekty niepłodności. Wyd. Impuls, Kraków 2006. 5. Bieber E.J., J. Sanfilippo S., Horowitz I.R., Dębski R. (red. Wyd. Pol.): Ginekologia kliniczna. T. 1-3. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2008, 2009. 6. Bourne T., Condous G.: Postępowanie w powikłaniach wczesnej ciąży. Podręcznik. MediPage, Warszawa 2007. 7. Bręborowicz G. H (red.): Ginekologia. Urban & Partner, Wrocław 2006. 8. Bręborowicz G. H.: Położnictwo i Ginekologia. Repetytorium. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 9. Cavanaugh B.M.: Badania laboratoryjne i obrazowe dla pielęgniarek. (red. wyd. pol. W. Rowiński). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. 10. Chapple Ch.R., MacDiarmid S.A., Patel A.: Urodynamika. Seria To Proste. red. wyd. polskiego A. Prajsner. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010. 11. Ciuruś M.: Pielęgniarstwo operacyjne. Wyd. Makmed, Lublin 2007. 12. Czarnecka Z., Malińska W.: Instrumentarium i przebieg zabiegów w chirurgii, ginekologii i urologii. Wyd. Makmed, Lublin, 2006. 13. Fortner K.B., Szymanski L., Wallach E.E.: Podręcznik ginekologii i położnictwa Johns Hopkins. red. wydania polskiego G.H. Bręborowicz, Jan Oleszczuk. Medipage, Warszawa 2012. 14. Gordon. J.D., Rydfors J., Druzin M., et all.: Położnictwo, ginekologia, niepłodność. Podręcznik klinicysty. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2011. 15. Ide W., Vahlensieck W., Gilbert T., Vollmer K.: Rehabilitacja urologiczna. Skuteczne leczenie nietrzymania moczu i zaburzeń erekcji. Elipsa-Jaim, Kraków 2007. 16. Jassem J. (red.), Krzakowski M. (red.): Rak piersi. Praktyczny przewodnik dla lekarzy. Wyd. ViaMedica, Gdańsk 2010. 17. Kędzia H., Kędzia W.: Nowotwory narządów płciowych kobiety. Diagnostyka patomorfologiczna, postępowanie kliniczne. Wyd. MedPharm, Wrocław 2009. 18. Koper A., Wrońska I.: Problemy pielęgnacyjne pacjentów z chorobą nowotworową. Wyd. Czelej, Lublin 2003. 19. Koper A.: Pielęgniarstwo onkologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. 20. Lew-Starowicz Z, Skrzypulec W.: Podstawy seksuologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 21. Lichtenberg-Kokoszka E., Janiuk E., Dzierżanowski J.: Niepłodność: zagadnienie interdyscyplinarne. Wyd. Impuls, Kraków 2009. 22. Łepecka-Klusek C.: Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. 23. Markowska J.: Ginekologia onkologiczna. Urban & Partner, Wrocław 2006. 24. Markowska J.: Mięśniaki macicy. Wyd. MedPharm, Wrocław 2007. 25. Marshburn P.B., Hurs B.S.: Zaburzenia miesiączkowania. red. wyd. polskiego Romuald Dębski. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013. 8 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. Marzec-Holka K.: Przemoc seksualna wobec dziecka. Studium pedagogicznokryminologiczne. Wydanie II rozszerzone, Kraków 2011. Niemiec T. (red.): Zakażenia w położnictwie i ginekologii. Tom 1 – 4. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2009, 2010, 2011. Paruszkiewicz G., Gidian D.: Nietrzymanie moczu u dzieci i dorosłych. Wyd. Borgis, Warszawa 2003. Paszkowska T. (red.): Ginekologia i Położnictwo. Seria na dyżurze. Urban & Partner. Wrocław 2008. Paszkowska T. (red.): Ginekologia i Położnictwo. Seria na dyżurze. Urban & Partner, Wrocław 2008. Pisarski T. (red.): Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. Wydanie IV-unowocześnione. Pschyrembel W. (red.), Strauss G. (red.), Petri E. (red.): Ginekologia praktyczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010. Putowski L.: Leczenie niepłodności. Wyd. MedPharm, Wrocław 2011. Rechberger T. (red.): Nietrzymanie moczu i zaburzenia statyki dna miednicy u kobiet. Wyd. Termedia, Poznań 2009. Sipiński A.: Opieka w ginekologii. Wyd. Śląsk, Katowice 2012. Skałb P. H.: Endokrynologia ginekologiczna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. Skałb P.: Hormonalna Terapia Zastępcza. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. Spaczyński M. (red.), Kędzia W. (red.), Nowak-Markwitz E. (red.), Basta A., Bednarek W. B., Bekiesińska-Figatowska M.: Rak szyjki macicy. Profilaktyka, diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Speroff L., Fritz M., Jakimiuk A.(red. wyd. pol.), Czajkowski K. (red. wyd. pol.): Kliniczna endokrynologia ginekologiczna i niepłodność. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008. Steciwko A.: Fizjoterapia w chorobach układu moczowo-płciowego. AWF, Wrocław 2004. Śpiewankiewicz B. (red.), Cendrowski K., Czarkowska-Pączek B., Kampioni M.: Powikłania pooperacyjne w ginekologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. Wronkowski Z., Brużewicz S.: Rak szyjki macicy - seria Pokonać raka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 9 Lp. 1. 2. 3. Materiał nauczania do realizacji Wymagania programowe Podstawowe Ponadpodstawowe ODDZIAŁ ROZRODCZOŚCI I GINEKOLOGII Zasady opieki nad kobieta Student: Student: z problemem niepłodności. Scharakteryzuje organizację oddziału rozrodczości. Zrealizuje samodzielnie Specyfika oddziału. Wyjaśni i zastosuje przepisy bhp, sanitarno-epidemiologiczne i umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji p-poż. Wymieni i zanalizuje wyniki badań wykonywane u kobiety w trudnej diagnostyce i leczeniu niepłodności. Wyjaśni i zastosuje prawa pacjenta. Przyjęcie kobiety na Student: Student: oddział. Zrealizuje samodzielnie Omówi zasady przyjęcia pacjentki na oddział i przyjmie umiejętności w warunkach kobietę. nowych lub w sytuacji Omówi i założy nowoprzyjętej pacjentce dokumentację. trudnej Zadania położnej Student: Student: wynikające z funkcji Zrealizuje samodzielnie Opisze elementy obserwacji stanu ogólnego i opiekuńczej. umiejętności w warunkach ginekologicznego pacjentki w oddziale rozrodczości. nowych lub w sytuacji Zaplanuje działania uwzględniając indywidualne problemy pacjentki, realizując opiekę zgodnie z planem i zmieniającym trudnej się stanem i sytuacją podopiecznych. Stosuje algorytm postępowania z kobietą w czasie diagnostyki lub leczenia niepłodności. Komunikuje się z pacjentką w oddziale rozrodczości. Czas realizacji Liczba Liczba godzin dni Uwagi 2 ½ 3 5 ½ Praca pisemna „Proces pielęgnow ania” 10 4. 5. 1. 2. Zadania położnej wynikające z funkcji diagnostyczno-leczniczej. Zadania położnej wynikające z funkcji edukacyjnej. Zasady opieki nad kobietą z nowotworem narządu rodnego. Specyfika oddziału. Przyjęcie kobiety na oddział. Student: Ocenia stan zdrowia kobiety na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Przygotowuje kobietę do badań/ zabiegów diagnostycznych i leczniczych. Uczestniczy w badaniach/ zabiegach diagnostycznych kobiety. Uczestniczy w badaniach/ zabiegach leczniczych kobiety. Rozpoznaje sytuację społeczną kobiety i jej rodziny oraz stosuje różne metody wsparcia kobiety i jej rodziny. Rozpoznaje problemy pacjentki. Wdroży adekwatne do stanu pacjentki postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Wykonuje zabiegi z zachowaniem odpowiednich procedur: pobiera materiał do badań rutynowych, wykonuje zlecenia lekarskie. Student: Prowadzi edukację zdrowotną. Udziela porady kobiecie, w zakresie trybu życia, diety i postępowania oraz przygotowuje je do samoopieki. GINEKOLOGIA OPERACYJNA Student: Scharakteryzuje organizację oddziału ginekologii operacyjnej. Wyjaśni i zastosuje przepisy bhp, sanitarno-epidemiologiczne i p-poż. Wymieni i zanalizuje wyniki badań wykonywane u kobiety w diagnostyce i leczeniu w oddziale ginekologii. Wyjaśni i zastosuje prawa pacjenta. Student: Omówi zasady przyjęcia pacjentki na oddział i przyjmie kobietę. Omówi i założy nowoprzyjętej pacjentce dokumentację. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 ½ ½ Prowadze nie edukacji pacjentki 2 ½ Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 3 11 3. 4. 5. 1. Zadania położnej wynikające z funkcji opiekuńczej. Zadania położnej wynikające z funkcji diagnostyczno-leczniczej. Zadania położnej wynikające z funkcji edukacyjnej. Zasady opieki nad kobietą po odjęciu piersi. Specyfika oddziału. Student: Opisze elementy obserwacji stanu ogólnego i ginekologicznego pacjentki w oddziale ginekologii. Zaplanuje działania uwzględniając indywidualne problemy pacjentki, realizując opiekę zgodnie z planem i zmieniającym się stanem i sytuacją podopiecznych. Stosuje algorytm postępowania z kobietą w czasie leczenia. Komunikuje się z pacjentką w oddziale ginekologii. Student: Ocenia stan zdrowia kobiety na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Przygotowuje kobietę do badań/ zabiegów leczniczych. Uczestniczy w badaniach/ zabiegach leczniczych kobiety. Rozpoznaje sytuację społeczną kobiety i jej rodziny oraz stosuje różne metody wsparcia kobiety i jej rodziny. Rozpoznaje problemy pacjentki. Wdroży adekwatne do stanu pacjentki postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Wykonuje zabiegi z zachowaniem odpowiednich procedur: pobiera materiał do badań rutynowych, wykonuje zlecenia lekarskie. Student: Prowadzi edukację zdrowotną. Udziela porady kobiecie, w zakresie trybu życia, diety i postępowania oraz przygotowuje je do samoopieki. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 ½ 5 ½ Praca pisemna „Proces pielęgnow ania” Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej ODDZIAŁ CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ Student: Student: Scharakteryzuje organizację oddziału chirurgii onkologicznej. Zrealizuje samodzielnie Wyjaśni i zastosuje przepisy bhp, sanitarno-epidemiologiczne i umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji p-poż. Wymieni i zanalizuje wyniki badań wykonywane u kobiety w trudnej leczeniu w oddziale chirurgii onkologicznej. Wyjaśni i zastosuje prawa pacjenta. 5 ½ 2 ½ Prowadze nie edukacji pacjentki 12 2. 3. 4. 5. Przyjęcie kobiety w oddział. Zadania położnej wynikające z funkcji opiekuńczej. Zadania położnej wynikające z funkcji diagnostyczno-leczniczej. Zadania położnej wynikające z funkcji edukacyjnej. Student: Omówi zasady przyjęcia pacjentki na oddział i przyjmie kobietę. Omówi i założy nowoprzyjętej pacjentce dokumentację. Student: Opisze elementy obserwacji stanu ogólnego pacjentki w oddziale chirurgii onkologicznej. Zaplanuje działania uwzględniając indywidualne problemy pacjentki, realizując opiekę zgodnie z planem i zmieniającym się stanem i sytuacją podopiecznych. Stosuje algorytm postępowania z kobietą w czasie leczenia. Komunikuje się z pacjentką w oddziale chirurgii onkologicznej. Student: Ocenia stan zdrowia kobiety na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Przygotowuje kobietę do badań/ zabiegów leczniczych. Uczestniczy w badaniach/ zabiegach leczniczych kobiety. Rozpoznaje sytuację społeczną kobiety i jej rodziny oraz stosuje różne metody wsparcia kobiety i jej rodziny. Rozpoznaje problemy pacjentki. Wdroży adekwatne do stanu pacjentki postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Wykonuje zabiegi z zachowaniem odpowiednich procedur: pobiera materiał do badań rutynowych, wykonuje zlecenia lekarskie. Student: Prowadzi edukację zdrowotną. Udziela porady kobiecie, w zakresie trybu życia, diety i postępowania oraz przygotowuje je do samoopieki. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 3 5 ½ 5 ½ Praca pisemna „Proces pielęgnow ania” Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej PORADNIA GINEKOLOGII DZIECIĘCEJ I DZIEWCZĘCEJ 5 ½ Prowadze nie edukacji pacjentki 13 1. 2. 3. Zasady opieki nad dziewczynką w POZ. Specyfika pracy w POZ. Zadania położnej wynikające z funkcji opiekuńczej. Zadania położnej wynikające z funkcji diagnostyczno-leczniczej. Student: Scharakteryzuje organizację i funkcjonowanie Poradni ginekologii dziecięcej i dziewczęcej. Wyjaśni i zastosuje przepisy bhp, sanitarno-epidemiologiczne i p-poż. Wymieni i zanalizuje wyniki badań wykonywane u dzieczynek w leczeniu w Poradni ginekologii dziecięcej i dziewczęcej. Wyjaśni i zastosuje prawa pacjenta. Student: Omówi zasady przyjęcia dziewczynki w Poradni ginekologii dziecięcej i dziewczęcej. Omówi i założy nowoprzyjętej pacjentce dokumentację. Przygotuje dziewczynkę do badania ginekologicznego. Zaplanuje działania uwzględniając indywidualne problemy pacjentki, realizując opiekę zgodnie z planem i zmieniającym się stanem i sytuacją podopiecznej. Stosuje algorytm postępowania z dziewczynką w zależności od wieku i stanu zdrowia. Komunikuje się z pacjentką i jej rodziną. W przypadku podejrzenia gwałtu wdroży standard postępowania. Student: Ocenia stan zdrowia dzieczynki na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Przygotowuje dziewczynkę do badań/ zabiegów leczniczych. Uczestniczy w badaniach/ zabiegach leczniczych dziewczynki. Rozpoznaje sytuację społeczną dzieczynki i jej rodziny oraz stosuje różne metody wsparcia. Rozpoznaje problemy pacjentki. Wdroży adekwatne do stanu pacjentki postępowanie diagnostyczno-lecznicze. Wykonuje zabiegi z zachowaniem odpowiednich procedur: pobiera materiał do badań rutynowych, wykonuje zlecenia lekarskie. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 ½ Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej Praca pisemna „Proces pielęgnow ania 5 ½ ” Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 ½ 14 4. Zadania położnej wynikające z funkcji edukacyjnej. Student: Prowadzi edukację zdrowotną. Udziela porady dziewczynce w zależności od wieku i percepcji, w zakresie trybu życia, higieny narządów intymnych, diety, seksualności i płciowości, fizjologii cyklu miesiączkowego, współżycia, metod sterowania płodności i innych tematów. Student: Zrealizuje samodzielnie umiejętności w warunkach nowych lub w sytuacji trudnej 5 ½ Prowadze nie edukacji pacjentki 15