Pola i fale: Ćwiczenia 13 Fale w falowodach prostokątnych. Rezonatory wnękowe. Prowadzący ćwiczenia: mgr inż. Mateusz Marek Krysicki Adres e-mail: [email protected] Strona www: http://staff.elka.pw.edu.pl/~mkrysick Konsultacje (proszę wcześniej o maila): cz. 12:15-14:00, p.543 Materiał opracowany przez M. Krysickiego na podstawie wcześniejszych materiałów do przedmiotów POFA i EFWA opracowanych przez M. Celuch, W. Gwarka oraz B. Salskiego Zadanie W powietrznym falowodzie kwadratowym o boku 𝑎 = 2.5 𝑐𝑚 rozchodzi się fala bieżąca rodzaju 𝐻11 o 𝑓 = 12 𝐺𝐻𝑧 . Znając 𝐴 maksymalną amplitudę poprzecznego pola magnetycznego 𝐻0 = 5 𝑚 obliczyć: a) częstotliwość graniczą oraz graniczną długość fali rodzaju 𝐻11 , b) maksymalne amplitudy składowych poprzecznych pola elektrycznego, c) maksymalną amplitudę składowej wzdłużnej wektora Poyntinga, d) Średnią za okres moc przenoszoną przez falowód, e) Maksymalną amplitudę prądu płynącego na powierzchni ścianek, f) Maksymalną wartość gęstości ładunku indukowanego na powierzchni ścianek. Wykonać szkice rozkładów poł elektrycznego i magnetycznego, ładunku oraz prądów przewodzenia i przesunięcia w przekroju poprzecznym oraz w wybranym przekroju wzdłużnym falowodu. Częstotliwość graniczna rodzaju falowodowego 𝑻𝑬𝒎𝒏 lub 𝑻𝑴𝒎𝒏 w falowodzie o rozmiarach poprzecznych 𝒂, 𝒃. 𝑓𝑔,𝑚,𝑛 1 = 2 2 𝑚 𝑎 𝑛 + 𝑏 𝜇𝜀 2 Graniczna długość fali rodzaju falowodowego 𝑻𝑬𝒎𝒏 lub 𝑻𝑴𝒎𝒏 w falowodzie o rozmiarach poprzecznych 𝒂, 𝒃. 𝜆𝑔,𝑚,𝑛 = 2 𝑚 𝑎 2 𝑛 + 𝑏 2 Rodzaje TM (E) Rodzaje TE (H) Ex jβ z β x γz z E cos β x sin β y e z0 x y βc2 jβ z β y Ey β Hx E z0 sin β x x cos β y y e γz z 2 c jEz0 β y ωε Hy βc2 sin βx x cos β y y e γz z jEz0 βx ωε β 2 c cos βx x sin β y y e H z H z0 cos βx x cos β y y e γz z Ez Ez0 sin βx x sin β y y e γz z γz z j βz βx γz z H sin β x cos β y e z0 x y βc2 Hx Hy Ex Ey j βz β y βc2 jβy ω μ β j βx ωμ 2 c βc2 H z0 cos β x x sin β y y e γz z H z0 cos β x x sin β y y e γz z H z0 sin βx x cos β y y e γz z Uwaga: możliwe są rodzaje TEm0 lub TE0n ale niemożliwe są rodzaje TMm0 and TM0n. Podstawowe właściwości falowodów bezstratnych 2 c 2 z 2 c c 2 c 2 2 c 2 2 z 2 c2 1 c2 1 c2 z 2 z 2 1 1 2 c 2 1 2 c 2 1 2 c 2 Jak zmienia się impedancja falowa? Z 2 c 1 2 1 Z rodzaje TE 2 c 2 rodzaje TM Chwilowa wartość wektora powierzchniowej gęstości mocy transmitowanej Wektor Poyntinga 𝑆 𝑡 =𝐸 𝑡 ×𝐻 𝑡 𝑊 𝑚2 Średnia za okres wartość wektora powierzchniowej gęstości mocy transmitowanej Średni za okres wektor Poyntinga 𝑆𝑎𝑣𝑔 1 = 𝑇 𝑡0 +𝑇 𝑆 𝑡 𝑑𝑡 𝑡0 𝑊 𝑚2 𝑆𝑎𝑣𝑔 1 = ℜ𝔢 𝐸 × 𝐻 ∗ 2 𝑊 𝑚2 Warunki brzegowe Składowa normalna wektora indukcji elektrycznej 𝑫 jest ciągła na granicy ośrodków pod warunkiem, że nie gromadzą się ładunki elektryczne na granicy: 𝑛 ∙ 𝐷2 − 𝐷1 = 𝜌𝑤 𝐷2𝑛 − 𝐷1𝑛 = 𝜌𝑤 Składowa normalna wektora indukcji magnetycznej 𝑩 jest zawsze ciągła na granicy ośrodków, ponieważ nie istnieją ładunki magnetyczne: 𝑛 ∙ 𝐵2 − 𝐵1 = 0 𝐵2𝑛 − 𝐵1𝑛 = 0 Składowa styczna wektora pola elektrycznego 𝑬 jest ciągła na granicy ośrodków: 𝑛 × 𝐸2 − 𝐸1 = 0 𝐸2𝑡 − 𝐸1𝑡 = 0 Składowa styczna wektora pola magnetycznego 𝑯 jest ciągła na granicy ośrodków pod warunkiem, że nie płynie prąd powierzchniowy na granicy: 𝑛 × 𝐻2 − 𝐻1 = 𝐽𝑠 𝐻2𝑡 − 𝐻1𝑡 = 𝐽𝑠 Pola elektryczne i magnetyczne rodzaju 𝑇𝐸11 w falowodzie kwadratowym o boku 𝑎. Pole elektryczne z Pole magnetyczne z y Przekrój poprzeczny, propagacja rodzaju w kierunku: +𝑖𝑥 y Pola elektryczne i magnetyczne rodzaju 𝑇𝐸11 w falowodzie kwadratowym o boku 𝑎. Pole elektryczne z x 𝑦=𝑎 Przekrój wzdłużny, propagacja rodzaju w kierunku: +𝑖𝑥 Pole magnetyczne Pola elektryczne i magnetyczne rodzaju 𝑇𝑀11 w falowodzie kwadratowym o boku 𝑎. Pole elektryczne z Pole magnetyczne z y Przekrój poprzeczny, propagacja rodzaju w kierunku: +𝑖𝑥 y Pola elektryczne i magnetyczne rodzaju 𝑇𝑀11 w falowodzie kwadratowym o boku 𝑎. Pole elektryczne z x 𝑦 = 𝑎/2 Przekrój wzdłużny, propagacja rodzaju w kierunku: +𝑖𝑥 Pole magnetyczne Zadanie Podstawowe właściwości rezonatora prostopadłościennego o rozmiarach 𝑎, 𝑏, 𝑙. 𝛽2 = 𝛽2 + 𝛽2 + 𝛽2 𝑚𝜋 𝛽𝑥 = 𝑎 2 2 x 𝑦 𝛽𝑦 = 𝑛𝜋 𝑏 𝛽 = 𝜔 𝜇𝜀 = 𝑧 𝛽𝑧 = 𝜔 𝑐 𝜇𝑤 𝜀𝑤 Rezonansowa długość fali Częstotliwość rezonansowa 𝑝𝜋 𝑙 2 𝑓𝑔,𝑚,𝑛,𝑝 1 = 2 𝑚 𝑎 2 𝑝 𝑛 2 + + 𝑏 𝑙 𝜇𝜀 2 𝜆𝑔,𝑚,𝑛 = 2 𝑚 𝑎 2 𝑛 + 𝑏 2 𝑝 + 𝑙 2 RODZAJ m n p E110 1 1 0 1,68 178,89 H101 1 0 1 1,58 189,74 E111 1 1 1 1,75 171,43 H111 1 1 1 1,75 171,43 E210 2 1 0 3,09 97,01 E120 1 2 0 2,12 141,42 H211 2 1 1 3,13 95,77 𝒇𝒈𝒓 𝑮𝑯𝒛 𝝀[𝒎𝒎] Podstawowe właściwości rezonatora prostopadłościennego o rozmiarach 𝑎, 𝑏, 𝑙. 𝛽2 = 𝛽2 + 𝛽2 + 𝛽2 𝑚𝜋 𝛽𝑥 = 𝑎 2 2 x 𝑦 𝛽𝑦 = 𝑛𝜋 𝑏 𝛽 = 𝜔 𝜇𝜀 = 𝑧 𝛽𝑧 = 𝜔 𝑐 𝜇𝑤 𝜀𝑤 Rezonansowa długość fali Częstotliwość rezonansowa 𝑝𝜋 𝑙 2 𝑓𝑔,𝑚,𝑛,𝑝 1 = 2 𝑚 𝑎 2 𝑝 𝑛 2 + + 𝑏 𝑙 𝜇𝜀 2 2 𝜆𝑔,𝑚,𝑛 = 𝑚 𝑎 2 𝑛 + 𝑏 2 𝑝 + 𝑙 2 Energia gromadzona Dobroć rezonatora to stosunek średniej energii gromadzonej do średniej energii traconej w rezonatorze 𝑊𝑎𝑣𝑔 𝐽 = 𝑤𝑎𝑣𝑔 𝑉 𝑊𝑎𝑣𝑔 𝑊𝑎𝑣𝑔 𝑊𝑎𝑣𝑔 𝑄 = 2𝜋 = 2𝜋 =𝜔 𝑊𝑙𝑜𝑠𝑠 𝑃𝑙𝑜𝑠𝑠 𝑇 𝑃𝑙𝑜𝑠𝑠 𝐽 𝑑𝑣 = 𝑚3 𝑤𝑒,𝑎𝑣𝑔 + 𝑤𝑚,𝑎𝑣𝑔 𝑑𝑣 𝑉 Moc tracona 𝑃𝑙𝑜𝑠𝑠 𝑊 = 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑎𝑣𝑔 𝑑𝑣 = 𝑉 𝑝𝑒,𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑎𝑣𝑔 + 𝑝𝑚,𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑎𝑣𝑔 𝑑𝑣 𝑉 Chwilowa wartość objętościowej gęstość energii traconej w polu… magnetycznym elektrycznym 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑒 𝑡 = 𝐸 𝑡 ∙ 𝐽 𝑡 𝑊 𝑚3 Przypadek ogólny 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑚 𝑡 = 𝐻 𝑡 ∙ 𝑀 𝑡 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑒 𝑡 = 𝜎𝐸 𝑡 ∙ 𝐸 𝑡 𝑊 𝑚3 Ośrodek izotropowy 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑚 𝑡 = 𝜎𝑚 𝐻 𝑡 ∙ 𝐻 𝑡 𝑊 𝑚3 𝑊 𝑚3 Średnia za okres wartość objętościowej gęstość energii traconej w polu… magnetycznym elektrycznym 1 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑒,𝑎𝑣𝑔 = 𝑇 𝑡0+𝑇 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑒 𝑡0 𝑊 𝑡 𝑑𝑡 𝑚3 1 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑒,𝑎𝑣𝑔 = ℜ𝔢 𝐸 ∗ ∙ 𝐽 2 𝑊 𝑚3 Przypadek ogólny 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑚,𝑎𝑣𝑔 1 = 𝑇 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑚,𝑎𝑣𝑔 = 𝑡0 +𝑇 𝑝𝑙𝑜𝑠𝑠,𝑚 𝑡 𝑑𝑡 𝑡0 1 ℜ𝔢 𝐻∗ ∙ 𝑀 2 𝑊 𝑚3 𝑊 𝑚3