OBLICZANIE ROZPŁYWÓW PRĄDÓW W SIECIACH OTWARTYCH - Metoda liczb zespolonych - Pierwsze prawo Kirchhoffa Podstawowe zależności i określenia Napięcie i prąd w węźle odbiorczym wyrażają się wzorami: Uf Uf e ju I Ie j i Podstawowe zależności i określenia S 3U f I 3U f e ju Ie ji 3U f Ie j( u i ) 3U f Ie j 3U f I cos j3U f I sin P jQ Przy obciążeniu indukcyjnym kąt jest dodatni i moc bierna jest również dodatnia, przy obciążeniu pojemnościowym kąt i moc Q są ujemne. Podstawowe zależności i określenia Prąd czynny Icz jest to rzut wektora prądu na kierunek, w którym położony jest wektor napięcia: Icz = I cos Prąd bierny Ib jest to rzut wektora prądu na kierunek prostopadły do wektora napięcia: Ib = I sin Składowa rzeczywista prądu I’ jest to rzut wektora prądu na kierunek osi rzeczywistych: I’ = I cosi Składowa urojona prądu I” jest to rzut wektora prądu na kierunek osi urojonych I” = I sini Podstawowe zależności i określenia Jeżeli wektor napięcia położony jest w osi rzeczywistych, czyli U = U i = - i , wówczas składowa urojona prądu równa jest składowej biernej z przeciwnym znakiem: I = I’ - j I” = I cos i – j I sin i = I cos(- ) - j I sin (-) I’ = I cos i = I cos = Icz - I” = - I sin i = I sin = Ib Podstawowe zależności i określenia Podsumowując: Przy obciążeniu indukcyjnym > 0, Q > 0, I” < 0 Przy obciążeniu pojemnościowym < 0, Q < 0, I” > 0 Założenia do obliczeń Obliczenia rozpływu prądów rozpoczyna się od wyznaczenia prądów odbiorów. Dla węzła znane są wartości mocy odbieranej, najczęściej w postaci par: P , Q lub P , cos Prąd odbioru określony jest wzorem ogólnym: I = I (cos i + j sin i) Gdzie: Pα Iα = 3U n cos φα Założenia do obliczeń Przyjmuje się następujące założenia: 1. W każdym węźle panuje napięcie znamionowe: U = Un 2. Wektor napięcia położony jest w osi rzeczywistych: U = U Przy takich założeniach: I = I (cos - j sin ) Gdzie: Pα Iα = 3U n cos φα Sieci I i II rodzaju 1. Obliczenie prądów odbiorów 2. Obliczenie prądów w gałęziach sieci I46 = I6 I23 = I3 I54 = I5 I12 = I23 + I24 + I2 I24 = I46 + I54 + I4 I01 = I12 + I1 Sieci I i II rodzaju Ogólnie: Ijk = Ijk’ – jIjk” Moduł prądu gałęziowego: Kąt impedancji linii: I jk I I ' 2 jk I "jk jk ar ctg ' I jk " 2 jk Sieci III rodzaju 30 kV 1. Obliczenie prądów odbiorów 2. Obliczenie prądów pojemnościowych 3. Obliczenie prądów w gałęziach sieci Sieci III rodzaju 30 kV Ic6 = jUfnB46/2 Ic5 = jUfnB45/2 Ic3 = jUfnB23/2 I c 4 jU fn I c 2 jU fn I c1 jU fn B4 B B B jU fn 24 45 46 2 2 2 2 I46 = I6 +Ic6 I54 = I5 + Ic5 B2 B B B jU fn 12 23 24 2 2 2 2 I24 = I46 + I54 +I4 + Ic4 B1 B B jU fn 01 12 2 2 2 I12 = I23 + I24 + I2 + Ic2 I23 = I3 + Ic3 I01 = I12 + I1 + Ic1 OBLICZANIE SPADKÓW I STRAT NAPIĘCIA W SIECIACH OTWARTYCH Definicje Stratą napięcia U12 nazywa się różnicę geometryczną napięć w dwóch punktach (węzłach) sieci 1 i 2: U12 Uf 1 Uf 2 Spadkiem napięcia nazywa się algebraiczną różnicę napięć w dwóch punktach sieci U12 U f 1 U f 2 Składowe wektora straty Strata napięcia w linii jest równa sumie geometrycznej czynnej i biernej napięcia: U12 U R U X I (R L j X L ) straty Składowe wektora straty Czynną stratą napięcia nazywa się stratę napięcia na rezystancji linii: U R I R L Bierną stratą napięcia nazywa się stratę napięcia na reaktancji linii: U X I jX L Podłużną stratą napięcia U’ w linii przesyłowej nazywa się rzut wektora całkowitej straty napięcia U na kierunek osi rzeczywistych (kierunek odniesienia). Poprzeczną stratą napięcia U” nazywa się rzut wektora całkowitej straty napięcia na kierunek osi urojonych (prostopadły do kierunku odniesienia). Strata a spadek Podłużna strata napięcia równa się odcinkowi ac’: U’ = ac’ Poprzeczna strata napięcia równa się odcinkowi c’c: U” = c’c Sieci I i II rodzaju Podany zostanie sposób obliczania spadku napięcia przy dowolnym obciążeniu dla linii: zasilającej rozdzielczej Jako przypadek ogólniejszy zostanie rozważona linia II-go rodzaju. Linię I-go rodzaju można traktować jako przypadek szczególny, przyjmując ZL = RL Spadek napięcia w linii zasilającej Obciążenie indukcyjne δU = ad = Uf1 - Uf 2 ad = ac '+c' d δ δ c' d = c' c * tg = oc' tg δ*tg 2 2 dla małych : tg δ = 0,5tg δ 2 więc c ' d = 0,5 oc ' tg 2δ Przy założeniu c’d = 0: U = ac’ = U’ Spadek napięcia równy jest podłużnej stracie napięcia Obliczanie spadku napięcia Wykorzystując powyższe założenie można określić praktyczny wzór na spadek napięcia. Ponieważ całkowita strata napięcia: ΔU = I ZL = (I'+ jI")(RL + j X L ) = I' RL - I" X L + j (I' X L + I" RL ) = = ΔU' + jΔU" Stąd: Jeżeli odbiornik określony jest wartościami δU = ΔU' = I' RL - I" XL = mocy czynnej i biernej, wówczas wzór na = IczRL + Ib XL spadek napięcia można zapisać w postaci: P Q δU = RL + XL 3Un 3Un Obliczanie spadku napięcia Jeżeli obciążenie ma charakter indukcyjny to składowa urojona prądu jest ujemna, a prąd bierny i moc bierna są dodatnie. Wówczas: Uf1 > Uf2 i U > 0 Jeżeli obciążenie ma charakter pojemnościowy to składowa urojona prądu jest dodatnia, a prąd bierny i moc bierna są ujemne. Stąd: Uf1 Uf2 i U 0 Możliwy jest przypadek, że: Uf1 = Uf2 i U = 0 Obliczanie spadku napięcia Spadek przewodowy: δUp = U1 - U2 = 3 Uf1 - 3 Uf 2 = 3 δU W obliczeniach praktycznych operuje się procentowym spadkiem napięcia, odniesionym do napięcia znamionowego δUp δU% = Un lub: δU% = = 100 P Q 3 RL + 3 X L * 100 = 3UnUn 3UnUn P Q 2 RL + 2 X L * 100 Un Un Spadek napięcia w linii rozdzielczej Metoda „sumowania odcinkami” Spadek napięcia w całej linii równa się sumie spadków napięcia na poszczególnych jej odcinkach: n ( ) δU0n = ΔU'0n = ∑ I'α-1, α R α-1, α - I' 'α-1, α X α-1, α = n ( α=1 = ∑ Icz α-1, α R α-1, α + Ib α-1, α X α-1, α α=1 ) Obliczanie spadku napięcia Metoda „sumowania momentami” Pamiętając, że prądy w gałęziach wynikają z sumowania prądów odbiorów n Iα-1, α = ∑ Ij j=α można wyrazić spadek napięcia w zależności od prądów odbiorów, a nie linii: n n α=1 α=1 ( δU0n = ∑ (I'α R0 α - I' 'α X 0 α ) =∑ Icz α R0 α + Ib α X 0 α ) lub w zależności od mocy odbiorów: n δU0n% = ∑ α=1 Pα Qα 100 100 = 2 2 R0α + 2 X 0α * Un Un Un n ∑ (P R α=1 α 0α + Qα X 0α ) Sieci III rodzaju Linia zasilająca, obciążona mocą czynną i bierną indukcyjną Obliczanie spadku napięcia Dla linii III-go rodzaju kąt jest na tyle duży, że nie można pominąć odcinka c’d, a zatem: δU ≠ a c' = I'L RL - I' 'L XL Najłatwiej obliczyć spadek napięcia w linii III rodzaju określając dowolną metodą moduł wektora napięcia na początku linii Uf1, a następnie obliczając spadek napięcia z jego definicji: δU = Uf1 - Uf2 Linia jednofazowa Obliczenia spadków, jak również strat napięcia w linii jednofazowej przeprowadza się tak samo jak w linii trójfazowej, należy jednak pamiętać, że prąd obciążenia I płynie w tym przypadku dwoma przewodami linii. Wobec tego jeżeli RL i XL są odpowiednio rezystancją i reaktancją jednego przewodu linii i oba przewody są jednakowe, to dla linii II rodzaju spadek napięcia obliczymy ze wzoru: P Q δU = 2 (Icz RL + Ib X L ) = 2 RL + XL Un Un P Q δU% = 2 2 RL + 2 XL Un Un Transformator Przy obliczaniu spadków napięcia w transformatorze pomija się gałąź magnesującą schematu zastępczego. Wówczas schemat ten ma taką samą postać jak schemat zastępczy linii II rodzaju. Wobec tego: Dla transformatora dwuuzwojeniowego: δUT = I'2 R T - I"2 XT = I2cz R T + I2 b XT Dla transformatora 3-uzwojeniowego: I1 = I2 + I3 δUT12 = I1' R T1 - I1" X T1 + I'2 R T2 - I"2 X T2 δUT13 = I1' R T1 - I1" X T1 + I'3 R T3 - I"3 X T3