PIENIĄDZ

Makroekonomia II
Wykład 7
PIENIĄDZ
Plan
Wykład7
PIENIĄDZ
1. Popyt na pieniądz
1.1 Funkcje pieniądza
1.2 Agregaty pieniężne
1.3 Czynniki wpływające na popyt na pieniądz
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza
2.2 Poluzowanie ilościowe
1
Wykład7
Motywacja
PIENIĄDZ
Federal Reserve Bank of Atlanta:
In some sense, in a very real sense, many of the topics
that we're talking about are topics that only a
macroeconomist can love. It's about interest rates and
policies, and in effect broad economic aggregates like
inflation and real GDP growth and the unemployment
rate. But therein lies why monetary policy is so
crucial for everybody.
1. Popyt na pieniądz
1.1 Funkcje pieniądza 1/2
Pieniądz jest:
Środkiem wymiany – powszechnie akceptowany w
transakcjach (zależy od wartości transakcji).
Środkiem przechowywania wartości – pieniądz może być
używany do międzyokresowego transferu siły nabywczej (zależy
od czynników wpływających na skład portfela aktywów).
Jednostką rozrachunkową – ceny są wyrażone w pieniądzu.
2
1. Popyt na pieniądz
1.1 Funkcje pieniądza 2/2
Decyzje dotyczące składu portfela są podejmowane na
podstawie następujących charakterystyk aktywów
Oczekiwana stopa zwrotu
Ryzyko
Płynność
Wartość całego portfela zależy od poziomu bogactwa.
1. Popyt na pieniądz
1.2 Agregaty pieniężne 1/3
3
1. Popyt na pieniądz
1.2 Agregaty pieniężne 2/3
Wąski pieniądz (M1): Pieniądz jako środek wymiany
(najwyższa płynność).
Miara pośrednia M2: Zawiera dodatkowo aktywa o
różnym stopniu płynności, które mogą być
przekształcone w komponenty wąskiego pieniądza (po
upływie pewnego czasu i/lub poniesieniu kosztu)
Szeroki pieniądz (M3): Wysoka płynność oraz
przewidywalność ceny włączonych aktywów czyni je
substytutami pieniądza. Mniej narażony na wahania
wynikające z substytucji aktywów wchodzących w jego
skład.
1.2 Agregaty pieniężne 3/3
12000000
10000000
8000000
6000000
4000000
M2
2014Jul
2015Jan
2013Jul
2014Jan
2012Jul
2013Jan
2011Jul
2012Jan
2010Jul
2011Jan
2009Jul
2010Jan
2008Jul
2009Jan
2007Jul
2008Jan
2006Jul
M1
2007Jan
2005Jul
2006Jan
2004Jul
2005Jan
2003Jul
2004Jan
2002Jul
2003Jan
2001Jul
2002Jan
2000Jul
0
2001Jan
2000000
2000Jan
1. Popyt na pieniądz
Agregaty pieniężne w strefie euro (EUR, milliony)
M3
4
1. Popyt na pieniądz
1.3 Czynniki wpływające na popyt na
pieniądz 1/5
2.2 Czynniki wpływające na popyt na
pieniądz 2/5
1. Popyt na pieniądz
Funkcja popytu na pieniądz
M
d

 P  L Y , i M , i L , i other





gdzie
Md = popyt na pieniądz (nominalna wartość);
P = poziom cen
Y = realny dochód (produkcja)
i = nominalna stopa procentowa (pieniądza, iM,
pożyczek, iL, innych aktywów, iother )
L = funkcja popytu na realne zasoby pieniądza
5
1. Popyt na pieniądz
2.2 Czynniki wpływające na popyt na
pieniądz 3/5
Popyt na pieniądz można również wyrazić jako funkcję
realnej stopy procentowej, r, i oczekiwanej inflacji, e:
M
d

 P L Y ,r 
e

Popyt na realne zasoby pieniądza ma wtedy postać

M d
 L Y,r 
P
e

1. Popyt na pieniądz
2.2 Czynniki wpływające na popyt na
pieniądz 4/5
Elastyczności popytu na
pieniądz
Dochodowa elastyczność
popytu na pieniądz to
procentowa zmiana popytu,
wynikająca ze wzrostu
dochodu o 1%.
Półelastyczność popytu na
pieniądz względem stopy
procentowej to procentowa
zmiana popytu wynikająca
ze wzrostu stopy
oprocentowania innych
aktywów o 1 p.p.
6
2.2 Czynniki wpływające na popyt na
pieniądz 5/5
1. Popyt na pieniądz
Główne czynniki
wpływające na
zmiany M1 w
strefie euro
(roczne zmiany
procentowe),
wpływ
poszczególnych
komponentów w
punktach
procentowych)
2.1 Kreacja pieniądza 1/13
2. Podaż pieniądza
Determinanty podaży pieniądza.
 Składniki M2 w Polsce (paźdz. 2016)
14%
37%
49%
Notes and coin
Sight deposits
Time deposits
Depozyty bankowe są przede wszystkim tworzone przez system
bankowy. W momencie udzielenia pożyczki bank tworzy
odpowiadający jej depozyt na rachunku pożyczkobiorcy.
7
1. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 2/13
Kreacja
pieniądza przez
sektor bankowy
(łącznie)
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 3/13
 Nowy pieniądz został stworzony bez zmiany w wielkości bazy
monetarnej.
 Większa wartość depozytów może oznaczać chęć, lub
obowiązek, banków do zwiększenia zasobu pieniądza
rezerwowego (następuje wzrost rezerw nadobowiązkowych lub
obowiązkowych)
 Rezerwy są dostarczane przez bank centralny zgodnie z
zapotrzebowaniem banków komercyjnych.
 Zagregowana wielkość pieniądza rezerwowego nie stanowi
ograniczenia w udzielaniu przez banki pożyczek.
8
2.1 Kreacja pieniądza 4/13
Ograniczenia kreacji pieniądza
1. Bariery w sektorze bankowym
 Siły rynkowe: ekspansja kredytowa jest możliwa tylko
jeśli banki przyciągną jakieś fundusze
 Wymogi zarządzani ryzykiem kredytowym i płynnością
(oraz wymogi polityki makroostrożnościowej)
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 5/13
Ograniczenia kreacji pieniądza (cd.)
2. Zachowanie podmiotów utrzymujących pieniądz–
gospodarstw domowych i firm. Pieniądz może być
 zniszczony (gospodarstwa domowe i firmy otrzymującego
pieniądze po wykorzystaniu pożyczki przeznaczają je na
spłatę własnych długów)
 zasilić gospodarkę przez wydatki (na dobra, usługi, albo
inne aktywa o wyższej stopie zwrotu).
3. Polityka pieniężna.
Banki centralne ustalają krótkookresowe stopy procentowe
(stopy oprocentowania lokat banków komercyjnych w banku
centralnym) które wpływają na stopy procentowe na rynku
pieniężnym.
9
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 6/13
Rezerwa obowiązkowa jest minimalnym poziomem rezerw, które banki
komercyjne muszą utrzymywać (w proporcji do depozytów na żądanie). W
2010 r. 71% banków centralnych nie wypłacało odsetek od rezerw.
Przedziały wartości stopy rezerw obowiązkowych (RR) i ich procentowy
udział w grupie 121 badanych banków centralnych (94 banków w 2008).
2.1 Kreacja pieniądza 7/13
2. Podaż pieniądza
Stopy procentowe głównych banków centralnych.
Country
Interest rate (%)
Last change
USA
0,25
12.2012
Euro zone
0,00
03.2016
UK
0,25
08.2016
Switzerland
-0,75
01.2015
Japan
-0,1
01.2016
China
4,35
10.2015
Russia
10
09.2016
Czech Rep.
0,05
11.2012
Poland
1,5
03.2015
10
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 8/13
Podsumowanie działania nowoczesnego systemu pieniężnego:
 Bank centralny ustala oficjalną stopę procentową.
 Oficjalna stopa wpływa na stopę procentową na rynku
międzybankowym (pieniężnym), od której zależy stopa
pożyczkowa.
 Banki komercyjne udzielają pożyczek odpowiadających
popytowi ze strony wiarygodnych kredytobiorców przy
danym poziomie stopy pożyczkowej.
 Wartość pożyczek (pieniądza) wyznacza popyt na rezerwy.
 Aby podtrzymać pożądany poziom stóp procentowych bank
centralny dokonuje operacji otwartego rynku aby zaspokoić
popyt banków na rezerwy.
2.1 Kreacja pieniądza 9/13
Sektor bankowy
Depozyty
2. Podaż pieniądza
Pożyczki
LS
MD
L0
Stopa depozytów do rezerw
iCB
iL
m
Stopa
proc.
R0
Rezerwy
iCB: oficjalna stopa proc., iL: stopa pożyczkowa, m: narzut (ryzyko)
MD: popyt na pożyczki (nominalny pieniądz), LS: podaż pożyczek.
11
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 10/13
Siła przełożenia stóp rynku pieniężnego na stopy depozytowe i
pożyczkowe (wartość narzutu) zależy od
 Stopnia konkurencji w sektorze bankowym
 Wzrost rynkowej siły banków powoduje wzrost narzutów
(nadwyżki stopy pożyczkowej nad stopą rynku
pieniężnego)
 Stopy pożyczkowe słabiej reagują na stopy rynku
pieniężnego w mniej konkurencyjnym środowisku
 Czynniki ryzyka kredytowego (W sytuacji racjonowania
kredytu banki mogą zdecydować się na pozostawienie stóp
bez zmian, a zamiast tego ograniczyć podaż pożyczek).
2.1 Kreacja pieniądza 11/13
2. Podaż pieniądza
Stopy oficjalne i stopy pożyczkowe (dla sektora niefinansowego)
Linie przerywane oznaczają średnie w okresie przed kryzysem finansowym.
12
2. Podaż pieniądza
2.1 Kreacja pieniądza 12/13
 Banki podnoszą stopy procentowe w reakcji na rosnące ryzyko
niewypłacalności kredytobiorców.
 Potrzeba uzdrowienia bilansów mogła spowodować spadek
możliwości i chęci udzielania pożyczek przez banki.
2.1 Kreacja pieniądza 13/13
Sektor bankowy: Efekty złagodzenia polityki pieniężnej.
Depozyty
2. Podaż pieniądza
Pożyczki
LS1 LS0
MD
L1
L0
m
iCB1
Stopa depozytów do rezerw
iL1
iCB0
m
iL0
Stopy
proc.
R0 R1
Rezerwy
Złagodzenie polityki pieniężnej zwiększa podaż pieniądza przez
redukcję stopy pożyczkowej i zwiększenie wartości pożyczek.
13
2. Podaż pieniądza
2.2 Poluzowanie ilościowe 1/3
Kreowanie pieniądza bezpośrednio przez bank centralny.
 Banki komercyjne mogą kreować niewystarczającą ilość pieniądza.
 Zwykle bank centralny zareagowałby obniżając stopę oficjalną.
 Nie jest to możliwe, gdy stopy są już na poziomie (bliskim) zero.
 Alternatywnym sposobem pobudzenia gospodarki jest zakup
aktywów.
 Poluzowanie ilościowe oznacza kreację pieniądza przez bank
centralny.
 Sprzedawcy papierów wartościowych stają się posiadaczami
depozytów. Ich zasób pieniądza przekracza wielkość pożądaną i
starają się oni przywrócić równowagę struktury swoich portfeli.
 Ceny aktywów rosną.
2. Podaż pieniądza
2.2 Poluzowanie ilościowe 2/3
Wpływ
poluzowania
ilościowego na
bilanse.
14
2.2 Poluzowanie ilościowe 3/3
2. Podaż pieniądza
Wartość aktywów głównych banków centralnych.
15