Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw
advertisement
Zarządzanie logistyczne Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski LOGISTKA (wg Council of Logistics Management) „to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawności i ekonomicznej efektywności przepływu surowców, produkcji niezakończonej i wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji od miejsc pochodzenia do miejsc konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klientów” Zintegrowany łańcuch dostaw Łańcuch dostaw to współdziałające w różnych obszarach funkcjonalnych firmy wydobywcze, handlowe, usługowe oraz ich klienci , między którymi przepływają strumienie produktów, informacji i środków finansowych Logistyka to część procesów w łańcuchu dostaw Podstawowe decyzje i działania logistyczne: - lokalizowanie zakładów produkcyjnych i składów, - działalność transportowa, - magazynowanie i czynności manipulacyjne, - kształtowanie i kontrola zapasów, - gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji towarzyszących fizycznemu przepływowi produktów, - współpraca z marketingiem w zakresie obsługi klientów, - gospodarka opakowaniami i pozostałościami. Cele subsystemów funkcjonalnych ZAOPATRZENIE Wysoki poziom bezpieczeństwa zaopatrzeniowego Cel systemu logistycznego jako całości Cele pionów funkcjonalnych w tradycyjnej strukturze przedsiębiorstwa Rys. PRODUKCJA Pełne wykorzystanie potencjału produkcyjnego DYSTRYBUCJA Krótki cykl realizacji zamówień i wysoka częstotliwość, niezawodność, elastyczność dostaw Redukcja stanu zapasów i innych kosztów logistycznych Pion zaopatrzeniowoprodukcyjny Zachowanie rytmiczności procesów produkcyjnych Pion finansowoksięgowy Minimalizacja zapasów i kosztów ich składowania Niskie koszty realizacji dostaw Pion marketingowy Dostosowanie poziomu obsługi do wymagań odbiorców KONFLIKT CELÓW Konflikty celów funkcjonalnych w systemie logistycznym przedsiębiorstwa według faz i pionów Schemat organizacyjny „SPOMASZ – Wrocław S.A. SYSTEM LOGISTYCZNY PRZEDSIĘBIORSTWA LOGISTYKA MARKETINGOWA LOGISTYKA MATERIAŁOWA LOGISTYKA ZAOPATRZENIA Rynek Zaopatrzeniowy LOGISTYKA PRODUKCJI Magazyn Magazyn Odbiorczy Zaopatrzeniowy Proces Produkcji Magazyn Przejściowy LOGISTYKA DYSTRYBUCJI Magazyn Magazyn Wyrobów Wydawczy Gotowych Rynek zbyty Surowce wtórne, opakowania zwrotne, odpady, zwroty materiałów LOGISTYKA UTYLIZACJI Rys. 1. System logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego według podziału funkcjonalnego. Źródło: H. Ch. Pfohl: : „ Logistiksysteme, Betriebswirtschaftliche Grundlagen”, Springer Verlag, Berlin 1990, s.16. ETAPY ROZWOJU LOGISTYKI I. Krystalizacja idei logistyki (1956-65) - postęp w teorii kosztów całkowitych, - rozwój podejścia systemowego. II. Testowanie prawidłowości (1965-70) - dążenie do obniżki kosztów poprzez koncentrację uwagi na zagadnieniach operacyjnych w fazie zaopatrzenia lub dystrybucji. III. Okres zmiany priorytetów (1970-80) - dążenie do redukcji zużycia energii i szkodliwego wpływu na środowisko naturalne, - rozwój systemów informatycznych na potrzeby logistyki, - narodziny systemu just in time, - pierwsze, wydzielone piony logistyczne w strukturach organizacyjnych przedsiębiorstw. IV. Deregulacja transportu i postęp technologiczny (1980-86) - komercjalizacja technologii mikroprocesorowej V. W kierunku integracji (od 1986) ROZWÓJ INTEGRACJI W LOGISTYCE 1. Wyodrębnienie czynności logistycznych 2. Integracja czynności logistycznych wewnątrz fazy zaopatrzenia, produkcji i zbytu 3. Pełna integracja czynności i procesów logistycznych w skali przedsiębiorstwa 4. Integracja logistyki z pozostałymi funkcjami przedsiębiorstwa (marketingiem, produkcją, finansami) 5. Integracja systemów logistycznych dostawców i nabywców (systemy meta- i makrologistyczne) Ogniwa łańcucha dostaw LOGISTYKA Tradycyjna I. Specjalizacja - koncentracja na poszczególnych fazach i działaniach logistyki, prowadząca do suboptymalizacji, - podporządkowanie logistyki różnym jednostkom struktury organizacyjnej, - osobne systemy informatyczne dla poszczególnych faz i działań logistycznych, II. Rozwiązania operacyjne - plany i działania o charakterze operacyjnym lub taktycznym, - krótkoterminowe porozumienia z dostawcami i odbiorcami, Nowoczesna I. Integracja - koncentracja na optymalizowaniu systemu logistycznego jako całości, - integracja w strukturze organizacyjnej, - zintegrowane systemy informatyczne II. Rozwiązania strategiczne - planowanie i realizacja koncepcji strategicznych - związki strategiczne z dostawcami, odbiorcami oraz firmami transportowo-spedycyjnymi, LOGISTYKA (c.d.) Tradycyjna Nowoczesna III. Redukcja kosztów - jak najniższe koszty i ceny, - warunki obsługi klientów określane przez dostawców, - nagocjacje konfrontacyjne IV. Regionalizacja - działalność logistyczna w oparciu o współpracę i konkurowanie na rynkach regionalnych III. Obsługa odbiorców - jak najkrótszy czas realizacji zamówień oraz możliwie wysoka niezawodność, częstotliwość i elastyczność dostaw, - dążenie dostawcy do spełnienia potrzeb i oczekiwań klientów, - negocjacje kooperacyjne. IV. Globalizacja - światowy zasięg działalności logistycznej w sferze zaopatrzenia, produkcji i rynków zbytu LOGISTYKA Kształtowanie i kontrola stanu zapasów Transport i magazynowanie Transmisja i przetwarzanie zamówień Lokalizacja MARKETING Cena Dystrybucja (Obsługa klientów) Pakowanie Produkt Promocja Rys 6. Obsługa klientów jako element działalności logistycznej i marketingowej Żródło: Opracowanie własne na podstawie [LAMB76, s. 7] Wyznaczniki poziomu logistycznej obsługi klientów 1. Czas realizacji zamówienia. 2. Częstotliwość dostaw. 3. Elastyczność dostaw. 4. Niezawodność dostaw. a) punktualność b) zgodność dostawy z zamówieniem Procedura określania poziomu obsługi klientów 1. Identyfikacja: a) oczekiwań klientów, b) poziomu obsługi oferowanego przez głównych konkurentów. 2. Charakterystyka możliwości systemu logistycznego firmy w zakresie obsługi. 3. Sformułowanie wariantów poziomu obsługi: - jednakowy czy zróżnicowany poziom obsługi dla poszczególnych grup odbiorców lub produktów? - samoobsługa czy zaangażowanie firmy spedycyjnej 4. Analiza i ocena wariantów z perspektywy celów strategicznych firmy. 5. Wybór najbardziej zadowalającego wariantu obsługi. Przykład kwestionariusza oceny poziomu obsługi klientów Wyznacznik obsługi Znaczenie niskie Ocena od 1 do 7 wysokie firma konkurent 1. Czas realizacji dostaw 1 2 3 4 5 6 7 6 7 2. Punktualność dostaw 1 2 3 4 5 6 7 5 6 3. Kompletność dostaw 1 2 3 4 5 6 7 5 6 4. Częstotliwość dostaw 1 2 3 4 5 6 7 5 4 5. Elastyczność dostaw 1 2 3 4 5 6 7 4 4 Hipotetyczne znaczenie i ocena działalności firmy w zakresie wybranych atrybutów logistycznej obsługi nabywców (Tabela) Atrybut obsługi Znaczenie Firma 5,7 Wzorcowy konkurent 6,2 Różnice w ocenie - 0,5 1. Punktualność dostaw 6,4 2. Czas realizacji dostaw 5,9 4,5 5,4 - 0,9 3. Kompletność dostaw 5,3 5,2 5,9 - 0,7 4. Częstotliwość dostaw 3,8 5,3 4,5 0,8 5. Elastyczność dostaw 2,8 4,1 3,9 0,2 Macierz pozycji konkurencyjnej K O N K U R E N C Y J NA SŁABOŚĆ RÓWNOWAGA PRZEWAGA 7 Z N A C Z E N I E W Y S O K I E Ś R E D N I E Podstawowa słabość Podstawowa siła #1 #2 #3 5 #4 3 #5 N I S K I E 1 -3,0 Drugorzędna słabość Drugorzędna siła -1,0 +1,0 Różnica poziomu obsługi względem punktu odniesienia +3,0 Macierz oceny obsługi 7 Z N A C Z E N I E W Y S O K I E Ś R E D N I E #1 #2 Poprawić Zdecydowanie poprawić Utrzymać/ poprawić #3 5 #4 Poprawić Obniżyć/ utrzymać Utrzymać 3 #5 N I S K I E Obniżyć/ utrzymać Utrzymać Obniżyć/ utrzymać 1 1 3 O C E N A P O Z I O M U 5 O B S Ł U G I 7 Wartość sprzedaży, kosztów logistycznych i zysków jako funkcja poziomu obsługi klientów (Rysunek) Sprzedaż Koszty Zyski Przychody ze sprzedaży Koszty logistyczne Poziom obsługi maksymalizujący zysk 85% 91% 95% Poziom obsługi (np. procent dostaw realizowanych w ciągu jednego tygodnia)
