Zarządzanie w kontekście globalizacji

Zarządzanie w kontekście
globalizacji
Struktura gospodarki globalnej
Gospodarka rynkowa (kapitalizm) i gospodarka planowana (socjalizm)
Wskaźnik HDI – wskaźnik rozwoju społecznego.
Wskaźnik ten można wykorzystać do analizy rozwoju społeczno-ekonomicznego państw.
Gospodarka rynkowa – uznawana za dojrzała gospodarkę, w ramach której prym wiodą
czynniki rynkowe (głównie popyt i podaż). Oparta jest na prywatnej własności.
Gospodarka planowana – oparta na planach długoletnich, kształtowanych przez władzę.
Oparta jest na własności państwowej.
Gospodarka wysoko rozwinięta – państwo, dla którego wskaźnik HDI jest wyższy od ok.
0,750.
Gospodarka średnio rozwinięta – państwo, dla którego wskaźnik HDI mieści się w
granicach ok. 0,500 – ok. 0,750.
Gospodarka słabo rozwinięta – państwo, dla którego wskaźnik HDI jest mniejszy od ok.
0,500.
Wpływ otoczenia na zarządzanie międzynarodowe
Otoczenie polityczno-prawne:
• Stabilność rządu.
• Zachęty dla kapitału
zagranicznego.
• Kontrola handlu
międzynarodowego.
• Wspólnoty gospodarcze.
Otoczenie ekonomiczne:
• System ekonomiczny.
• Zasoby naturalne.
• Infrastruktura.
Otoczenie społecznokulturowe:
• Wartości, symbole,
wierzenia, język.
• Indywidualne różnice
międzykulturowe.
Funkcje zarządzania międzynarodowego
Otoczenie polityczno-prawne
1. Stabilność rządu – rozumiana jako utrzymywanie władzy przez partię rządzącą lub
stabilność polityki kraju wobec działalności gospodarczej (np. nacjonalizacja przez rząd
peruwiański fabryki mleka firmy Nestle).
2. Zachęty dla kapitału zagranicznego – np. ulgi podatkowe, sprzedaż ziemi pod
inwestycję za niższą wartość, subwencje/dotacje budowlane (np. na renowację
zabytku), itp.
3. Kontrola handlu międzynarodowego – stopień wykorzystania barier dla handlu
międzynarodowego.
•
Cło – podatek pobierany od towarów przekraczających granice.
•
Kontyngent – limity narzucane na liczbę lub wartość towarów będących
przedmiotem handlu.
•
Porozumienia o samoograniczeniu eksportu – dobrowolne ograniczenia na ilość
lub wartość towarów eksportowanych do innych państw.
4. Wspólnota gospodarcza – grupa państw, które uzgodniły między sobą obniżkę lub
likwidację barier handlowych we wzajemnym handlu.
Otoczenie ekonomiczne
1. System ekonomiczny (system gospodarczy) – należy wziąć pod uwagę do jakiego
systemu dane państwo dąży, a w konsekwencji z jakim stopniem swobody
gospodarczej będzie miało do czynienia dane przedsiębiorstwo. Inną kwestią jest
ponadto aspekt własności.
2. Zasoby naturalne – dostępność zasobów (tj. ropa naftowa, gaz, uran, węgiel, drewno,
itp.) na terytorium danego kraju.
3. Infrastruktura – obejmuje szkoły, szpitale, obiekty wojskowe, autostrady, mosty, porty,
lotniska, elektrownie, itp.
Otoczenie społeczno-kulturowe
1. Wartości, symbole, wierzenia, język – w ramach zarządzania międzynarodowego
uwypuklają się zwłaszcza różnice w w/w kwestiach, które należy wziąć pod uwagę przy
podejmowaniu decyzji gospodarczych (np. islam głosi, iż nie można zarabiać na
cudzym nieszczęściu lub pobierać odsetek; Chevrolet Nova – no va po hiszpańsku nie
idź; benzyna Esso – po japońsku zepsuty samochód).
2. Zachowania indywidualne w różnych kulturach – pięć wymiarów Geerta Hofstede’a:
•
Nastawienie społeczne – przekonanie danej osoby o względnym znaczeniu
jednostki w zestawieniu z grupami, do których ta osoba należy (indywidualizm –
Stany Zjednoczone Ameryki, Wielka Brytania, Holandia oraz kolektywizm –
Meksyk, Tajwan, Singapur).
•
Nastawienie do władzy – przekonania ludzi w kwestii władzy i różnic w pozycji
służbowej (szacunek do władzy – Japonia, Indonezja, Meksyk oraz tolerowanie
władzy – Stany Zjednoczone Ameryki, Niemcy, Izrael).
• Nastawienie do niepewności – sposób postrzegania przez jednostkę sytuacji
niepewnych lub niejednoznacznych (akceptacja niepewności – Stany Zjednoczone
Ameryki, Szwecja, Kanada oraz unikanie niepewności – Japonia, Włochy, Kolumbia).
• Nastawienie do celu – odnosi się do motywowania osób na rzecz osiągania celów
organizacji (agresywne dążenie do celu – Japonia oraz bierne dążenie do osiągania
celów – Szwecja, Norwegia, Dania).
• Nastawienie do czasu – sposób pojmowania czasu w kontekście pracy, życia i innych
społecznych elementów (długofalowa perspektywa – Japonia, Tajwan, Hongkong
oraz krótkofalowa perspektywa – Afganistan, Ghana, Kongo).
Rodzaje przedsiębiorstw wg stopnia umiędzynarodowienia
Najniższy
Przedsiębiorstwo
krajowe
Poziom działalności międzynarodowej
Przedsiębiorstwo
międzynarodowe
Przedsiębiorstwo
wielonarodowe
Najwyższy
Przedsiębiorstwo
globalne
1. Przedsiębiorstwo krajowe – przedsiębiorstwo nabywające zasoby w jednym kraju i
sprzedające swoje produkty (dobra i usługi) również w tym samym kraju.
2. Przedsiębiorstwo międzynarodowe – jest zlokalizowane głównie na terenie jednego
państwa, lecz większość swoich zasobów i/lub przychodów osiąga na terenie innych
krajów.
3. Przedsiębiorstwo wielonarodowe (korporacje wielonarodowe) – organizacja, która
działa na terenie całego świata, w tym zdobywa zasoby (również finansowe) i sprzedaje
produkty w sposób globalny.
4. Przedsiębiorstwo globalne – przedsiębiorstwo działające na międzynarodowym, dla
którego nie można określić państwa macierzystego (np. Uncoal – „globalna firma
energetyczna”).
Metody zwiększania stopnia umiędzynarodowienia
1. Działalność importowa i eksportowa:
•
Import – sprowadzanie produktów z zagranicy.
•
Eksport – sprzedaż produktów poza granice macierzystego kraju.
2. Licencja – porozumienie, na mocy którego jedna organizacja udostępnia swoją markę,
technologię, znak handlowy, patent, prawa autorskie lub inne aktywa innej organizacji.
W takim przypadku licencjobiorca jest najczęściej zobowiązany do ponoszenia opłaty
licencyjnej na rzecz licencjodawcy.
3. Sojusze strategiczne – współpraca dwóch lub większej liczby organizacji w celu
zrealizowania wspólnego przedsięwzięcia.
•
Joint venture (wspólne przedsięwzięcie) – jest to szczególny rodzaj sojuszu
strategicznego. Polega na stworzeniu przez różne firmy jednej wspólnej
organizacji, w której firmy te mają równe udziały (np. General Mills i Nestle
stworzyły organizację Cereal Partners Worldwide w celu umożliwienia sprzedaży
produktów zbożowych).
4. Inwestycje bezpośrednie – inwestycje polegające przede wszystkim na budowie
obiektu, zakupie urządzeń, stworzeniu filii danej organizacji poza jej macierzystym
krajem funkcjonowania. Inwestycje bezpośrednie wykorzystywane są głównie w celu
obniżenia kosztów pracy.
Metody
Import/eksport
Licencje
Sojusze strategiczne
Inwestycje bezpośrednie
Zalety
Wady
• Niewielkie nakłady inwestycyjne.
• Cła i podatki.
• Niewielkie ryzyko.
• Wysokie koszty transportu.
• Nie ma potrzeby przystosowania się. • Restrykcje państwowe.
• Zwiększenie rentowności.
• Szersza podstawa zysków.
• Brak elastyczności.
• Sprzyja konkurentom.
• Szybkie wejście na rynek.
• Dostęp do materiałów i technologii.
• Wspólna własność (ogranicza
kontrolę i zyski).
• Zwiększenie kontroli.
• Już istniejąca infrastruktura.
• Złożoność.
• Większe ryzyko gospodarcze i
polityczne.
• Większa niepewność.
Definicja strategii
Strategia to określenie głównych, długofalowych celów firmy i przyjęcie takich kierunków
działania oraz taka alokacja zasobów, które są konieczne do realizacji celów (Chandler
A.D. Strategy and structure, Cambridge, Massachusetts, 1962).
Strategia firmy jest tworzeniem unikatowej i wartościowej pozycji za pomocą odmiennego,
w stosunku do rywali, zestawu czynności (Porter M. E., What is strategy, Harvard Business
Review, 1996, nr 11-12).
Strategie internacjonalizacji
Wg H. J. Ansoffa:
1. Obronna – firma oferuje te same produkty na te same rynki co do tej pory.
2. Rozwoju rynków – firma wchodzi z niezmienioną ofertą towarową i/lub usługową na
nowe rynki.
3. Rozwoju produktu – przedsiębiorstwo oferuje zmieniony produkt na dotychczasowych
rynkach.
4. Dywersyfikacji – przedsiębiorstwo wchodzi na nowe rynki z nowymi produktami.
Wg J. Rymarczyka:
1. Strategia etnocentryczna – eksport na wyselekcjonowane rynki zagraniczne (podobne
do krajowego; można stosować podobną strategię jak w kraju).
2. Strategia policentryczna – obsługa rynków zagranicznych z uwzględnieniem ich
zróżnicowania i specyfiki.
3. Strategia globalna – rynek światowy lub regionalny traktowany jest jako homogeniczny.
4. Strategia dualna – jest próbą połączenia strategii globalnej i policentrycznej.