Metoda ABC Prosta produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Złożona produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty pośrednie do alokacji: 200 PLN Tradycyjne podejście do rachunku kosztów Klucz podziałowy: Narzut na koszty bezpośrednie Koszty pośrednie po alokacji: 100 PLN Razem: 1100 PLN Koszty pośrednie po alokacji: 100 PLN Razem: 1100 PLN Geneza rachunku kosztów działań wzrost udziału kosztów pośrednich – – – automatyzacja procesów technologicznych wzrost znaczenia procesów okołoprodukcyjnych (działalność badawcza, zaopatrzeniowa, procesy magazynowania, koordynacji i kontroli) nasilona konkurencja (zróżnicowanie asortymentu) zniekształcenie kosztów jednostkowego produktu z powodu niedostatków tradycyjnego rachunku kosztów rosnące zapotrzebowanie na informacje o rzeczywistych kosztach dla wsparcia procesów decyzyjnych Elementy kosztów wytwarzania Zmiany w strukturze kosztów Koszty pośrednie Materiały Robocizna bezpośrednia Technologia CZAS: Dwustopniowe rozliczanie kosztów na produkty DZIAŁANIE PRODUKTY ZASOBY nośnik kosztów zasobów DZIAŁANIA rachunek kosztów działań (activity based costing ABC) – gospodarka amerykańska R.Cooper, R.S.Kaplan - 1987 nośnik kosztów działań rachunek kosztów procesów (Prozesskostenrechnung RKP) – gospodarka niemiecka P.Horvath, R.Mayer - 1989 Prosta produkcja Złożona produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty pośrednie do alokacji: 200 PLN Alokacja kosztu według przyczyny: Zamawianie: 25 PLN Magazynowanie 15 PLN Zbieranie 20 PLN Transport 20 PLN Rachunek kosztów działań Razem: 1080 PLN Zamawianie: 25 PLN Magazynowanie 15 PLN Zbieranie 20 PLN Transport 20 PLN Eksport 15 PLN Instalacja 25 PLN Razem: 1120 PLN Etapy kalkulacji ABC ustalenie zasobów zużywanych do wytworzenia obiektów identyfikacja działań prowadzących do zużycia zasobów podejmowanych w celu wytworzenia obiektów rozliczenie kosztów zasobów na działania - nośniki kosztów zasobów ustalenie kosztów każdego jednostkowego działania ustalenie rodzaju i ilości działań przypadających na wytworzenie danego obiektu - nośniki kosztów działań ustalenie kosztów jednostkowych obiektu Koszty wytworzenia produktów A i B metoda ABC (dwuetapowa) PRODUKTY ZASOBY nośnik kosztów zasobów zasoby pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna urządzenia techniczne DZIAŁANIA działania pośrednie przygotowanie produkcji testowanie prototypów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcja nadzór technologiczny nośnik kosztów działań produkt A produkt B Nośniki kosztów zasobów ZASOBY pracownicy pośredni nośnik kosztów zasobów czas pracy/ godziny DZIAŁANIA przygotowanie technologii test prototypów powierzchnia biurowa urządzenia techniczne powierzchnia m2 czas pracy/ godziny transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny Rachunek zasobowy_1 zasoby amorty zużycie usługi wynagro zacja materiałów i obce dzenia energii pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna 3 000 ubezpie czenia koszt zasobu zł 1 000 4 000 500 500 1 000 2 000 urządzenia techniczne 2 500 1 000 5 000 8 500 razem 3 000 1 500 6 000 3 000 1 000 14 500 Rachunek zasobowy_2 zasoby pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna urządzenia techniczne koszt zasobu zł 4 000 nośnik kosztów zasobów 2 000 m2 8 500 godz. 14 500 godz. ilość dostępność całkowita zasobów w okresie dostępność w okresie 5 koszt jednostki zasobu 160 800 5 zł/godz 300 500 4 zł/m2 425 20 zł/godz Rachunek działań_1 Nośniki kosztów zasobów pracownicy pośredni godz. transport wewnętrzny urządzenia techniczne godz 4zł/m2 20 zł/godz 150 Koszt działania zł pracownicy pośredni zł powierz. produkcyjna zł urządzenia techniczne zł 172,5 2000 600 3450 6050 50 7,5 500 200 150 850 100 115 500 400 2300 3200 100 105 750 400 2100 3250 50 100 25 250 400 500 1150 800 500 425 4000 2000 8500 14500 jednostkowy koszt 5 zł/godz zasobu przygotowanie 400 technologii nadzór 100 technologiczny komput.sterowanie 100 produkcją test prototypów 150 powierz. produkcyjna m2 Koszt zasobu dla działania Nośniki kosztów działań DZIAŁANIA nośnik kosztów działań przygotowanie technologii godziny test prototypów liczba testów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny ilość pojemników PRODUKTY produkt A liczba partii liczba typów asortymentów produkt B Rachunek działań_3 działania koszt działania nośnik kosztów działań zł całkowita ilość nośników działań jedn. koszt. działania przygotowanie technologii nadzór technologiczny 6 050 godziny 300 20,17 zł/godz. 850 Ilość asortymentów 2 425 zł/asortyment komputer. sterowanie produkcją testowanie prototypów 3 200 ilość partii 11 290,91 zł/partię 3 250 ilość testów 10 325,00 zł/test 1 150 ilość pojemników 60 19,17 zł/pojemnik transport wewnętrzny 14 500 produkt A produkt B Rachunek obiektów kosztowych działania przygotowanie technologii nadzór technologiczny komputerowe sterowanie produkcją test prototypów transport wewnętrzny Jedn. koszt. działania Produkt A ilość nośników działań Produkt B ilość nośników działań Produkt A zł Produkt B zł 6 050 20,17 zł/godz. 50 250 1008,33 5041,67 850 425 zł/asortyment 1 1 425 425 3 200 290,91 zł/partię 1 10 290,90 2909,0 3 250 325 zł/test 2 8 650 2600 1 150 19,17 zł/pojemnik 10 50 191,67 958,33 2565,91 11934,09 koszt działania zł 14 500 Koszt wytworzenia jednostki produktu A i B Produkt A zł Produkt B zł 1 000 1 000 2,57 11,93 materiały bezpośrednie 10 10 robocizna bezpośrednia 4 4 16,57 25,93 koszty pośrednie całkowity koszt jednostki produktu produkt A produkt B Porównanie wyników produkt B produkt A metoda tradycyjna 21,25 zł 21,25 zł metoda kosztów działań ABC 16,57 zł 25,93 zł Wnioski im bardziej złożony sposób powstania produktów tym więcej działań powodujących koszty pośrednie w metodzie ABC wysokie koszty wytwarzania produktów kompleksowych są alokowane tylko do tych produktów kalkulacja kosztów zgodna z rzeczywistym miejscem ich powstaniem