Rynki finansowe

Rynki finansowe
Wykład 1, 23.02.2010.
Finanse to dziedzina nauki zajmująca się rozważaniem, jak lokować dostępne zasoby w czasie.
Dwie cechy, które wyróżniają decyzje finansowe, dotyczą tego:
 Że koszty i korzyści z decyzji finansowych są rozłożone w czasie
 Że nie są one znane z góry z całkowitą pewnością zarówno przez podejmujących decyzje, jak i kogokolwiek
innego.
Charakterystyczne 2 płaszczyzny
 Proces decyzyjny
 Finanse
Nakładając na siebie te płaszczyzny, pojawia się możliwość wyjaśnienia ich wzajemnych zależności. Takie
„zderzenie” finansów i decyzji firmy legło u podstaw określenia roli i funkcji finansów w procesach decyzyjnych.
Z jednej strony w kategoriach finansowych można praktycznie wyrażać każde działanie i decyzję.
Z drugiej – żadna decyzja nie powinna być podjęta bez rozważania aspektów finansowych, jakie się z nią wiążą.
Istnieje co najmniej 5 powodów studiowania finansów:
 Umiejętność zarządzania własnymi zasobami
 Czynne uczestnictwo w życiu świata biznesu
 Znalezienie interesującej i dobrze płatnej pracy
 Bycie dobrze poinformowanym w przypadku potrzeby dokonywania, jako obywatel, wyborów osób na
funkcje publiczne
 Rozwijanie własnego umysłu
Rynek finansowy obejmuje całokształty strumieni finansowych przepływających w pewnym okresie od lokujących
kapitał do inwestorów rzeczowych za pomocą:
 Giełdy papierów wartościowych
 Rynku pozagiełdowego
 Banków
 Instytucji finansowych
Rola rynku finansowego
 Umożliwia pozyskanie kapitelu finansowego sektorowi biznesu i publicznemu
 Ulokowanie oszczędności gospodarstw domowych i instytucji dysponujących wolnymi funduszami
pieniężnymi
 Następuje b\na nim transformacja oszczędności w kapitał
 To rynek, na którym handluje się kapitałem finansowym, a przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe
Rynek Finansowy:
 Rynek pieniężny (krótkoterminowe lokaty i kredyty, bony i certyfikaty pieniężne, weksle, czeki)
 Rynek walutowy (kupno-sprzedaż różnych walut)
 Rynek kapitałowy
 Rynek instrumentów pochodnych ( - korekty – forward – futures – opcje)
 Bankowy (długoterminowe lokaty i kredyty)
 Papierów wartościowych (akcje, obligacje, udziały w funduszach inwestycyjnych, inne walory)
Stopa procentowa ceną pieniądza
Cena wykorzystania obcego pieniądza wyrażona jest w postaci stopy procentowej (odsetkowej).
Poziom stopy procentowej – podobnie jak ceny towarów i usług – ulega wahaniom w czasie.
Jeżeli stopa procentowa > stopy inflacji, to różnicę tę określa się mianem stopy realnej, a jej wysokość zależy od
podaży i popytu na pozyczki.
1
Czynniki wpływające na wysokość stopy procentowej
 Inflacja
 Koszt unieruchomienia kapitału
 Wynagrodzenie właściciela kapitału
 Ryzyko lokaty
Rodzaje stóp procentowych:
 Dochód właściciela kapitału, koszt kredytobiorcy
 Stała i zmienna
 Krótko- i długoterminowa
 Nominalna, realna i efektywna (rzeczywista)
Nominalna – to odsetki proponowane przez bank, takie, jakie są aktualne w danym okresie czasu
Realna – występuje po wyeliminowaniu skutków inflacji
Efektywna – rzeczywiście zapłacone lub uzyskane odsetki od danej kwoty kapitału
Dostosowana- stopa procentowa dotycząca danego okresu rozliczeniowego (np. okres miesięczny, kwartalny)
Odsetki:
 Proste – naliczane raz w roku, naliczane od kapitału bazowego
 Składane – odsetki dolicza się do podstawy, razem z którą tworzą nową podstawę do naliczania odsetek; baza
pierwsza powiększona o systematycznie naliczane odsetki)
 Skumulowane – niekoniecznie w skali roku, odsetki za cały okres oszczędzania.
Wykład 2, 2 III.
rachunek odsetek prostych (zwykłych)
O=(Ko/100)*k*odsetek
O=(Ko/100)*(k/T)*t
O – kwota odsetek
Ko – kwota kapitału początkowego
k – nominalna stopa procentowa
t – czas wykorzystania kapitału (liczba dni)
T czas wykorzystania kapitału (liczba dni w roku)
Rachunek odsetek składanych (złożonych)
Przy jednorazowej wpłacie kwoty (Ko) na procent składany przy kapitalizacji odsetek na koniec roku wg stopy
nominalnej (k) narastanie kapitału w kolejnych latach obliczany następco:
Kn=Ko*(1+k)n
Kn – kwota kapitału końcowego
Ko – kwota kapitału początkowego
k – nominalna stopa procentowa
n – ilość lat naliczania odsetek
odsetki skumulowane (za cały okres naliczania)
Osk = Kn – Ko
Osk – odsetki skumulowane
Kn – kwota kapitału końcowego
Ko – kwota kapitału początkowego
2
Efektywna stopa procentowa
kef = (1 + k/m)m – 1
kef – roczna efektywna stopa procentowa przy częstej kapitalizacji odsetek
k – nominalna stopa procentowa
m – liczba okresów kapitalizacji w roku
Efektywna wartość kapitału
Dla 1 roku: Kef = Ko * k/m)m
Dla kilku lat: Kef = Ko * k/m)m*n
Kef – przyszła wartość lokowanej kwoty
Ko – obecna wartośc lokowanej kwoty
n – lata
m – liczba kapitalizacji w skali roku
k – nominalna stopa procentowa
Realna stopa procentowa
Kreal = (k-i)/(1+i)
Kreal – odsetki realne
k – odsetki nominalne
i – stopa inflacji
Realna wartość kapitału
Kreal = Ko * (k-i)/(1+i)
Kreal – realna wartość kapitału
Ko – wartość kapitału początkowego
k – odsetki nominalne
i – stopa inflacji
Wartość pieniądza w czasie
Pieniądz tzw. stojący, otrzymany do dyspozycji w formie gotówki dzisiaj jest wart więcej niż pieniądz otrzymany
jutro.
Jest tak nie dlatego, że inflacja zmniejsza wartość pieniądza, choć ten czynnik również odgrywa rolę, ale dlatego, że
pieniądz otrzymany dziś może zarobić, a więc jutrom można być właścicielem dzisiejszego pieniądza powiększonego
o odsetki.
Wartość przyszła odnosi się do wartości danej kwoty, którą otrzymamy w dowolnym momencie w przyszłości w
stosunku do dzisiejszego dnia. Narzędzie – stopa procentowa.
Wartość teraźniejsza (obecna) odnosi się do wartości w dniu dzisiejszym określonej kwoty, której nie otrzymamy
bądź nie wypłacimy aż do ustalonej w przyszłości daty. Narzędzie – stopa dyskontowa
Istota przepływów pieniężnych
1. Płatności jednorazowe – stanowią pojedynczy przepływ gotówkowy, występujący jednorazowo.
2. płatności okresowe – to seria przepływów o stałej wielkości kwotowej, występujących w regularnych
odstępach czasu.
3. przepływy pieniężne – to seria przepływów o różne wielkości kwotowej, występujących w nieregularnych
odstępach czasu.
3
Rodzaje występujących płatności:
1. płatności zwykłe – stanowią rodzaj przepływów, w których płatności są dokonywane na koniec okresu
między kolejnymi przepływami gotówkowymi.
2. płatności z wyprzedzeniem – stanowią rodzaj przepływów, w których płatności dokonywane są na początek
okresu między przepływami pieniężnymi.
Przyszła wartość jednorazowej kwoty
Płatności na koniec okresu
FVn = PVo * (1 + k)n
Płatności na początek okresu:
FVn = PVo * (1 + k)n-1
FVn – przyszła wartość na koniec n-tego okresu
PVo – początkowa wartość kwoty w okresie zerowym
N – liczba okresów
k – nominalna roczna stopa procentowa
Przyszła wartośc jednorazowej kwoty przy częstej kapitalizacji (płatności na koniec okresu)
FVn = PVo * (1+k/m)m*n
WYKŁAD 3 9 III 2010-03-18
Obecna wartość jednorazowej kwoty
Płatności na koniec okresu
PVo = FVo * 1/(1+k) n
Na początek okresu
PVo = FVo * 1/(1+k) n-1
FVn – przyszła wartość na koniec n-tego okresu
PVo – początkowa wartość kwoty w okresie zerowym
N – liczba okresów
k – nominalna roczna stopa procentowa
obecna wartość jednorazowej kwoty przy częstej kapitalizacji (na koniec okresu)
PVo = FVo * 1/(1+k) n*m
Płatności okresowe – renty
Często zdarza się, że przyszłe strumienie gotówki płynące w ramach programu oszczędnościowego czy projektu
inwestycyjnego lub spłaty pożyczki mają każdego roku (lub miesiąca, kwartału) taką samą wartość.
Takie strumienie gotówki – płatności o równych wpłatach (lub spłatach)nazywamy rentami (annuities), czyli
płatnościami okresowymi.
Przyszła wartość płatności okresowych
Płatność na koniec okresu:
FVAn = A * [(1+k)n-1)]/k
4
Na początek:
FVAn = A * [(1+k)n-1)/k]*(1+k)
FVAn – przyszła wartość płatności okresowej
A - suma płatności okresowej
k – nominalna stopa procentowa
n – liczba lat (okresów)
*przy częstej kapitalizacji:
FVAn = A * [(1+k/m)n*m-1)]/(k/m)
Obecna wartość płatności okresowych
Na koniec okresu
PVAn = A* [(1+k)n-1]/[(1+k)n*k]
Na początek okresu
PVAn = A* [(1+k)n-1]/[(1+k)n-1*k]
A – suma płatności okresowej
k – nominalna stopa procentowa
n – liczba lat (okresów)
*przy częstej kapitalizacji
PVAn = A* [(1+k/m)n*m-1]/[(1+k/m)n*m*k/m]
Renty dożywotnie (wieczyste)
Płatności na koniec okresu
PVPd = P*1/k
Na początek okresu
PVPg = P*(1+k)/k
PVP – obecna wartość renty dożywotniej przy płatności na początek lub koniec okresu
P – suma pojedynczej płatności
k – nominalna stopa procentowa
n – liczba lat (okresów)
przy częstej kapitalizacji każde „k” dzielimy przez „m”
Diagram czasu
W analizie synchronizacji czasowej przepływów środków pieniężnych ważnym narzędziem jest diagram zwany
diagramem czasu (time line).
Diagram czasu:
0
1
-100 20
2
3
czas
50
60
strumień przepływu środków pieniężnych
-100 – początkowe nakłady
inwestycja zwróci się po 3 latach (20+50+60=130-dyskonto)
5
Przyszła wartość przepływu pieniężnego
Na koniec okresu:
FVcf=CF1*(1+k)n-1+CF2*(1+k)n-2+…+CFn*(1+k)0
Na początek okresu:
FVcf=CFo*(1+k) n+CF1*(1+k)n-1+CF2*(1+k)n-2+…+CFn*(1+k)1
FVcf – przyszła wartość przepływu pieniężnego
Cfo, CF1…CFn – wartość wpływających kwot w poszczególnych okresach
k – nominalna stopa procentowa
n- łączna liczba lat (okresów)
obecna wartość przepływu pieniężnego
na koniec okresu
PVcf=CF1*1/(1+k)1+CF2*1/(1+k)2+…+CFn*1/(1+k)n
Na początek okresu
PVcf= CFo*1/(1+k)0+CF1*1/(1+k)1+CF2*1/(1+k) 2+…+CFn*1/(1+k)n-1
PVcf – obecna wartość przepływu pieniężnego
Cfo, CF1…CFn – wartość wpływających kwot w poszczególnych okresach
k – nominalna stopa dyskontowa
n- łączna liczba lat (okresów)
Zwrot zainwestowanych nakładów szacujemy na podstawie obecnej wartości przepływu pieniężnego.
6