Historia Nowożytna Powszechna
advertisement
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI INSTYTUT HISTORII Historia Nowożytna Powszechna Wykład 7. Reformacja. Reformacja – przyczyny oraz warunki rozwoju. Rola humanizmu. Dwa główne nurty krytyki w reformacji – kwestie teologiczne-religijne oraz dotyczące ówcześnie istniejącego Kościoła i jego form. Czy była reformacja, reformacje, czy może reformacja i kontrreformacja? Kraje niemieckie 1517, 31 październik – Marcin Luter występuje z propozycją reform Kościoła katolickiego (95 tez – m.in. przeciwko sprzedaży odpustów) 1520 – bulla Exsurge Domine Leona X skierowana przeciw Lutrowi 1521 – Edykt w Wormacji – Luter uznany zostaje za heretyka przez Karola V i winien zostać spalony na stosie. Luter znajduje protektora w osobie elektora saskiego, Fryderyka Mądrego. 1522/23 – powstanie rycerstwa niemieckiego (Franz von Sickingen) 1524/5 – wojna chłopska w Niemczech 1530 – w 28 artykułach przedstawiona zostaje confessio augustana (25 czerwca) 1532 – nic nierozwiązujący pokój religijny w krajach niemieckich zawarty w Norymberdze. (Cesarstwo niemieckie jest podzielone między katolików – m.in. cesarz, i protestantów – m.in. ks. Jan saski, Landgraf Filip heski, którzy tworzą Związek Szmalkandzki. 1555, 25 wrzesień – Pokój augsburski (cuius regio eius religio) – reservatio ecclesiasticum (odchodzący od Kościoła biskup nie mógł utrzymać swoich włości) Szwajcaria 1519-22 – Ulrich Zwingli tworzy nową wspólnotę religijną w Szwajcarii ( Biblia jest jedynym źródłem wiary) 1522 – Zwingli ogłasza 67 tez nowego wyznania Apologeticus Architeles; likwidacja mszy św., symbolizm sakramentów, obrazoburstwo, rola Biblii i komunii pod dwiema postaciami; odejście od celibatu. 1536-59 – Jan Kalwin publikuje swoje najważniejsze dzieło Institutio christianae religionis w Bazylei; stworzenie gminy wyznaniowej Francja 1545 – masakra kalwinizujących waldensów 1551, 27 czerwiec – edykt Henryka II skierowany przeciw protestantom (46 artykułów); konfiskata majątków, zakaz publikacji i importu ksiąg protestanckich; 1562, 17 styczeń – Katarzyna de Medici i edykt tolerancyjny (możliwość kultu publicznego poza miastami i prywatnego w miastach) 1562, 1 marzec – rzeź hugenotów w Wassy; wybuch wojny domowej 1562-1593 – wojny religijne we Francji 1572 – 23/24 sierpień – noc św. Bartłomieja i masakra hugenotów 1574 – wojna trzech Henryków: król Henryk III, Henryk, król Nawarry; Henryk, ks. Guise (Henryk IV Bourbon – “Paryż wart mszy”) 1598, 13 kwiecień – edykt nantejski – wolność wyznania dla hugenotów na terenie Francji, przy ograniczeniu wolności kultu Anglia 1534 – Akt supremacji wydany przez Parlament wyjmuje Kościół w Anglii spod władzy papieża. 1536 – likwidacja małych klasztorów 1536 – 10 artykułów 1539 – 6 artykułów 1539 – likwidacja dużych klasztorów Edward VI 1547-1553 i protestantyzacja kraju Maria Tudor 1553-1559 Elżbieta I – 1563/71 – 39 artykułów wiary Holandia Szybka konwersja i przejście większości północnych Niderlandów na kalwinizm, co ma związek tak z walką narodowościową przeciw Habsburgom, jak i tworzącymi się zrębami kapitalizmu. Kraje bałtyckie 1525 – sekularyzacja i luteranizacja Prus (Albrecht Hohenzollern) 1527 – Gustav Waza wprowadza luteranizm jako religię państwową w Szwecji po zerwaniu unii z Danią 1536 – Krystian III duński wprowadza luteranizm jako religię państwową w Danii. 1555 – propozycja wprowadzenia kościoła narodowego polskiego 1561 – sekularyzacja Łotwy Rzym i Kuria 1540, 27 Październik – bulla papieska Regimini militanis Ecclesiae powołuje do życia zakon jezuitów. 1542 – nowe Sacrum Officium 1545-63 – sobór Trydencki - Professio fidei tridentiae
