Mikroekonomia Wyk*ad

Profesor Stefan Markowski





Wprowadzenie organizacyjne
Ekonomia jako nauka o racjonalnym
gospodarowaniu
Proces gospodarowania i wymiany
Rynek – popyt, podaż, wymiana i równowaga
rynkowa
Gospodarka rynkowa
Literatura
Froeb & McCann (2012): rozdz. 1-2; strony 17 - 40


Ekonomia – pochodzi z greckiego “ten kto zarządza
gospodarstwem domowym” (polski “ekonom”)
Nauka o tym jak społeczeństwo zarządza swoimi
rzadkimi zasobami i dokonuje wyborów produkcyjnych i
konsumpcyjnych
◦ rzadkość (scarcity) zasobów
◦ konieczność wyboru działań i optymalizacji zasobów
◦ (trade-offs)
◦ koszt alternatywny (koszt utraconych korzyści)
◦ dobra (użyteczne) i “zła” (szkodliwe) – kto decyduje?





Ekonomia normatywna: jak powinno być
Ekonomia pozytywna: jak jest
Ekonomia często zakłada:
◦ racjonalność ludzkiego działania (paradygmat
racjonalności)
◦ potrzebę optymalizacji zasobów (ekonomizowania)
◦ pełna wiedze decydentów (brak ryzyka)
Podstawy empiryczne – koncepcje i kategorie
behawioralne oparte o rzeczywistość
ALE, ekonomia posługuje się kategoriami
abstrakcyjnymi, uproszczeniami i modelami



Nauka o alokacji, podziale i wymianie rzadkich zasobów
w warunkach niepewności (niekompletnej wiedzy
potrzebnej do dokonywania wyborów), o bodźcach i
motywacji w procesach decyzyjnych
Mikroekonomia
◦ poziom pojedynczych podmiotów gospodarczych
(firmy, konsumenci)
◦ optymalizacja zasobów i działalności gospodarczej
podmiotów gospodarczych
Makroekonomia
◦ poziom całej gospodarki
◦ zapewnienie wzrostu i stabilności gospodarki
Proces gospodarowania i wymiany
MODEL GOSPODARKI: TWORZENIE DOBROBYTU I ZAMOZNOSCI
CYRKULARNY PROCES PRODUKCJI, PODZIALU I WYMIANY
Dobra: produkty i usługi
Gospodarstwa
domowe:
czyli MY
Produkcja i
wymiana
Firmy:
tez MY
Zasoby: czynniki produkcji i surowce



Dobra: produkty i usługi
Zasoby:
◦ ludzkie (umiejętności, wiedza, doświadczenie, kapitał
ludzki)
◦ kapitał rzeczowy (w tym środki pracy) i finansowy
◦ wiedza/technologia skodyfikowana
◦ organizacja
◦ naturalne (ziemia, surowce i materiały)
Każdy wybór ma dwa efekty:
◦ korzyści
◦ koszt (korzyści utracone)
MODEL WYBORU: GRANICA MOZLIWOSCI PRODUKCYJNYCH
Produkt A
wzrost gospodarczy: zwiększa potencjał
przesuwa granice możliwości
Model “Guns or Butter”
Kombinacje: osiągalne
nieosiągalne
wybory: ile A ile B?
lepsze wykorzystanie potencjału A,B
Produkt B
Wybory: AB (produkcja a podział)
Wzrost: zmienia nieosiągalne w osiągalne




Podejście marginalne (krańcowe) do korzyści i kosztów
Optymalizacja: równoważenie korzyści krańcowych
(MR) z kosztami krańcowymi (MC)
MR > MC rozwijamy działalność
MR = MC optymalny poziom
MR < MC ograniczamy działalność
Zasada malejących korzyści marginalnych
Zasada rosnącego kosztu marginalnego
MODEL: MALEJACE KORZYSCI MARGINALNE I ROSNACY
KOSZT MARGINALNY DZIALALNOSCI
Korzyści i koszty
Koszty całkowite
Korzyści całkowite
Korzyści całkowite netto
10-ta
20-sta
Działalność (godzina)
MODEL: MALEJACE KORZYSCI MARGINALNE I ROSNACY
KOSZT MARGINALNY DZIALALNOSCI
Korzyści netto
MR=MC
Max
0
X
Y
Z
Działalność (godzina)
POPYT







Efektywna możliwość kupienia produktu lub usługi w celu
zaspokojenia potrzeb
Rozmiar popytu: ilość dobra pożądanego przez
kupujących przy danej cenie
Prawo popytu: popyt maleje ze wzrostem ceny i wzrasta
z jej spadkiem
Cena relatywna: porównanie z cenami innych dóbr
Ceny są mierzone innym produktem lub pieniądzem
Nadwyżka nabywcy: nabywca jest w stanie zapłacić
mniej niż byłby skłonny zapłacić gdyby musiał (korzyść z
wymiany)
Wartość a cena produktu



Czynniki wpływające na zmiany popytu: dochód, ceny
innych produktów, okres czasu, gusty i preferencje, itd.
Zasada ceteris paribus: poza cena własną i rozmiarem
popytu, wszystkie inne czynniki wpływające na zmiany
popytu pozostają bez zmian
Cena oferowana przez kupującego
FUNKCJA POPYTU

Funkcja popytu
Qa = f (Pa, Po, Y, T, E, n, ….)


Zmienne wpływające na rozmiar popytu Qa:
◦
◦
◦
◦
◦
◦
cena własna
ceny innych dóbr
dochód kupującego/ych
gusty i preferencje
oczekiwania
ilość kupujących
(Pa)
(Po)
(Y)
(T)
(E)
(n)
KRZYWA POPYTU


Krzywa popytu - przykład
Qa = A - a Pa + b I
Qa = 20 - 0.5 Pa + 0.3 I
Krzywa popytu: wykres współzależności miedzy
cena dobra i ilością efektywnie pożądana przez
kupujących
Cena (zł)
Ilość
1 3 6 9 12 15
16 14 12 8 4 0
KRZYWA POPYTU
Cena (zl)
15
12
9
6
3
1
0
2
4
6
8 10 12 14 16
Ilość
FUNKCJA POPYTU




Popyt indywidualny podmiotu
Popyt rynkowy: suma popytu indywidualnego
podmiotów
Zmiany ceny własnej powodują zmiany ilości
pożądanej przez kupujących (zmiany wzdłuż krzywej
popytu)
Zmiany innych czynników powodują przesuniecie się
krzywej popytu w lewo lub prawo
Cena
Spadek
popytu
Wzrost
popytu
Ilość
FUNKCJA POPYTU
Zmienna
Zmiany popytu
Cena własna
Dochody kupujących
Inne ceny
Preferencje
Oczekiwania
Ilość kupujących
ruchy wzdłuż krzywej
przesuniecie krzywej
przesuniecie krzywej
przesuniecie krzywej
przesuniecie krzywej
przesuniecie krzywej
PODAŻ





Ilość dobra oferowana na sprzedaż przez producentów
przy danej cenie
Prawo podaży: ceteris paribus, wzrost ceny własnej
produktu prowadzi do jego zwiększonej produkcji i podaży.
Spadek ceny: efekt odwrotny
Cena żądana przez sprzedającego
Czynniki wpływające na zmiany podaży: technologia
produkcji, ceny czynników produkcji, ilość producentów/
sprzedawców, oczekiwane ceny własne i ceny innych
produktów, podatki i subsydia produkcji, itd.
Nadwyżka sprzedawcy: cena przekraczająca koszt
produkcji

FUNKCJA PODAŻY
Czynniki wpływające na ilość oferowana:
◦
◦
◦
◦
◦
◦
Własna cena
Ceny innych dóbr i usług
Dochód
Upodobania
Oczekiwania
Ilość nabywców
(Pa)
(Po)
(I)
(T)
(E)
(n)
Cena
PODAZ
Spadek
podaży
Wzrost
podaży
Ilość
WYMIANA RYNKOWA A NA B
Cena własna A
(ilość dobra B)
popyt na A
(podaż B: np. pieniądze)
podaż A
(popyt na B
Ilość dobra A
ROWNOWAGA RYNKOWA
Cena własna A
popyt na A
podaż A
nadwyżka podaży
Cena równowagi


Równowaga
Ilość dobra A
ROWNOWAGA RYNKOWA




Cena równowagi: cena powodująca zrównanie popytu i
podaży
Rynek: miejsce/instytucja wymiany
Mechanizm rynkowy: współzależność miedzy popytem i
podażą rynkowa poprzez transakcje kupna/sprzedaży
dóbr
Działalność mechanizmu rynkowego (mechanizm
podaży i popytu) ustala cenę produktu i ilość
kupiona/sprzedana
ROWNOWAGA I MECHANIZM RYNKOWY
Cena własna A
popyt A
P^
podaż A
nadwyżka podaży
Cena równowagi
P*
nadwyżka popytu


Równowaga
Ilość dobra A