Slumdog. Milioner z ulicy - Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej

SLUMDOG
Copyright © Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej
INFORMACJE WSTĘPNE
ANALIZA FILMU
JĘZYK FILMU
TEST WIEDZY O FILMIE




Reżyserzy - Danny Boyle i Loveleen Tandon
Główni aktorzy - Dev Patel i Freida Pinto
Film zdobył osiem Oscarów i cztery Złote Globy.
Scenariusz do filmu powstał na podstawie hinduskiego
bestsellera Vikasa Swarupa „Q and A”. Inspiracją do
napisania tej powieści był projekt „Hole in the Wall”,
w ramach którego naukowcy udostępnili komputery
mieszkańcom slumsów w Delhi.

Film wzbudził w Indiach wiele kontrowersji. I choć
parlament oficjalnie podziękował twórcom, a minister
zwolniła producentów z podatku, w gazetach rozgorzały
gniewne dyskusje. Jak zauważył Aravind Adiga, hinduski
pisarz, laureat Bookera 2008 za powieść „Biały Tygrys”:
Biednym przeszkadzało robienie z ich problemów teledysku
dla Zachodu, bogatym - promowanie stereotypowego
wyobrażenia o kraju, w którym rozwój gospodarczy
okupiony jest nieszczęściem milionów.
Hindusów zabolało,
że Zachód poznał film
przed nimi, premiera
w Indiach odbyła się
bowiem już po
wręczeniu Złotych
Globów, kilka tygodni
przed Oscarami.





Prawicowe partie hinduskie oskarżyły autorów filmu
o obrazę uczuć religijnych, bo rzekomo przedstawiają
wyznawców hinduizmu i ich bogów w złym świetle.
Hindusi uznali, że reżyserzy pokazali obraz życia
w slumsach w zbyt mrocznych barwach.
Zarzucano producentom wykorzystywanie grających
w filmie dzieci ze slumsów.
Mieszkańcy Dharavi, slumsu w centrum Bombaju,
w którym rozgrywa się część akcji filmu, demonstrowali
z powodu użycia bardzo dla nich obraźliwego słowa „pies”
w tytule. Skandowali tłumnie:
„I am not slumdog, I am future of India”.
Narzekano również na akcent głównego bohatera (aktor
jest londyńczykiem).








Państwo w Azji Południowej
Sąsiedzi: m.in. Chiny, Pakistan,
Nepal, Sri Lanka
Język – hindi i angielski
Stolica – Nowe Delhi
Duże miasta – Bombaj, Kalkuta
Ustrój polityczny – republika
Wyznania - hinduiści (80,5%),
muzułmanie (13,4%), chrześcijanie
(2,3%), sikhowie (1,84%),
buddyści (0,76%), dźiniści (0,4%)
Pieniądz – rupia
Slumsy – dzielnice miasta zamieszkane przez biedotę
(nazwa wywodzi się od XIX-wiecznych przemysłowych
miast brytyjskich).
 Większość budynków w slumsach to prowizoryczne
konstrukcje zbudowane z tego, co mieszkańcy zdołali
znaleźć (np. desek, skrzynek, blachy).
 W Bombaju ponad połowa ludności żyje w slumsach.
 Największym slumsem Azji jest Dharavi, na trójkącie
o powierzchni 1,75 km2 zamieszkuje ok. miliona osób.



Głównym bohaterem filmu jest Jamal Malik,
chłopak ze slumsów, który w wieku kilkunastu lat,
pracując w firmie telekomunikacyjnej postanawia
wystartować w teleturnieju „Milionerzy”, aby
odnaleźć Latikę, swoją ukochaną z dzieciństwa.
Odpowiedzi na pytania teleturnieju zna dzięki
wspomnieniom tego, co się wydarzyło w jego życiu.
1.000 rupii
Kto był gwiazdą filmu Zanjeer z 1973 roku?
A. Amitabh Bachchan
B. Prakash Mehra
C. Om Prakash
D. Kalyanji Anandji

Jamal zna odpowiedź, ponieważ jako mały
chłopiec był świadkiem przybycia do slumsu
bollywoodzkiego gwiazdora - Amitabha
Bachchana. Udało mu się nawet zdobyć jego
autograf.
W slumsach działa od kilku do kilkunastu tysięcy
fabryczek i rzemieślniczych warsztatów.
 Potężnym biznesem jest recykling – ok. 30 tys. osób
codziennie przebiera wysypiska śmieci, zbierając plastik
i metalowe części, które fabryki w Dharavi mielą na drobne
części sprzedawane potem firmom spoza slumsu.
 W slumsach można też zarabiać np. na handlu wodą, bo
większość mieszkańców nie ma jej w domu.
 Mały Jamal i Salim, aby zarobić pieniądze, wynajmują
toaletę.

Bollywood - nazwa indyjskiego przemysłu filmowego
utworzona w latach 70. ze zbitki słów Hollywood i Bombaj.
 Indyjska kinematografia jest największą na świecie. Pracuje
w niej około 2,5 miliona ludzi tworzących do tysiąca
filmów rocznie.
 Filmy bollywoodzkie są zwykle tworzone w konwencji
masala movie, z licznymi sekwencjami tanecznośpiewanymi.
 Jamal podobnie jak inni mieszkańcy slumsów ogląda filmy
bollywoodzkie i ma swoich idoli.

4.000 rupii
Na godle Indii widnieją trzy lwy, jaki napis znajduje się pod nimi?
A. Tylko prawda wygrywa
B. Tylko kłamstwa wygrywają
C. Tylko moda wygrywa
D. Tylko pieniądze wygrywają

Jamal nie zna odpowiedzi na to pytanie.
Wykorzystuje więc jedno z kół ratunkowych
i prosi o podpowiedź publiczność.
TYLKO PRAWDA
WYGRYWA
Godło Indii nawiązuje do kolumny
Aśoki, przedstawiciela dynastii
Maurjów. Przypomina kwiat lotosu
i składa się z czterech lwów
symbolizujących cztery szlachetne
prawdy buddyzmu. Figury stoją tyłem
do siebie na graficznym
przedstawieniu Koła Dharmy, koła
prawości i sprawiedliwości. Poniżej
znajdują się symboliczne postaci: po
stronie wsch. słoń, po płn. lew, po płd.
koń, po zach. byk.
Flaga Indii została przyjęta w 1947 roku.
Kolor szafranowy oznacza odwagę i poświęcenie,
biały - prawdę i pokój, a zielony – religijność i płodność.
 Według odmiennej interpretacji górny pas symbolizuje
hinduizm, dolny zaś islam, a biel oznacza pokój
i pojednanie pomiędzy wyznawcami obu wyznań.
 W środku flagi znajduje się buddyjska dharma-czakry, koło
prawości i sprawiedliwości, będące pierwotnie
emblematem buddyjskim, zwane też kołem Aśoki.


16.000 rupii
Co znajduje się na malowidłach boga Rama w jego prawej ręce?
A. Kwiat
B. Dziecko
C. Miecz
D. Łuk i strzały

Jamal zna odpowiedź, gdyż w wyniku ataku
hinduistów na muzułmanów stracił matkę
i został sam z bratem. W czasie linczu
uciekając przez ulice slumsu, natknął się na
chłopca przebranego za boga Ramę, który
trzymał w ręku odpowiednie atrybuty.
Konflikt między religiami zaczął się od momentu
pojawienia się na subkontynencie Brytyjczyków.
Muzułmanie marzyli o ich usunięciu i powrocie dynastii
Wielkich Mogołów, hinduiści zaś byli bardziej ugodowi
wobec nowych władz, gdyż wiedzieli, że wraz z restauracją
dawnej dynastii zostanie ograniczony ich wpływ na
politykę.
 Do dalszych podziałów doszło w 1947 roku, gdy
próbowano stworzyć dwa spójne religijnie regiony.
Rozpoczęła się migracja ludności, w czasie której w
wyniku prześladowań religijnych zginęło kilka mln. ludzi.
 Jamal i Salim są świadkami zamieszek na tle religijnym.

Om – święta sylaba hinduizmu
W hinduizmie Rama jest siódmym wcieleniem Wisznu.
Narodził się, aby walczyć z demonami i diablicami
zagrażającymi światu.
 Jego dzieje opisane są w eposie „Ramajana”.
 Opowiadanie Ramy wychwala cnotliwe i prawe życie
rodzinne oraz ilustruje wady posiadania i władzy.
 Rama jest opisywany jako „bóg wcielony jako
moralność”.
 Jamal widzi w trakcie zamieszek postać Ramy.

250.000 rupii
Który ze znanych indyjskich poetów napisał „Darshan Do Ghanshyam”?
A. Surdas
B. Mira Bai
C. Tulsidas
D. Kabir

Jamal zna odpowiedź, gdyż po śmierci matki
wraz z bratem został zabrany przez
nieznanego mężczyznę do „fabryki
żebraków”, w której dzieci dobrze śpiewające
były oślepiane, by lepiej zarabiały
żebractwem. Ulubionym poetą okrutnego
opiekuna był właśnie Surdas.
W hinduizmie żebractwo stanowiło legalny sposób życia
w tzw. czwartej aśramie, kiedy człowiek po wypełnieniu
obowiązków wobec społeczeństwa powinien oddać się
życiu duchowemu, wędrując i żebrząc; w buddyzmie było
formą utrzymania mnichów, w islamie zaś jałmużna m.in.
dla żebraków stanowi jeden z pięciu filarów wiary.
 Niewielu jest w Indiach pojedynczych żebraków,
większością rządzi mafia, która przejmuje wszystko to, co
uzbierają, a potem oddaje im jedynie część zarobku.
 Jamal, Salim i Latika żebrzą na polecenie ich opiekuna.

Żebracy niesprawni lub ślepi zarabiają lepiej. W 2006 roku
jedna z telewizji ukrytą kamerą nagrała trzech lekarzy
ortopedów, którzy zgodzili się amputować kończyny
żebrakowi za 10 tys. rupii.
 W slumsach działają tzw. „fabryki żebraków”, czyli gangi,
które okaleczają dzieci, żeby budziły litość. Ślepi śpiewacy
zarabiają bowiem podwójnie.
 Osieroceni bracia trafiają do „fabryki żebraków”, ale udaje
im się uciec, zanim Jamal zostanie oślepiony.

1000.000 rupii
Który amerykański mąż stanu widnieje na banknocie 100-dolarowym?
A. George Washington
B. Franklin Roosevelt
C. Benjamin Franklin
D. Abraham Lincoln

Jamal zna odpowiedź, gdyż dostaje banknot
100-dolarowy od turystów, których oprowadza
po slumsach. Tego, że na banknocie znajduje
się postać Benjamina Franklina, dowiaduje się
od swojego ślepego znajomego, któremu
wręcza pieniądze w zamian za informacje o
Latice.
Do 2017 r. turystyka ma przynieść ok. 42,8 miliarda
dolarów dochodu. Wciąż jednak problemem kraju jest jego
kiepska infrastruktura i zatłoczone lotniska.
 Atrakcje Indii – m.in. Himalaje, Nizina Hindustańska,
Delhi, Bombaj, Tadż Mahal, Meczet perłowy, Różowe
Miasto, Fatehpur Sikri, Plaże Goa nad Oceanem Indyjskim.
 Jamal kradnie spod świątyń zostawione przez turystów
buty.

Tadż Mahal, zwany też świątynią miłości to największy
z pomników świata. Jest to wielki budynek z kopułą
w kształcie cebuli, otoczony wodnymi kanałami i ogrodem.
 Został wzniesiony przez Szahdżahana, władcę z Dynastii
Mongołów po śmierci jego ukochanej żony.
 W 2007 roku został ogłoszony jednym z siedmiu nowych
cudów świata, odwiedza go rocznie 3 mln. turystów.
 Jamal uznany przez pomyłkę za przewodnika, oprowadza
po Tadż Mahalu dwójkę turystów, zmyślając informacje na
temat zabytku.

2500.000 rupii
Kto wynalazł rewolwer?
A. Samuel Colt
B. Bruce Browning
C. Dan Wesson
D. James Revolver

Jamal zna odpowiedź, gdyż po zabójstwie
Mamana, brat chcąc zatrzymać dla siebie
Latikę, grozi mu rewolwerem, wykrzykując –
„Facet z coltem do ciebie celuje”.
Nie opłaca się być uczciwym w slumsie. Szansą na lepsze
życie jest łamanie reguł: branie łapówek; oszukiwanie
bogatych turystów; robienie szemranych interesów.
 Dużą część przestępstw stanowią zbrodnie przeciw
kobietom. Należą do nich m.in.: molestowanie, przemoc
domowa, oszustwa w posagu, dzieciobójstwa dziewczynek,
handel młodymi kobietami zmuszanymi do prostytucji.
 Latika więziona jest przez szefa gangu.

Gangi działają przede wszystkim w Bombaju. Zajmują się
kradzieżą samochodów, przemytem broni, handlem
narkotykami, dzikimi zwierzętami a także handlem
dziewczynami zmuszanymi do prostytucji.
 W Indiach działa również czarny rynek organów do
przeszczepów. W nędzy żyje 90 % dawców organów,
którzy zgadzają się na ich oddanie, żeby uniknąć kłopotów
finansowych.
 Mafia zaangażowana jest też w przemysł Bollywood.
 Salim po zabiciu szefa „fabryki żebraków” wiąże się
z przeciwnym gangiem.

5000.000 rupii
W jakim mieście znajduje się Plac Cambridge?
A. Oxford
B. Cambridge
C. Leeds
D. London

Jamal zna odpowiedź, gdyż pracując w firmie
telekomunikacyjnej obsługującej cały świat,
widział napisy miast i ulic umieszczone nad
stanowiskami odpowiadającymi za dane
rejony. Poza tym wiedział, że rozgrywane są
zawody wioślarskie między Cambridge
a Londynem.
Najwyższa kasta braminów (kapłanów) wyłoniła się z ust
Brahmy, kszatrije (wojownicy) powstali z ramion Stwórcy,
wajśjowie (kupcy) z jego ud, natomiast śudrowie (chłopi) ze
stóp. Najniższą grupę tworzą pariasi (zwani dalitami lub
niedotykalnymi), którzy wykonują ciężkie prace fizyczne.
 Po odzyskaniu niepodległości i wprowadzeniu konstytucji
Indii, jej przepisy zniosły oficjalnie ten system, choć nadal
jest on żywy w indyjskim społeczeństwie.
 Około 1/3 populacji żyje poza bramińskim systemem,
bowiem przeszła na buddyzm lub chrześcijaństwo.
 Rodzina Jamala wyznaje islam.






Indie szczycą się przynależnością do grupy BRICK
(Brazylia, Rosja, Indie, Chiny), która zdaniem
ekonomistów zdominuje w przyszłości gospodarkę świata.
Mimo błyskawicznej modernizacji Bombaju, który jest
finansowym centrum Indii, biedota wciąż żyje w slumsach.
Dużym problemem Hindusów jest obecnie konflikt zasad
kapitalizmu z wciąż obecną kastowością.
Za szybki rozwój kapitalistyczny Indii płacą m.in. dzieci
zmuszone do pracy.
Jamal pracuje w wielkiej firmie telekomunikacyjnej.
10000.000 rupii
Który krykiecista zdobył najwięcej razy sto punktów w meczu w historii?
A. Sahin Tendulkar
B. Ricky Ponting
C. Michael Slater
D. Jack Hobbes

Jamal nie zna odpowiedzi na to pytanie, choć widział
w życiu rozgrywkę krykieta. W trakcie przerwy na
reklamy rozmawia w toalecie z prowadzącym, który
wychodząc pisze mu na lustrze rozwiązanie. Nieufny
Jamal wybiera jednak odwrotną odpowiedź, wpierw
korzystając z koła ratunkowego pozwalającego na
odrzucenie dwóch złych odpowiedzi. Oskarżony
przez nieuczciwego organizatora teleturnieju
o oszustwo, zostaje aresztowany przez policję.
Krykiet - narodowy sport Indii.
Egalitarny - grają w niego wszyscy niezależnie od kasty,
wykształcenia i statusu majątkowego.
 Podczas rozgrywek z Pakistanem, obydwa kraje ogłaszają
dni wolne od pracy.
 Krykiet jest szansą na awans społeczny i zawodowy, często
też łączy się z polityką (niektórzy z graczy stają się
członkami parlamentu).
 Jamal widział rozgrywki krykieta, ale nie pamięta
szczegółowych informacji o zawodnikach.


Korupcja w Indiach jest zjawiskiem powszechnym: ma
miejsce zarówno w polityce, biurokracji, policji, szpitalach,
sądownictwie, jak i w instytucjach religijnych.
 Wiele finansowanej przez państwo działalności budowlanej
w Indiach zdominowanej jest przez skorumpowanych
urzędników publicznych.
 Pomimo zakazu tortur, policja wciąż je stosuje.
 Jamal ma do czynienia ze skorumpowaną policją, kiedy
zostaje aresztowany na polecenie organizatora teleturnieju.

20000.000 rupii
W powieści A.Dumas „Trzech muszkieterów” imiona dwóch
muszkieterów to Atos i Portos, Jak nazywa się trzeci muszkieter?
A. Aramis
B. D’Artagnan
C. Richelieu
D. Planchet

Jamal nie zna odpowiedzi, bo spóźnił się na
lekcje, na której omawiani byli „Trzej
muszkieterowie”. Skarcony przez nauczyciela
poznał jedynie imiona Atosa i Portosa,
którymi później określał siebie i brata. Po
nieudanej próbie skorzystania z telefonu do
przyjaciela (brat nie odbiera, a Latika nie wie),
Jamal wybiera losowo, ale jak się okazuje
poprawnie.





Według szacunków władz obecnie ok. 70 mln dzieci nie
chodzi do szkoły, a 1/3 społeczeństwa to analfabeci.
Rodzice najbiedniejszych dzieci często potrzebują ich do
pracy i zniechęcają je do chodzenia do szkoły.
Niedawno parlament Indii przyjął ustawę gwarantującą
powszechną, darmową i obowiązkową edukację dla dzieci
między 6 a 14 rokiem życia.
Ustawa przewiduje, że ¼ miejsc w szkołach niepublicznych
ma być przeznaczona dla dzieci z ubogich rodzin.
Bracia kończą jedynie kilkuletnią edukację szkolną.
Można wyróżnić trzy podstawowe etapy rozwoju literatur
indyjskich - trwający od powstania Rygwedy (ok. 1400
p.n.e.) do ok. 200 p.n.e., okres zwany klasycznym trwający
od ok. 200 p.n.e. do ok. X w. i okres rozwoju literatur
narodowych trwający do dziś.
 Obecnie istnieje m.in.: literatura bengalska, marathijska,
hindi oraz tamilska.
 Ostatnio znakomicie rozwija się beletrystyka. Autorzy
zaczynają eksperymentować z nowymi tematami
i sposobami pisania.

HOLLYWOOD
BOLLYWOOD
realizm
egzotyka
społeczne obserwacje
przegrany wygrywa
klasyczny podział – dobro/zło
konflikt dwóch braci
wątek sensacyjny + romansowy
dziewczyna czekająca na wybawiciela
amerykański happy end
finał z tańcem
miłość



Montaż filmu jest niezwykle przemyślany.
Brutalne przesłuchanie, telewizyjne show
i retrospekcje precyzyjnie się przeplatają.
Fragmenty z życia bohatera ilustrują jego
wiedzę wykorzystaną w teleturnieju.
Twórcą muzyki do filmu jest indyjski
kompozytor A.R. Rahman. Stworzona przez
niego ścieżka filmowa otrzymała dwa Oscary.
Jaki jeszcze film wyreżyserował twórca Slumdoga?
A. Dziewiąte wrota
B. Jeździec bez głowy
C. Zielona mila
D. Trainspotting
Czym podróżują po Indiach bracia po śmierci matki?
A. stopem
B. pociągiem
C. rowerem
D. łodzią
Kto używa w stosunku do Jamala określenia „slumdog”?
A. turysta
B. prowadzący program
C. policjant
D. szef gangu
Na jakim stanowisku pracował Jamal w firmie telekomunikacyjnej?
A. sprzątacza
B. herbaciarza
C. inżyniera
D. telemarketera
W jakim miejsce spotkali się w finale filmu Jamal i Latika?
A. w parku
B. na stadionie
C. na dworcu
D. w klubie
Ile lat ma Jamal wygrywając teleturniej?
A. 18
B. 20
C. 16
D. 21
Co dzieje się z Salimem pod koniec filmu?
A. ucieka z Bombaju
B. zostaje szefem gangu
C. zakłada rodzinę
D. zostaje zabity