PYTANIA DO SOCJOLOGU 1.Co socjologia opisuje i wyjaśnia? Socjologia opisuje i wyjaśnia zjawiska i procesy zchodzące w zbiorowościach ludzkich 2.Jaka jest definicja socjologii według Szczepańskiego? socjologia jest nauką o zbiorowościach ludzkich dokładniej przedmiotem jej badań są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowego ludzi, struktury tych zbiorowości, zjawiska i procesy w nich zachodzące, wzajemne oddziałowywanie ludzi na siebie 3.Co to jest socjologia potoczna i na czym się opiera? Socjologia potoczna jest oparta na zdrowym rozsądku 4.Co to jest socjologia naukowa i na czym się opiera? Socjologia naukowa opiera się na systematycznych badaniach, na sprawdzaniu hipotez i twierdzeń 5.Kto scharakteryzował socjologię potoczną? W.J Tomas, F.Znaniecki, 6.Jakie są mylne założenia socjologii potocznej? Są 3 mylne założenia: 7.Czym zajmuje się socjologia ogólna a czym szczegółowa? Socjologia ogólna- zajmuje się tworzeniem teorii wszelkich konfliktów występujących w społeczeństwach ludzkich . Na podstawie materiałów, uogólnień, prawidłowości Socjologia szczegółowa- zajmuje się systematycznym opisem poszczególnych dziedzin i wyjaśnia zachodzące w nich zjawiska 8.Jakie dwie teorie o powszechnym zasięgu wyodrębnia socjologia ogólna? Teorie struktur społecznych (teoria gr. Społecznych) Teoria rozwoju(teoria zmian)- uogólnia wyniki badan nad zjawiskami i procesami przemian zachodzących w różnych grupach i zbiorowościach 9. - Jakimi metodami posługuje się socjologia ogólna i szczegółowa? 10.Jakimi metodami i technikami zbierania informacji posługują się w swoich badaniach socjologowie? Obserwacja, ankiety, dane autobiograficzne, dane urzędowe , spisy, badania terenowe, lustracje społeczne 11.Jakie metody stosuje się do opracowania zebranego materiału? Analiza: treści, wypowiedzi, analiza jakościowa, porównawcza 12.Jakimi metodami można się posługiwać w interpretacji zanalizowanych materiałów? Metoda porównawcza, analiza matematyczna 13.Co odróżnia socjologię od innych nauk społecznych? 14.Dwa znaczenia słowa kultura. a) Nazwa kultura pochodzi z laciny i oznacza pierwotnie uprawę roli b) oznacza pielęgnowanie ludzkich wartości 15.Jakie jest podejście naukowe terminu kultura? 16.Czym jest kultura materialna a czym kultura duchowa? Kultura materialna- ogół wytworów takich jak budynki, stroje, narzędzia pracy, naczynia, środki komunikacji. Kultura materialna jest nie tylko czymś co przydatne jest na codzień, może to być również dzieło sztuki np. obraz, rzeźba Kultura duchowa- to upór dążeń do ideałów, piękna, dobra, prawdy, sprawiedliwości, to zespół idei , wyobrażeń, symbolów, obyczajów 17.Dlaczego podział na kulturę materialna i duchową jest sztuczny? Ponieważ w zasadzie świat wytworów człowieka jest jednolity i myśl twórcza splata się z tworzywem. Świat kultury jest światem ciągłym i nie ma zasadniczej przepaści miedzy najbardziej abstrakcyjnymi ideami i tworami sztuki a przedmiotami codziennego użytku. 18.Jak nauki społeczne rozumieją kulturę? Nauki społeczne przyjmują kulturę jako przede wszystkim zespoły wytworów działalności człowieka obojętne czy SA to wytwory materialne czy duchowe. 19.Co musi się stać aby' wytwór działalności człowieka wszedł do kultury? 20.Definicja kultury wg Szczepańskiego Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych wartości, uznanych sposobów 21.Czego wytworem jest osobowość człowieka? Jest wytworem społeczeństwa i jego kultury 22.Co stanowi osobowość człowieka? -wygląd zewnętrzny (wzrost, tusza, styl ubierania itp.) - rola w społeczeństwie -zdolność działania 23.Wymień elementy osobowości i scharakteryzuj je Elementy biogenne- przekazywane są dziedzicznie z pokolenia na pokolenie sa to własności anatomiczne no wzrost, budowa organizmu, jego właściwości fizjologiczne itp. Elementy psychogenne- zaliczane są do nich np. pamięć temperament, zachowanie, charakter itp. Elementy socjogenne.- sa nabyte w procesie socjalizacji (uczenia się) zalicz się do nich jaź subiektywna, jaz odzwierciedlona. Kultura, to jakia role pełnimy w społeczeństwie 24.Wymień cztery elementy socjogenne i je omów Kulturowy ideał osobowości- narzucany jest przez społeczeństwo w toku socjalizacji, jest to najczęściej wzór wychowawczy służący jako wzór do naśladowania przekazywany młodzieży w szkołach i innych instytucjach wychowania Role społeczneJaź subiektywna- wyobrażenie o własnej osobie wytworzona pod wpływem innych ludzi Jaz odzwierciedlona- zespół wyobrażeń o sobie odczytany z wyobrażeń innych osób o nas. 25.Scharakteryzuj kulturowy ideał osobowości To zazwyczaj ideał wychowawczy służący jako wzór do naśladowania, przekazywania młodzieży w szkołach i innych instytucjach wychowawczych 26.Scharakteryzuj role społeczne W każdej grupie kręgu czy społeczności istnieją pewne pozycje, które zajmowane przez różnych ludzi, wymagają od nich określonych sposobów zachowania 27.Definicja roli społecznej 28.Wymień determinanty roli społecznej Elementy biogenne i psychogenne-jednostki, które maja ułatwiać lub utrudniać wykonywanie pewnych ról społecznych Wzór osobowy- określający zespół cech idealnych 29.Scharakteryzuj jaźń subiektywną 30.Scharakteryzuj jaźń odzwierciedloną Jest to zespół wyobrażeń jaki każdy z nas wymyśla sobie na podstawie ocen otoczenia i na podstawie tego co sobie sami wyobrazimy, że inni sądzą to o nas. Składają się z kilku elementów a) wyobrażenia o tym jak spostrzegaja nas inni ludzie b) wyobrażenia o tym jak oceniaja nasz wygląd i postepowania 31.W jaki sposób działają wszystkie elementy osobowości Elementy osobowości stanowią jedna całość, jeden system funkcjonalny w każdym akcie działania, w każdej czynności w każdym zachowaniu te wszystkie 3 poziomy elementów osobowości działają zgodnie ale tez mogą tworzyć się konflikty miedzy nimi np. jaź subiektywna może się buntować przeciw temu jak działa jaź odzwierciedlona 32.Jak nazywa się osobowość nieskonfliktowana i jakie ma ona znaczenia Jest to osobowość zintegrowana, lub normalna, przecietna, osobowośc przyzwyczajona do warunków zycia społecznego i zachowujaca się zgodnie z przyjętymi wzorami 33.Wymień społeczne przyczyny dezintegracji osobowości -uczestniczeniu w kilku grupach społecznych narzucających jednocześnie rozbieżne wzory, rozbieżne wzory i rozbieżne systemy wartości -uczestniczenie w życiu w której brak wyraźnie określonych kryteriów ocen, brak pozytywnego ideału osobowości, gr znajdujące się w silnym antagonizmie z innymi grupami -rozbieżność miedzy elementami bio i psychogennymi a wymogami roli społecznej - może się dokonac rozpad jazi subiektywnej i człowiek zaczyna wtedy wątpić w swoja wartość 34.Co to jest styczność przestrzenna Polega ona na tym, że jednostki spostrzegają innych ludzi, lokalizują sobie ich w przestrzeni, uświadamiają sobie ich obecność. W toku styczności przestrzennej ludzie uświadamiają sobie, że w tej przestrzeni w której żyją i działają występuje tez grupa innych ludzi i ich obecność w tej przestrzeni może wpływając na ich działania i możliwości zaspokajania potrzeb 35.Co to jest styczność psychiczna Stycznośc psychiczna opiera się na spostrzeżeniu czyli zarejestrowaniu cech drugiej osoby, jej wygladu zewnętrznego, jej cach umysłowych i charakteru 36.Wymień rodzaje styczności psychicznych 37.Czym jest styczność społeczna Są to pewne układy stworzone co najmniej z 2 osób oraz pewnej wartości która jest przedmiotem tej wartości 38.Jak można klasyfikować styczności społeczne, wymień i podaj przykłady -przelotne np. można spytać o drogę przypadkowego mieszkańca miasta -trwałe np. można kupować gazetę codziennie w tym samym kiosku i stykać się z tym samym sprzedawca -prywatne np. prośba o pożyczenie paru złotych -publiczne np. student oddający podanie w ręce sekretarki -osobiste np. odwiedziny chorego -rzeczowe np. kupowanie towaru w sklepie -pośrednie np. słuchanie programu w radiu -bezpośrednie np. spotkanie twarzą w twarz 39.Czym są wzajemne oddziaływania i czego one zmierzają Są one systematycznym i trwałym wykorzystywaniem działań skierowanych na wywołanie w partnerze określonej reakcji przy czym reakcja ta z kolei wywołuje kolejne działania pierwszego osobnika . Wzajemne oddziaływanie jest już tylko pewnym układem czynności zmierzających do zmodyfikowania czynności czy zachowan innego osobnika lub grupy 40.Jakie procesy dokonują się przez wzajemne oddziaływania Dokonują się procesy przyporządkowania się osobnika do grupy, procesy współpracy i konfliktów, przyporządkowania i dominacji jednej jednostki nad drugą 41.Od czego zależy wybór metody według Znanieckiego Znaniecki uważa, że wszystkie metody działań jakie możemy spotkać we współczesnych społeczeństwach przychodza z: nieaktywnego przymusu i pozywtwnego nakłaniania ……….. 42.Co to są wzory" działania i czego są one wytworem? Są to pewne schematy i pewne działania które w pewnej zbiorowości SA już uznane i przyjęte. Są one wytworem kultury poszczególnych grup i różnią się co do znaczeń przypisywanych narzędziom działania 43.Co to jest stosunek społeczny? Jest to układ zawierający następujące elementy: 2 partnerów 44.Podaj definicje stosunku społecznego 45.Jakiego typu zależności mamy na myśli analizując więź społeczną? 46.Co nazywamy instytucjami? 47.Wymień funkcje spełniana przez instytucje 48.Jaka jest podstawowa klasyfikacja instytucji? 49.Jakie są elementy składowe każdej instytucji? 50.Od czego zleży dobre funkcjonowanie instytucji? 51.Jaki jest podział instytucji, który bierze pod uwagę funkcje spełniane przez instytucje? 52.Co to jest system kontroli społecznej? 53.Przedstaw mechanizmy kontroli społecznej 54 Co to jest zwyczaj i obyczaj dokonaj charakterystyki 55 mCo to są sankcje? 56 Podział sankcji 57 Przedstaw klasyfikacje sankcji ze względu na treść nacisku i charakter sankcji 58 Od czego zależy skuteczność sankcji? Zalezy od tego w jakim stopniu stanowią one zwarty i spójny system. Jeśli sankcje prawne pozostają w niezgodzie z sankcjami moralnymi lub religijnymi wtedy ich skuteczność może być niewielka 59 Podaj definicje organizacji społecznej To taki układ wzorów, zachowań, ról społecznych i srodków kontroli społecznych, który zapewnia współżycie członków zbiorowości, przyrównuje ich działania i dążenia oraz rozwiazuje problemy i konflikty wynikające w toku współżycia 60 Jak możemy określić więź społeczna, podaj definicje Jest to zorganizowany system warunków, instytucji i środków kontroli społecznej skupiający jednostki. Każda zbiorowość jeśli ma trwać, istnieć i rozwijać się musi posiadać więź powodująca jej wewnętrzna spójność zapewniająca zaspokojenie potrzeb indywidualnych i zbiorowych, lojalność członków wobec całości, przeciwstawienie się innym zbiorowością, lub współżycie z nimi. Słowem każda zbiorowośc musi być wewnętrznie zorganizowana i uporządkowana 61 Podaj definicje zbioru społecznego Jest to ogół ludzi posiadających jakąś ciche wspólną wyróżniana przez obserwatora, bez względu na to czy ci ludzie uświadamiają sobie posiadanie tej cechy (np. zbiór blondynek, brunetów, albo ludzi wysokich) 62 Co to są kategorie społeczne i podaj ich cechy 63 Jakie są różnice miedzy grupą statystyczną i społeczną? Grupa statystyczna jest zbiorem zespołu ludzi połączonych wewnętrzna wiedzą. Grupa statystyczna mogłaby być grupa społeczna gdyby posiadała organizacje posiadająca tylko ludzi liczących np. 20 lat 64 Jakie elementy są istotne dla powstania grupy społecznej? -organizacja wewnętrzna (formy kontroli i wzory działań) -własne wartości(majatek meble osrodek skupienia) -odmienne zasady odrębności (to co ja rózni od innych grup i zbiorowości i co członkowie uważają za podstawowa ceche która wyróżnia ich od innych) -świadomość 65 Co staje się podstawą wspólnego działania w grupie? Wytworzenie się poczucia czyli świadomości MY jest wyrazem psychicznych więzi a wiec dopiero wtedy więź staje się podstawa wspólnego działania 66 Czym różnią się kręgi społeczne od grupy społecznej? Krąg wywiera mniejszy wpływ na postepowanie członków niż grupa gdyz nie posiada rozbudowanego systemu sformalizowanej kontroli a ponadto w kregu brak trwałych członków a zatem i trwałych obowiązków członków wobec siebie 67 Cechy charaktery styczne .kręgów społecznych Kregi społeczne sa to zespoły osób (nieraz o zmniejszonym składzie) utrzymujących stałe styczności osobiste nie posiadaja wyraźnej zsady odrębności ani organizacji wewnętrznej. W kregu istnieje pewna solidarność i wzajemna odpowiedzialnośc członków za siebie, pewien zakres kontroli nie formalnej dlatego krąg może się łatwo przekształcic w grupę 68 Co to jest społeczność lub wspólnota, przedstaw ich cechy charakterystyczne 69 Jak powstaje więź we wspólnotach? Powstaje w nich więź sąsiedztwa wytworzona przez ludnośc zamieszkania, podobieństwo życiowych spraw codziennych, stałe styczności osobiste, podobny styl zycia, podobieństwo życiowych spraw codziennych, stałe styczności osobiste itp. 70 Jakie są zbiorowości oparte na wspólnej kulturze? Naród lub plemię 71 Co to są zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań? Staniwia one wazna postac zycia zbiorowego, wyznaczaja wazne procesy zachowań zbiorowych. Np. zbiegowisko, publiczność, tłum 72 Dwojakie rozumienie terminu środowisko społeczne 73 Jaka jest najmniejsza zbiorowość? Sa to 2 osoby tej samej lub róznej płci 74 Jak wygląda więź miedzy parą lub dwójką? Powstaje na gruncie styczności osobistych lub zeczowych. Jest to prawie zawsze więź o bardzo silnym zabarwieniu emocjonalnym, choc może być sformalizowana 75 Jaki może być wpływ pary lub dwójki na postępowanie jednostek? 76 Na jakie typy dzielimy pary i dwójki? -pary połączone więzią stosunków seksualnych; przedmałżeńskich małżeńskich, pozamałżeńskich i homoseksualnych -pary połączone więzia pokrewieństwa; ojciec sym matka itp. -pary lub dwójki przyjaciół -pary połączone stosunkiem pomocy -pary połączone stosunkiem wychowawczym -pary połączone zależnościami przelotnymi 77 Co nazywamy kręgiem społecznym? Są to niewielkie zbiorowości nie posiadające wyraźnej zasady odrębności 78 Jakie są rodzaje kręgów? 79 Jaki wpływ wywierają kręgi na postępowanie członków? 80 Jaka jest główna funkcja kręgów Polega na wymianie pogladów, konkretnych argumentów 81 Kiedy krąg może przekształcić się w grupę? Kregi łatwo i często przekształcaja się w grupy dzieje się to wtedy gdy stawiaja sobie jakis cel , wykonanie jakies wspólnej pracy , sposoby myslenia członków sa podobne, 82 Co trzeba zrobić aby zostać członkiem jakiejś grupy? Trzeba się zidentyfikować z jej zbiorowymi dążeniami oraz uznac jej cele za własne 83 Jak różnią się grupy ze względu na przyjmowanie członków do grupy? Każda grupa narzuca swoim członkom wymagania oraz określa wzór fizyczny członka np. jego wygląd fizyczny. Określa jego wzór moralny (zespół cech moralnych jakie członek powinien posiadać). Określa funkcje członka czyli zakres czynności wykonywanych dla utrzymania ciągłości grupy 84 Co zapewnia trwałość w grupie? Członkowie grupy zmieniają się na ich miejsce przychodzą nowi. Mimo tych zmian grupa niezmienia się tak bardzo. Grupa ma wciąż te same wartości no herb, sztandar, poglady itp 85 Przedstaw podział na grupy małe i duże? -małe stworzone SA wyłącznie z członków i nie posiadają zadnych podgrup członkowie zazwyczaj się dobrze lub mniej dobrze znaja -duze nie wchodza zazwyczaj jako części składniowe do większych grup. W dużych grupach ludzie zazwyczaj kiepsko się znaja, albo nie znja się wcale 86 Przedstaw podział na grupy pierwotne i wtórne -pierwotne charakteryzuja się bliskimi Wiesiami miedzy członkami , opieraja się na stycznościach osobistych, uczestnicy duzo o sobie wiedza np. rodzina -wtórne oparte SA na stycznościach rzeczowych 87 Przedstaw podział na grupy formalne i nieformalne -formalne połączona więzia bezosobowa posiada struktury organizacyjne ma obszerny cel działania np. partia polityczna, szkoła - nie maja struktur organizacyjnych, charakteryzuja się wiezia osobowa no grupa przyjaciół 88 Jakie cechy posiada grupa pierwotna? Bezposrednue styczności osobiste , które decyduja o wszystkich waznych procesach zycia tej grupy 89 Jakie są podstawowe zadania rodziny? -zaadanie prokreacji -zadanie socjalizacji 90 Podaj definicję rodziny? Jest grupa osób złączonych małżeństwem lub więziami rodzinnymi. Czyli 2 podstawowe czynniki decydujące o istnieniu rodziny to małżeństwo i pokrewieństwo 91 Jakie są rodzaje pokrewieństwa - omów je. -Rzeczywiste- miedzy rodzicami i dziećmi własnymi -Zastępcze- między rodzicami i dziećmi przybranymi -Pokrewienstwo zachodzące w lini wtórnej- rodzice, dziadkowie, pradziadkowie 92 Co oznacza sformułowanie rodzina mała i rodzina wielka? 93 Wymień funkcje rodziny 94 Co to jest małżeństwo endogemiczne i egzogemiczne?