Terapia wirusowa – nowa nadzieja w leczeniu nowotworów
advertisement
MAGDALENA BEDNARZ KAROLINA KOZIOŁ Akademia Młodych Biologów „Lykeion”, Pracownia Biologii i Centrum Edukacji Ekologicznej, Pałac Młodzieży w Katowicach Opiekun: mgr Agnieszka Kowalczyk Terapia wirusowa – nowa nadzieja w leczeniu nowotworów Nowotwory wciąż pozostają główną przyczyną śmierci na świecie. Według WHO w 2007 roku na raka zmarło 7,9 mln ludzi. Stosowane obecnie metody leczenia nowotworów nie zawsze są skuteczne, a chemioterapia powoduje wiele skutków ubocznych. Nic dziwnego, że naukowcy wciąż poszukują nowych metod. Jedną z nich jest wirusoterapia. Terapia wirusowa polega na selektywnym zakażaniu i uśmiercaniu przez wirusy komórek nowotworowych. Badacze testują różne sposoby naprowadzania wirusów (zwłaszcza adenowirusów) na komórki rakowe, bez szkody dla zdrowych tkanek. Dzieje się tak m.in. dlatego, że przed wniknięciem do komórki wirus musi przyłączyć się do odpowiedniego receptora na jego powierzchni. Ta relacja gospodarz-wirus jest oparta na swoistości tego zjawiska. W celu zniszczenia nowotworu stosuje się dwie różne strategie. Pierwsza metoda to ukierunkowanie transdukcyjne. Polega na takim przekształcaniu wirusów, by wybiórczo zakażały i niszczyły wyłącznie komórki zrakowaciałe. Naukowcy dołączają do osłonki białkowej wirusa cząsteczki adaptorowe, aby uniemożliwić mu przenikanie do komórek zdrowych i ukierunkować na komórki rakowe. Druga strategia ma z kolei ukierunkowanie transkrypcyjne. Jej działanie opiera się na wybudowaniu w pobliżu kluczowych genów adenowirusa sekwencji DNA (promotora) specyficznej dla danego nowotworu. Promotor działa jak specyficzny włącznik, pozwalając danemu genowi funkcjonować tylko wewnątrz komórki rakowej. Przekształcone w ten sposób wirusy są w stanie wniknąć do zdrowej komórki. Nie mogą się tam jednak namnażać, nie powodują więc uszkodzeń. Natomiast wewnątrz komórki rakowej charakterystyczny dla danego typu raka promotor umożliwia wirusowi replikację w tysiącach egzemplarzy i – w ostatecznym rachunku – rozerwanie komórki. Uwolnione z niej wirusy mogą przenosić się do innych ognisk raka i je niszczyć. Mimo, że ta terapia jest jeszcze w fazie badań, już przynosi efekty. Wirus powodujący przeziębienie może się okazać skuteczną bronią w walce z glejakiem. Inne doświadczenia wykazały pewną skuteczność wirusów w walce z rakiem jajników, wątroby, trzustki, nowotworami szyi i głowy. Wirusy mogą być też stosowane w terapii chorób serca. Zadziwiające jest, że wirus, który jest wrogiem człowieka i powoduje tyle chorób, może okazać się jego sprzymierzeńcem w walce z jeszcze gorszym przeciwnikiem – nowotworem.
