Shaftesbury

Shaftesbury
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z życiem, twórczością, poglądami w dziedzinie filozofii Antony’ego
Shaftesbury’ego. Omówienie jego poprzedników (platonizm szkoły w Cambridge, Platon,
Plotyn). Omówienie poglądów związanych z jego etyczną postawą wobec rzeczywistości
(istoty świata nie ujmujemy przez rozum lub doświadczenie, lecz przez kontemplację, która
przez swoją estetyczną postawę powinna być wzorem dla naukowej), a także stosunku
Shaftesbury’ego do filozofii moralnej (w etyce dociekania swe ograniczył do spraw
wewnętrznych, bezpośrednio dostępnych, czyli do psychologii, etyki i estetyki).
Przedstawienie poglądów filozofa na określenie natury moralności (moralność jest pokrewna
pięknu, którego istota leży w harmonii i właśnie dlatego w niej również leży istota piękna) i
jego rozważań na temat skłonności naturalnych i cnoty. Omówienie następców
Shaftesbury’ego i opozycji wobec niego (panteistyczna filozofia Spinozy, Diderot, Rousseau,
Hutcheson, Butler, opozycja, to głównie przedstawiciele trzeźwego empiryzmu).
b. Umiejętności
Uczeń potrafi:
1.
2.
3.
4.
5.
Przedstawić ramy czasowe omawianych zagadnień.
Krótko omówić życie i twórczość Antony’ego Shaftesbury’ego.
Krótko omówić jego poprzedników.
Przedstawić jego poglądy związane z etyczną postawą wobec rzeczywistości.
Przedstawić jego poglądy związane ze stosunkiem Shaftesbury’ego do filozofii
moralnej.
6. Omówić, poglądy filozofa na określenie natury moralności, skłonności naturalnych
człowieka i cnoty.
7. Omówić jego filozoficzne znaczenie.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pogadanki z elementami opisu.
3. Środki dydaktyczne
1. W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa
2003.
2. A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut
Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
3. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Metodą pogadanki przypomnienie najważniejszych zagadnień związanych z tematem
poprzedniej lekcji.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Metodą opisu omówienie przez nauczyciela życia i twórczości Antony’ego
Shaftesbury’ego (1671–1713, wychował się pod kierunkiem Locke’a, uzupełniając
swe wykształcenie w wieloletnich podróżach po Holandii, Francji, Niemczech. Był
członkiem parlamentu. Dla ratowania zdrowia wyjechał do Włoch i tam pozostał).
2. Metodą opisu przedstawienie uczniom poprzedników Antony’ego Shaftesbury’ego
(należał do prądu angielskiej filozofii platonizmu szkoły w Cambridge, poza tym
czerpał wprost z Platona i Plotyna).
3. Metodą opisu omówienie jego poglądów związanych z jego etyczną postawą wobec
rzeczywistości (istoty świata nie ujmujemy przez rozum lub doświadczenie, lecz przez
kontemplację, która przez swoją estetyczną postawę powinna być wzorem dla
naukowej, widział rzeczywistość oczami artysty, zajmował się rolą kontemplacji, jaka
przypadła człowiekowi).
4. Metodą opisu przedstawienie uczniom stosunku Shaftesbury’ego do filozofii moralnej
(w etyce dociekania swe ograniczył do spraw wewnętrznych, bezpośrednio
dostępnych, czyli do psychologii, etyki i estetyki, twierdząc, że dobro jest czymś, co
tłumaczy się samo przez się, przez co otworzył drogę do rozwoju etyki
autonomicznej).
5. Metodą opisu przedstawienie poglądów filozofa na określenie natury moralności
(moralność jest pokrewna pięknu, którego istota leży w harmonii i właśnie dlatego w
niej również leży istota piękna) i jego rozważań na temat skłonności naturalnych i
cnoty (skłonności naturalne to zarówno te egoistyczne jak i skłonności społeczne, złe
to tylko te skierowane ku niczyjej korzyści, a zwłaszcza czyjejś krzywdzie. Ponad tym
dobrem naturalnym istnieje jeszcze wyższy jego stopień i to jest właśnie cnota, czyli
zasługa. Jest dobrem wyższym, bo świadomym, dostępna jest tylko człowiekowi).
6. Metodą opisu omówienie następców Shaftesbury’ego i opozycji wobec niego
(panteistyczna filozofia Spinozy, Diderot, Rousseau, Hutcheson, Butler, opozycja, to
głównie przedstawiciele trzeźwego empiryzmu. Shaftesbury rozwinął w interpretacji
świata i człowieka czynniki estetyczne i irracjonalne, sformułował filozoficznie
poetycki pogląd na świat).
(25 min.)
c. Faza podsumowująca
Metodą pogadanki usystematyzowanie wiadomości zdobytych na lekcji.
(10 min.)
5. Bibliografia
1. W. Tatarkiewicz Historia Filozofii tom II; Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa
2003.
2. A. Podsiad, Z. Więckowski; Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych; Instytut
Wydawniczy PAX; Warszawa 1983.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Shaftesbury.