BIOLOGIA

KARTA PRZEDMIOTU
KIERUNEK STUDIÓW
WYCHOWANIE FIZYCZNE
NAZWA PRZEDMIOTU
BIOLOGIA
POZIOM STUDIÓW I°
ROK I, SEMESTR I
TYP PRZEDMIOTU
fakultatywny
CEL I ZAŁOŻENIA
PUNKTY
ECTS
2
Rodzaj zajęć
Ilość godz.
Stacjon/Niestac.
WYKŁADY
10
9
ĆWICZENIA
13
9
METODY NAUCZANIA
JĘZYK WYKŁADOWY
wykłady, ćwiczenia
polski
Przekazanie ew. przypomnienie wiedzy dotyczącej budowy i funkcjonowania żywego organizmu, w szczególności odnoszonej do
człowieka. Zrozumienie mechanizmu dziedziczenia i realizacji programu genetycznego w warunkach i przy trybie życia danego
osobnika, a więc wynikającej stąd różnorodności. Przekazanie wiadomości dotyczących. Budowu i działania komórek, tkanek i
narządów, procesu gametogenezy oraz rozwoju śródmacicznego oraz wynikającego z tego stanu noworodka. Wiadomości te mają być
podstawą zrozumienia zajęć z anatomii, biomechaniki i fizjologii, w szczególności w odniesieniu do aktywności ruchowej i wycz ynu
sportowego.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
Zna podstawowe jednostki budowy ciała organizmu żywego. Rozumie budowę komórki oraz sposób ich namnażania się oraz odróżnia
podział mitotyczny i mejozę. Zna i rozumie istotę i różnice między kariotypem, genotypem i fenotypem. Rozumienie mechanizmy
epigenetyczne. Zna ogólną budowę i funkcje poszczególnych tkanek, narządów i układów w organizmie. Zna ogólne zasady
neurohormonalnej, hormonalnej i insulinopodobnych czynników stymulacji (kontroli) rozwoju. Zna mechanizm gametogenezy, sposób
rozrodu oraz rozwój śródmaciczny. Ma ogólną wiedzę na temat hormonalnej regulacji (gruczołów dokrewnych i hormonów). Wie co to
jest hormon i zna podział hormonów. Posiada ogólną wiedzę na temat budowy jądra i jajnika, cyklu miesiączkowego i rozwoju
zarodkowego człowieka. Dysponuje podstawową wiedzę w zakresie budowy komórki i funkcji biologicznych poszczególnych organelli
komórkowych. Posiada pogłębioną wiedzę dotyczącą różnorodności tkanek, ich budowy i funkcji. Potrafi wymienić kryteria podziału
nabłonków. Umie scharakteryzować budowę, funkcje i występowanie poszczególnych typów tkanki nabłonkowej. Zna podział, budowę
i funkcje tkanek łącznych. Umie scharakteryzować budowę i rodzaje tkanek oporowych. Potrafi omówić budowę i rolę chondronu i
osteonu. Zna skład krwi i funkcje poszczególnych ciałek krwi. Wie co to jest krzepnięcie krwi. Zna rodzaje tkanek mięśniowych i ich
budowę. Potrafi wskazać podobieństwa i różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami tkanek mięśniowych. Wie co to jest miocyt,
miofibryla, miofilament, sarkomer. Zna mechanizm skurczu mięśni. Potrafi omówić budowę neuronu. Zna klasyfikacje komórek
nerwowych w zależności od ilości wypustek. Wie co to jest synapsa. Posiada wiedzę na temat roli i budowy tkanki glejowej i zdolności
regeneracyjnych tkanki nerwowej.
TREŚCI PROGRAMOWE
Wykłady:
1. Organizm, narządy, układy narządów, tkanki, komórka. Budowa komórki, błony biologiczne, cytoplazma i funkcje organelli.
2. Budowa jądra komórkowego. Cykl życiowy komórki: mitoza, mejoza. DNA, rodzaje RNA. Chromosomy, geny, nukleotydy.
3. Kariotyp, genotyp, fenotyp. Ekspresja genów. Transkrypcja i translacja. Czynniki epigenetyczne. Determinacja płci
4. Rodzaje tkanek, budowa i funkcje układów organizmu
5. Neurohormonalna regulacja rozwoju i działania organizmu. GH i IGF
6. Spermatogeneza i oogeneza. Mutacje, wady rozwojowe. Zapłodnienie. Zarodek, płód, noworodek.
Ćwiczenia:
1. Budowa komórki. Organelle komórkowe, ich budowa i udział w metabolizmie komórki.
2. Tkanka nabłonkowa - budowa, funkcje i podział. Struktury powierzchniowe komórek nabłonkowych. Połączenia
międzykomórkowe.
3. Tkanki łączne - budowa, funkcje i ich podział. Tkanka łączna właściwa. Tkanka tłuszczowa żółta i brunatna.
4. Tkanka chrzęstna – podział, budowa i funkcje. Budowa chondronu. Regeneracja chrząstki.
5. Tkanka kostna – podział, budowa i funkcje. Budowa osteonu. Przebudowa tkanki kostnej, proces kościotworzenia.
6. Krew. Komórki krwi i ich rozwój. Osocze krwi.
7. Tkanka mięśniowa. Mięsień szkieletowy. Mięsień sercowy. Budowa sarkomeru. Mięsień gładki. Regeneracja tkanek mięśniowych.
8. Tkanka nerwowa. Komórki nerwowe. Włókna nerwowe. Budowa nerwu. Synapsa. Tkanka glejowa. Degeneracja i regeneracja w
układzie nerwowym.
9. Gruczoły: definicja i podział. Sposoby wydzielania. Budowa i funkcje przysadki mózgowej, tarczycy, trzustki, nadnerczy.
10. Gonady. Budowa i funkcje jajnika. Budowa i funkcje jądra. Etapy rozwoju zarodkowego.
METODY OCENY
Kolokwia cząstkowe. Zaliczenie przedmiotu na ocenę na podstawie cząstkowych kolokwiów.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gajewski A., Skierska E., BIOLOGIA. Podręcznik dla studentów wychowania fizycznego. AWF, Warszawa 1998
Duszyński J., Grygiel K., Hryniewiecka L., Jarmołowski A., BIOLOGIA. Tom 1. Zakres rozszerzony. Liceum Ogólnokształcące.
Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2003
Duszyński J., Kozłowska-Rajewicz A., Krenz-Niedbała M., Lesicki A., Ziemnicki K., BIOLOGIA. Tom 5. Zakres rozszerzony.
Liceum Ogólnokształcące. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2005
Jarygin N., BIOLOGIA. Podręcznik dla studentów kierunków medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003
Drew G., Ferenc T. (red.) PODSTAWY GENETYKI. Wydawnictwo Urban i Partner 2010
Campbelle N.A., Reece J.B., Urry L.A., Cain M.L., Wasserman S.A., Minorsky P.V., Jackson R.B., Biologia, Rebis i Pearson,
Poznań 2013 (Części 1-3, str. 1-449)