Model Pajęczyny

Niestabilność rynku
Model pajęczyny
1


Model pajęczyny obrazuje mechanizm
dochodzenia do stanu równowagi przy
założeniu, że podmioty rynkowe starają
się dostosować swoje oczekiwania do
zmieniających się warunków.
W modelu pajęczyny dochodzenie do
nowego stanu równowagi następuje
poprzez oscylację.
2
Model równowagi rynkowej
a model pajęczyny



W modelu równowagi rynkowej przyjęliśmy
założenie o natychmiastowej reakcji podaży na
zmieniającą się cenę.
Są jednak pewne rodzaje rynków, gdzie podaż
podąża za ceną z pewnym opóźnieniem
natomiast ceny dostosowują się niemal
natychmiastowo.
Jeżeli przedstawimy taki model na wykresie w
poszczególnych następujących po sobie
okresach czasu będzie miał on wygląd
podobny do pajęczyny.
3
3 Odmiany modelu pajęczyny
„Model Pajęczyny”
1. Oscylacja Gasnąca
3. Oscylacja
Periodyczna
2. Oscylacja
Wybuchowa
4



Gdy nachylenie krzywej popytu jest większe
od nachylenia krzywej podaży. Mamy wtedy
do czynienia z oscylacją gasnącą.
Jeżeli krzywa popytu ma nachylenie
mniejsze od krzywej podaży to występują
oscylacje wybuchowe.
Kiedy obie krzywe mają takie samo
nachylenie. Odchylenia są takie same i
występuje oscylacja periodyczna.
5
Oscylacje
gasnące

Relacja nachylenia krzywej popytu D do
nachylenia krzywej podaży S jest większa
od 1
6

Model ten jest stabilny, ponieważ
podejmowane decyzje doprowadzają do
osiągnięcia równowagi rynkowej (w
dłuższym okresie czasu).
7
Oscylacje periodyczne
(doskonałe wahania cykliczne)
8


Cena stale oscyluje pomiędzy P1. a P2. Ilość
oferowana na sprzedaż waha się pomiędzy Q1
a Q2. Mamy tu do czynienia z doskonałymi
wahaniami cyklicznymi ceny i podaży
ponieważ bezwzględne wartości nachylenia
linii popytu i podaży są jednakowe.
Zależność będzie się powtarzać nie
zapewniając nigdy możliwości osiągnięcia
równowagi popytu i podaży.
9
Oscylacje wybuchowe
10


Jeżeli krzywa popytu ma nachylenie
mniejsze (jest bardziej stroma) od
krzywej podaży to występują oscylacje
wybuchowe.
Oscylacje te za każdym razem oddalają
następujące po sobie kombinacje ceny i
ilości od punktu równowagi rynkowej.
11
Główne przyczyny niestabilności
rynków
Artykuły rolno – spożywcze
 Niska cenowa elastyczność podaży,
 Niska (choć na ogół wyższa) cenowa elastyczność popytu
 Relatywnie długi cykl produkcyjny i wysokie koszty produkcji.
 Ograniczone możliwości zmiany struktury produkcji.
 Nietrwałość artykułów żywnościowych i wysokie koszty magazynowania.
 Znaczne rozdrobnienie producentów oraz powolne docieranie do nich
sygnałów rynkowych.
 Specyficzna organizacja zbytu – rozdrobnienie produkcji i pośredników
 Zaspokajanie podstawowych funkcji organizmu ludzkiego oraz powoli
zmieniająca się struktura konsumpcji.
 Trudności magazynowania.
 Rozdrobnienie konsumentów.
 Strategiczne znaczenie artykułów i polityka rolna rządów.
12
Główne przyczyny niestabilności
rynków
Surowce naturalne:
 Relatywnie długi okres nowych inwestycji i wysokie ich koszty
(np.: w górnictwie) co utrudnia szybkie zwiększenie wydobycia.
 Wysokość poniesionych nakładów inwestycyjnych i wysokie
bieżące koszty eksploatacji, utrudniające zmniejszenie
wydobycia w okresie spadku cen.
 Przemysł podstawowy i przetwórczy jako główni odbiorcy
chętni do maksymalizacji zysku i utrzymania produkcji na nie
zmienionym poziomie
 Strategiczne znaczenie artykułów i polityka ekonomiczna
rządów.
13
Przeciwdziałanie skutkom
niestabilności




Skup interwencyjny - rodzaj interwencji państwowej polegający na
administracyjnym skupowaniu nadwyżek podaży nad popytem.
Wiele krajów wprowadza ceny minimalne na produkty rolne, celem
ochrony interesów rolników. Jeżeli po wprowadzeniu ceny minimalnej
wystąpi nadwyżka podaży, państwo może zgodzić się na skup
nadwyżek produkcji. Dzięki temu producenci nie ponoszą strat.
W związku ze stosowaniem wspólnej polityki rolnej, kraje członkowskie
UE wprowadzają cenę minimalną dla takich produktów jak mleko czy
masło przekraczającą cenę równowagi rynkowej.
Ponieważ przy obowiązującej cenie minimalnej całość
wyprodukowanych dóbr nie zostałaby sprzedana rynkowo,
administracyjnie skupuje się nadwyżki mleka i masła celem utrzymania
wysokiej ceny minimalnej. W ten sposób powstaje słynna "góra
masła".
14