Termomodernizacja Historia auditingu w Polsce Podstawy Prawne Opracował mgr inż. Jerzy Wewióra mgr inż. Andrzej Dębski 1 Podstawy prawne Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych . (Dz. U. Nr 162, poz. 1121). po raz pierwszy wprowadzono zasady wspierania przez Państwo przedsięwzięć termomodernizacyjnych dla budynków mieszkalnych, zalegalizowano audyt energetyczny – jako niezbędne opracowanie określające zakres i parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiącej jednocześnie założenia do projektu. premia termomodernizacyjna – spłata przez Bank Gospodarstwa Krajowego 25- 20% kwoty wykorzystanego kredytu na realizację przedsięwzięcia 2 termomodernizacyjnego. Podstawy prawne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 stycznia 2002 w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego, było podstawą realizacji termomodernizacji budynków przy wykorzystaniu pomocy Państwa, aż do 14 lutego 2008r. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 stycznia 2002 w sprawie weryfikacji audytu energetycznego.(Dz. U. Nr 12, poz. 115). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 lutego 2008r w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego, było podstawą realizacji termomodernizacji budynków przy wykorzystaniu pomocy Państwa, do 17 marca 2009r. Podstawy prawne Ustawa z dnia 21 listopada 2008r o wspieraniu termomodernizacji i remontów, określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacyjnego i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych ( Dz. U. z dnia 18 grudnia 2008r). Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz. U. Nr …., poz. …….). Podstawy prawne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009r w sprawie szczegółowego sposobu weryfikacji audytu energetycznego i części audytu remontowego oraz szczegółowych warunków, jakie powinny spełniać podmioty, którym Bank Gospodarstwa Krajowego może zlecić wykonanie weryfikacji ( Dz.U. z dnia 18.03.2009. Poz. …..) Podstawy prawne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008r zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r (Dz. U. Nr 75, poz. 690) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009r, zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r . (Dz. U. 09.56.461 z dnia 2009.07.08), wchodzące w życie z dniem 8 lipca 2009r. Zmiany w zakresie formy audytów dokonane R.M.I. w 2008 i 2009r. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 lutego 2008r w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego, w znacznej części nie była zmieniona, wprowadziło: Ograniczenia wartości max. współczynnika przenikania ciepła okien po wymianie; – – – 1,9W/m2K – dla okien w ścianach dla I, II I III strefie klimatycznej 1,8W/m2K – dla okien w dachu dla I, II I III strefie klimatycznej 1,7W/m2K – dla wszystkich okien w IV strefie klimatycznej Zmiany w nomenklaturze w dokumentacji wariantu termomodernizacyjnego Zmiany w metodyce obliczania mocy cwu przez wprowadzenie również parametru nierówniomierności rozbioru Nh, zgodnie Przedstawienie ogólnej formy audytu energetycznego do 17.03.2009. Podstawy prawne - dyrektywa Cel zasadniczy dążenie do zmniejszenia energochłonności budynków mieszkalnych i obiektów budowlanych (Wspólnota zużywa ok. 40% zasobów energetycznych na te cele - planuje się redukcję zapotrzebowania na energię w budownictwie mieszkaniowym o 25%), celem działania ustawy o przedsięwzięciach termomodernizacyjnych oraz dyrektywy jest nie tylko ograniczenie zużycia energii w sektorze mieszkaniowym i innych obiektów budowlanych, ale również zmniejszenie emisji CO2 czyli przeciwdziałanie zmianom klimatycznym ziemi, 8 Podstawy prawne – audyt energetyczny – Ustawa z dnia 21.11.1998r o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. R.M.I. z dnia 14.02.2008r w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu . Cele termomodernizacji: zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do budynków mieszkalnych i budynków służących do wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań publicznych na potrzeby ogrzewania i cwu, zmniejszenie strat energii w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, całkowita lub częściowa zamiana konwencjonalnych źródeł na niekonwencjonalne, w tym odnawialne. 9 Podstawy prawne – audyt energetyczny - ustawa Przedsięwzięcie termomodernizacyjne: Ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię o: • 10% - przy modernizacji systemu grzewczego, • 15% - jeżeli instalację zmodernizowano w latach 1985-2001, • 25% - w pozostałych budynkach. oraz • 25% zmniejszenie energii pierwotnej przy modernizacji źródła ciepła i sieci, • 20% kosztów zakupu ciepła - likwidacja lokalnego źródła ciepła i podłączenie do scentralizowanego źródła ciepła, • zmiana konwencjonalnych źródeł na niekonwencjonalne. 10 Podstawy prawne – audyt energetyczny - ustawa Kredyt termomodernizacyjny - zasady Bank Gospodarstwa Krajowego - banki komercyjne: – kredyt do 80% wartości inwestycji, – 25% wartości kredytu premia, – spłata kredytu w ciągu max. 10 lat, – wykonanie audytu energetycznego. Miesięczne spłaty kredytu < 1/12 kwoty rocznych oszczędności kosztów energii, uzyskanych w wyniku realizacji przedsięwzięcia. 11 Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie Szczegółowy zakres audytu energetycznego określony w rozporządzeniu obejmuje: Budynek mieszkalny, budynki zamieszkania zbiorowego, budynki samorządu terytorialnego, lub lokalne źródła ciepła, lub lokalną sieć ciepłowniczą. 12 Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie Opracowany Audyt energetyczny budynku zawiera: stronę tytułową audytu energetycznego budynku, kartę audytu energetycznego budynku, wykaz wybranych usprawnień termomodernizacyjnych oraz warianty przedsięwzięć termomodernizacyjnych, rodzaje usprawnień termomodernizacyjnych składające się na optymalny wariant przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiający sprawność systemu grzewczego. Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie Rozporządzenie M.I. z dnia 14.02.2008r określa: 1. Metody oceny opłacalności i wyboru usprawnień termomodernizacyjnych prowadzących do zmniejszenia strat ciepła przez przenikanie przez przegrody budowlane (ściany, okna, drzwi, stropy i stropodachy) i zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło na ogrzanie powietrza wentylacyjnego; 2. Metody wyznaczania optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego prowadzącego do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody użytkowej; 3. Metody wyznaczania optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego poprawiającego sprawność cieplną systemu grzewczego; 4. Metoda wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. 14 Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie Przykład: A - docieplenie ścian zewnętrznych; B - docieplenie stropodachu; C - wymiana stolarki okiennej, drzwi; D - wymiana okien w piwnicach; E - usprawnienie instalacji wewnętrznej poprzez: • montaż nowych zaworów termostatycznych, • montaż zaworów regulacyjnych pod pionami i wykonanie dokładnej regulacji hydraulicznej (statycznej lub dynamicznej • montaż automatycznych zaworów odpowietrzających na pionach, • płukanie instalacji. 15 Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie 16 Podstawy prawne – audyt energetyczny - rozporządzenie 17 Podstawy prawne – R.M.I. z dnia 6 listopada 2008r wprowadzające zmiany warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. § 1. Rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki … § 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje się przy projektowaniu i budowie, w tym także odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków …. Rozporządzenie zawiera 332 § i liczy około 140 str. 18 Zmiany w zakresie formy audytów dokonane R.M.I. w 2009r. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009r w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego, i audytu remontowego, wprowadziło: Znaczne zmiany związane ze sposobem finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i remontów, zgodnie z ustawą, znaczne zmiany w metodyce obliczeń, polegających na obowiązku dokonywania obliczeń zgodnie z normami europejskimi , posługiwania się programami komputerowymi, oraz większą zgodnością z metodyką obliczania świadectw i charakterystyk energetycznych budynków. zachowany został sposób formułowania wariantów dalsze zmiany w metodyce obliczania zapotrzebowania ciepła i mocy cwu Nowy zakres- audyt remontowy ( niezbędne obliczenia metodologią obliczania świadectw energetycznych Ek). Zmiany w zakresie formy audytów dokonane R.M.I. w 2009r. 1. grupa zmian – zmiany związane z warunkami przyznawania premii termomodernizacyjnej i formy finansowania Rodzaj uregulowania prawnego Przepisy do 17 marca 2009 Przepisy według nowej ustawy Wysokość premii termomodernizacyjnej 25% wartości kredytu 20% kredytu Ograniczenie premii ze względu na efektywność Miesięczna rata spłaty kredytu z odsetkami nie większa niż 1/12 rocznych oszczędności Premia nie większa niż dwukrotna wartość rocznych oszczędności Wysokość kredytu Do 80% nakładów inwestycyjnych N Do 100% nakładów inwestycyjnych Czas spłaty kredytu 10lat Bez ograniczeń Powodują że zmienia się metoda wyboru optymalnego wariantu, a z nią zmienia się dokumentacja wyboru wariantu optymalnego. Inwestor decyduje o możliwej maksymalnej wysokości środkach własnych, oraz o maksymalnej kwocie kredytu jaką Inwestor jest gotów zaciągnąć i którą może uzyskać od banku. 2. Zmiany norm obliczeniowych: obliczenia zapotrzebowania energii Q należy wykonywać zgodnie z PN –EN ISO 13790 po jej wydaniu w języku polskim. Do czasu opublikowania tej normy podstawą była PN –B-02025, która została wycofana z norm obowiązujących. Obliczenia zapotrzebowania mocy q należy wykonywać zgodnie z PN-EN ISO 12831. Stosowana dotychczas PN-B-03406. Normy te wprowadzają zasadnicze zmiany metodyki obliczeń. 3. Wprowadzono powiązania przepisów dotyczących sporządzania audytów i sporządzania świadectw energetycznych: Ujednolicenie sprawności Ujednolicenie sprawności Ujednolicenie sprawności Ujednolicenie sprawności wytwarzania ciepła hg, przesyłania ciepła hd , regulacji i wykorzystania ciepła he, akumulacji ciepła hs, Wartości sprawności należy przyjmować z R.M.I. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego. 4. Obliczenia zapotrzebowania na ciepło do przygotowania cwu , należy wykonywać zgodnie z: PN lub. zgodnie z metodyką dotyczącą świadectw. max. wartości U dla przegród, wskaźnik EP, 5. Podstawą oceny cech energetycznych budynków poddawanych termomodernizacji są wymagania zawarte w Warunkach Technicznych jakim powinny odpowiadać budynki. 6. Dane klimatyczne przyjmowane dotychczas z załącznika do normy PN-B-02025, zastąpiono bazą danych klimatycznych zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury 7. Zmiany norm i metod obliczeniowych wymagają zmian dotychczasowych programów komputerowych wykorzystywanych do opracowania audytów. 8. Audyt remontowy- nowym dokumentem . Przedsięwzięcia remontowe muszą zawierać pewien zakres prac termomodernizacyjnych, a tym samym należy wykazać oszczędności energetyczne , co wiąże się z koniecznością obliczeń zapotrzebowania energii, bez konieczności wykonania obliczeń finansowych. Dotyczy tylko budynków oddanych do użytkowania przed 14 sierpnia 1960r, Należy wykazać zgodność planowanego przedsięwzięcia z warunkami ustawy, t.j. Wskaźnik kosztów przedsięwzięcia (stosunek kosztu remontu przypadający na 1m2 powierzchni użytkowej do ceny 1m2 ustalonej do celów obliczenia premii gwarancyjnej) mieści się w granicach od 0,05 – 0,7. W wyniku realizacji remontu nastąpi określenie w ustawie zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię dla ogrzewania i przygotowania cwu. Zmiany w zakresie formy audytów dokonane R.M.I. w 2009r. Wymagane wg ustawy zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię na potrzeby ogrzewania i ciepłej Lp Opis sytuacji Wymagane zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię ( ogrzewania i cwu) 1 Remont o wskaźniku kosztu przedsięwzięcia od 0,05 do 0,3 co najmniej o 10% 2 Remont o wskaźniku kosztu przedsięwzięcia powyżej 0,3 co najmniej o 25% 3 Wcześniej realizowane było przedsięwzięcie Remontowe , na które uzyskano premię remontową co najmniej o 5% 4 Wcześniej realizowane było przedsięwzięcie Remontowe , na które uzyskano premię remontową, a w efekcie osiągnięto oszczędności na poziomie co najmniej 25%rocznego zapotrzebowania na ciepło Zmniejszenie zapotrzebowania na energię nie jest wymagane 5 W budynku wcześniej zrealizowano przedsięwzięcie termomodernizacyjne, w związku z którym przekazano premię termomodernizacyjną. Zmniejszenie zapotrzebowania na energię nie jest wymagane 6 Budynek spełnia wymagania w zakresie energii określone w aktualnych przepisach (Warunki Techniczne) Zmniejszenie zapotrzebowania na energię nie jest wymagane Zgodnie z przepisami audyt remontowy powinien zawierać: 1) stronę identyfikacyjną wg wzoru z rozporządzenia, 2) kartę audytu wgł. wzoru, 3) Wykaz dokumentów i danych źródłowych wykorzystanych przy opracowaniu audytu, a w tym zadeklarowana przez inwestora wartości środków własnych i kredytu. 4) Inwentaryzacja techniczno-budowlana budynku. 5) Ocena aktualnego stanu technicznego budynku, a w tym określenie rocznego zapotrzebowania energii do ogrzewania i wentylacji budynku oraz do przygotowania cwu; 6) Wykaz wskazanych do oceny i dokonania wyboru ulepszeń remontowych, 7) Dokumentację wskazania wariantu przedsięwzięcia remontowego ( zgodnie z nomenklaturą w ustawie ), ( dokumentacja wyboru optymalnego wariantu przedsięwzięcia remontowego- według rozporządzenia), w tym: a. Wykaz prac niezbędnych do spełnienia warunku zmniejszenia zapotrzebowania energii w tabeli wg wzoru z rozporządzenia wraz z obliczeniem procentu oszczędności energii w stosunku do stanu istniejącego oraz wskaźników EK i EP b. Wykaz prac objętych przedsięwzięciem remontowym obejmujący prace wg punktu a, oraz wybrane w uzgodnieniu z inwestorem prace z planu robót remontowych wraz z kosztami poszczególnych prac, sumarycznym kosztem remontu oraz wskaźnikiem kosztu przedsięwzięcia – w tabeli wg wzoru, a. b. c. d. Wykaz prac niezbędnych do spełnienia warunku zmniejszenia zapotrzebowania energii w tabeli wg wzoru z rozporządzenia wraz z obliczeniem procentu oszczędności energii w stosunku do stanu istniejącego oraz wskaźników EK i EP Wykaz prac objętych przedsięwzięciem remontowym obejmujący prace wg punktu a, oraz wybrane w uzgodnieniu z inwestorem prace z planu robót remontowych wraz z kosztami poszczególnych prac, sumarycznym kosztem remontu oraz wskaźnikiem kosztu przedsięwzięcia – w tabeli wg wzoru, Uzasadnienie przyjętych kosztów robót remontowych – w tabeli wg wzoru, Zestawienie planowanych danych i wskaźników dotyczących przedsięwzięcia uzasadniających spełnienie wymagań zawartych w ustawie oraz wymagania nieprzekroczenia zadeklarowanej przez inwestora wartości środków własnych i kredytu- wgł. Tabeli wzoru. 8) Opis techniczny przedsięwzięcia. W audycie remontowym podobnie jak w audycie energetycznym najbardziej pracochłonną czynnością jest obliczenie sezonowego zapotrzebowania energii. Zgodnie z pkt. 8. najpierw ustalamy zakres ulepszeń w wyniku którego nastąpi spełnienie warunku zmniejszenia zapotrzebowania energii , a następnie zakres ten poszerzamy o dodatkowe ulepszenia wynikające z potrzeb i z planu prac remontowych. 1. Wybór ulepszeń zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło ( ulepszenie uzasadnione technicznie i ekonomicznie) podlega weryfikacji. Aby spełnić te wymagania ulepszenia remontowe powinny odpowiadać wymaganiom i metodą optymalizacji ustalonym dla oceny i wyboru ulepszeń w audycie energetycznym. 2. Pozostałe ulepszenia, najpilniejsze do wykonania , powinny zapewniać; • bezpieczeństwo mieszkańców ( naprawa zdegradowanych kominów, trzonów wentylacyjnych, odpadających gzymsów, dziurawych dachów) • Dostosowanie do aktualnych wymagań zawartych w Warunkach Technicznych, Dziękuję za uwagę 28