Zachowania organizacyjne

Zachowania organizacyjne
Często próbując z charakteryzować daną osobę, stwierdzamy, że jest to człowiek posiadający
„ciekawą”, „silną”, barwną”, „słabą”, „chwiejną” osobowość. Osobowość to
charakterystyczny dla danego człowieka, stały zespół cech i właściwości psychicznych oraz
fizycznych, a także mechanizmów wewnętrznych regulujących jego zachowanie.
Cechy człowieka o silnej osobowości:1)zdecydowanie 2)brawura 3)upór, pewność siebie
4)skłonność do dominacji nad otoczeniem 5)odporność na stres, asertywność
Cechy człowieka o słabej osobowości: 1)stałe wahania się 2) unikanie konfrontacji
3)zalęknienie 4)brak wiary we własne siły Temperament – wrodzona zdolność do
intensywniejszego lub słabszego przeżywania swojego życia, do silniejszej lub słabszej
aktywności psychicznej. Rodzaje temperamentów: Sangwinik, szczerość, otwartość,
elastyczność, umiejętność dostosowania się, otwartość na innych, skłonność do
podejmowania nowych wyzwań (pozbawiona jednak konsekwencji), umiejętność
nawiązywania przyjaźni, emocjonalne i gwałtowne reakcje .Flegmatyk, spokój, opanowanie,
niechęć do zmian, upór i konsekwencja w dążeniu do celu, skrytość, nie uzewnętrznianie
swoich uczuć. Choleryk, gwałtowność, apodyktyczność (podejmowanie decyzji za innych i
siebie), energiczność, odwaga, wybuchowość (zwłaszcza w sferze emocji), praktyczność,
częsta nieumiejętność przyznawania się do popełniania błędów. Melancholik, podleganie
nastrojom (zwłaszcza ponurym), podejrzliwość, powolność, trudność w podejmowaniu
decyzji, bogata uczuciowość, skłonność do głębokiego analizowania siebie i innych, stałość w
uczuciach. Ekstrawertyk, otwarty, łatwo nawiązuje kontakty, chętnie angażuje się w sprawy
swojego otoczenia np. sangwinik i choleryk. Introwertyk, nie interesuje go świat zewnętrzny,
jest skupiony na sobie i swoich przeżyciach, tłumi i ukrywa uczucia, trudno nawiązuje
kontakty np. melancholik i flegmatyk. Rodzaje zachowań; agresywne, uległe,
manipulacyjne, asertywne. Postawa agresywna, często używa zaimka „ja” i l.poj., mówi
sarkastycznym tonem i pomija rozmówcę, oskarża rozmówcę, używa słów „powinien”,
„musi”, przedstawia opinię w taki sposób jak by były to fakty. Cechy zachowań
agresywnych: traktowanie innych jako przeciwników, których trzeba unieszkodliwi, łamanie
praw innych osób, osiągnięcie celu wszystkimi możliwymi sposobami, zawyżona samoocena,
odmawianie w sposób kategoryczny (często niegrzeczny0, narzucanie się otoczeniu.
Przyczyny zachowań agresywnych: brak wiary w siebie, chęć zwrócenia na siebie uwagi,
nagromadzenie negatywnych emocji (złość, irytacja, zdenerwowanie). Skutki zachowań
agresywnych: strach lub lekceważenie ze strony otoczenia, konflikty z otoczeniem, łamanie
prawa. Osoba przyjmująca postawę Bierną, przeprasza, tłumaczy się i usprawiedliwia,
prosi o pozwolenia „czy mógłbym”, używa często takich słów jak „chyba” „być może”,
rzadko używa zaimka „ja” i l.poj. w pieszej, zmienia znaczenie własnych potrzeb „to
naprawdę nieważne”, bierze winę na siebie „powinienem powiedzieć to wcześniej”. Cechy
zachowań uległych, podporządkowanie się innym osobom lub grupom, zaniżona samoocena,
rzadkie zabieranie głosu, rzadkość powiedzenia słowa „nie” godzenie się na zależność od
innych, nieumiejętność wyrażania swoich uczuć, ograniczenie praw własnych dla innych.
Przyczyny cech uległych, brak wiary w siebie, ucieczka od podejmowania decyzji, obawa
przed reakcją innych. Skutki zachowań uległych, niedowartościowanie, utrata wiary w
siebie, poczucie krzywdy, stresy. Psychologia zachowań organizacyjnych czyli lepiej
poznaj siebie. Koncepcje człowieka jako portrety psychologiczne:Koncepcja
Behawioralna:człowiek to układ reaktywny,jego zachowanie całkowicie jest sterowane przez
środowisko zewnętrzne,astosowany system nagród i kar decyduje o tym,czego człowiek unika
i do czego dąży.Koncepcja psychodynamiczna:zachowanie ludzi zależy od wewnętrznych
sił dynamicznych(popędów,potzreb,dążeń,pragnień).Koncepcja poznawcza:człowiek jest
układem samodzielnym i twórczym,przetwarzającym informacje.Jego zachowanie zależy od
bieżących informacji płynących ze świata zewnętrznego, jak i zakodowanej w pamięci trwałej
wiedzy zdobytej.Kumulacja koncepcja psychodynamiczna i behawioralna.Koncepcja
„humanistyczna”,twórca A.Maslow, główną siłą napędową działania ludzi jest dążenie do
samorealizacji.Homo oecomonicus człowiek ekonomicznie racjonalny,nieustannie
kalkuluje zawsze stara się korzystnie kształtować relacje między wysiłkiem,a efektem
pracy.Czynnikiem moywującym od wysiłku są korzyści materialne.Homo socjologicus
człowiek społeczny, dla niego szczególnie znaczenie motywacyjne w kształtowaniu
zachowania w organizacji mają stosunki między ludzkie w zakłdzie pracy,czyli np.:klimat
pracy,poszanowanie godności.Homo creativus człowiek samorealizujący się,w jego
działaniu ważną rolę odgrywa ampicja osiągnięcia coraz lepszych rezultatów, możliwość
potwierdzenia własnej wartości,dobra atmosfera pracy, wyrażenie uznania z tytułu
osiągnięć.Homo complex człowiek złożony,to indywidualna osoba „wielowymiarowa” łączy
wartości pracy z życia(różne twarze).Cechy zachowań manipulacyjnych:narzucanie innym
własnych zasad, skłanianie innych do angażowania się w działania które wymagają od nich
nadmiernego wysiłku.Przyczyny zachowań manipulacyjnych:poczucie wyższości w
stosunku do innych, świadomość przewagi fizycznej nad innymi,brak szacunku dla
innych.Skutki zachowań manipuplacyjnych:izolacja i brak sympatii z strony
otoczenia,konieczność podejmowania decyzji za innych,często niewłaściwa ocena
rzeczywistej sytuacji.Asertywność to umiejętność pełnego i otwartego wyrażania samego
siebie w kontakcie z innymi osobami,to bezpośrednie,stanowcze,a jednocześnie uprzejme
wyrażanie swoich uczuć,pragnień,opini i poglądów w sposób respektujący
uczucia,pragnienia,opinie i poglądy drugiej strony,umiejętność wyrażania w bezpośredni
sposób swoich myśli,przekonań,opini i ocen.Na asertywne zachowanie składa się:
odmowa,czyli stanowcze powiedzenie „nie”, określenie przedmiotu odmowy,krótkie i
prawdziwe uzasadnienie,bez niepotrzebnego usprawiedliwiania się.Jeśli chcemy uchodzić za
osobę asertywną to: dokładnie określamy czego chcemy, nie lękać się podejmowania ryzyka,
otwarcie wyrażać swoje uczucia,bez gniewu przyjmować uczciwą krytykę,stanowczo bronić
swoich racji,akceptować swoją autonomię,częst się odzywać,wierzyć w siebie i innych,być
otwartym i szczerym.1)Asertywność to postwa będca kompromisem między
nadmiernąuległościa,a agresją.2)Osoba asertywna nie ma poczucia wstydu gdy czegoś nie wie
lub nie rozumie, bez zachamowań zadaje odpowiednie pytanie.3)Chętnie pomaga innym,ale
potrafi odmówićwyświadczenia przysługi,gdy nie może jej wykonać.Osoba asertywna
niepowinna: ukrywać swoich emocji(tłumić ich w sobie),obrażać i upokarzać
innych,posługiwać się cudzym autorytetem by w ten sposób wymusić posłuszeństwo.
Komunikacja to dwustronny proces przekazywania informacji kształtujący wzajemne relacje
między stronami,proces w którym ludzie dążą do dzielenia się znaczeniami za pośrednictwem
symbolicznych komunikatów,to proces przekazywania i odbierania informacji zachodzący
między dwiema lub więcej osobami,to proces w trakcie którego ludzie w różny sposób
(słowny lub bezsłowny) przekazują sobie informacje(komunikaty).Skuteczne
komunikowanie: proces wysyłania wiadomości w taki sposób, że wiadmość otzrymana ma
możliwie zbliżone znaczenie do wiadmości wysyłaej.Formy komunikacji
interpersonalnej:komunikacja ustna, rozmowa bezpośrednia,dyskusja grupowa,rozmowy
telefoniczne i inne okoloczności w których słowo mówione jest wykorzystywane,wg.Henry
Mintzberga większość menedżerów spędza 50-90%.Komunikacja ustna zalety i wady :
Zaleta: sprzyja bezpośredniej zeakcji zwrotnej,łatwa w „użyciu”,niepotrzebny jest
komputer,często nie wymaga specjalnego przygotowania.Wada:może być niedokładna jeśli
pomijane są ważne szczegóły,jeśli proces jest zajkłócony np.szum,hałas,może być nie
przemyślana.Komunikacja pisemna: notatki,listyy,okoliczności w których do
przekazywania informacji wykorzystuje się słowo pisane.Zalety; wysałający wiadmość może
spokojnie zebrać treści.które zamierza wysłać,w razie potrzeby można dokonać
korekt,zostawia zapis,można do niej wielokrotnie powracać,przeważnie jest
dokładniejsza.Wady: nie sprzyja zwrotnej reakcji i wymianie poglądów,trudniejsz jeśli chodz
o korektę błędu.Funkcje kounikacyjne:informacyjna,motywacyjna,kontroli i
wpływu,integracyjna.Bariery komunikacyjne: trzaski w słuchawce
telefonicznej,hałas,przeładowanie informacją,różnice językowe,kulturowe i
społeczne,negatywne emocje (złość,zazdrość,podejrzliwość),uprzedzenie w stosunku do
rozmowy,różnice światopoglądowe, brak precyzji w wyrażaniu własnych myśli,sprzeczna z
zawartością wypowiedzi mowa ciała.Komunikacja pionowa w dół: szef do
pracownika.Komunikacja pionowa w górę: pracownik do szefa.Komunikacja
pozioma.Typy sieci komunikacyjnych:1)koło od wozu 2)Y 3)łańcuch 4)okrąg 5)”każdy z
każdym”. Konflikty w organizacji. Konflikt – proces w którym jedna ze stron podejmuje
świadome wysiłki zmierzające do udaremniania dążeń drugiej strony poprzez blokowanie
osiągnięć przez nią celów lub blokowanie działań w jej interesie. Konflikt w organizacjioznacza spór dwóch lub więcej członków albo grup, wynikających z konieczności dzielenia
się ograniczonymi zasobami, albo pracami lub zajmowania odmiennej pozycji, różnych celów
wartości lub spostrzeżeń. Jak zidentyfikować konflikt w organizacji;1) badanie
socjometryczne; którego bezpośrednim rezultatem jest uzyskanie wykresu wzajemnych relacji
panujących w grupie pracowniczej.2)wywiad zogniskowany; służący badaniu relacji pozytywnych i negatywnych między poszczególnymi osobami, ale za to pozwala także
określić, co może tkwić u podstaw tych relacji. Rodzaje konfliktów;- wewnętrzny konflikt
danej osoby, - konflikt między grupami, - konflikt między jednostką a grupą,- konflikt między
pojedynczymi osobami, - konflikt między organizacjami (spółkami).W zależności od
określonych przyczyn;- konflikt rzeczywistych poglądów i celów, czyli sytuacje gdy strony
mają inne potrzeby lub chcą osiągnąć różne cele.,- konflikt emocjonalny, który powstaje na
styku zderzenia dwóch osobowości, nie koniecznie o różnych celach. Ze względy na wpływ i
skutki konfliktów;- destrukcyjny, niszczący dla organizacji,- konstruktywny, którego skutki
okazują się korzystne. Inny podział;- konflikty na tle podziału, -konflikty na tle sprawowania
władzy, - konflikty na tle koordynacji, - konflikt danych, - konflikt interesów. Przyczyny
powstawania konfliktów: - niejasny zakres obowiązków, opisy stanowisk i kompetencji
pracowników, zły obie informacji w firmie, - nieadekwatne style kierowania, - niedokładne
instrukcje i rozkład pracy, - brak planowania strategicznego operacyjnego,- reorganizacja
przedsiębiorstwa, - niesprawiedliwe dzielenie zasobów (podział dóbr), - różnice wartości o
światopoglądów, - różnice w płci, wieku, wykształceniu, płacy, cechy, osiągnięciach itp.
Rozwiązywanie konfliktów. Konflikt może być przezwyciężony przez; 1) obustronne
porozumienie, wzajemne ustępstwa (kompromis) w imię racji wyższych obowiązków
służbowych, podstawowych celów naszych działań tj. celów integracyjnych,2) dominację
jednej ze stron np. wskutek wycofania się, rezygnacji w sensie psychicznym lub fizycznym
drugiej strony. W praktyce jest 5 sposobów rozwiązywania konfliktów poprzez:
1)konkurencje – polega na stwarzaniu sytuacji typu: wygrany – przegrany, - wykorzystywanie
rywalizacji wewnątrz organizacji, - wymuszane posłuszeństwa, wykorzystywanie gier o
władzę. Kiedy stosujemy? W krytycznej sytuacji, - decyzja musi być szybko podjęta, - wtedy
kiedy na pewno się wie, że się ma rację,- w przypadku „niepopularnych decyzji”. 2)Unikanie
polega na; -unikanie konfliktów w nadziei, że same znikną, - udawanie że się ich nie widzi, trzymanie konfliktu w tajemnicy, - stosowanie powolnych procedur w celu stłumienia
konfliktu, - odwoływanie się do pewnych reguł biurokratycznych jako źródła rozwiązywania
konfliktów. Stosujemy: - kiedy sprawa jest banalna, - kiedy nie dostrzega się szansy
spełnienia swoich wymagań, - kiedy potencjalne zakłócenie ma większe znaczenie niż
korzyści płynące z rozwiązania konfliktu, - kiedy trzeba ludziom pozwolić uspokoić się i
odzyskać właściwą perspektywę, - kiedy trzeba więcej informacji. 3) Kompromis polega na; negocjacje, - dążenie do wzajemnych transakcji i wzajemnej wymiany, - model wygrany –
przegrany), - znajdowanie rozwiązań możliwych do przyjęcia przez obie strony. Stosujemy; kiedy cele są ważne, ale nie warte apodyktycznych decyzji, - kiedy opozycja jest równie silna
jak strona mająca władze,- chęć osiągnięcia tymczasowych ustaleń w założonych kwestiach,jako wsparcie kiedy współpraca lub konkurencja nie przynoszą powodzenia. 4) Współpraca
polega na; - postawa sprzyjająca rozwiązywaniu problemów, - poszukiwanie rozwiązań
integrujących, - znajdywanie rozwiązań, w których wszyscy mogą wygrać. Stosujemy; znajdywanie rozwiązania integrującego kiedy wymagania są zbyt ważne, aby mogło dojść do
kompromisu, - kiedy celem jest uczenie się, łączenie punktów widzenia ludzi o różnych
poglądach (zwracanie u uwagi co ich łączy , a nie dzieli). – wykorzystywanie uczuć.
5)Dostosowanie się polega na; - ustępowanie, - posłuszeństwo i uległość. Stosujemy; - kiedy
stwierdza się, że racja jest po drugiej stronie, - kiedy sprawa konfliktu jest zdecydowanie
bardziej ważna dla drugiej strony niż dla nas, - kiedy celem jest zdobycie zaufania ludzi dla
kwestii, które chce się przedstawić później, - aby zminimalizować stratę w przegranej
sprawie. Konflikty są nieodłącznym elementem pracy ludzi i funkcjonowania każdego
przedsiębiorstwa. Prowadzą do destrukcji.