Konflikt jest prowadzony przez kogoś. Dotyczy jakiejś sprawy, tzw. treści sporu. Obejmuje dwie lub więcej alternatywnych rozwiązań. Jest zatrzymaniem się partnerów, w celu wybrania… Przykład: 1. Podmiotem sporu są - RODZICE 2. Treścią sporu jest - WYCHOWANIE DZIECI 3. Alternatywami są - TRAKTOWANIE ŁAGODNE LUB SUROWE. Konflikt z boku wydaje się: przerzucaniem się argumentami, opiniowaniem innych „obiektywnych” obserwatorów i ustalaniem czyja racja „jest lepsza”. Konflikt pobawiony tej otoczki jest jednak inny. Bo czy chodzi o to, kto ma błędne rozumowanie czy kto udowodni, że „jego jest lepsze”. Autor podkreśla, że strony konfliktu często pojmują go w kategorii walki by „MOJE a nie JEGO” było tym ostatecznie wybranym. Konflikt zależy od natury samych uczestników konfliktu, często nie zaś od jego treści czy możliwych alternatyw. Potrzeby sytuacyjne – niezgodność życzeń i pragnień w określonych sytuacjach. Potrzeby przyzwyczajeń – Utrwalone potrzeby nie współgrają z potrzebami partnera. Styl życia – Różnice w przeżywaniu rzeczywistości i różnice temperamentu. Układ wzajemny – niezgodność podziału ról. Eskalacja napięć – Do normalnego konfliktu dochodzi emocjonalny ładunek – epitety, oskarżenia. Wpływ zewnętrzny – wpływ osób trzecich na całą scenę. Konflikt wewnętrzny – rozdarcie wewnętrzne partnerów (lęki) Chodzi o sprzeczność potrzeb dotyczących nas samych, nie są one związane z partnerem. Wśród przykładów można wymienić – głów, pragnienie, potrzebę spokoju. Lub dla kontrastu – potrzebę aktywności, absorbującej rozrywki… Konflikt na tej płaszczyźnie jest łatwy do rozwiązania. Wniesione zwyczaje przez każdego z małżonków bywają na ogół inne. Mogą to być – mówienie gwarą, wczesne wstawanie, określony sport, czy rodzaj zajęć amatorskich a także hierarchie wartości czy światopogląd małżonków. Takie wytworzone typy zachowań (już od dzieciństwa). Konflikty są o wiele trudniejsze niż w poprzedniej płaszczyźnie. Ich rozwiązanie wymaga długofalowego dopasowywania się małżonków. Odczuwanie przez nas świata jest dla każdego inne. Znamy chociażby typowy podział: melancholik, choleryk, flegmatyk i sangwinik. Rieman wyróżnia natomiast osobowości: › Schizoidalne, › Depresyjne, › Obciążone natręctwami, › Histeryczne. Jednak tylko na początku znajomości… stopniowo odczuwamy coraz większy dysonans pomiędzy nami a partnerem co może wywoływać nie miłe uczucie, a nawet odpychać. „Każdy z partnerów jest przekonany, że nie może zmienić swego postępowania z winy drugiego…” i tak związek zamyka się w błędnym kole. Przykład: › Jestem podejrzliwy, bo jesteś taka lekkomyślna. › Muszę być wielkoduszna, bo Ty jesteś taki podejrzliwy… Każdą cechę można nazwać w dwojaki sposób… Partnerzy w zależności od sytuacji mogą różnie postrzegać swoje zachowanie i tak je opisywać… Ćwiczenie… (-) … (-) skąpy (-) … (-) chaotyczny (-) pedant (+)ostrożny (+) … (+) nieobliczalny (+) … (+) … Każdą cechę można nazwać w dwojaki sposób… Partnerzy w zależności od sytuacji mogą różnie postrzegać swoje zachowanie i tak je opisywać… Ćwiczenie… (-) tchórzliwy, podejrzliwy (-) skąpy (-) elastyczny, żywy (-) chaotyczny (-) pedant (+)ostrożny (+) oszczędny (+) nieobliczalny (+) żywiołowy (+) systematyczny Wiele z naszych potrzeb podstawowych zależy od drugiego człowieka. Wygórowane oczekiwania skutkują rozczarowaniem, natomiast powodów tego trzeba szukać we wczesnym dzieciństwie. W pary dobierają się ludzie – uzupełniający się oczekiwaniami. Grają pewną rolę i ku swojej radości dostrzegają, że wybrany partner gra rolę uzupełniającą do jego. Taki rodzaj zachowania, w którym nieświadomi swoich ról partnerzy odgrywają uzupełniające się role – bo tacy się wybrali (oczywiście z miłości ) nazywamy KOLUZJĄ. Zachodzi coraz większe zazębianie się partnerów – w myśl układu SILNIEJSZY – SŁABSZY. Jak podkreśla autor, nie wiąże się to praktycznie wogole z siłą fizyczną lub jej brakiem. Układy takie można porównać do układu › Mistrz i Uczeń, › Ojciec i Dziecko, › Przewodnik i Prowadzący. Ktoś w związku dba o drugiego, ktoś ochrania i zabezpiecza, ktoś poucza i myśli przyszłościowo. Drugi ktoś wciela się w uzupełniającą rolę pouczanego, zabezpieczanego, objętego troską… Należy znów wrócić do kwestii różnic. Na początku są one atrakcyjne i zaspokajają potrzeby partnerów. Wzajemnie grają ‘nieprzypisane’ role, w duecie słabszego i mocniejszego. Z czasem przewodzenie i bycie prowadzonym, pouczanie i bycie uczniem zaczyna drażnić i pojawia się kryzys. Pogłębianie: › Partner A stoi dalej na stanowisku ‘mistrza’, dodatkowo partner B gdy zajmuje się dziećmi i domem – traci poczucie wartości (praca jako sposób samorealizacji). Różnice się pogłębiają. Zanikanie: › Relacje wzajemnie przechodzą, z dominacji jednej strony do dominacji drugiej. W takiej sytuacji, jedno (słabsze) usiłuje się wyrwać ze sztywnego układu, drugie (silniejsze) próbuje utrzymać swoją pozycję dominanta. Strona mocna nie jest chętna do oddania wpływu na słabszego, jednak z samym posiadaniem tej mocy czuje się źle. Za fasadą, czy można by powiedzieć kurtyną – kryje się lęk, niepewność. „Siła tego, kto uważa, że musi być silny jest często pozorna, jednak woli on unikać trzęsienia ziemi w myśl zasady: „lepszy wróbel w garści…” Konflikt rzadko zatrzymuje się na poziomie wymiany argumentów i podjęciu optymalnej decyzji na ich podstawie. Często emocje biorą górę i idą w ruch słowa nacechowane emocjonalnie lub wzrasta napięcie żądań. PARTNER A Prosi o coś… Dopomina się PARTNER B Odpowiada wymijająco Daje argumenty przeciw Żąda Ucieka Wychodzi z założenia, że najlepsza obrona to atak… Im więcej mąż dopomina się o porządek w mieszkaniu… Tym częściej otrzymuje komunikat zwrotny: „a Ty zajmij się wreszcie dziećmi…” A A B A B A B Niejasny początek – partnerzy nie są w stanie już ocenić od czego konflikt się zaczął. (por. cyrkularność) › Każdy wynajduje wydarzenie które jego zdaniem zapoczątkowało jego negatywną reakcje i czuje się usprawiedliwony. Akcenty – każda ze stron w pewnych momentach czuje się obiektem napastliwoścu drugiego i uznaje, że nie może inaczej zareagować jak tylko napaścią… Dodatkowo należy podkreślić, że komunikat określonego typu wywołuje odpowiedz komunikatem tego samego typu. Komunikat agresywny i wrogi, spowoduje również taką samą odpowiedz partnera. (Tryjarska) Polaryzacja – osoba staje się takim jakim widzi go jego partner, oboje nawzajem ściągając się w dół tej spirali. To nakręcanie dotyczyć może także rzeczy pozytywnych… „…zarówno w tym, co złe i w tym, co dobre sprawdza się stara mądrość głosząca, że echo odpowiada takim głosem jaki usłyszy…” 1. Jakie mamy elementy w konflikcie… wymień wraz z przykładem… 2. Od którego z komponentów w dużej mierze zależy konflikt… i dlaczego… 3. Jak może przebiegać eskalacja napięć? Wymień dwa mechanizmy… 4. W jaki sposób te same cechy partnera nazywamy w sytuacji konfliktu, a jak w sytuacji codziennej?