rozkład materiału nauczania języka polskiego w klasie

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA
JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE PIERWSZEJ
TECHNIKUM
W
ROKU SZKOLNYM
2011 / 2012
ANTYK CHRZEŚCIJAŃSKI
Temat /
Cykl lekcji
l
g
Poznajmy się na
lekcjach języka
polskiego.
1 - zasady współpracy i zasady pracy na lekcji
- przedmiotowy system oceniania
i szczegółowe kryteria (PSO)
- budowa i sposób korzystania
z podręcznika
Literatura
i historia
literatury
na lekcjach
języka
polskiego.
2 - zakres pojęć: literatura, historia literatury
- terminy: epoka w kulturze, okres literacki,
prąd literacki
- podział historii literatury na epoki i podziały
wewnątrz epok (ich umowność)
- schemat układu epok literackich
- czynniki kształtujące epokę literacką
- istota konwencji artystycznej
- specyfika literatury na tle dorobku kultury
- schemat przemienności epok
- rodzaje literackie i ich wyznaczniki
- gatunki literackie
- epika a proza, wiersz a liryka
- synkretyzm gatunkowy
- gatunki modne, ewolucja gatunków
- tworzywo dzieła literackiego
Komunikacja
językowa.
Funkcje
tekstów
językowych.
2 - akt komunikacji językowej
- funkcje tekstów językowych
( poznawcza, ekspresywna, impresywna,
metajęzykowa, fatyczna, poetycka)
- język jako narzędzie kreowania świata
Dyktando
sprawdzające.
1 - tekst wypowiedzi pisanej
- zgodność z zasadami poprawnościowymi
Omówienie
dyktanda.
Ten sam, ale
nie taki sam –
mówiona i
pisana odmiana
języka
polskiego.
Test
diagnostyczny i
jego omówienie.
Księga ksiąg –
Biblia.
1
Treści programowe
Wymagania edukacyjne:
- na poziomie podstawowym
- na poziomie ponadpodstawowym
UCZEŃ:
- poznaje PSO, zna wymagania przedmiotowe, kryteria oceniania i zasady
współpracy
- zna strukturę podręcznika
- zdobywa informacje na temat sposobu prowadzenia zeszytu przedmiotowego
- planuje swój rozwój (określa docelowy poziom osiągnięć)
- potrafi poprawić własną pracę zgodnie ze wskazaniami nauczyciela
- wymienia epoki w dziejach kultury
- zna podstawowe czynniki kształtujące epokę
- rozumie, czym jest prąd artystyczny i okres w kulturze
- opisuje na schemacie przemienność epok
- poprawnie posługuje się poznanymi pojęciami
- posługuje się poprawnym językiem, omawiając zagadnienia
historycznoliterackie
- samodzielnie porządkuje swoją wiedzę
- wyjaśnia złożoność podziałów między epokami
- zna i omawia czynniki wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące epokę
- omawia i wyjaśnia, czym jest konwencja artystyczna
- szczegółowo opisuje i wyjaśnia zjawiska ujęte na schemacie przemienności
epok
- sprawnie posługuje się językiem historycznoliterackim
- dąży do pełnego uczestnictwa w kulturze i do pełnego rozumienia literatury
- zna podział na rodzaje i gatunki literackie; pojęcie: synkretyzm
- rozpoznaje rodzaj i gatunek wskazanego utworu
- wymienia przykłady utworów reprezentujących różne gatunki
- podejmuje próbę formułowania wniosków
- sporządza notatkę w odpowiedniej, wybranej przez siebie formie
- omawia wyróżniki rodzajowe i gatunkowe
- bada zastosowaną w utworze formę wypowiedzi
- analizuje fragmenty utworów, formułuje wnioski
- sporządza notatkę zawierającą logicznie uporządkowane informacje i
wnioski
- rozpoznaje różne gatunki lit., poprawnie je nazywa i podaje przykłady
- systematyzuje wiedzę
- zna i omawia akt komunikacji językowej
- wymienia podstawowe funkcje tekstów
- wie, że język jest narzędziem kreowania świata
- tworzy teksty, świadomie dążąc do realizacji ich określonej funkcji
- czyta tekst teoretyczny, analizując jego kompozycję i sens poszczególnych
akapitów
- świadomie stosuje w tworzonych przez siebie tekstach środki językowe
właściwe dla funkcji tekstu
- zna funkcje kreatywną, metajęzykową, fatyczną, i magiczną tekstów
językowych; podaje stosowne przykłady tekstów
- czyta tekst teoretyczny, analizując użyte w nim formy językowe
- wyjaśnia, w jaki sposób język kreuje świat
- przekształca teksty, uwzględniając cel wypowiedzi
- właściwie posługuje się wiedzą o obowiązujących w języku polskim zasadach
pisowni
- dokonuje poprawy błędów w pracy
- wykorzystuje właściwe słowniki poprawnościowe
1 - język ogólny
- odmiany języka: mówiona i pisana
- wie, że w języku pisanym występuje więcej reguł niż w języku mówionym
- zna różne odmiany języka mówionego i pisanego
- charakteryzuje język Internetu
- poprawia błędy językowe wynikające z niedostosowania formy
do okoliczności mówienia i pisania
2 - arkusz testu
+
1
1 - Biblia jako księga święta i literackie
arcydzieło
- rodowód nazw: biblia, testament
- języki biblijne
- powstawanie ksiąg biblijnych i ich podział
- księgi mądrościowe, historyczne i prorockie
- kwestia autorstwa Biblii
- pierwsze zapisy ksiąg biblijnych
- analizuje stan swojej wiedzy i swoich umiejętności
- wie, co powinien poprawić i uzupełnić
- zna historię, czas powstawania Biblii, autorów biblijnych
- zna podział Biblii na Stary i Nowy Testament
- zna rodzaje ksiąg: dydaktyczne, historyczne, profetyczne i podaje przykłady
oraz zna główne gatunki biblijne ( np. psalm, przypowieść)
- zna treść najważniejszych ksiąg biblijnych
- potrafi wyszukać w Biblii potrzebne informacje
- poprawnie posługuje się nazwami: testament, sacrum, profanum, biblia
- dostrzega w innych tekstach aluzje biblijne (np. R. Brandstaetter Biblio,
Księga Rodzaju
jako inspiracja
artystyczna.
Historia
biblijnego Hioba
– pytanie o sens
cierpienia.
Biblijna
mądrość
Koheleta.
Modlitwa
wieków –Księga
Psalmów.
Błogosławieni,
czyli szczęśliwi
– Kazanie na
Górze.
O
wszechogarnia jącej potędze
miłości w Biblii.
Uniwersalny
sens
przypowieści
biblijnych.
1 - biblijny opis stworzenia świata
- znaczenie słowa genesis
- monoteistyczna koncepcja religijna
- obraz świata, Boga i człowieka w Księdze
Rodzaju
- motyw dzieła stworzenia i Boga
Stworzyciela w dziełach plastycznych
różnych epok (reprodukcje obrazów Michała
Anioła i Rafaela Santi)
- J. Twardowski Świat
1 - historia cierpienia Hioba
- sądy na temat cierpienia i wiary
- Księga Hioba jako tekst mądrościowy
- znaczenie wyrażeń : hiobowi pocieszyciele,
wieść hiobowa
- postawa Hioba jako archetyp
niezawinionego cierpienia; istota archetypu
- obraz życia ludzkiego w Ks. Hioba
- Hiob w świetle literatury biblistycznej
- motyw hiobowego cierpienia w poezji
współ. (A. Kamieńska Modlitwa Hioba)
1 - Ks. Koheleta jako tekst mądrościowy
- sądy na temat sensu życia ludzkiego
- pojęcie eschatologii
- motyw Vanitas i jego znaczenie
1 - geneza, rodzaje psalmów i ich język
- obraz Boga i człowieka w psalmach
- psalm jako gatunek literacki
- psałterz
1 - błogosławieństwa zawarte w Kazaniu na
Górze
- znaczenie słownictwa zawartego w tekście
(miłosierdzie, urągać)
- funkcja metaforycznych wyrażeń: sól ziemi,
światłość świata
- obraz Fra Angelico jako malarskie
nawiązanie
- nawiązanie literackie J. Kasprowicz
Błogosławieni
2 - koncepcja miłości zawarta w Biblii ( fragm.
Pieśni nad Pieśniami, Hymn do miłości św.
Pawła)
- środki stylistyczne i składniowe
występujące w omawianych tekstach
(porównania, metafory, powtórzenia) oraz ich
funkcje
1 - przypowieść, czyli parabola
- dydaktyczny charakter przypowieści
- treść przypowieści o miłosiernym
Samarytaninie i o synu marnotrawnym
- znaczenie wyrażeń: syn marnotrawny,
ojczyzno moja )
- rozpoznaje najważniejsze gatunki biblijne
- gromadzi argumenty o kulturotwórczej roli Biblii
- wyjaśnia istotę ksiąg dydaktycznych, historycznych, profetycznych
- dokonuje autorefleksji dotyczącej uczenia się
- zna księgę, czyta fragmenty i omawia na jej podstawie dzieło stworzenia, obraz
świata i miejsce człowieka w świecie
- rozumie sakralną i świecką funkcję tekstu
- rozpoznaje we wskazanych dziełach sztuki inspiracje Księgą Rodzaju
- interpretuje je na poziomie znaczeń dosłownych i metaforycznych
- poprawnie używa słownictwa (kosmogonia, monoteizm, politeizm)
- analizuje etapy stwarzania świata i ich znaczenie w dziele kreacji
- wyjaśnia miejsce człowieka w dziele stworzenia
- rozpoznaje kreatywną funkcję języka
- porównuje dzieło literackie z malarskim
- zna dzieje Hioba; wyjaśnia, na czym polegał jego dramat; ocenia postępowanie
bohatera
- zna i poprawnie stosuje związki frazeologiczne
- charakteryzuje Ks. Hioba jako księgę dydaktyczną
- rozumie, czym jest archetyp
- podejmuje próbę wyjaśnienia postawy Hioba jako archetypu cierpienia
- poprawnie posługuje się pojęciami: podmiot lir., adresat wypowiedzi, metafora
- wyjaśnia funkcję impresywną i poetycką wskazanego tekstu
- opisuje obraz życia ludzkiego zawarty w opowieści o Hiobie
- analizuje wiersz nawiązujący do Ks. Hioba, wyjaśnia jego dosłowny sens
- czyta ze zrozumieniem i wyjaśnia wskazane fragm. z tekstu Harringtona Klucz
do Biblii
- definiuje archetyp i wyjaśnia uniwersalny sens Ks. Hioba jako opowieści o
ludzkim cierpieniu
- analizuje język przekazu i metaforyczny sens fragmentów
- odnajduje w tekście anafory i metafory, interpretuje ich funkcję
stylistyczną
- analizuje wiersz i interpretuje jego sens przenośny, poprawnie stosuje
terminy z zakresu teorii literatury
- zna fragmenty Ks. Koheleta
- określa rolę ksiąg mądrościowych; określa cechy lamentacji
- rozpoznaje motywy i symbole wanitatywne oraz ich funkcjonowanie w kulturze
- odczytuje nawiązania do Ks. Koheleta w utworach późniejszych epok
- zna wybrane psalmy biblijne (1,15, 23, 29, 45, 130, 150)
- zna cechy psalmu jako gatunku biblijnej liryki religijnej
- rozpoznaje i próbuje wyjaśnić funkcję zawartych w psalmach typowych
środków stylistycznych
- omawia zawarty w konkretnych tekstach obraz Boga i człowieka
- analizuje psalmy jako teksty religijne i literackie
- posługuje się terminem psałterz
- omawia genezę psalmów
- bada styl i kompozycję, wyjaśnia funkcję środków stylistycznych
- zna pojęcie wersetu biblijnego
- wyjaśnia znaczenie psalmów jako tekstów kultury
- zna treść Kazania na Górze
- rozumie tekst na poziomie leksykalnym
- opisuje obraz Fra Angelico
- zna J. Kasprowicza jako poetę nawiązującego do motywów biblijnych
- analizuje teksty kultury na poziomie dosłownym
- rozumie i wyjaśnia postawę miłosierdzia
- interpretuje metaforyczne wyrażenia: sól ziemi, światłość świata
- analizuje teksty kultury na poziomie metaforycznym
- opisuje miłość w ujęciu zmysłowym i duchowym
- określa biblijne rozumienie miłości
- analizuje metaforykę Pieśni nad Pieśniami
- rozumie symboliczną wymowę Pieśni nad Pieśniami
- rozpoznaje chrześcijański system wartości wyrażony przez św. Pawła
- wyjaśnia, na czym polega absolutyzacja miłości
- opisuje współczesne obrazy miłości obecne w filmie i literaturze
- porównuje je z wzorcami biblijnymi
- dostrzega dwa, częste w kulturze masowej, ujęcia miłości: brutalizację i
infantylizację
- zna problematykę przypowieści o Siewcy, o synu marnotrawnym, o miłosiernym
Samarytaninie
- zna przypowieść biblijną jako formę literacką (dosłowna i metaforyczna
warstwa tekstu)
- sprawnie posługuje się wyrażeniami syn marnotrawny, miłosierny Samarytanin
miłosierny Samarytanin
- parabola jako forma literacka
- wizualizacja motywów na obrazach
van Gogha i Rembrandta
Biblijna wizja
końca świata –
Apokalipsa św.
Jana.
2 - apokalipsa, czyli objawienie
- geneza Księgi Apokalipsy
- apokalipsa jako topos
- dawne i współczesne znaczenie pojęcia
apokalipsa
- nawiązanie do biblijnego motywu (Piosenka
o końcu świata Cz. Miłosza
- plastyczne wizje Apokalipsy (obraz
Memlinga Sąd Ostateczny)
Wpływ Biblii
na język. Cechy
stylu
biblijnego.
2 - związki frazeologiczne o rodowodzie
biblijnym
- rodowód i współczesne znaczenie
frazeologizmów
- aforyzmy, sentencje i przysłowia
wywodzące się
z Biblii
- cechy stylu biblijnego i stylizacja biblijna
Przekłady i
parafrazy Biblii.
1 - Septuaginta jako przekład na język grecki
- Wulgata przekładem łacińskim
- przekłady na język polski (katolickie i
innowiercze, dawne i współczesne)
- przekład a parafraza
- różnice językowe między polskimi
przekładami
- parafrazy psalmów J. Kochanowskiego i M.
Sępa- Szarzyńskiego
Biblia – synteza
wiadomości.
1
Biblia –
sprawdzian
wiadomości.
1 - wykorzystanie wiadomości w formie pracy
pisemnej
Omówienie
sprawdzianu.
- definiuje przypowieść jako jeden ze sposobów wyrażania idei
- opisuje obrazy van Gogha i Rembrandta
- wymienia przykłady utworów mających sens paraboliczny, wyjaśnia ich
metaforyczne znaczenie
- formułuje wnioski dotyczące uniwersalnych prawd wynikających z
przypowieści
- analizuje środki artystyczne i ich funkcje w dziele plastycznym
(kompozycja, kolorystyka)
- zna sens słowa apokalipsa i wymienia zawarte w księdze symbole
- identyfikuje i charakteryzuje biblijne zaświaty (Raj, Czyściec, Piekło)
- zna cechy katastroficznego przedstawiania wydarzeń
- opisuje obraz i analizuje wiersz (np. Memlinga Sąd Ostateczny, witraż S.
Wyspiańskiego Stań się i Piosenka o końcu świata Cz. Miłosza)
- omawia genezę Księgi Apokalipsy
- interpretuje symbole zawarte w księdze i wyjaśnia topos Apokalipsy
- bada i analizuje język księgi
- porównuje eschatologię biblijną ze współczesnymi przekonaniami na temat
końca świata
- analizuje alegoryczny charakter obrazu Memlinga
- analizuje i interpretuje obrazy poetyckie w wierszu Miłosza
- wymienia znane związki frazeologiczne i podaje ich współczesne znaczenie
- zna pojęcia: aforyzm, sentencja
- redaguje tekst z zastosowaniem związków frazeologicznych
- tworzy tabelę ilustrującą znaczenie dawne i współczesne biblijnych
frazeologizmów
- interpretuje sentencje i aforyzmy, reportaż, felieton zainspirowane
sentencją biblijną
- redaguje opowiadanie
- potrafi wskazać cechy stylu biblijnego
- wie, na czym polega stylizacja biblijna i wskazuje jej elementy w wybranym
utworze np. w Księgach narodu polskiego A. Mickiewicza
- zna Wulgatę jako przekład Biblii na język łaciński
- zna najważniejsze polskie przekłady Biblii
- poprawnie posługuje się pojęciem parafraza
- omawia obraz ludzkiego życia w parafrazach psalmów Kochanowskiego i Sępa
- Szarzyńskiego
- konstruuje syntetyczną notatkę na podstawie zgromadzonych obserwacji,
wybierając właściwą formę zapisu
- przedstawia dzieje tłumaczeń Biblii
- analizuje i omawia różnice językowe między przekładami
- porównuje parafrazy psalmów, zwracając uwagę na obraz człowieka i ludzkiego
życia oraz język utworów
- określa znaczenie Biblii jako fundamentu kultury europejskiej
- korzysta z różnych źródeł informacji
- gromadzi, selekcjonuje materiał i hierarchizuje argumenty
- syntetyzuje zdobyte informacje
- notuje, sporządza plan, konspekt
- pisze dłuższe teksty (rozprawka)
- pisze samodzielnie dłuższą pracę pisemną
- uczniowie wiedzą, jakie popełnili błędy
- dokonują poprawy
ANTYK GRECKO - RZYMSKI
W świecie mitów.
1 - mit jako forma poznawania i opisu świata
- postacie mityczne jako archetypy
- przykłady bohaterów mitycznych i ich
uniwersalne znaczenie
- mitologia jako zbiór mitów
- pojęcia: sztuka klasyczna, estetyka, kalos
kagatos, mimesis
- pojęcia: mit, heros, sacrum, profanum, archetyp
- znaczenie słów: mitoman, mitomania,
- mit o narodzinach świata z chaosu w wersji J.
Parandowskiego (pierwsze pary bogów i ich
symbolika)
- porządkuje dotychczasową wiedze o mitach
- omawia postaci mityczne jako archetypy postaw
- wie, czym jest mit i rozumie jego znaczenie religijne i kulturotwórcze
- zna mit o powstaniu świata
- zna przyczynę istnienia wielu wersji mitu (spisywanie opowieści ustnych)
- rozpoznaje funkcje mitów
- analizuje dzieła sztuki nawiązujące do mitów
- redaguje własny tekst (np. opowiadanie) na podstawie mitów
- rozpoznaje mity współczesnej kultury, analizuje je i wskazuje przyczyny
ich powstawania
- używa poprawnie i we właściwym kontekście słów: mitoman, mitomania
- zna najważniejszych mitografów (Homera, Owidiusza, J. Parandow skiego, R. Gravesa, Z. Kubiaka)
- zna rodzaje mitów ze względu na ich problematykę
- rozpoznaje mity współczesnej kultury, analizuje je i wskazuje
przyczyny ich powstawania
Kosmogonia
mityczna.
1 - mit o narodzinach świata z chaosu (Parandowski)
- pierwsze pary bogów i ich symbolika
- genealogia bogów olimpijskich
- kosmogonia mityczna a biblijna
- mit o czterech wiekach ludzkości
- pojęcia: chaos, kosmos, politeizm, monoteizm
Na Olimpie i na
ziemi - historia
wojny trojańskiej
w świetle mitu.
1 - świat mitycznych bogów i ich wyobrażenie
- zakres władzy wybranych bogów
- kult herosów
- obraz ludzkiego życia w mitach
- konkretyzacja wyobrażeń o bóstwach w dziełach
sztuki (rzeźba, malarstwo wazowe)
Mityczny
Prometeusz
w utworach
literackich
i dziełach sztuki.
2 - mit o Prometeuszu
- prometeizm uniwersalną postawą ludzką
- wizja początków ludzkości w micie
prometejskim
- Prometeusz na obrazie Rubensa oraz w
wierszach Staffa i Herberta
- środki artystycznego wyrazu w malarstwie i
liryce
Apollo i Dionizos.
1 - Apollo i muzy oraz Dionizos jako znaczące
motywy kulturowe
- mityczna opowieść o Apollinie i Marsjaszu w
wersji Z. Kubiaka
- literackie nawiązanie do mitycznej historii w
wierszu Herberta Apollo i Marsjasz
- Apollo i Dionizos w malarstwie europejskim
Kim był Orfeusz?
1 - historia Orfeusza
- symbolika mitu
- inspiracje mitem w sztuce
Czas na wnioski.
Funkcje i odmiany
mitów.
Dlaczego
poznajemy
2 - funkcje i podział mitów
- obraz ludzkiego życia w mitach greckich
- współczesne inspiracje mitami i mitotwórstwo
- funkcjonalność opowieści mitycznych w kulturze
europejskiej
- charakteryzuje greckich bogów, odwołując się do ich antropomorficznych
wyobrażeń
- porównuje kosmogonię mityczną i biblijną
- sporządza słowniczek bogów greckich
- tworzy notatkę w formie tabeli
- analizuje i interpretuje mitologiczną historię powstania świata i
czterech wieków ludzkości
- świadomie pracuje nad kompozycją ustnej wypowiedzi
- poprawnie posługuje się pojęciami: chaos, kosmos, politeizm,
monoteizm
- przedstawia i charakteryzuje najsłynniejszych bogów greckich
- wymienia różne dziedziny twórczości plastycznej wykorzystujące motywy
bóstw antycznych
- zna znaczenie słowa heros, poprawnie używa słów pochodnych
- charakteryzuje mitycznego herosa
- porównuje mityczne wyobrażenia bogów z typowymi zachowaniami
człowieka; formułuje wnioski
- zbiera informacje o artystycznych przedstawieniach bogów,
korzystając z różnych źródeł
- porównuje literackie i plastyczne wyobrażenia bóstw
- zna mit o Prometeuszu, konstruuje plan odtwórczy mitu
- odróżnia boski i ludzki punkt widzenia w micie
- rozpoznaje środki wyrazu artystycznego w różnych dziełach sztuki
- podejmuje próbę wyjaśnienia postawy prometejskiej
- objaśnia dosłowne i symboliczne znaczenie mitu
- porównuje literacką wersję mitu z hasłem słownikowym
- opisuje malarskie wyobrażenia Prometeusza
- określa temat, stawia hipotezy interpretacyjne, charakteryzuje podmiot
liryczny w wierszach Staffa i Herberta
- definiuje prometeizm, wyjaśnia istotę tej postawy
- omawia zawartą w micie wizję człowieka
- interpretuje malarskie wyobrażenie Prometeusza
- wskazuje źródło humoru w wierszu Staffa i wyjaśnia funkcję ironii w
utworze Herberta
- interpretuje metaforyczny sens wyrażeń w wierszu Herberta Stary
Prometeusz
- zna i omawia postaci mityczne: muzy, Apollo, Dionizos, Marsjasz
- charakteryzuje postaci mityczne i omawia ich funkcję kulturową
- formułuje hipotezy interpretacyjne do wiersza Herberta
- czyta ze zrozumieniem wskazany mit i wyszukuje istotne informacje
- omawia znaczenie postaci mitycznych w kulturze europejskiej
- analizuje i interpretuje wiersz Herberta Apollo i Marsjasz
- zna koncepcję Nietzschego na temat pierwiastka apollińskiego i
dionizyjskiego w sztuce
- zna najważniejsze wątki z cyklu mitów o Orfeuszu (geniusz poetycki
Orfeusza, wyprawa po Eurydyke do Hadesu, śmierć Orfeusza)
- odczytuje z mitu symbolikę związaną ze sztuką (lira, czar poezji)
- wskazuje w sonecie R. M. Rilkego nawiązania do mitu o Orfeuszu
- interpretuje symbole obecne w wierszu Rilkego i na obrazie G.
Moreau Orfeusz
- rozpoznaje postaci mityczne i opowiada o nich
- opowiada (streszcza) wskazane mity
- porównuje mity i bohaterów mitycznych
- podaje przykłady współczesnych mitów i analizuje ich funkcje w kulturze
europejskiej
Znaczenie
mitologii w
dziejach kultury
europejskiej.
mitologię ?
Liryka starożytna
i jej miejsce
w tradycji kultury.
1 - zarys historii starożytnej literatury greckiej i
rzymskiej
- geneza liryki i grecka koncepcja poezji
- mimesis jako sztuka naśladowcza
- cechy gatunków: oda, anakreontyk, elegia, tren,
sielanka, epigramat
- pojęcia: liryka tyrtejska, pieśń, anakreontyk
- wybrane teksty Tyrteusza, Anakreonta,
Symonidesa
- związki tekstów poetów współczesnych z
tradycją
Z kobiecego
punktu widzenia liryczne wyznania
Safony.
1 - poezja miłosna i refleksyjna Safony
- związki liryki Safony z życiem poetki
- pojęcia: strofa saficka
Arcydzieła epiki
antycznej – Iliada i
Odyseja Homera.
Nauczyciele
mądrości –
filozofowie
starożytni.
2 - Homer i jego dzieła
- mit o Troi i jego bohaterowie
- treść Iliady; treść i znaczenie Odysei
- cechy eposu homeryckiego, specyfika języka
- nadawca, adresat i styl inwokacji
- idealizacja, realizm i fantastyka w prezentacji
postaci i ich życia
- bogactwo psychologiczne w kreacji bohaterów
- styl eposu
- związki sztuki starogreckiej z eposem Homera
- pojęcia: epos, patos, inwokacja, porównanie
homeryckie, epitet stały, heksametr
- nawiązanie do Odysei w wierszu Staffa Odys
1 - pojęcia : epikureizm, stoicyzm, jońska filozofia
przyrody, platonizm, etyka
- podstawowe założenia filozofii Sokratesa,
Platona, Arystotelesa, Marka Aureliusza
Obrona Sokratesa
– hołd złożony
nauczycielowi.
1 - Platon Obrona Sokratesa
- poglądy Sokratesa
- etyczny wymiar tekstu
Horacjańska
refleksja o
szczęściu i
przemijaniu.
2 - filozoficzna problematyka wierszy
- znaczenie słynnych horacjańskich sentencji
- świadomość uniwersalnych wartości utworów
Horacego
Liryka starożytna i
jej miejsce w
tradycji kultury.
1 - geneza liryki
- grecka koncepcja poezji
- cechy gatunków : oda, anakreontyk, elegia, tren,
sielanka, epigramat
- wybrane teksty Tyrteusza, Anakreonta,
Symonidesa
1 - Marek Aureliusz Rozmyślania
- Horacy Oda IX i Oda III
- filozoficzna problematyka wierszy
Refleksja
starożytnych
o szczęściu i
przemijaniu.
Poezja drogą do
nieśmiertelności i
sławy.
1 - Horacy Oda XXX
- Jan Kochanowski Pieśń XXIV
- znaczenie słynnych horacjańskich sentencji
- świadomość uniwersalnych wartości utworów
Horacego
- dzieli mity ze względu na funkcje i temat
- wskazuje przykłady współczesnych mitów i wyjaśnia ich kulturowe
znaczenie
- redaguje wypowiedź na podstawie wiedzy o mitach
- porządkuje wiedzę o twórczości literackiej antyku
- zna pojęcie mimesis
- wymienia poetów starożytnej Grecji
- wyjaśnia określenia: liryka tyrtejska, strofa saficka, pieśń
- zna najważniejsze gatunki liryki starożytnej
- określa temat wskazanych fragmentów utworów
- zna i poprawnie stosuje pojęcia: liryka tyrtejska, strofa saficka, pieśń, tren,
ankreontyk
- konstruuje syntetyczną notatkę
- interpretuje fragmenty utworów
- rozpoznaje gatunki liryczne (anakreontyk, tren, pieśń)
- charakteryzuje istotę twórczości wybranych poetów
- posługuje się pojęciem mimesis w wypowiedziach o literaturze i sztuce
- określa tematykę utworów Safony
- charakteryzuje podmiot liryczny
- wiąże symbolikę miłości z bóstwami antycznymi
- zna legendę o poetce Safonie
- rozpoznaje strofę saficką
- interpretuje wiersz M. Pawlikowskiej – Jasnorzewskiej w kontekście
utworów Safony
- zna fragmenty Iliady i Odysei, wymienia bohaterów, dzieląc ich na postaci
bogów, herosów i ludzi
- charakteryzuje bohaterów
- rozpoznaje cechy gatunkowe eposu homeryckiego (inwokacja, dwie
płaszczyzny fabularne, heksametr, styl wysoki, moment przełomowy)
- wskazuje cechy stylu wysokiego
- interpretuje fragmenty eposów (sławne czyny bojowników, rola pieśni)
- opowiada o Odyseuszu i jego wędrówce
- definiuje inwokację; charakteryzuje styl dzieł Homera
- rozpoznaje motywy wędrowne (topos wędrówki)
- wyjaśnia, co to jest kwestia homerycka
- określa cechy stylu Homera
- odczytuje nawiązania w późniejszych tekstach kultury np. Odys Staffa
- wymienia najważniejszych filozofów Grecji i Rzymu (Sokrates, Platon,
Arystoteles, Epikur, Zenon z Kition, Marek Aureliusz, Seneka) i łączy ich
nazwiska z określonymi poglądami
- wyjaśnia pojęcie cnoty – virtus i zasadę złotego środka
- zna terminy: etyka, stoicyzm i epikureizm
- objaśnia platońską metaforę jaskini
- rozumie i stosuje terminy: miłość platońska, idealizm, realizm
- zna okoliczności powstania tekstu
- zna poglądy Sokratesa
- rozumie sposób myślenia i argumentację Sokratesa przedstawione w
dialogu
- rozumie wpływ formy tekstu (dialog) na siłę jego oddziaływania
- dostrzega wpływ poglądów Platona na ukształtowanie tekstu
- dostrzega etyczny wymiar tekstu
- określa tematykę pieśni Horacego
- wyjaśnia zwroty: non omnis moriar, exegi monumentum
- charakteryzuje filozofię życia zawartą w pieśniach Horacego
- wskazuje funkcjonowanie toposu non omnis moriar, exegi monumentum
- wymienia poetów starożytnej Grecji i Rzymu
- zna cechy gatunków: oda, anakreontyk, elegia, tren, sielanka, epigramat
- interpretuje wybrane teksty
- zna pojęcie liryka tyrtejska w odniesieniu do utworu Tyrteusza
- wie, jaka jest różnica między epigramatem a anakreontykiem
- rozumie omawiane teksty
- rozpoznaje stoickie i epikurejskie postawy życiowe wyrażone w utworach
- dostrzega w tekstach wspólny temat i różne środki językowego wyrazu
(refleksja filozoficzna i liryka refleksyjna)
- charakteryzuje filozofię życia zawartą w pieśniach Horacego
- rozumie oba teksty
- dostrzega w utworach wspólny temat i określa go
- analizuje teksty z uwzględnieniem kontekstu biograficznego
- wyjaśnia zwroty: non omnis moriar, exegi monumentum
- wie, na czym polega parafraza; zna cechy ody i pieśni
- wskazuje funkcjonowanie toposu non omnis moriar, exegi
monumentum w utworze renesansowym
Teatr i dramat
antyczny.
Historia rodu
Labdakidów w
świetle mitu.
1 - geneza teatru greckiego
- pojęcia: koryfeusz, dytyramb, orchestra,
proskenion, skene
- ogólne reguły kompozycyjne dramatu
antycznego, zasada trzech jedności
- twórcy tragedii i komedii
- pojęcia: tragizm, katharsis, fatum, konflikt
tragiczny, katastrofa, wina tragiczna
- cechy gatunkowe tragedii (budowa, trzy
jedności, chór)
1 - mit o rodzie Labdakidów
- historia Edypa
- wydarzenia w micie a struktura dramatu
Sofoklesa
Od mitu do
studium
psychologicznego
– „Król Edyp”
Sofoklesa.
1 -
„Król Edyp” w
reżyserii Laco
Adamika. Analiza
spektaklu.
Co zawdzięczamy
starożytnym?
1 - dramat antyczny w reżyserii Adamika
Z antyku wzięte,
czyli o
rodowodzie słów,
nazw i związków
we współczesnej
polszczyźnie.
Wypracowanie
klasowe i jego
poprawa.
1 - frazeologia antyczna
- słownik frazeologiczny języka polskiego
1 - synteza wiadomości
3
- omawia powstanie i rozwój teatru greckiego
- wiąże powstanie tragedii z kultem Dionizosa (religijne źródła)
- zna wygląd sceny antycznej
- zna najważniejsze cechy tragedii antycznej
- wskazuje cechy tragedii i rozumie pojęcia: tragizm, katharsis, fatum,
konflikt tragiczny, katastrofa, wina tragiczna, decorum
- wskazuje rolę chóru w dramacie antycznym
- przedstawia historię Edypa w świetle mitu
- odtwarza przebieg wydarzeń „Króla Edypa”
- zna schemat akcji
- zna części dramatu
- łączy wydarzenia z siatką kompozycyjną dramatu
- nazywa i ocenia postawy bohaterów
- interpretuje wskazane fragmenty dramatu (walka człowieka z Losem,
tragizm bohatera)
- zna cechy bohatera tragicznego
- określa cechy tragedii, w tym reguły kompozycji
- wyjaśnia i stosuje pojęcia: katharsis, ironia tragiczna
- formułuje wnioski uogólniające na temat ludzkiego losu
- interpretuje pieśni chóru
- omawia nagranie spektaklu telewizyjnego „Król Edyp” w reż. Laco
Adamika
- syntetyzuje wiedzę
- porządkuje informacje
- aktywnie słucha wykładu
- analizuje tekst Platona i rozumie proces idealizacji (na przykładzie piękna)
- szuka nowych informacji w różnych źródłach
- dzieli się wiedzą z innymi uczniami i prezentuje nabyte umiejętności
- wie, czym zajmuje się frazeologia
- potrafi korzystać ze słowników frazeologicznych
- rozumie związki frazeologiczne wywodzące się z mitologii
- rozróżnia podstawowe typy frazeologizmów
- dostrzega błędy frazeologiczne i potrafi je poprawić
ŚREDNIOWIECZE
Podsystem
leksykalny.
Sposoby
wzbogacania
zasobu
leksykalnego.
2 - rozwój kultury a rozwój słownictwa
- przyczyny zmian we współczesnym języku
polskim
- neosemantyzmy, neologizmy słowotwórcze,
zapożyczenia, hybrydy językowe, kalki językowe
- słowotwórstwo jako motor rozwoju języka
- wskazuje różne sposoby bogacenia słownictwa
- objaśnia sposoby tworzenia neologizmów
- zna i wyjaśnia pojęcia: synonim, antonim, homonim, neologizm,
neosemantyzm, polisemia
- opisuje proces rozwoju języka i omawia zmiany w zasobie
leksykalnym
- wskazuje zmiany znaczeniowe wyrazów (uabstrakcyjnienie,
uogólnienie, zmiana nacechowania)
- wyjaśnia przyczyny powstawania neosemantyzmów
Językowe sposoby
wyrażania
wartości.
1 - aksjologia, czyli nauka o wartościach
- wartości i antywartości
- wartościowanie pozytywne i negatywne
- wartościowanie za pomocą języka
2 - tło historyczne, czas trwania, realia polityczne i
społ. epoki, ośrodki władzy i kultury
- znaczenie nazwy średniowiecze
- filozofia epoki, tematy, twórcy
1 ( św. Augustyn, św. Tomasz, św. Anzelm, św.
Bernard); istota teocentryzmu
- wzory osobowe
- pojęcia: uniwersalizm, feudalizm, przymierze
tiary i korony, scholastyka, mistyka
- zna podstawowy podział wartości
- wie, co może stanowić przedmiot wartościowania
- wie, na czym polega wartościowanie za pomocą języka
Średniowieczna
wizja człowieka
i świata.
Co stanowi istotę
teocentryzmu?
Kultura i sztuka
średniowiecza.
Teatr
średniowieczny.
1 - style w architekturze (romański i gotycki)
- rola sztuki w średniowieczu
- alegoryczny charakter, symbolika kolorów i
cechy malarstwa
2 - funkcje teatru w epoce
- gatunki dramatu średniowiecza (dramat
liturgiczny, misterium, moralitet, miracle)
- anonimowość twórców epoki
- terminy: alegoria, iluminacja, miniatura, chorał
gregoriański
Literackie portrety
Maryi Bogurodzica
i Lament
świętokrzyski.
2 - kult maryjny, motyw deesis, idea pośrednictwa
- budowa pieśni
- sens utworu wyrażony językiem współczesnym
- parafraza tekstu pieśni
- uczucia podmiotu mówiącego
- obecność idei średniowiecza w utworze
- motyw Stabat Mater w sztuce średniowiecza
- archaizmy w utworze
- pojęcia: plankt, apokryf, Pieta
- przemiany w obrębie motywu
Modele świętości
w średniowieczu.
2 - wzory osobowe epoki
- średniowieczne źródła ideału ascezy
- kreacja świętego w epoce średniowiecza
- dwa modele średniowiecznego świętego
- pojęcia: asceza, hagiografia, legenda
- legenda o świętym jako gatunek literacki
- koncepcja Boga i świata zawarta w myśli św.
Franciszka
- franciszkański ideał życia
- sąd na temat znaczenia postawy franciszkańskiej
we współczesnym świecie
2 - filmowe środki wyrazu służące ukazaniu idei
świętości i postaci świętego
- św. Franciszek a św. Aleksy
Projekcja filmu
F. Zeffirellego
Pieśń słoneczna.
Źródła etosu
rycerskiego.
1 - pojęcia : chanson de geste, cykl arturiański, cykl
karoliński, epika rycerska, truwerzy, trubadurzy,
etos rycerski
- cechy rycerza chrześcijańskiego
- zasady tworzące etos rycerski
- kultura rycerska i jej oddziaływanie
- Pieśń o Rolandzie jako epos rycerski
- lokalizuje średniowiecze w czasie
- zna chronologię epoki i wskazuje jej zasięg
- zna najważniejsze cechy epoki (feudalizm, teocentryzm, uniwersalizm,
hierarchia), analizuje zjawiska kulturotwórcze
- wskazuje wzory osobowe średniowiecza
- wyjaśnia znaczenie i funkcjonowanie nazwy średniowiecze
- zna tematy filozofii średniowiecznej (Bóg-świat-człowiek)
- wymienia filozofów średniowiecznych
- określa istotę augustynizmu i tomizmu
- określa stosunek średniowiecza do antyku
- rozumie alegoryczny i wizualny charakter sztuki średniowiecza
- rozpoznaje style w sztuce: gotyk, romanizm
- zna najważniejsze cechy tych stylów
- wskazuje przykłady sztuki romańskiej i gotyckiej (architektura, rzeźba,
malarstwo)
- zna podstawowe reguły „czytania sztuki średniowiecza”, symbolika
kolorów, zasady kompozycji
- określa cechy, czas i zasięg występowania stylów romańskiego i
gotyckiego
- wskazuje znaczenie i rolę teatru w epoce średniowiecza
- zna główne gatunki średniowiecznego dramatu
- pracuje z tekstem A. Banacha Misterium średniowieczne: człowiek,
który widzi drugi świat
- zna średniowieczną lirykę religijną: Bogurodzica, Lament świętokrzyski
- charakteryzuje Bogurodzicę jako pieśń religijną (modlitwa) i
ojczyźnianą (carmen patrium)
- wskazuje i wyjaśnia archaizmy i rozpoznaje motywy pasyjne w sztuce
- analizuje wizerunek Maryi w Bogurodzicy i w Lamencie
- analizuje tekst pieśni pod względem językowym (leksykalnym,
słowotwórczym, składniowym)
- określa cechy gatunkowe pieśni, lamentu i skargi
- wskazuje w Bogurodzicy motyw deesis
- dostrzega tryptykową kompozycję Lamentu
- analizuje Lament, mając na uwadze Pietę Michała Anioła
- zna fragmenty Legendy o św. Aleksym, Kwiatków św. Franciszka i Pieśń
słoneczną; porównuje w tabeli wizerunek świętych Aleksego i Franciszka
- odtwarza dzieje św. Aleksego i charakteryzuje jego postawę
- wyjaśnia pojęcia: asceza, hagiografia, legenda
- charakteryzuje świętego – ascetę i postawę św. Franciszka
- przedstawia ideały (cnoty) franciszkańskie
- rozpoznaje utwory wpisujące się w nurt literatury franciszkańskiej
- określa i ocenia ideał życia św. Aleksego
- wyjaśnia znaczenie tytułu Kwiatki św. Franciszka oraz
funkcjonowanie słów: ogród, wirydarz
- określa istotę franciszkanizmu
- zna malarskie nawiązania do biografii św. Aleksego i św. Franciszka
- omawia filmowe ujęcie postaci św. Franciszka w filmie F.
Zeffirellego Pieśń słoneczna
- porównuje ideę średniowieczną (ascezę) z ideą współczesną
(konsumpcjonizm)
- zna fragmenty Pieśni o Rolandzie i określa temat utworu
- charakteryzuje bohatera; wskazuje i opisuje zasady etosu rycerskiego;
wie, jak się go tworzy
- wyjaśnia, co to jest honor rycerski
- zna epos jako gatunek prezentujący postaci średniowiecznych rycerzy
- interpretuje utwór w kontekście wiedzy o epoce; wyjaśnia rolę
pieśni
- charakteryzuje idealnego rycerza jako wojownika, chrześcijanina,
poddanego
- wypowiada się na temat ideału wierności seniorowi i ojczyźnie
(średniowieczne rozumienie honoru)
- wskazuje i opisuje cechy eposu rycerskiego
- wyjaśnia termin literatura parenetyczna
Historiografia
średniowieczna.
1 - pojęcia: historiografia, roczniki, kroniki
- przykłady kronik średniowiecznych
- idealizacja postaci średniowiecznego władcy
- Karol Wielki w literaturze i malarstwie
- Bolesław Chrobry w Kronice polskiej Anonima
- historiografia jako dział piśmiennictwa
Interpretacja
głosowa
Bogurodzicy.
1 - zasady dobrej recytacji
- odbiór uczestniczący (komentarze uczniów po
wysłuchaniu kolejnych wystąpień)
Etykieta
językowa dawniej
i dziś.
1 - utwory o problematyce grzecznościowej
- zmiany zachodzące w obyczajowości na
przestrzeni wieków
- podstawowe wyznaczniki dobrego zachowania
zawarte w utworach literackich (zasady typowe
dla kultury staropolskiej – sarmackiej, XIXwiecznej i współczesnej)
- rodzaje wypowiedzi grzecznościowych:
gratulacje, życzenia, komplementy, kondolencje
1 - obraz miłości w utworze
- pojęcia: miłość tragiczna, miłość dworska, etos
rycerski
- Dzieje Tristana i Izoldy jako romans rycerski
- tragizm bohaterów Dziejów Tristana i Izoldy
Średniowieczni
kochankowie Dzieje Tristana i
Izoldy.
Śmierć – obsesja
średniowiecza.
Makabra i groteska
w Rozmowie
Mistrza Polikarpa
ze Śmiercią.
Boska komedia
Dantego –
przykład syntezy
średniowiecznej
myśli i sztuki.
Polszczyzna w
rodzinie języków
słowiańskich.
1 - terminy: danse macabre, groteska, ars moriendi,
mors repentina,egzemplum
- geneza średniowiecznej fascynacji śmiercią i
popularność motywu w kulturze epoki
- literacki opis śmierci świętego, rycerza i władcy
- danse macabre w literaturze i sztukach
1 plastycznych
- alegoryczny obraz śmierci w Rozmowie Mistrza
Polikarpa ze Śmiercią
- grafiki Hansa Holbeina realizacją motywu danse
macabre
1 - Dante i jego dzieło
- geneza, kompozycja, obraz zaświatów, motyw
wędrówki i styl Boskiej komedii
- treść poszczególnych części utworu
- bohater Boskiej komedii i jego przewodnicy po
zaświatach
- średniowieczne i renesansowe cechy utworu
- Boska komedia jako inspiracja artystyczna
- kulturowa rola dzieła
- pojęcia: eschatologia, alegoria, tercyna, poemat
metafizyczny
1 - język praindoeuropejski
- rodziny językowe i rodzina języków
słowiańskich
- cechy i pochodzenie języka polskiego
- kształtowanie się polszczyzny wśród języków
słowiańskich
- najdawniejsze zabytki języka polskiego
- charakterystyczne cechy pisarstwa
średniowiecznego
- wymienia model władcy jako jeden z parenetycznych ideałów
średniowiecza
- zna fragmenty Kroniki polskiej Galla Anonima
- omawia literackie przykłady idealnych władców
- omawia model władcy i dostrzega zabiegi panegiryczne
- podaje przykłady kronik średniowiecznych np. Jana Długosza
- definiuje historiografię jako dział piśmiennictwa
- charakteryzuje władcę w Pieśni o Rolandzie i Kronice Galla Aninima
- wyjaśnia potrzebę kreacji ideału władcy w średniowieczu
- dokonuje interpretacji głosowej pieśni, zwracając uwagę na siłę głosu,
wysokość, barwę, tempo mówienia, frazowanie, pauzowanie, postawę,
kontakt z odbiorcą
- określa zalety i wady wysłuchanych interpretacji głosowych
- ocenia własną recytację, wskazując pozytywne elementy
- zna fragmenty utworu Słoty O zachowaniu się przy stole
- wskazuje reguły kompozycyjne wiersza
- charakteryzuje obyczajowość średniowieczną
- omawia zasady kulturalnego zachowania się
- określa intencje autora utworu
- dostrzega aktualność problematyki wiersza
- wpisuje utwór w nurt poezji dworskiej
- wyjaśnia, na czym polega dydaktyczny charakter literatury
średniowiecznej
- zna różne sposoby wyrażania miłości w średniowieczu (opowieść, pieśń,
list)
- zna fragmenty Dziejów Tristana i Izoldy
- czyta utwór w kontekście wiedzy o epoce ( krąg kultury dworskiej)
- charakteryzuje miłość bohaterów jako miłość tragiczną
- wyjaśnia pojęcie etykieta językowa i termin romans dworski oraz
zabieg idealizacji postaci literackiej
- ocenia postępowanie bohaterów oraz porównuje postaci Rolanda i
Tristana
- interpretuje utwór w kontekście obyczajów epoki (miłość dworska,
etos rycerski)
- przywołuje teksty, w których łączy się Eros i Thanatos
- rozpoznaje topikę miłosną wywodzącą się ze średniowiecza
- czyta ze zrozumieniem średniowieczny tekst
- rozpoznaje motyw tańca śmierci w tekstach literackich i
ikonograficznych
- zna motyw danse macabre oraz jego kontekst kulturowy
- opisuje sytuacje przedstawione na grafikach Hansa Holbeina
- wyjaśnia źródło popularności motywu śmierci
- wyjaśnia alegorię śmierci i je funkcje w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze
Śmiercią
- zna zwroty i wyrażenia: memento mori, ars moriendi
- wie, na czym polega estetyka groteski
- rozpoznaje funkcję dydaktyczną tekstu (egzemplum)
- analizując treść fragmentów Piekła, wyjaśnia istotę scen dantejskich
- określa tematykę utworu, rozpoznaje motyw wędrówki
- przedstawia na przykładach alegoryczność utworu
- rozpoznaje i wyjaśnia na przykładach elementy średniowieczne i
renesansowe w utworze
- poprawnie posługuje się słowem prekursor
- analizuje plastyczne wyobrażenia elementów świata Boskiej komedii
- opisuje wizję zaświatów (piekło), omawia wątek miłości tragicznej
(Paolo i Francesca)
- zna pojęcia: eschatologia, alegoria, tercyna, poemat metafizyczny
- zna pojęcie język praindoeuropejski
- posługuje się pojęciem rodzina językowa i wymienia dzisiejsze rodziny
językowe
- zna rodowód polszczyzny i wie, że język polski ma żywą strukturę oraz
się zmienia
- wskazuje przykłady zmian we współczesnej polszczyźnie
- zna najstarsze procesy fonetyczne (e ruchome, przegłos polski,
wzdłużenie zastępcze)
- zna najdawniejsze zabytki języka polskiego
Rozwój języka
polskiego w dobie
średniowiecza.
1 - okres staropolski rozwoju języka polskiego
- dawne procesy fonetyczne i ich ślady we
współczesnym języku polskim: palatalizacja,
przegłos polski, zanik jerów, wzdłużenie zastępcze
- zmiany we fleksji, zanik liczby dualnej
- zmiany znaczeniowe wyrazów (rozszerzenie,
przesunięcie, zawężenie znaczenia)
- archaizmy, słownictwo bierne i czynne
Świat wartości
średniowiecza synteza.
2 - główne założenia epoki
- średniowieczne dzieła sztuki i literatury
- dziedzictwo średniowiecza
Dwa
uniwersalizmy –
średniowieczny i
współczesny.
Praca klasowa.
Poprawa pracy
klasowej.
3
- zna podział dziejów języka, wyróżnia w nim okres staropolski
- wymienia dawne procesy fonetyczne
- omawia zmiany w obrębie znaczenia wyrazów
- zna podział wyrazów na słownictwo czynne, bierne i archaizmy
- wyjaśnia na przykładach palatalizację, przegłos polski, skutek zaniku
jerów, wzdłużenie zastępcze
- analizuje teksty staropolskie, odnajdując w nich ślady dawnych
procesów fonetycznych
- podaje przykłady wyrazów, których znaczenie uległo zmianie
- przedstawia na przykładach słownictwo bierne, czynne i archaizmy
- poprawnie posługuje się terminologią językoznawczą
- zna kulturowy dorobek średniowiecza
- zna językowe sposoby wyrażania wartości
- korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji
- gromadzi, selekcjonuje materiał i hierarchizuje argumenty
- syntetyzuje zdobyte informacje
- notuje, sporządza plan, konspekt
- pisze dłuższe teksty (rozprawka)
- zestawia i porównuje źródła informacji
- stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz
historii sztuki
- pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi
- porównuje świat współczesny ze światem średniowiecznym
- wyciąga wnioski na temat podobieństw i różnic obu światów
Uczniowie powinni:
- wykazać sprawność wyrażania myśli w formie pisemnej
- wskazać źródła błędów językowych
- dokonać poprawy i przeredagowania pracy własnej i kolegów
RENESANS
Nowy świat,
nowy
człowiek geneza
renesansu.
Humanizm
i reformacja.
Sztuka
renesansu.
2 - źródła przełomu renesansowego
- związki renesansu z antykiem
- pochodzenie i znaczenie nazwy; czas trwania epoki
- Włochy – kolebka renesansu
- nowy ideał człowieka
- humanizm renesansowy
- rola i znaczenie mecenatu kulturalnego
- złoty wiek kultury polskiej
- pojęcia: odrodzenie, antropocentryzm
1 - pojęcia: humanizm, schizma, reformacja
- przedstawiciele humanizmu i reformacji
- działalność Lutra i Erazma z Rotterdamu
- istota renesansowego humanizmu
- pojęcia: irenizm, machiawelizm, utopia,
predestynacja, luteranizm, kalwinizm, kościół
anglikański
1 - najważniejsi przedstawiciele sztuki renesansowej
- zasady estetyki renesansu
- cechy stylu renesansowego
- ideał renesansowego twórcy
- znaczenie powiedzenia – ars longa – vita brevis
- Zamość jako idealne miasto renesansowe
- lokalizuje epokę w czasie i wyjaśnia jej nazwę
- wskazuje związki myśli renesansowej z antykiem
- wyjaśnia, na czym – według Mirandoli - polega szczególna pozycja
człowieka w świecie
- wskazuje źródła przełomu renesansowego
- wymienia cechy idealnego człowieka renesansu
- opisuje złoty wiek kultury polskiej
- wymienia czynniki sprzyjające formowaniu nowej świadomości,
poczucia wielkości człowieka
- rozumie pojęcia: humanizm, schizma, reformacja
-zna wybitnych przedstawicieli humanizmu i reformacji
- wskazuje model życia proponowany przez Marcina Lutra i Erazma z
Rotterdamu
- charakteryzuje humanizm renesansowy
- zna i wyjaśnia pojęcia: irenizm, utopia
- wymienia twórców sztuki renesansu
- zna cechy sztuki renesansowej ( harmonia i piękno )
- rozpoznaje styl renesansowy
- analizuje wpływ światopoglądu epoki na sztukę
- określa zasady estetyki renesansowej i wskazuje wzorce
artystyczne
- charakteryzuje ideał renesansowego twórcy i na przykładzie
Zamościa- miasto idealne epoki renesansu
- określa tematykę wybranych sonetów; opisuje sytuację podmiotu
lirycznego
- charakteryzuje obraz miłości zawarty w Sonetach do Laury
- wskazuje cechy sonetu, erotyku
- objaśnia funkcje wybranych środków artystycznych, w tym antytezy i
paradoksu
- charakteryzuje wykreowany przez Petrarkę ideał kobiety
- rozumie pojęcie petrarkizmu
- wie, jakie cechy ma wywodzący się z sonetów Petrarki obraz
donny angelicaty
- zna fabułę noweli Sokół i charakteryzuje bohaterów
- nazywa uczucia i przeżycia wewnętrzne bohaterów; zna cechy noweli
- wskazuje cechy noweli na podstawie Sokoła
- porównuje sposób przedstawienia bohatera w utworach średn. i
renesansowych
- ocenia decyzje postaci
- wyjaśnia założenia tzw. teorii sokoła
- wskazuje środki stylistyczne (w zakresie składni) i określa ich
funkcje
- poznaje dorobek M. Reja i jego znaczenie dla polskiej literatury
- zna opisy obyczajów duchowieństwa i sytuacji w sejmie zawarte w
Krótkiej rozprawie; omawia sytuację chłopów; określa formę utworu
Reja (dialog)
- omawia wskazane fragmenty Żywota człowieka poczciwego
- wie, jak człowiek renesansu postrzegał świat i swoje miejsce w tym
świecie
- opisuje źródła renesansowego optymizmu
- przedstawia na przykładach wiejskie życie szlachcica
- wskazuje cechy charakterystyczne języka Reja (dosadność,
potoczność) na konkretnych przykładach
- definiuje wzorzec osobowy przedstawiony w utworze
- wskazuje cechy ziemiańskiego stylu życia
- dostrzega w utworze Reja elementy idealizacji
- ocenia zaprezentowany przez Reja model życia
- określa intencję autora tekstu
Liryczny portret
ukochanej sonety Petrarki.
1 - sylwetka Petrarki
- geneza, cechy gatunkowe i problematyka sonetów
- język i cechy liryki miłosnej
- pojęcia: erotyk, sonet, puenta, antyteza, paradoks
- zjawisko petrarkizmu
Renesansowa
pełnia życia w
Dekameronie G.
Boccaccia.
2 - geneza tytułu Dekameron
- cechy gatunkowe noweli
- rola kobiet w utworze, ich gry i zabawy miłosne
- zasady konstrukcyjne noweli; teoria sokoła
- uczucia i przeżycia wewnętrzne bohaterów
- decyzje postaci
- środki stylistyczne (w zakresie składni) i ich funkcje
Wrażliwość
społeczna
Mikołaja Reja w
Krótkiej
rozprawie …
Radosne życie
ziemianina w
Żywocie
człowieka
poczciwego.
1 - postać Mikołaja Reja – ojca polskiej literatury
- renesansowe postrzeganie świata i roli człowieka
- problemy społeczne w Krótkiej rozprawie
- optymizm renesansowy
- Żywot człowieka poczciwego sumą doświadczeń
1 szlachcica ziemianina
- wzorzec człowieka poczciwego według Reja
- styl pisarski Mikołaja Reja
Wzór życia
ziemiańskiego w
Żywocie
człowieka
poczciwego M.
Reja.
Jan
Kochanowski –
poeta doctus.
2 - wzorzec osobowy i cechy ziemianina
- zalety życia na wsi
- idealizacja życia wiejskiego
1 - najważniejsze fakty z życia Jana Kochanowskiego
- Jan Kochanowski jako poeta doctus
- humanizm twórczości Jana z Czarnolasu
- wskazuje najważniejsze fakty z życia Jana Kochanowskiego
- wie, dlaczego Jana Kochanowskiego nazwano poeta doctus
- wie, na czym polega humanizm twórczości Jana z Czarnolasu
Fraszki Jana
Kochanowskieo
jako pamiętnik
liryczny poety.
2 - obrazy z życia poety zawarte we fraszkach
- podział fraszek ze względu na formę i treść
- fraszki pamiętnikiem lirycznym poety
- miejsce fraszek w twórczości Kochanowskiego
- cechy gatunkowe fraszki
3 - renesansowa postawa wobec życia w pieśniach
- tradycje pieśni horacjańskiej; styl klasyczny
- topos non omnis moriar; echa epikureizmu i
- zna cechy gatunkowe fraszki
- rozpoznaje elementy ludyczne i komiczne we fraszkach
- odnajduje aluzje do życia poety
- odczytuje fraszki w kontekście artystycznych i ideowych prądów
epoki
- charakteryzuje postawy i wartości obecne w omawianych pieśniach
(np.IX, XX i IX, XXIV)
- formułuje wnioski z analizy pieśni
W poszukiwaniu
filozofii
Jana Kochanow-
skiego.
W trosce o
dobro Ojczyzny
- Pieśń o
spustoszeniu
Podola Jana
Kochanowskieg
i Kazania
sejmowe
Piotra Skargi.
Obraz wsi w
Pieśni
świętojańskiej o
Sobótce i w
Żeńcach
Szymona
Szymonowica.
stoicyzmu
- renesansowa recepta na dobre życie oraz koncepcja
sławy poetyckiej
- znaczenie podstawowe i metaforyczne wskazanych
wyrazów (teatr, gra, Fortuna)
2 - geneza pieśni i kontekst historyczny kazań
- problematyka utworów; bogactwo obrazów
poetyckich
- funkcja impresywna tekstów
- retoryczne środki perswazji w utworze
- wiersz sylabiczny
- sylwetka Piotra Skargi; legenda autora
- forma kazania
- topos ojczyzny - okrętu
- styl i treść kazań
- profetyczny charakter Kazań sejmowych
*stylizacja biblijna
2 - cechy sielanki
- budowa cyklu pieśni Kochanowskiego
- idealistyczny i realistyczny obraz wsi w utworach
- topos Arkadii
- problemy społeczne w utworze Szymonowica
Kryzys
renesansowego
optymizmu w
Trenach
J. Kochanowskiego.
3 - kryzys światopoglądu renesansowego
- wymowa Trenów
- nowa koncepcja Boga, człowieka i świata –
polemiczna wobec pieśni
- znaczenie Trenów w literaturze XX wieku
Ucieszna moja
śpiewaczko –
ojciec i dziecko
w Trenach Jana
Kochanowskieg
Norma
językowa i błąd
językowy.
W jaki sposób
powstają błędy
językowe?
Odprawa
posłów greckich
jako
patriotyczno –
obywatelska
przestroga.
Związki
dramatu
Kochanowskieg
z tragedią
antyczną.
Demokratyczny
charakter
programu
Andrzeja
Frycza –
Modrzewskiego.
Humanizm
heroiczny w
twórczości
Mikołaja Sępa Szarzyńskiego.
1 - obraz dziecka i obraz poety w cyklu
Teatr epoki
elżbietańskiej.
Życie i
twórczość
1 - określenie epoka elżbietańska
- cechy dramatu szekspirowskiego
- nota biograficzna na temat autora
- odczytuje obecne w pieśniach nawiązania do twórczości Horacego
- rozumie istotę parafrazy poetyckiej
- rozpoznaje hymn, sielankę, pieśń; styl klasyczny i horacjanizm
- cytuje fragmenty utworów wyrażające postawę stoicką i
epikurejską
- zna utwory podejmujące tematykę patriotyczną: Pieśń V
Kochanowskiego, fragment Kazań sejmowych Skargi
- określa, odwołując się do tekstów, wzorce zachowań obywatelskich
- opisuje sposoby kształtowania postaw patriotycznych wykorzystane
przez autorów
- wskazuje toposy: ojczyzna – matka, ojczyzna – tonący okręt i
charakteryzuje alegorię Matki - Polski
- rozpoznaje środki retoryczne w tekstach
- zna termin liryka apelu
- interpretuje Pieśń V jako apel do Polaków
- opisuje i ocenia sposób przedstawienia Piotra Skargi przez Jana
Matejkę
- zna zaprezentowaną w utworach wizję świata
- charakteryzuje sytuacje opisane w utworach
- wskazuje idealistyczny i realistyczny charakter utworów
- wie, na czym polega idealizacja życia ziemiańskiego w Pieśni
świętojańskiej o Sobótce
- zna cechy gatunkowe sielanki
- dostrzega współistnienie motywów antycznych, chrześcijańskich i
rodzimych w utworach
- zna treny I, V, IX, X, XIX
- sytuuje Treny na tle biografii autora
- określa różnice między rzeczywistością a światem przedstawionym w
Trenach
- charakteryzuje postawę życiową podmiotu lirycznego w
poszczególnych utworach (sceptycyzm)
- określa przesłanie poszczególnych utworów cyklu
- dostrzega i omawia widoczny kryzys renesansowego
światopoglądu poety i rozumie tragedię chrześcijańskiego poety
- interpretuje utwory na tle przedstawień malarskich
- charakteryzuje Urszulkę i jej ojca
- zna cechy trenu
- wie, na czym polega niezwykłość trenów Kochanowskiego na tle
dotychczasowej tradycji tego gatunku literackiego
1 -pojęcia: norma językowa, błąd językowy
-zasady poprawnościowe
-sposoby powstawania i unikania błędów językowych
- posługuje się pojęciami: norma językowa, błąd językowy
- zna zasady poprawnościowe obowiązujące w języku
- wie, w jaki sposób powstają błędy językowe i jak ich unikać
1 - geneza dramatu
- problematyka utworu
- racje bohaterów: Antenora i Aleksandra
- Troja alegorią Rzeczpospolitej XVI-wiecznej
- zna problematykę utworu
- charakteryzuje bohaterów
- odnajduje aluzje do sytuacji panującej w Rzeczpospolitej XVI wieku
1 - budowa dramatu
- związki z tragedią antyczną ( trzy jedności, chór)
- wprowadzenie katastrofy zastępczej (wizja Kasandry)
- zna budowę dramatu
- potrafi wskazać związki utworu z tragedią antyczną
1 - publicystyka epoki
- program polityczny A. Frycza - Modrzewskiego
- droga ku państwu praworządnemu
- pojęcia irenizm, traktat polityczny
- zna fragmenty dzieła O poprawie Rzeczypospolitej
- charakteryzuje poglądy autora na temat prawa, obyczaju, wojen i
szkolnictwa
- wskazuje związki przekonań Modrzewskiego z myślą Erazma z
Rotterdamu
- określa cechy stylu
- charakteryzuje sytuacje podmiotu lirycznego sonetów (życie jako
bojowanie, metafizyczny niepokój)
- określa tematykę sonetów (I, IV, V) i ukrytą w nich filozofię życia
- rozpoznaje cechy poetyki (elipsa, inwersja, przerzutnia,
oksymoron)
- rozumie pojęcie dualizm
- sytuuje sonety na tle religijnych i filozoficznych prądów epoki
- rozumie określenie epoka elżbietańska
- zna cechy twórczości Szekspira
-
1 - kryzys wiary w człowieka
- barokowa wizja Boga, człowieka i świata
- poezja metafizyczna
- koncepcja bytu ludzkiego jako wiecznej wojny
- cechy poetyki
Szekspira.
Walka o władzę
w Makbecie.
Człowiek w
teatrze świata.
1 - motywy działania bohaterów
- nowa koncepcja tragizmu
1 - uniwersalizm dramatu
- koncepcja świata jako teatru
Renesansowa
wizja świata i
człowieka –
synteza.
1 - główne założenia epoki
- renesansowe dzieła sztuki i literatury
- dziedzictwo odrodzenia
Sprawdzian
wiadomości.
2
Poprawa
sprawdzianu.
1
- odtwarza przebieg zdarzeń w dramacie
- charakteryzuje bohaterów dramatu
- wskazuje i ocenia motywy działania bohaterów
- określa cechy dramatu Szekspira
- porównuje reguły obowiązujące w teatrze antycznym i elżbietańskim(
złamanie zasady decorum)
- zna kulturowy dorobek renesansu
- zna językowe sposoby wyrażania wartości
- korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji
- gromadzi, selekcjonuje materiał i hierarchizuje argumenty
- syntetyzuje zdobyte informacje
- notuje, sporządza plan, konspekt
- pisze dłuższe teksty (rozprawka)
- zestawia i porównuje źródła informacji
- stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz
historii
sztuki
- pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi
BAROK
Temat/
Cykl lekcji
l
g
Zapoznanie z
programem
nauczania i
formami pracy w
klasie drugiej.
Duchowy klimat
baroku –
wprowadzenie
do epoki.
1 - zasady pracy na lekcjach
- zasady współpracy
- szczegółowe kryteria oceniania i wymagania
przedmiotowe
Rozum i jego
granice
–
światopogląd
człowieka
barokowego.
1 - teksty filozoficzne- ich wymowa
- poglądy Kartezjusza, Pascala, Spinozy
- pojęcia: teizm, panteizm, fideizm, zakład Pascala
Dysonans,
wdzięk, ruch,
wielorakość sztuka epoki
kontrastów.
2 - cechy stylu barokowego
- wpływ kontrreformacji na sztukę sakralną
- pojęcia z zakresu sztuk plastycznych
Bóg i świat w
ujęciu
renesansowym i
barokowym –
analiza
porównawcza.
Wyrafinowane
piękno poezji
Daniela
Naborowskiego.
1 - J. Kochanowski Czego chcesz od nas, Panie
- M. Sęp – Szarzyński sonet V
Klasycyzm
francuski.
1 - przedstawiciele klasycyzmu francuskiego
(Corneille, Racine, Molier)
- problematyka ich utworów oraz uprawiane przez
nich gatunki
- pojęcia: tragedia klasycystyczna, komedia
charakteru, intryga, obłuda, cynizm, hipokryzja,
manipulacja, dewocja
1
Świętoszek –
śmieszny czy
groźny?
Zagadnienia
1 - prądy ideowo – artystyczne składające się na
obraz epoki
- pojęcia : kontrreformacja, manieryzm, marinizm
1 - problem przemijania i marności życia ludzkiego
(vanitas)
- pojęcia: elipsa, inwersja, oksymoron, antyteza,
przerzutnia
Krytyka
zakłamania i
obłudy w
Świętoszku
Moliera.
1
Poeta światowych
rozkoszy – Jan
2 - cechy stylu poezji dworskiej
- specyfika twórczości polskiego marinisty
Przewidywane umiejętności i osiągnięcia uczniów:
- na poziomie podstawowym
- na poziomie rozszerzonym
UCZEŃ:
- poznaje PSO, wymagania przedmiotowe i formy pracy, zasady
współpracy, standardy i procedury egzaminu maturalnego
- umiejscawia epokę w czasie
- wskazuje zróżnicowanie kulturowe baroku
- uzasadnia określenie baroku mianem epoki kontrastów
- wyjaśnia terminy: klasycyzm, libertynizm, kontrreformacja
- zna najważniejsze wydarzenia z historii politycznej Europy
- dostrzega napięcie między naukowym a religijnym sposobem opisu
świata
- integruje wiedzę o baroku z zakresu historii, historii literatury i teorii
lit.; porównuje ze sobą rozmaite dziedziny barokowej kultury
- wymienia filozofów epoki (Kartezjusz, Pascal, Spinoza)
- przedstawia poglądy Kartezjusza i Pascala
- wie, jakie było znaczenie dokonań Pascala i Galileusza dla uformowania
się światopoglądu barokowego
- rozumie metaforyczne określenie człowieka jako myślącej trzciny
- przedstawia obraz Boga i człowieka wyłaniający się z tekstów poetów
baroku
- zna wybranych artystów epoki baroku (sztuki plastyczne, muzyka)
- rozpoznaje cechy stylu barokowego (architektura, rzeźba, malarstwo,
muzyka) i charakteryzuje estetykę barokową
- wskazuje zróżnicowanie sztuki barokowej
- zna cechy teatru barokowego
- rozpoznaje i charakteryzuje źródła stylu barokowego
- określa stosunek sztuki baroku do stylu renesansowego
- ocenia wpływ kontrreformacji na sztukę sakralną
- czyta ze zrozumieniem teksty z dziedziny estetyki
- porównuje teksty pod względem idei i języka
- nazywa występujące w utworach środki stylistyczne i określa ich funkcje
- interpretuje obraz W. Blake`a Bóg stwarzający wszechświat w
kontekście tematyki Księgi Rodzaju i omawianych tekstów
- pisze esej interpretacyjny
- zna problematykę utworów Naborowskiego
- wskazuje na Księgę Koheleta jako źródło motywu przemijania i określa
jego rolę
- rozumie wypływające z Biblii wartościowanie świata materialnego i
duchowego
- posługuje się pojęciami: elipsa, inwersja, oksymoron, antyteza, przerzutnia
- analizuje teksty literackie i materiał ikonograficzny, który uwzględnia
motywy wanitatywne
- rozpoznaje emblemat jako popularny gatunek poezji barokowej
- interpretuje motyw vanitas w utworach współczesnych
- zna przedstawicieli klasycyzmu francuskiego
- rozumie podstawowe założenia klasycyzmu
- zna i rozumie tekst utworu
- charakteryzuje postaci
- posługuje się pojęciami: komedia, intryga, komedia charakteru,obłuda,
cynizm, hipokryzja, manipulacja, dewocja
- trafnie używa wyrazów bliskoznacznych do słów: hipokryzja i dewocja
- wskazuje w utworze typy (sytuacji, postaci i słowa) i środki komizmu
- wie, jakie są sposoby portretowania ludzi w literaturze
- zna charakter jako gatunek literatury moralistyczno-pedagogicznej
- potrafi wskazać elementy satyryczne w sposobie przedstawienia
postaci Tartuffe`a
- analizuje wskazany fragment utworu pod katem intencji wypowiedzi
Tartuffe`a
- ocenia postać literacką
- dostrzega manipulację językową w wypowiedzi Świętoszka
- nazywa zabiegi językowe służące manipulacji i potrafi wskazać
niektóre jej skutki
- rozpoznaje cechy stylu poezji dworskiej; charakteryzuje nurt poezji
dworskiej
Andrzej Morsztyn.
- środki artystyczne charakterystyczne dla
marinizmu (paralelizm, anafora, paradoks,
kontrast, antynomie)
- pojęcia: konceptyzm, sensualizm
Sarmatyzm w
kulturze i
literaturze polskiej.
2 - geneza i znaczenie zjawiska sarmatyzmu
- etymologia słów: Sarmata, sarmatyzm
- przejawy sarmatyzmu w kulturze i literaturze
- portret szlachcica Sarmaty
Sarmata
o Sarmatach, czyli
„Pamiętniki” Jana
Chryzostoma
Paska.
2 - cechy kultury sarmackiej (pozytywne i
negatywne)
- kontekst historyczny utworu Paska
- znaczenie dzieła
- pojęcia: pamiętnik, peryfraza, gawęda, raptularz,
itinerariusz, makaronizmy
Prawda
historyczna i fikcja
literacka w Potopie
H. Sienkiewicza.
1 - okoliczności powstania Trylogii
- główne wydarzenia historyczne każdej części
- najważniejsze wydarzenia Potopu
Upadek i
odrodzenie narodu
w Potopie.
Historia w służbie
patriotyzmu.
Dobro i zło w
powieści.
1 - najważniejsze wydarzenia potopu szwedzkiego
- kryteria wartościowania postaci: postaci
historyczne i fikcyjne; patrioci i zdrajcy
- postawy bohaterów wobec najeźdźcy
- rola obrońców Jasnej Góry
- pojęcia: komizm, kontrast
Wielkiej to fantazji
kawaler, choć
gorączka okrutny –
bohaterska kreacja
Kmicica w
Potopie.
1 - historia życia bohatera
- charakterystyka Andrzeja Kmicica
- zmiana w zachowaniu postaci
- poglądy autora na naród polski
- heroizacja postaci
Ku pokrzepieniu
serc – tworzenie
polskiego mitu
narodowego w
Potopie
H. Sienkiewicza.
1 - rola utworu w świadomości odbiorców
- wymowa ideowa dzieła
- mityzacja rzeczywistości historycznej w
powieści
Baśń, epopeja,
western czy
powieść
historyczna –
walory artystyczne
powieści.
1 - pojęcia: baśń, epopeja, western, powieść
historyczna
- walory artystyczne powieści
- kompozycja, narracja, funkcje postaci, styl i
język utworu
- rola powieści w literaturze polskiej
- pojęcia: inspiracje literackie (szlachecka gawęda,
- wymienia najważniejsze środki artystyczne
- zna pojęcia: marinizm, koncept, konceptyzm i wyjaśnia je, podając np.
przykłady zastosowania konceptu ( oryginalna forma, środki językowe) w
wybranych wierszach
- wypowiada się na temat komplementu jako elementu wpływającego na
relacje międzyludzkie oraz jako zabiegu artystycznego
- określa funkcję konceptu służącego podkreśleniu tragizmu człowieka
epoki baroku
- porównuje poetyckie normy barokowego piękna ze współczesnymi
ideałami
- zna legendarne i historyczne źródła sarmatyzmu oraz główne założenia
ideologii sarmackiej
- charakteryzuje styl życia szlachty sarmackiej
- analizuje umysłowość siedemnastowiecznego Sarmaty na podstawie
tekstów z epoki
- wskazuje przejawy sarmatyzmu w kulturze (portret sarmacki) i literaturze
- zna wytwory kultury szlacheckiej (materialne i duchowe)
- wskazuje we współczesnej Polsce przejawy sarmatyzmu
- dyskutuje na temat stereotypów narodowych, podając rzeczowe
przykłady
- czyta ze zrozumieniem fragmenty Pamiętników Paska
- interpretuje je w kontekście historycznym
- charakteryzuje autora – narratora - bohatera utworu
- odnajduje w tekście ślady ideologii sarmackiej
- określa cechy gatunkowe utworu Paska (siedemnastowieczna gawęda
szlachecka)
- przedstawia nurt pamiętnikarstwa w kulturze sarmackiej
- dokonuje analizy porównawczej staropolskich pamiętników i
współczesnych blogów internetowych
- zna wydarzenia historyczne, które były kanwą Potopu
- odróżnia prawdę historyczną od fikcji literackiej
- zna pojęcia teoretycznoliterackie służące do opisu dzieła epickiego
(narrator, świat przedstawiony, czas i miejsce wydarzeń, bohater literacki,
fabuła, akcja) i używa ich do wstępnego opisu dzieła
- zna cechy powieści historycznej
- zna dorobek twórczy Sienkiewicza
- rozpoznaje w powieści nawiązania do kultury XVII wieku
- charakteryzuje styl powieści z uwzględnieniem narracji i języka
bohaterów
- wskazuje najważniejsze wątki w powieści, łącząc je z określonymi
postaciami (wie, na czym polega wielowątkowość)
- nazywa charakter tych wątków (np. romansowy, przygodowy, sensacyjny)
- potrafi podzielić bohaterów na patriotów i zdrajców
- wskazuje kontrast jako sposób prezentacji bohaterów i podaje przykłady
- określa funkcję kontrastowego wartościowania świata w powieści
- uzasadnia opinię, że film Potop nosi niektóre cechy typowe dla
westernu
- zna dzieje Kmicica
- charakteryzuje bohatera jako typowego szlachcica sarmackiego
- rozumie przyczyny jego przemiany wewnętrznej
- dostrzega heroizację Kmicica i innych bohaterów patriotów
- wskazuje mityczne źródła heroizacji bohaterów (archetyp Herkulesa)
- porównuje Kmicica z historycznymi i literackimi bohaterami
narodowymi
- rozumie funkcję heroizacji dla wymowy ideowej dzieła
- analizuje list królewski rehabilitujący Kmicica
- dostrzega analogię między biografią Kmicica a losami Polski (grzechpokuta-zmiana na lepsze lub błędy-refleksja-zwycięstwo)
- określa znaczenie obrony Jasnej Góry w walce ze Szwedami
- wskazuje baśniowe i epickie elementy świata przedstawionego
- interpretuje tytuł powieści; analizuje symbolikę potopu i czyśćca
- dostrzega heroizację i sakralizację w analizowanych fragmentach
- określa funkcje tych zabiegów
- rozumie, na czym polega mityzacja rzeczywistości historycznej w
powieści
- objaśnia, na czym polegała kompensacyjna funkcja Potopu (idea
krzepienia serc)
- odnajduje w utworze elementy baśni, epopei, westernu
- określa cechy powieści historycznej
- potrafi określić znaczenie powieści w literaturze i kulturze polskiej
- posługuje się pojęciami: inspiracje literackie (szlachecka gawęda, rom.
powieść hist., powieść dzikiego Zachodu, epos rycerski), archaizacja
rom. powieść hist., powieść dzikiego Zachodu,
epos rycerski), archaizacja
Poezja
obywatelskiej
troski – twórczość
Wacława
Potockiego.
2 - skrajności sarmatyzmu
- ton wypowiedzi Potockiego
- obecność retoryki barokowej
- opisy scen batalistycznych
XVII – wieczna
literatura
hiszpańska.
2 - przedstawiciele literatury hiszpańskiej
- interpretacja fragmentów powieści Przemyślny
szlachcic Don Kichote z Manczy
- cechy parodii w utworze
- nawiązanie do średniowiecznych ideałów
rycerskich
- pojęcie donkiszoteria
1 - główne założenia epoki
- barokowe dzieła sztuki i literatury
- dziedzictwo baroku
- zgadnienia: ~ przyczyny barokowych przemian
(niepokój egzystencjalny, lęk, odejście od
harmonii renesansowej)
- filozofowie i artyści oraz ich dzieła
- nurt metafizyczny i marinizm
- barokowe motywy wanitatywne
- zjawisko sarmatyzmu i jego wpływ na
ukształtowanie się stereotypu Polaka
Synteza baroku.
Test.
Omówienie
i poprawa testu.
Styl i jego
rodzaje.
Cechy dobrego
stylu wypowiedzi.
1 - wykazać umiejętność wyrażania myśli
w formie pisemnej
1
dokonać poprawy błędów
merytorycznych, ortograficznych,
interpunkcyjnych, składniowych i
stylistycznych
2 - pojęcie stylu; style funkcjonalne
- - cechy stylu: potocznego, urzędowego,
3 naukowego
- stosowność stylistyczna
- pojęcia: styl, stylistyka
- środki stylistyczne (fonetyczne, morfologiczne,
leksykalne, składniowe) oraz figury stylistyczne
(tropy poetyckie) i ich funkcje
- zna utwory Potockiego
- omawia wizerunek Sarmaty w utworach Potockiego
- zna patriotyczne przesłanie utworów
- zna współczesne nawiązania do twórczości poety
- zna topikę satyry i jej cechy gatunkowe
- sytuuje satyrę Potockiego na tle ewolucji gatunku
- zna fragmenty Przemyślnego szlachcica Don Kichota z Manczy
- charakteryzuje Don Kichota i Sancho Pansę
- wskazuje cechy parodii w omawianym utworze
- posługuje się pojęciem donkiszoteria
- określa związki utworu z romansem rycerskim
- tworzy galerię literackich idealistów i odmieńców
- zna kulturowy dorobek baroku
- zna językowe sposoby wyrażania wartości
- korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji
- gromadzi, selekcjonuje materiał i hierarchizuje argumenty
- syntetyzuje zdobyte informacje
- notuje, sporządza plan, konspekt
- pisze dłuższe teksty (rozprawka)
- zestawia i porównuje źródła informacji
- stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz
historii sztuki
- pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi
- mają świadomość popełnionych błędów i dokonują ich poprawy
- zna pojęcia: styl, styl językowy, style użytkowe i definiuje je
- wyjaśnia różnicę między stylem indywidualnym a stylem typowym
- ustala cechy stylu potocznego
- rozpoznaje różne rodzaje stylów funkcjonalnych i określa ich główne
cechy
- wie, na czym polega stosowność stylistyczna
- charakteryzuje style i omawia zasady ich użycia
- potrafi określić rodzaj stylu dominujący w danej wypowiedzi
- potrafi zbudować wypowiedź utrzymaną w określonym stylu
funkcjonalnym
- ocenia styl wypowiedzi (np. konkretny, abstrakcyjny, jasny, zawiły)
OŚWIECENIE
Świt nowych idei –
oświecenie w
Europie.
2 - cechy kultury oświecenia
- rola edukacji
- XVIII-wieczne poglądy filozoficzne
- pojęcia: oświecenie, wiek rozumu, wiek filozofów,
czasy stanisławowskie, racjonalizm, deizm, ateizm,
empiryzm
- przedstawiciele kultury franc. XVIII w.(Wolter,
Diderot, d’ Alembert, Monteskiusz)
- idea encyklopedyzmu
2 - prądy artystyczne: klasycyzm, sentymentalizm,
rokoko
- cechy klasycyzmu w architekturze
- Warszawa i Puławy jako ośrodki kultury
- malarstwo, rzeźba i muzyka XVIII w.
1 - teza powiastki Woltera
- cechy gatunkowe powiastki filozoficznej i jej
znaczenie dla kultury epoki
- pojęcia: wolterianizm, ironia, utopia
- polemika Woltera z filozofią oświecenia
1
- zna i wyjaśnia nazwy: oświecenie, wiek rozumu, wiek filozofów, czasy
stanisławowskie
- umiejscawia epokę w czasie
- wymienia najważniejsze cechy oświecenia europejskiego
- rozumie znaczenie pojęć: racjonalizm, deizm, ateizm, empiryzm
- wskazuje konteksty historyczne przemian kulturowych
- wyjaśnia kluczowe znaczenie pojęć: rozum i natura
Oświecenie w
Polsce.
2 - geneza polskiego oświecenia; periodyzacja epoki
- cechy epoki
- przedstawiciele oświecenia
- polskie instytucje kulturalne; reforma edukacji
- kierunki mecenatu króla
- odmienność polskiego oświecenia
- zna periodyzację epoki
- wskazuje polskie instytucje kulturalne i określa zasługi króla dla rozwoju
polskiej kultury
- określa znaczenie reformy edukacji i Sejmu Wielkiego
Ignacy Krasicki –
książę poetów.
2 - najważniejsze fakty z życia Ignacego
Krasickiego
- Ignacy Krasicki jako książę poetów
- klasycyzm twórczości Ignacego Krasickiego
2 - bajka jako gatunek literacki
- alegoryczny i uniwersalny charakter bajek
- pojęcia: bajka epigramatyczna, bajka narracyjna
- umiejscawia twórczość Krasickiego w literaturze epoki
- zna Hymn do miłości ojczyzny Krasickiego
- dostrzega w utworze Krasickiego cechy hymnu
2 - realia społeczno – obyczajowe w satyrach;
kosmopolityzm
- dydaktyczny charakter satyr
- znaczenie satyr w twórczości poety
- cechy satyry jako gatunku literackiego
1 - cechy gatunkowe poematu heroikomicznego
- wymowa utworu
- funkcje elementów komicznych
- zna utwory: Do króla, Pijaństwo, Żona modna, Świat zepsuty
- określa tematykę utworów
- wskazuje dominantę interpretacyjną satyry Do króla
- charakteryzuje program dydaktyczny wpisany w satyry
1 - przedstawiciele powieści europejskiej (Defoe,
Swift, Sterne, de Sade, de Laclos)
- rola I. Krasickiego w rozwoju polskiej powieści
nowożytnej
- zna fragmenty powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki
- określa charakter utworu
- charakteryzuje bohatera
- wie, na czym polega dydaktyzm utworu
2 - założenia sentymentalizmu
- tematyka i cechy poezji sentymentalnej
- cechy utworów F. Karpińskiego
- pojęcia: idylliczny, sielankowy, miłość
sentymentalna, liryka wyznania, osobista;
monolog liryczny
- opozycje: serce – rozum, wieś – miasto, natura –
kultura
2 - twórczość I. Krasickiego
- zna fragmenty Nowej Heloizy i wiersze F. Karpińskiego
- wskazuje tematy i cechy twórczości sentymentalnej
- charakteryzuje stosunek sentymentalistów do natury i cywilizacji
- zna pojęcia: idylliczny, sielankowy, miłość sentymentalna, liryka wyznania,
osobista; monolog liryczny
Sztuka oświecenia.
Rozważania o
naturze człowieka
na podstawie
Kandyda Woltera.
Kryzys
oświeceniowego
optymizmu w
powiastce Woltera.
Piękno i mądrość
bajek I.
Krasickiego.
Ignacy Krasicki
jako krytyk wad
szlachty w
satyrach.
Obraz mnichów w
Monachomachii,
czyli śmiejmy się z
głupich, choć i
przewielebnych.
Mikołaja
Doświadczyńskiego przypadki
jako pierwsza
polska powieść.
Natura i czułość
w dobie
oświecenia.
Sprawdzian –
praca z tekstem
literackim.
Omówienie i
poprawa pracy.
Wiwat król, wiwat
Sejm, wiwat
wszystkie stany! –
- rozpoznaje styl klasycystyczny i rokokowy
- wymienia przykłady architektury i malarstwa sztuki klasycystycznej i
rokokowej
- analizuje przykład paryskiego Panteonu oraz obraz Odjazd na Cyterę
- zna fragmenty Kandyda
- charakteryzuje bohaterów utworu
- zna pojęcie powiastka filozoficzna i jej cechy gatunkowe
- dostrzega związek utworu z kulturą i filozofia epoki
- wskazuje tezę powiastki Woltera
- określa, na czym polegał krytycyzm oświeceniowy
- wyjaśnia pojęcie wolterianizm
- opisuje obraz świata wyłaniający się z utworów Krasickiego
- interpretuje utwory, odwołując się do zasady uczyć - bawiąc
- wyjaśnia, na czym polega alegoryzm i uniwersalizm bajek
- zna fragmenty Monachomachii
- określa tematykę utworu
- zna cechy poematu heroikomicznego
- wskazuje cechy parodii eposu i sposoby osiągania komizmu w utworze
- praca z tekstem literackim
1
2 - programy polityczne publicystów skupionych w
Kuźnicy Kołłątajowskiej
- rola publicystyki oświecenia w walce o nowy
- określa rolę Sejmu Wielkiego w procesie kształtowania literatury
politycznej
- charakteryzuje poglądy Stanisława Staszica
literatura i
publicystyka
polityczna.
Patriotyzm
oświecony czyli
Powrót posła.
model społeczeństwa
- rola Sejmu Wielkiego w procesie kształtowania
literatury politycznej
2 - związki utworu z działalnością Sejmu Wielkiego
- cechy komedii politycznej
- zasługi teatru w przeprowadzaniu reform
- problem naśladownictwa mody zachodniej i
zgubne skutki cudzoziemszczyzny
- dostrzega publicystyczny charakter wypowiedzi Staszica
Powrót posła J. U.
Niemcewicza –
dzieło obywatelstwa i dowcipu.
1 - cechy komedii politycznej
- wskazuje w Powrocie posła cechy komedii politycznej
Synteza
wiadomości.
2 - główne założenia epoki
- barokowe dzieła sztuki i literatury
- dziedzictwo oświecenia
Sprawdzian –
czytanie tekstu ze
zrozumieniem.
Omówienie i
poprawa pracy.
2 - uczniowie wykazują swoją wiedzę i umiejętności
w czasie sprawdzianu
Zapożyczenia
językowe.
1 -przyczyny zapożyczania wyrazów
-rodzaje zapożyczeń: całkowicie przyswojone,
częściowo przyswojone, wyrazy - cytaty
-wpływ innych języków na rozwój polszczyzny
- pojęcia: internacjonalizmy, germanizmy,
anglikanizmy, romanizmy
1
- zna utwór Niemcewicza
- prezentuje stanowiska bohaterów
- określa związki utworu z filozofią epoki i wydarzeniami historycznymi
- zna kulturowy dorobek oświecenia
- zna językowe sposoby wyrażania wartości
- korzysta z różnego rodzaju źródeł informacji
- gromadzi, selekcjonuje materiał i hierarchizuje argumenty
- syntetyzuje zdobyte informacje
- notuje, sporządza plan, konspekt
- pisze dłuższe teksty (rozprawka)
- zestawia i porównuje źródła informacji
- stosuje terminy i pojęcia z zakresu historii i teorii literatury oraz
historii sztuki
- pisze i mówi, dbając o estetykę wypowiedzi
- wie, z jakich języków polszczyzna dokonywała zapożyczeń
- rozpoznaje w tekście wyrazy zapożyczone
- wyjaśnia zjawisko mody językowej
- podaje przykłady modnych obecnie wyrazów
- zna pojęcia: internacjonalizm, kalka językowa
- omawia przyczyny pojawiania się zapożyczeń