Rozdział 1: Wstęp do komputera osobistego IT Essentials: PC Hardware and Software v4.0 ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 1 Technologia informacyjna (IT) Projektowanie, rozwój, implementacja, wsparcie i zarządzanie sprzętem i oprogramowaniem Profesjonalista IT musi posiada wiedzę o systemach komputerowych i systemach operacyjnych Rozdział ten przedstawia komponenty komputera oraz certyfikację związaną z IT ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 2 Technik IT Posiada wiedzę i umiejętności do instalowania, utrzymywania i naprawy komputerów Komputery takie jak: desktop, laptop, PDA ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 3 Edukacja i certyfikacja Profesjonalny technik IT ma wiedzę i doświadczenie w następujących obszarach: Komputery osobiste, drukarki, skanery laptopy Procedury laboratoryjne Rozwiązywanie problemów Systemy operacyjne Sieci Bezpieczeństwo Zdolności komunikacyjne Certyfikaty przemysłowe: CompTIA A+ EUCIP IT Administrator Certification (Modules 1 – 3) ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 4 CompTIA A* Aby uzyskać certyfikat CompTIA A+ trzeba zdać dwa egzaminy: 1. CompTIA A+ Essentials (220-601) Podstawy budowy, rozbudowy, naprawy konfiguracji, rozwiązywania problemów, diagnozowania komputerów osobistych i systemów operacyjnych 2. Drugi egzamin zależy od wybranej ścieżki certyfikacji: IT Technician (220-602) Remote Support Technician (220-603) Depot Technician (220-604) ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 5 EUCIP IT Administrator Obejmuje standardy opracowane przez Council of European Professional Informatics Societies (CEPIS) Składa się z 5 egzaminów: Moduł 1: Sprzęt komputerowy Moduł 2: Systemy operacyjne Moduł 3: Sieci LAN Moduł 4: Zaawansowane wykorzystanie sieci Moduł 5: Bezpieczeństwo IT ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 6 EUCIP IT Administrator Kurs ITE obejmuje trzy moduły certyfikacji EUCIP Moduł 1: Sprzęt komputerowy Obejmuje funkcje komponentów komputera osobistego, diagnostykę i naprawę problemów sprzętowych, wybór odpowiednich elementów sprzętowych Moduł 2: Systemy operacyjne Obejmuje instalowanie i aktualizowanie popularnych systemów operacyjnych i aplikacji użytkowych oraz wykorzystanie narzędzi systemowych do rozwiązywania problemów z systemami operacyjnymi Moduł 3: Sieci LAN ITE PC v4.0 Chapter 1 Obejmuje instalowanie utrzymanie sieci lokalnych, dodawanie i usuwanie urządzeń oraz współdzielenie zasobów poprzez sieci © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 7 Podstawy systemów komputerowych System komputerowy składa się ze sprzętu oraz oprogramowania Sprzęt to wyposażenie fizyczne takie jak obudowa, napęd dyskowy, klawiatura, okablowanie, monitor itd.. Oprogramowanie to system operacyjny i programy System operacyjny instruuje komputer jak ma działać Programy lub aplikacje wykonują różne zadane funkcje ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 8 Obudowa oraz zasilacz Obudowa komputerowa Zapewnia ochronę oraz oparcie komponentów wewnętrznych komputera Musi być wytrzymała, łatwa do montażu oraz demontażu oraz wystarczająco pojemna, aby pomieścić wymagany sprzęt Zasilacz Konwertuje prąd zmienny na stały Musi zapewnić wystarczającą moc do zasilenia komponentów wewnętrznych ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 9 Obudowy komputerowe Są ramą, na której opierają się komponenty wewnętrzne Wykonana z plastiku, stali lub aluminium Dostępna w wielu stylach Rozmiar oraz układ jest nazywany współczynnikiem kształtu Projektowana pod kątem właściwego chłodzenia Chroni przed eklektycznością statyczną ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 10 Wybór obudowy Kryterium Do rozważenia Model Dwa podstawowe typy obudów to: desktop oraz tower. Typ płyty głównej determinuje typ obudowy. Rozmiar i kształt muszą pasować dokładnie do obudowy. Rozmiar Dostępne miejsce Jeśli komputer posiada wiele komponentów muszą one posiadać wokoło wolne przestrzenie do ich chłodzenia. Obudowy desktop pozwalają oszczędzać miejsce poprzez ciasne umieszczenie komponentów. Można na nich umieszczać także monitor. Zasilacz Trzeba dostosować moc zasilacza oraz typy złączy do wybranych komponentów oraz płyty głównej. Wygląd Musi pasować do otoczenia komputera lub gustu użytkownika. Wyświetlacz Kontrolki i wyświetlacze zamontowane na przodzie obudowy mogą wyświetlać informacje o stanie i temperaturze systemu komputerowego. Wentylatory Wszystkie obudowy posiadają wentylator w zasilaczy. Mogą jednak posiadać dodatkowe wentylatory na ścianie przedniej lub tylnej. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 11 Zasilacze Zamieniają prąd zmienny (AC) pochodzący z sieci elektrycznej na prąd stały (DC) niższego napięcia zasilający komponenty komputera. Prąd stały jest wymagany przez wszystkie elementy wewnętrzne komputera. Okablowanie, złącza są zaprojektowane tak, aby idealnie pasować. Nigdy nie wymagają dużej siły podczas podłączania. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 12 Typowe parametry elektryczne Napięcie (U) jest jednostką wskazującą jak duża siła jest potrzebna do ruchu elektronów poprzez obwód. Napięcie mierzymy w Voltach. Zasilacz wytwarza kilka rodzajów napięcia. Natężenie (I) jest jednostką przedstawiającą ilość elektronów przechodzącą przez obwód. Natężenie mierzymy w Amperach. Zasilacz zapewnia różne poziomy natężenia zależnie od napięcia i połączenia. Moc (P) to iloczyn napięcia i natężenia. Moc mierzymy w Wattach. Opór (R) stosunek napięcia do natężenia. Jednostką miary jest Ohm. Im mniejszy opór tym więcej elektronów może przepłynąć przez obwód. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 13 Zasilacze UWAGA: Nigdy nie należy samodzielnie otwierać zasilacza Kondensatory wewnątrz zasilacza mogą zawierać wysokie ładunki elektryczne nawet przez długi czas. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 14 Komponenty wewnętrzne ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 15 Płyty główne Główny obwód komputera Zawiera magistrale. Pozwalają one na przepływ danych między różnymi komponentami. Stanowi miejsce montażu CPU, RAM, kart rozszerzeń, zestawów chłodzących, złączy, portów itd.. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 16 Kształty płyt głównych Współczynnik kształtu określa kształt i rozmiar płyty głównej. Opisuje także rozmieszczenie komponentów na płytce drukowanej płyty głównej. Różne kształty płyt głównych: AT – Advanced Technology ATX – Advanced Technology Extended Mini-ATX – Smaller footprint of ATX Micro-ATX – Smaller footprint of ATX LPX – Low-profile Extended NLX – New Low-profile Extended BTX – Balanced Technology Extended ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 17 Central Processing Unit (CPU) Nazywany także mózgiem komputera lub procesorem. Najważniejszy element systemu komputerowego. Wykonuje programy jako ciągi instrukcji. Dwie podstawowe architektury procesorów: Reduced Instruction Set Computer (RISC) Complex Instruction Set Computer (CISC) ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 18 Central Processing Unit (CPU) Dla systemu operacyjnego, jeden procesor z technologią hyperthreading jest widziany jako dwa procesory. Im większa szyna danych procesora, tym jego moc jest większa. Współczesne procesory posiadają szynę danych 32-bit lub 64-bit. Overclocking jest techniką używaną do zmuszenia procesora do pracy z wyższą wydajnością niż oryginalna specyfikacja. Procesory z technologią MMX posiadają wbudowane wsparcie dla multimediów. Najnowsze procesory posiadają zintegrowane dwa rdzenie procesorów w jednym chipie. Single core CPU oraz Dual core CPU ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 19 Systemy chłodzenia Elementy elektroniczne zawsze generują ciepło. Zbyt wiele ciepła uszkadza komponenty. Wentylator obudowy Wentylator CPU Wentylator obudowy zapewnia większą wydajność całego procesu chłodzenia. Zestaw chłodzący procesor odbiera ciepło od rdzenia procesora i emituje je do wnętrza obudowy. Dodatkowe wentylatory - (GPU). ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 20 Pamięć (ROM) Podstawowe instrukcje uruchamiania i ładowania systemu operacyjnego są zapisane w pamięci nieulotnej ROM. Typ Nazwa Opis ROM Read-only memory chips Informacja zapisana do pamięci podczas produkcji. Nie można jej skasować ani zmodyfikować. PROM Programmable read-only memory Informacja jest zapisana po wyprodukowaniu. Nie można jej skasować ani zmodyfikować. EPROM Erasable programmable read-only memory Informacja jest zapisana po wyprodukowaniu. Chip może być programowany i kasowany światłem UV (wzmagany specjalny sprzęt). Electrically erasable EEPROM programmable read-only memory ITE PC v4.0 Chapter 1 Informacja jest zapisana po wyprodukowaniu. EEPROM jest nazywany także Flash ROM. Można go programować bez wyjmowania z komputera. © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 21 Random-access Memory (RAM) Tymczasowo przechowuje dane programów, które są aktualnie przetwarzane przez procesor. Pamięć ulotna, jej zawartość jest tracona podczas wyłączenia komputera. Więcej pamięci RAM oznacza, że więcej programów może być aktualnie przetwarzanych bez spadku wydajności. Typy pamięci RAM: Dynamic Random Access Memory (DRAM) Static Random Access Memory (SRAM) Fast Page Mode DRAM (FPM Memory) Extended Data Out RAM (EDO Memory) Synchronous DRAM (SDRAM) Double Data Rate SDRAM (DDR SDRAM) Double Data Rate 2 SDRAM (DDR2 SDRAM) RAMBus DRAM (RDRAM) ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 22 Moduły pamięci Dual Inline Package (DIP) jest pojedynczym chipem pamięci. DIP posiada dwa rowki do montowania na płcie głównej. Single Inline Memory Module (SIMM) jest to mały obwód drukowany zawierający wiele chipów pamięci. Moduły SIMM mają 30 lub 72-piny. Dual Inline Memory Module (DIMM) jest obwodem drukowanym zawierającym chipy SDRAM, DDR SDRAM, oraz DDR2 SDRAM. Występują moduły 168-pin SDRAM DIMM, 184-pin DDR DIMM oraz 240-pin DDR2 DIMM. RAM Bus Inline Memory Module (RIMM) jest obwodem zawierającym chipy RDRAM. Typowy moduł RIMM posiada 184-piny. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 23 Cache i sprawdzanie błędów Cache SRAM jest używana jako pamięć cache do przechowywania często używanych danych. SRAM zapewnia szybszy dostęp przez procesor niż pamięć DRAM czy pamięć główna. Sprawdzanie błędów Błędy pamięci występują kiedy dane nie są zapisywane prawidłowo. Komputer używa różnych metod wykrywania i naprawy błędów pamięci. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 24 Karty rozszerzeń Można zwiększać funkcjonalność komputera poprzez dodawanie kontrolerów lub urządzeń. Przykłady kart rozszerzeń Karta muzyczna lub video Kontrolery USB lub portów szeregowych Kontrolery RAID lub SCSI Karty sieciowe (NIC) Typy kart Industry Standard Architecture (ISA) Extended Industry Standard Architecture (EISA) Microchannel Architecture (MCA) Peripheral Component Interconnect (PCI) Advanced Graphics Port (AGP) PCI-Express ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 25 Napędy dysków oraz dyskietek Czytają i zapisują informacje na medium optycznym lub magnetycznym Mogą być stałe lub wymienne Dysk twardy (HDD) jest urządzeniem magnetycznym instalowanym we wnętrzu obudowy. Pojemność mierzona jest w GB lub TB. Napęd dyskietek (FDD) jest urządzeniem używającym wymiennych dyskietekis 3.5 cala pojemności 1.44 MB. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 26 Napędy optyczne oraz Flash Napęd optyczny wykorzystuje promień lasera do odczytu danych z medium optycznego. Dwa podstawowe typy to CD oraz DVD. Napęd flash jest uprzędzeniem wymiennym i przenośnym podłączanym do portu USB. Pamięć flash wykorzystuje moduły pamięci, które nie wymagają napięcia do utrzymania danych. Typy interfejsów: Integrated Drive Electronics (IDE) Enhanced Integrated Drive Electronics (EIDE) Parallel ATA (PATA) Serial ATA (SATA) ITE PC v4.0 Chapter 1 Small Computer System Interface (SCSI) © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 27 Okablowanie wewnętrzne Kable danych łączą napędy z kontrolerami na płycie głównej lub karcie rozszerzeń. FDD PATA (IDE) PATA (EIDE) SATA SCSI ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 28 Porty szeregowe Port szeregowy może być zarówno DB-9 (ilustracja) lub męski DB-25. Porty szeregowe przesyłają jeden bit danych w jednym momencie. Maksymalna długość kabla szeregowego to 50 stóp (15.2 m). ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 29 Porty i kable USB USB jest standardowym interfejsem dla urządzeń peryferyjnych. Urządzenia USB są typu hot-swap. Porty USB znajdujemy w wielu urządzeniach (najbardziej obecnie popularny interfejs) Pojedynczy port USB może obsłużyć do 127 urządzeń z wykorzystaniem hubów USB. Niektóre urządzenia można zasilać poprzez łącze USB. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 30 Porty i kable FireWire FireWire jest szybkim interfejsem typu hot-swap. Jeden port FireWire obsługuje do 63 urządzeń jednocześnie. Niektóre urządzenia można zasilać poprzez FireWire. Standard IEEE 1394a wspiera poziom transferu do 400 Mbps i kable długości 15 stóp (4.5 m). Złącza 4 lub 6pinowe. Standard IEEE 1394b wspiera prędkości do 800 Mbps. Złącza 9-pinowe. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 31 Porty i kable równoległe Porty równoległe mogą przesyłać do 8 bitów w danej chwili (IEEE 1284). Kabel równoległy ma maksymalnie 15 stóp (4.5 m). ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 32 Porty i kable SCSI Port SCSI może transmitować dane z prędkością do 320 Mb/s i wspiera do 15 urządzeń. Trzy różne porty SCSI: DB-25 Złącze wysokiej gęstości 50-pin Złącze wysokiej gęstości 68-pin UWAGA: Urządzenia SCSI muszą być zakończone na końcach łańcucha. Należy sprawdzić instrukcję obsługi. UWAGA: Niektóre złącza SCSI przypominają łącza równoległe. Napięcie portu SCSI może zniszczyć interfejs równoległy. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 33 Porty i kable sieciowe Port sieciowe zakończony złączem RJ-45 łączy komputer z siecią. Standard Ethernet może przesyłać do 10 Mbps. Fast Ethernet może przesyłać do 100 Mbps. Gigabit Ethernet może przesyłać do 1000 Mbps. Maksymalna długość kabla to 328 stóp (100 m). ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 34 Porty PS/2 i audio Porty PS/2 łączą klawiaturę lub mysz do komputera. Port PS/2 posiada 6-pinowe złącze mini-DIN. Line In łączy urządzenie zewnętrzne. Microphone łączy mikrofon. Line Out łączy głośniki lub słuchawki Gameport/MIDI łączy joystick lub urządzenie MIDI. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 35 Porty video Port video łączy kabel monitora i komputer. Video Graphics Array (VGA) Digital Visual Interface (DVI) High-Definition Multimedia Interface (HDMi) S-Video Component/RGB ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 36 Skaner linii papilarnych Urządzenia wejściowe Urządzenia wejściowe służą do wprowadzania danych do komputera. Klawiatura i mysz Aparat cyfrowy lub kamera Urządzenia biometryczne do uwierzytelniania Aparat cyfrowy Ekran dotykowy Skaner ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 37 Monitory i projektory Najbardziej znacząca różnica między typami monitorów to sposób w jaki jest tworzony obraz: Monitor Cathode-ray tube (CRT) jest klasycznym monitorem kineskopowym. Monitor Liquid crystal display (LCD) występuje w dwóch typach, matrycy aktywnej i pasywnej. Digital light processing (DLP) jest technologią używaną w projektorach. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 38 Urządzenia wyjściowe Drukarki i faksy – Drukarki tworzą papierowe kopie dokumentów komputerowych. Występują też jako urządzenia wielofunkcyjne. Głośniki i słuchawki – są urządzeniami wyjściowymi sygnałów audio. Większość komputerów ma wbudowane w płytę główną wsparcie dla dźwięku lub dodatkową kartę dźwiękową. Headphones Speakers ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 39 Zasoby systemowe Zasoby systemowe są wykorzystywane do komunikacji między CPU a pozostałymi komponentami komputera. Występują trzy podstawowe typy zasobów systemowych: Przerwania (IRQ) Adresy portów Wejscia/Wyjscia (I/O) Direct Memory Access (DMA) ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 40 Przerwania (IRQ) Przerwania IRQ są używane przez komponenty komputera do żądania informacji od CPU. Kiedy procesor otrzymuje przerwanie, określa jak ma je obsłużyć. Priorytet przerwania jest określany poprzez jego numer. Obecnie większość numerów przerwań jest przypisywana automatycznie poprzez technikę „plug and play” (PnP). ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 41 Adresy portów Wejścia/Wyjścia Są używane do komunikacji między urządzeniami a oprogramowaniem. Używane do otrzymywania i wysyłania danych do komponentu. Każdy komponent ma swój unikalny numer portu I/O. Jest 65,535 portów I/O. Są oznaczane liczbami szesnastkowymi od 0000h do FFFFh. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 42 Direct Memory Access (DMA) Kanały DMA są używane przez szybkie urządzenia do bezpośredniego dostępu do pamięci. Kanały pozwalają na ominięcie udziału CPU w zapisaniu lub pobraniu informacji z pamięci. Tylko ważne urządzenia mogą mieć przypisany kanał DMA np. kontrolery SCSI. Nowe komputery posiadają 8 kanałów DMA. ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 43 ITE PC v4.0 Chapter 1 © 2007 Cisco Systems, Inc. All rights reserved. Cisco Public 44