1 Normy ISO serii 9000 Wykład Normy ISO serii 9000 Opracował: Tomasz Greber Normy systemowe - historia MIL-Q-9858 (1959 r.) ANSI-N 45-2 (1971 r.) BS 4891 (1972 r.) BS 5750 (1979 r.) TL 9000 (1998 r.) ISO seria 9000 (1987 r.) AS 9000/AS 9100 (1997 r.) ISO seria 9000 (1994 r.) (pierwsza nowelizacja) QS 9000 (1994 r.) QS 9000 (1995 r.) EN 46000 ISO 13485/ISO 13488 (1996 r.) DL 9000 (1997 r.) TS 16949 (1999 r.) ISO seria 9000 (2000 r.) (druga nowelizacja) TS 16949 (2002 r.) QS 9000 (1998 r.) Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 2 Normy ISO serii 9000 Normy systemowe - historia 1959 - Departament Obrony wydał normę “MIL-Q-9858” dotyczącą systemów jakości 1963 - w U.S. Military, a później w NATO w 1969 zastosowane zostały inne normy dotyczące systemów zapewnienia jakości 1970 - Pierwsze przepisy dotyczące systemów jakości - Atomic Energy Commission (Komisja Energii Atomowej) 1971 - pierwsza norma państwowa z zakresu systemów jakości opracowana w Stanach Zjednoczonych (AS - A.N.S.I.-N452 “Quality Assurance Program Requirements for Nuclear Power Plants” - wymagania dotyczące programu zapewnienia jakości dla elektrowni atomowych) 1979 - norma BS 5750 w Wielkiej Brytanii 1987 - normy ISO serii 9000 (zarządzanie jakością, systemy zapewnienia jakości) Opracow.: T. Greber Geneza ISO W 1926 r. powołano w Szwajcarii Międzynarodową Federację Narodowych Stowarzyszeń Normalizacyjnych W 1947 r. została ona zastąpiona przez Międzynarodową Organizację ds. Normalizacji (International Organization for Standardization-ISO). Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 3 Normy ISO serii 9000 ISO - rys historyczny l Nazwa: Międzynarodowa Organizacja ds. Normalizacji l Siedziba: Genewa l Utworzenie: 1947 r. l Światowa Federacja Narodowych Komitetów Normalizacyjnych: 130 państw (m.in. PKN) l Komitety Techniczne, podkomitety, grupy robocze: 2 800 (ok. 30 000 ekspertów) l Zakres norm: technika, organizacja, technologia itp. Opracow.: T. Greber Szczeble normalizacji l Szczebel międzynarodowy - ISO, IEC l Szczebel europejski - CEN, CENELEC l Szczebel krajowy - m.in. PKN PKN Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 4 Normy ISO serii 9000 Kariera norm ISO Coraz częściej odbiorcy żądają od swoich dostawców udokumentowania istnienia systemu jakości, który stanowiłby gwarancję, że wytwarzane wyroby spełniają postawione im wymagania. Opracow.: T. Greber Uczestnicy SZJ - dawniej Klient Otrzymuje gotowe wyroby Dostawca Wdraża ISO 9001, wytwarza wyroby Podwykonawca Dostarcza wyroby Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 5 Normy ISO serii 9000 Uczestnicy SZJ Klient Organizacja lub osoba, która otrzymuje wyrób Organizacja Grupa ludzi i infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień i powiązań Dostawca Organizacja lub osoba, która dostarcza wyrób Opracow.: T. Greber Potrójna rola każdego pracownika Dostawca Klient Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 6 Normy ISO serii 9000 Jakość Stopień, w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania. UWAGA 1 Termin „jakość” można stosować z przymiotnikami takimi jak niska, dobra, doskonała. UWAGA 2 „Inherentny”, jako przeciwny do „przypisany”, oznacza istniejący sam w sobie, szczególnie jako stała właściwość. Opracow.: T. Greber Wymaganie Potrzeba lub oczekiwanie, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązkowe. UWAGA 1 „Przyjęte zwyczajowo” oznacza, że istnieje zwyczaj lub powszechna praktyka organizacji, jej klientów i innych stron zainteresowanych, że rozpatrywana potrzeba lub oczekiwanie jest przyjęte. UWAGA 2 Można zastosować kwalifikator do wskazania specyficznego rodzaju wymagania, np. Wymaganie dotyczące wyrobu, wymaganie dotyczące zarządzania jakością, wymaganie klienta. UWAGA 3 Wymaganie wyspecyfikowane jest jednym z wymagań ustalonych, np. w dokumencie. UWAGA 4 Wymagania mogą być stawiane przez różne strony zainteresowane. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 7 Normy ISO serii 9000 Polityka jakości Ogół zamierzeń i i ukierunkowanie organizacji, dotyczące jakości formalnie formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo. UWAGA 1 Zazwyczaj polityka jakości jest spójna z całościową polityką organizacji i stwarza ramy do ustanowienia celów dotyczących jakości. Cel dotyczący jakości Przedmiot starań lub zamierzeń w odniesieniu do jakości. UWAGA 1 Cele dotyczące jakości zazwyczaj opierają się na polityce jakości organizacji. UWAGA 2 Cele dotyczące jakości zazwyczaj określa się dla odpowiednich służb i szczebli organizacji. Opracow.: T. Greber Wyrób Wynik procesu. UWAGA 1 Są cztery następujące ogólne kategorie wyrobu: — usługi (np. transport), — wytwór intelektualny (np. program komputerowy, słownik), — przedmiot materialny (np. część mechaniczna silnika), — materiały przetworzone (np. smar). UWAGA 2 Usługa jest wynikiem jednego działania nieodzownie przeprowadzonego przy bezpośrednim współdziałaniu dostawcy i klienta i zazwyczaj jest wyrobem niematerialnym. Wytwór intelektualny obejmuje informację i jest zazwyczaj wyrobem niematerialnym i może przyjmować formę ofert, sprawozdań lub procedur. Przedmiot materialny jest zazwyczaj wyrobem materialnym i jego ilość jest właściwością policzalną. Materiały przetworzone są na ogół wyrobami materialnymi i ich ilość jest przedstawiana jako cecha ciągła. Przedmiot materialny i materiały przetworzone często są określane jako towary. UWAGA 3 Zapewnienie jakości jest ukierunkowane przede wszystkim na wyrób zamierzony. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 8 Normy ISO serii 9000 Działanie korygujące Działanie w celu wyeliminowania przyczyny wykrytej niezgodności lub innej niepożądanej sytuacji. Działanie zapobiegawcze Działanie w celu wyeliminowania przyczyny potencjalnej niezgodności lub innej potencjalnej sytuacji niepożądanej. Korekcja Działanie w celu wyeliminowania wykrytej niezgodności. Opracow.: T. Greber Struktura ISO serii 9000 - dawniej ISO 8402 – Terminologia jakości ISO 9000 Wytyczne wyboru i stosowania norm zarządzania jakością i zapewnienia jakości ISO 9004 Zarządzanie jakością i elementy systemu jakości. Wytyczne Modele systemu zapewnienia jakości ISO 9001 ISO 9002 ISO 9003 Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 9 Normy ISO serii 9000 Zakres norm ISO serii 9000 - dawniej serwis kontrola i badania końcowe ISO 9003 instalowanie ISO 9001 produkcja ISO 9002 projektowanie/konstruowanie ISO 9004 - Wytyczne zarządzania jakością Opracow.: T. Greber PN-ISO 9001 1. Odpowiedzialność kierownictwa. 2. System jakości. 3. Przegląd umowy. 4. Sterowanie projektowaniem. 5. Nadzór nad dokumentacją i danymi. 6. Zakupy. 7. Nadzorowanie wyrobu dostarczonego przez klienta. 8. Identyfikacja i identyfikowalność wyrobu. 9. Sterowanie procesem. 10. Kontrola i badania. 11. Nadzorowanie wyposażenia do kontroli, pomiarów i badań. 12. Status kontroli i badania. 13. Nadzorowanie wyrobu niezgodnego z wymaganiami. 14. Działania korygujące i zapobiegawcze. 15. Postępowanie z wyrobem, jego przechowywanie, pakowanie, zabezpieczanie i dostarczanie. 16. Nadzorowanie zapisów dotyczących jakości. 17. Wewnętrzne audity jakości. 18. Szkolenie. 19. Serwis. 20. Metody statystyczne. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 10 Normy ISO serii 9000 Rozwój ISO 9000 1987 r. - opublikowanie 1994 r. - „mała” nowelizacja (wydanie dodatkowych norm tzw. arkuszowych, wprowadzenie norm ISO serii 10000, lekkie zmodyfikowanie norm modelowych) 2000 r. - „duża” nowelizacja (przejście na podejście procesowe, zmiana struktury norm, zmiana ilości norm) Opracow.: T. Greber Ustalone kierunki zmian ISO 9000 l l l l l l l l l znowelizowane normy powinny mieć wspólną strukturę opartą na modelu zarządzania procesem, należy zapewnić możliwość dostosowania wymagań normy modelowej ISO 9001 tak, aby organizacja ją adoptująca mogła pominąć te elementy, które jej nie dotyczą, wymagania normy modelowej ISO 9001 powinny obejmować elementy wymuszające na organizacji ciągłe doskonalenie i zapobieganie powstawaniu niezgodności z wymaganiami jakościowymi, norma modelowa ISO 9001 powinna stworzyć warunki dla osiągnięcia skuteczności systemu, podczas gdy norma ISO 9004 powinna dotyczyć zarówno skuteczności jak i efektywności, norma ISO 9004 powinna pomóc w osiąganiu korzyści wszystkim zainteresowanym stronom: klientom, organizacji, właścicielowi i społeczeństwu, znowelizowane normy muszą być w większym stopniu związane z normami zarządzania środowiskiem, znowelizowane normy powinny ułatwić organizacji samoocenę, znowelizowane normy powinny być proste w użyciu, łatwe do zrozumienia, a ich język i terminologia - przejrzyste, normy ISO serii 9000 są zbyt rozbudowane, ich elementy nie zawsze są spójne i łatwe w interpretacji, co powoduje dezorientację ich użytkowników. Źródło: Zymonik J., Zymonik Z., Proces doskonalenia systemów jakości u progu XXI wieku, [w:] Doskonalenie systemów jakości, Agenda Wydawnicza Wrocławskiej Rady FSNT NOT, Wrocław, 2000 r. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 11 Normy ISO serii 9000 Udoskonalenia w ISO 9000: 2000 l norma ISO 9001: 2000 jest ukierunkowana na procesy (efektywniejsze zarządzanie), l koncentracja na Kliencie, l jeden model ISO 9001, l integracja z systemem zarządzania środowiskowego, l łatwiejsze wykorzystanie opisanego modelu zarządzania. Opracow.: T. Greber Cele nowych norm l l zaspokojenie potrzeb zainteresowanych stron, możliwość stosowania przez wszystkie organizacje (bez względu na ich wielkość), l możliwość stosowanie przez wszystkie sektory, l jasność i prostota, l zgodność z innymi systemami, l połączenie systemu zarządzania jakością z procesami ekonomicznymi. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 12 Normy ISO serii 9000 Struktura ISO serii 9000 ISO 9000 – Terminologia jakości Systemy zarządzania jakością. Wytyczne do doskonalenia ISO 9004 Systemy zarządzania jakością. Wymagania ISO 9001 Opracow.: T. Greber Dopuszczalne wyłączenia l l l dopuszczalne tylko, gdy wyłączenie nie wpływa na zdolność przedsiębiorstwa do spełnienia wymagań Klienta i wymagań prawnych i na związany z tym zakres odpowiedzialności kierownictwa, mogą dotyczyć wyłącznie wymagań zawartych w rozdziale 7, każde wyłączenie musi być uzasadnione. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 13 Normy ISO serii 9000 ISO 9001:2000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Wprowadzenie Zakres normy Norma powołana Terminy i definicje System zarządzania jakością Odpowiedzialność kierownictwa Zarządzanie zasobami Realizacja wyrobu Pomiary, analiza i doskonalenie Opracow.: T. Greber Model systemu zarządzania jakością Ciągłe doskonalenie Odpowiedzialność kierownictwa K K L L I Zarządzanie zasobami E I Pomiary, analiza i doskonalenie E Realizacja wyrobu Zadowolenie T N Wymagania N T Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 14 Normy ISO serii 9000 Rozdział 4. System zarządzania jakością 4.1. Wymagania ogólne 4.2. Wymagania dotyczące organizacji Opracow.: T. Greber Rozdział 4. System zarządzania jakością l l l l l l wdrożyć i doskonalić SZJ zidentyfikować procesy oraz ich powiązania monitorować i doskonalić procesy opracować dokumentację SZJ w tym księgę jakości i odpowiednie procedury właściwie nadzorować dokumentację SZJ nadzorować zapisy dotyczące jakości Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 15 Normy ISO serii 9000 Rozdział 5. Odpowiedzialność kierownictwa 5.1. Zaangażowanie kierownictwa 5.2. Orientacja na Klienta 5.3. Polityka jakości 5.4. Planowanie 5.5. Odpowiedzialność, uprawnienia i komunikacja 5.6. Przegląd zarządzania Opracow.: T. Greber Rozdział 5. Odpowiedzialność kierownictwa l l l l l l l l zakomunikowanie znaczenia spełnienia wymagań Klientów ustanowienie, zakomunikowanie i aktualizowanie polityki jakości i celów dotyczących jakości przeprowadzanie przeglądów zarządzania zapewnienie dostępności środków zapewnienie określania wymagań Klientów oraz ich spełniania ustalenie odpowiedzialności i uprawnień powołanie przedstawiciela zapewnienie komunikacji wewnętrznej Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 16 Normy ISO serii 9000 Rozdział 6. Zarządzanie zasobami 6.1. Zapewnienie zasobów 6.2. Zasoby ludzkie 6.3. Infrastruktura 6.4. Środowisko pracy Opracow.: T. Greber Rozdział 6. Zarządzanie zasobami l l l l l ustalić wymagania dotyczące kompetencji personelu szkolić (w tym także w zakresie roli w SZJ) i utrzymywać zapisy z tych szkoleń badań efektywność podejmowanych działań zapewnić odpowiednią infrastrukturę zapewnić odpowiednie środowisko pracy Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 17 Normy ISO serii 9000 Rozdział 7. Realizacja wyrobu 7.1. Planowanie realizacji wyrobu 7.2. Procesy związane z Klientem 7.3. Projektowanie i rozwój 7.4. Zakupy 7.5. Produkcja i dostarczanie usługi 7.6. Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów Opracow.: T. Greber Rozdział 7. Realizacja wyrobu l l l l l opisać procesy realizacji wyroby z podaniem odpowiednich zapisów i działań kontrolnych (plany jakości) ustalić wymagania klienta oraz wymagania przez niego nie podane (w tym wymagania prawne) prowadzić przegląd wymagań w celu określenia możliwości ich spełnienia ustalić sposób wprowadzania zmian w wymaganiach określić sposób kontaktu z klientem Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 18 Normy ISO serii 9000 Rozdział 7. Realizacja wyrobu c.d. l l l l l l l l l l l planować i nadzorować projektowanie wyrobu z uwzględnieniem odpowiednich danych wejściowych i wyjściowych prowadzić systematyczne przeglądy projektowania prowadzić weryfikację i walidację projektu nadzorować zmiany w projekcie oceniać wyroby od dostawców zgodnie z zadanymi kryteriami oceniać dostawców nadzorować produkcję (m.in. opis procesu, odpowiedzialności, wyposażenie, kontrole i monitorowanie) zapewnić identyfikację i identyfikowalność ustalić postępowanie z własnością klienta odpowiednio zabezpieczać wyrób w trakcie produkcji nadzorować wyposażenie do monitorowania i pomiarów Opracow.: T. Greber Rozdział 8. Pomiary, analiza i doskonalenie 8.1. Postanowienia ogólne 8.2. Monitorowanie i pomiary 8.3. Nadzór nad wyrobem niezgodnym 8.4. Analiza danych 8.5. Doskonalenie Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 19 Normy ISO serii 9000 Rozdział 8. Pomiary, analiza i doskonalenie l l l l l l badać zadowolenie Klientów określonymi metodami prowadzić odpowiednio zaplanowane audity wewnętrzne z wykorzystaniem kompetentnych i obiektywnych auditorów wewnętrznych monitorować zdolność procesów do spełniania wymagań badać jakość wytwarzanych wyrobów określić nadzór nad wyrobem niezgodnym prowadzić działania korygujące i zapobiegawcze Opracow.: T. Greber Rodzina ISO 9000 ISO 10005 ISO 10006 ISO 10007 ISO 10011-1,2,3 ISO 10012-1,2 ISO 10013 ISO 10014 ISO 10015 ISO 10017 “Wytyczne do sporządzania planów jakości” “Wytyczne do zarządzania projektami” “Wytyczne do zarządzania konfiguracją” “Wytyczne do auditowania systemów jakości” (trzy części) “Wymagania zapewnienia jakości dla urządzeń pomiarowych. Część 1. System potwierdzania metrologicznego dla wyposażenia pomiarowego” “Wytyczne do opracowywania księgi jakości” “Wytyczne do zarządzania ekonomiką jakości” (TR) “Wytyczne do szkolenia” “Wytyczne dotyczące metod statystycznych” (TR) Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 20 Normy ISO serii 9000 Główne przyczyny niepowodzeń przy wdrażaniu SJ l l l l l brak jasno sformułowanych celów, nieuwzględnienie działań projakościowych w strategii przedsiębiorstwa, zbyt optymistyczna ocena czasu i kosztów, niedocenienie barier psychologicznych we wprowadzaniu zmian, brak identyfikacji przyczyn odstępów od planu (usuwanie skutków, a nie przyczyn). Opracow.: T. Greber Bariery przy wdrażaniu SZJ • • • • • • • • • • • • • brak identyfikowania się pracowników z celami jakościowymi; niska świadomość pracowników; brak zainteresowania kierownictwa; brak indywidualnej odpowiedzialności za źle wykonaną pracę; przestarzała technologia; przestarzały park maszynowy, zamortyzowane środki trwałe; klient monopolista (narzuca poziom cen, dysponuje mocno ograniczonym zasobem środków finansowych); znaczna liczba poddostawców monopolistów; młoda, niedoświadczona kadra; odpływ pracowników z wysokimi kwalifikacjami; niskie płace; ograniczone możliwości przeprofilowania produkcji; zła organizacja pracy; mało efektywny system planowania i sterowania produkcją. Źródło: Zymonik J., Możliwości i bariery wdrażania systemów zapewnienia jakości zgodnych z normami PN-EN serii29000, Normalizacja Opracow.: T. Greber nr 3, 1996 r. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 21 Normy ISO serii 9000 Główne korzyści z wdrożenia SJ • • • • • • uporządkowanie w przedsiębiorstwie wielu spraw (przy okazji tworzenia dokumentacji systemowej następuje najczęściej racjonalizacja działań i procesów); możliwość dokonania ścisłego podziału zadań; stopniowa zmiana mentalności pracowników, lepsze identyfikowanie się z firmą, lepsze zrozumienie swojej roli i miejsca w procesie produkcyjnym; uzyskanie poważnego atutu w walce z konkurencją; uniknięcie lub zmniejszenie liczby auditów ze strony klientów; obniżenie strat spowodowanych wadami i niezgodnościami produkowanych wyrobów. Opracow.: T. Greber Powody wdrażania SJ 7% 22% Wymaganie zagraniczenej firmy macierzystej Sprzedaż na rynku brytyjskim 8% 11% Chęć poprawy organizacji Wymaganie przez klientów 11% Własne życzenie 16% 25% Otwarty rynek, konkurencyjność Nie podano przyczyn Dane z Duńskiego Stowarzyszenia Normalizacyjnego, okres 1991-1992 rok. Źródło: Poul Buch Jensen, ISO 9000. Przewodnik i komentarz, Alfa-Wero, Warszawa 1996. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 22 Normy ISO serii 9000 Korzyści z SZJ KORZYŚCI Z WPROWADZENIA SYSTEMU JAKOŚCI Zwiększona świadomość KORZYŚCI Z CERTYFIKACJI SYSTEMU JAKOŚCI POWODY CERTYFIKACJI SYSTEMU JAKOŚCI jakościowa Zapewnienie stałego utrzymania i 16,4% stosowania systemu jakości Zapytania lub presja ze strony 24,8% klientów 14,5% Jasne zakresy odpowiedzialności 11,1% Wzrost zaufania klientów 16,7% Chęć poprawy konkurencyjności 13,7% Większe zaangażowanie pracowników 9,3% 15,9% Potrzeba usprawnienia dotychczasowego systemu jakości 10,3% Zwiększone zaufanie klientów 9,1% Większa konkurencyjność firmy 11,6% Trend na rynku europejskim Zwiększona wydajność pracy 7,9% Ważny czynnik marketingowy 7,8% Chęć uzyskania argumentów w działaniach marketingowych 6,3% Lepszy wizerunek firmy 6,8% Pewność, że firma znajduje się na właściwej drodze Certyfikowanie firm 7,3% konkurencyjnych Uporządkowane wykonywanie obowiązków Ograniczenie auditów ze strony 5,9% klientów Presja kierownictwa, działania inspirowane 5,4% przez centralę (np. koncernu) 6,0% Lepsza skuteczność działań korygujących Umożliwienie firmie udziału w przetargach Potrzeba zwiększenia motywacji 4,3% ofert 4,2% pracowników Pozyskanie nowych klientów 3,0% Lepsze możliwości eksportowe Inne Lepszy wizerunek firmy 26,2% Inne 7,0% 6,1% 3,0% Potrzeba poprawy wizerunku firmy 3,3% Inne 5,0% 5,0% 26,1% Wyniki badań zorganizowanych przez Komisję Europejską w latach 1994 – 1996 na obszarze Unii Europejskiej Źródło: Zymonik J., Materiały wykładowe Opracow.: T. Greber Dokumentacja SJ Księga Jakości P r o c e d u I n s t r u k r y c j e Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 23 Normy ISO serii 9000 Udokumentowane procedury l l l l l l Nadzór nad dokumentami. Nadzór nad zapisami dotyczącymi jakości. Audity wewnętrzne. Nadzorowanie niezgodności. Działania korygujące. Działania zapobiegawcze. Opracow.: T. Greber Procedura Struktura procedury (przykład): • • • • • • • cel, przedmiot, zakres obowiązywania, opis postępowania, odpowiedzialności i kompetencje, dokumenty związane, załączniki. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 24 Normy ISO serii 9000 Podział procesów Stosując podejście procesowe stosuje się różne podziały realizowanych procesów. Można je podzielić np. na: l procesy podstawowe - ich efektem jest wyrób oferowany klientowi l procesy wspierające - ich efekty nie są widoczne dla klientów zewnętrznych, mają one duże znaczenie dla sprawnego zarządzania organizacją l procesy zarządzania - działania zapewniające sprawne działanie organizacji Opracow.: T. Greber Kroki wdrażania SZJ l l l l l l identyfikacja Klientów (zewnętrznych i wewnętrznych), identyfikacja kluczowych procesów, wybór mierników, powołanie zespołu, zaprogramowanie funkcji kierowniczych, wpływanie na dostawców. Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 25 Normy ISO serii 9000 Droga do certyfikatu Przejście auditu certyfikującego Opracowanie i wdrożenie systemu jakości Prace wstępne Zidentyfikowanie potrzeby Opracow.: T. Greber Działania utrzymujące SZJ Audity wewnętrzne Doskonalenie systemu Audity sprawdzające (np. co pół roku) Rok 1 Rok 2 Rok 3 Nowy certyfikat Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 26 Normy ISO serii 9000 Wdrożenia l l l pierwsza firma w Polsce: Zakłady Sprzętu Oświetleniowego „ELGO” w Gostyninie - rok 1990 (BSI) rok 2000 - około 2000 polskich firm na świecie około 340 000 firm w 150 krajach (dane na koniec 1999 r.) Opracow.: T. Greber Jednostki certyfikujące Jednostka certyfikująca - niezależna organizacja uprawniona do wydawania certyfikatów potwierdzających zgodność wdrożonego systemu zarządzania z systemem opisanym w odpowiedniej normie PCBC DEKRA TÜV BSI DQS SIS KEMA - Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, Polska - Niemcy - Niemcy - Wielka Brytania - Niemcy - Szwecja - Holandia Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com 27 Normy ISO serii 9000 Ogłoszenie Opracow.: T. Greber PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com