2 Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba Międzynarodowa stosunki gospodarcze Wykład XI – Wielostronny system handlu międzynarodowego Wielostronny (multilitearny) system handlu międzynarodowego - jest zestawem zasad, norm i procedur podejmowania decyzji obejmującym kraje członkowskie WTO. System został utworzony w 1947 roku, wraz z podpisaniem Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu- GATT, który występował w podwójnej roli umowy wielostronnej i organizacji międzynarodowej. W 1955 roku GATT jako organizacja, został zastąpiony przez WTO natomiast GATT jako umowa międzynarodowa w zmodyfikowanej formie pod nazwą GATT 1994 (w odróżnieniu od pierwotnej wersji GATT 1947) stał się podstawowym dokumentem WTO. Inne oprócz GATT w 1994, podstawowe porozumienie międzynarodowe obowiązujące kraje członkowskie WTO to: - GATS praw własności intelektualnej TRIPS 1. Funkcje WTO w multilitearnym systemie handlu: Regulacyjna - WTO reguluje politykę handlową państw członkowskich przez ułatwienie im wypełnienia zobowiązań (wynegocjowanych w wielostronnych porozumieniach) i składających się na swoisty „kodeks postępowania”. Forum negocjacyjnego - WTO stanowi forum negocjacji prowadzonych w celach liberalizacji handlu międzynarodowego, a także wypracowywania zasad postępowania w polityce handlowej i rozstrzygania sporów handlowych. 2. Zasady tworzące „kodeks postępowania” w ramach wielostronnego systemu handlu. Wielostronny system handlu opiera się na 3 zasadach, które powinny być respektowane przez państwa członkowskie: - formalna i podstawowa zasada systemu WTO. Dwa aspekty niedyskryminacji: zagranicznych (traktowanie zgodne z KNU) Zasada wzajemności- praktyczna i nieformalna zasada WTO. Polega na równowadze praw i zobowiązań, albo inaczej - korzyści i koncesji krajów członkowskich. Zasada ta: międzynarodowego do WTO - formalna zasada WTO. Zasada dotyczy zarówno polityki handlowej realizowanej przez państwa członkowskie jak i samej działalności WTO. Wielostronny system handlu międzynarodowego powinien stanowić stabilne i przejrzyste środowisko dla biznesu. Zgodnie z zasadą przewidywalności: wynegocjowanego poziomu jej poltyki handlowej tj. publikować wszelkie akty prawne i administracyjne regulujące obroty z zagranicą, corocznie informować WTO o przeprowadzonych zmianach tej dziedzinie, poddawać swoją politykę handlową okresowym przeglądom organizowanym przez WTO. 3. KNU- klauzula największego uprzywilejowania: KNU - postanowienie umowne stosowanie w międzynarodowych umowach handlowych (tu: WTO) zgodnie z którymi państwo przyznające drugiemu KNU, zapewnia mu tym samym uprawnienia i udogodnienia handlowe na mniejsze niż jakiemukolwiek innemu państwu. KNU może być: - automatycznie przyznawana partnerowi największych stosowanych udogodnień - przyznanie udogodnień jest uwarunkowana otrzymaniem od kontrahenta podobnych koncesji KNU w ramach WTO ma formalnie charakter bezwarunkowy jednak w praktyce jest mniej lub bardziej uwarunkowane koniecznością zaoferowania przez kontrahenta podobnych koncesji Wyjątki KNU: Strefa wolnego handlu i unie celne, których uczestnicy usuwają wszelki e przeszkody we wzajemnym handlu i nie Przenosza tych ustępstw na kraje trzecie. - koncepcja specjalnego i zróżnicowanego traktowania krajów rozwijających się. Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba Międzynarodowa stosunki gospodarcze Wykład XI – Wielostronny system handlu międzynarodowego 4. Klauzula narodowa: Zgodnie z tą klauzulą produkt lub usługa legalnie zaimportowana do danego kraju powinny być w nim traktowane nie mniej korzystnie niż podobne produkty lub usługi krajowe. Dotyczy to traktowania w zakresie obciążeń podatkowych i innych środków polityki ekonomicznej o analogicznych skutkach: środki te powinny być stosowane w sposób nie dyskryminacyjny w stosunku do podobnych (konkurujących ze sobą) produktów pochodzenia krajowego i zagranicznego. Światowa Organizacja Handlu- opracowanie Wielostronny system handlu międzynarodowego - omówienie GATT, WTO - wykład Rola Światowej Organizacji Handlu w gospodarce światowej. Unia celna i strefa wolnego handlu - wykład Umowy i organizacje gospodarcze - wykład Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt