16 W5 - 04_ELASTYCZNOŚCI reakcje popytu i podaży na zmiany cen i dochodów PLAN : Elastyczność - podstawowe definicje Współczynnik cenowej elastyczności popytu Współczynnik dochodowej elastyczności popytu Współczynnik cenowej elastyczności podaży Współczynnik krzyżowej (mieszanej) elastyczności popytu 1. Elastyczność - podstawowe definicje Elastyczność reakcja jednego czynnika (zmiennej) na zmianę innego czynnika. Elastyczność jakiejkolwiek wielkości nie tylko mówi nam, że zależność tegoż zjawiska od jakiegoś innego istnieje i nie tylko jaki jest kierunek tej zależności (że zwyżka ceny zmniejsza popyt), ale mówi nam cos więcej, mianowicie: jak wielka jest zmiana danego zjawiska w zależności od innego. Dodatkowo odpowiada nam na pytanie o ile spadni e popyt pod wpływem podwyżki ceny lub o ile podniesie się przy jej obniżce. Podstawowymi czynnikami wpływającymi na popyt i podaż są ceny i dochody . Stopień wrażliwości popytu i podaży ze względu na ceny i dochody określają: współczynnik cenowej elastyczności popytu współczynnik dochodowej elastyczności popytu współczynnik cenowej elastyczności podaży współczynnik krzyżowej ( mieszanej) elastyczności popytu 2. Współczynnik cenowej elastyczności popytu Elastyczność cenowa popytu - stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dane dobro względem zmiany jego ceny. Innymi słowy „cenowa elastyczność popytu” mierzy siłę reakcji popytu na zmianę ceny. Edp = procentowa zmiana wielkości popytu / procentowa zmiana ceny gdzie: X 1 (wartość bazowa - przed zmianą) , X 2 (wartość po zmianie) - wielkość popytu P 1 , P 2 - wysokość cen W interpretacji wskaźnika elastyczności bierze się pod uwagę jego wartość bezwzględną (znak (+) lub (-) informuje jedynie o dodatniej lub ujemnej korelacji między zmiennymi. Współczynniki elastyczności kształtują się w granicach od zera do nieskończoności . Elastyczność cenowa popytu jest na ogół ujemna (ujemne nachylenie krzywej popytu) W zależności od wysokości współczynnika elastyczności cenowej popytu wyodrębnia się: - popyt doskonale nieelastyczny (sztywny) 0 (…) … - popyt doskonale nieelastyczny (sztywny) - popyt nieelastyczny (nisko-, małoelastyczny) - popyt neutralny - popyt elastyczny - popyt doskonale elastyczny UWAGA: Porównaj z prawem popytu w TEORII RYNKU: Dobra normalne (zwykłe) - dobra na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodu (uwaga: paradoks Veblena - przy wzroście ceny rośnie popyt - patrz dobra… … stopniu. Edi = procentowa zmiana popytu / procentowa zmiana dochodu Dla: Edi = 0 - popyt sztywny - dalszy wzrost dochodu nie wywołuje żadnej reakcji po stronie popytu Edi < 0 - wzrost dochodów powoduje spadek popytu na analizowane dobro - dobro niższego rzędu [-] Edi > 0 - wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na analizowane dobro - dobro normalne [+] Edi = 1 - popyt neutralny - wzrost dochodu wywołuje proporcjonalną reakcji po stronie popytu Edi > 1 - wzrost procentowy wielkości popytu jest większy od procentowego wzrostu dochodu - dobro luksusowe Edi < 1 - wzrost popytu jest wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu - dobro podstawowe W zależności od wartości dochodowej elastyczności popytu Edi możemy dokonać następującego rozróżnienia poszczególnych dóbr: 1. Dobra normalne (zwykłe) charakteryzują… … i ich udział w budżetach nabywców. 4. Dobra pierwszej potrzeby (podstawowe) - mają elastyczność dochodową niższą od jedności. Są to wszystkie dobra niższego rzędu oraz część dóbr normalnych, z wyjątkiem luksusowych. [D. Begg] Uwaga: paradoks Veblena - przy wzroście ceny rośnie popyt - patrz dobra luksusowe). Uwaga wyjątki: dobra Giffena - przy wzroście ceny rośnie popyt - dobra niższego rzędu nie posiadające… … popytu ma wartość: Edi > 1. Zależność między zmianami dochodu w relacji do zmiany popytu na różne grupy dóbr i usług przedstawia w sposób zintegrowany następująca krzywa Engla: Na rysunku poszczególne punkty wyznaczają nam różne wskaźniki elastyczności, co definiuje nam automatycznie różne kategorie dóbr. W punkcie dla Edi = 0 (popyt sztywny) wzrost dochodu nie wpływa na pojawienie się efektywnego… … nie jest też kryterium pozwalającym na oszacowanie rzędu wielkości współczynnika elastyczności z wyjątkiem sytuacji, gdy krzywe popytu przechodzą przez ten sam punkt. Dwie krzywe o tym samym nachyleniu mają różną elastyczność w punktach odpowiadających tym samym wysokościom cen. Im krzywa jest bardziej oddalona od środka układu, tym przy danym poziomie cen elastyczność popytu jest niższa. Elastyczność cenowa popytu… Elastyczność - względna zmiany zmiennej Mechanizm rynkowy Popyt, podaż i rynek Popyt, podaż i rynek Popyt, podaż i rynek, reakcje popytu na zmiany cen i dochodów Mechanizm rynkowy 1 Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt