PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA WSCHODNIOEUROPEJSKA W PRZEMYŚLU KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA: MIKROSTRUKTURY SPOŁECZNE KOD: M_5 ROK AKADEMICKI: 2014/2015 KIERUNEK STUDIÓW: SOCJOLOGIA JEDNOSTKA PORWADZĄCA KIERUNEK: INSTYTUT SOCJOLOGII I. Moduł kształcenia i jego usytuowanie w systemie studiów 1. PROFIL STUDIÓW ogólnoakademicki 2. POZIOM KSZTAŁCENIA studia pierwszego stopnia 3. FORMA PROWADZENIA STUDIÓW stacjonarne 4. STATUS MODUŁU obowiązkowy 5. KATEGORIA MODUŁU kształcenia kierunkowego 6. USYTUOWANIE MODUŁU W PLANIE STUDIÓW semestr III 7. JĘZYK WYKŁADOWY polski 8. LICZBA PUNKTÓW ECTS PRZYPISANA MODUŁOWI 11. KOORDYNATOR MODUŁU 5 ECTS Wykład – 30 godz. Ćwiczenia – 30 godz. Egzamin Zaliczenie dr Jerzy Michno 12. PROWADZĄCY MODUŁ dr Jerzy Michno 9. FORMA I WYMIAR ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH 10. FORMA ZAKOŃCZENIA ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH II. Modułowe efekty kształcenia z odniesieniem do kierunku i obszaru efektów kształcenia Kod modułowe efekty kształcenia 1 W_01 W_02 U_01 U_02 Opis efektów kształcenia dla modułu Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie do obszarowych efektów kształcenia 2 3 4 ma wiedzę na temat elementów konstytuujących grupę społeczną, w tym o rodzaju więzi występujących między członkami małej grupy społecznej oraz o zjawiskach i procesach zachodzących w skali mikro. zna pojęcia z zakresu mikrosocjologii, rozumie znaczenie zjawisk i procesów zachodzących w skali mikro w budowaniu społecznej tożsamości jednostki, posiada podstawową wiedzę na temat rodzajów mikrostruktur. wykazuje dążność – w oparciu o uzyskaną wiedzę – do samodzielnego analizowania ludzkiego działania oraz przewidywania jego społecznych konsekwencji. umie właściwie analizować przyczyny i przebieg konkretnych procesów i zjawisk społecznych zachodzących K_W04 S1A_W04 K_W05 S1A_W05 K_U06 S1A_U06 K_U08 S1A_U08 w skali mikro. skutecznie komunikuje się z otoczeniem społecznym, współdziała w grupie, przyjmuje różne role społeczne. K_01 K_K02 S1A_K02 III. Treści kształcenia – oddzielnie dla każdej formy zajęć dydaktycznych (W – wykład; C - ćwiczenia; K – konwersatorium; L - laboratorium; PR – projekt, PKZ - praktyka zawodowa; WT – Warsztat) Kod form zajęć dydaktyczny ch 1 W1 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 W10 W11 Szczegółowy opis treści realizowanych w ramach zajęć wg form zajęć dydaktycznych Liczba godzin 2 3 wykład Wprowadzenie do problematyki MSS. Mikrosocjologia jako dyscyplina socjologiczna. Podstawowe pojęcia i geneza małych struktur. Klasyczne teorie i studia empiryczne w socjologii małych grup społecznych. Założenia teoretyczno-metodologiczne wiedzy o małych strukturach społecznych. Teoretyczne koncepcje mikrostruktur społecznych. Status metodologiczny wyjaśnień mikrosocjologicznych. Struktury bliskiego i dalekiego dystansu (G. Simmel, S. Nowak, J. Szmatka). Człowiek istotą społeczną. Konieczność życia społecznego. Przypadki życia poza społeczeństwem. Osobowość, socjalizacja, postawy. Jednostka i społeczeństwo: Teorie na temat stosunku jednostki do społeczeństwa. Nominalizm a realizm socjologiczny. Przeciwstawne wizje ładu społecznego – indywidualizm versus kolektywizm. Elementy konstytutywne grupy społecznej. Struktura grupy społecznej. Więź społeczna w grupie. Interakcja wewnątrzgrupowa. Podstawowe właściwości małych grup społecznych. Wielkie a małe grupy społeczne. Podstawowe cechy MGS (SA. P. Hare, T. Abel). MGS jako zasadniczy czynnik społecznej ciągłości (P. Rybicki). Rola i znaczenie małych grup społecznych. Typologia małych grup społecznych. Funkcje grupy. Pozycja, status i rola w grupie społecznej. Wewnętrzna struktura roli jednostki. Zespół ról społecznych. Indywidualne i strukturalne mechanizmy przywracania równowagi w zespołach ról społecznych. Struktura statusów. Władza i dominacja w układach statusów. Procesy uogólniania statusu. Koncepcja poziomów oczekiwań. Władza i przywództwo w grupie. Osobowościowe i sytuacyjne determinanty efektywności przywództwa (teoria Freda F. Fiedlera). Struktura przywództwa. Logika działania struktury przywództwa. Komunikacja i łączność w grupie. Typy struktur komunikacyjnych. Wielkość grupy a procesy komunikowania się. 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 W12 W13 W14 W15 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 Razem Determinanty funkcjonowania struktur komunikacyjnych. Procesy i reguły działania struktur socjometrycznych. Czynniki generujące i determinujące funkcjonowanie struktury socjometrycznej. Aspekty praktyczne struktur socjometrycznych. Teoria grup odniesienia. Pojęcie i rodzaje grup odniesienia. Uwarunkowania wyboru grup odniesienia. Eksplanacyjna przydatność teorii grup odniesienia. Teoria integracji i dezintegracji społecznej. Procesy integracji i dezintegracji w grupie społecznej. Przyczyny dezintegracji w grupie i metody zapobiegania procesom dezintegracji społecznej. Działania socjalizacyjne – rola wartości i norm – funkcjonowanie kontroli społecznej. SYMLOG Roberta Balesa jako próba praktycznego podejścia do analizy rzeczywistości społecznej w skali mikro. ćwiczenia Struktura grupy społecznej. Organizacja wewnętrzna grupy. Więź społeczna w grupie. Komunikacja i łączność w grupie. Typologia grup społecznych. Próby systematyzacji grup społecznych. Analiza wybranych przykładów grup. Teoria grup odniesienia. Rodzaje grup odniesienia. Selekcja grup odniesienia - uwarunkowania wyboru. Eksplanacyjna przydatność teorii grup odniesienia. Role społeczne i struktury ról. Pojęcie roli społecznej, wielości ról i zespołu ról, zespołu statusów, sekwencji statusów. Strukturalne źródła braku równowagi w zespole ról. Społeczne mechanizmy stabilizacji zespołu ról. Struktury statusów. Naciski strukturalne kompletu statusów. Komplet statusów a lojalność w stosunku do własnej grupy. Stopień zróżnicowania w komplecie statusów. Struktury socjometryczne. Pojęcie struktury socjometrycznej. Rodzaje struktur socjometrycznych. Opracowywanie danych uzyskanych w wyniku badań - socjogramy i analiza macierzowa. Struktury komunikacyjne. Pojęcie struktury komunikacyjnej. Wzory komunikacji w grupach zadaniowych Efektywność różnych wzorów komunikacji. Struktury przywództwa. Podstawy występowania instytucji władzy w grupie. Osobowościowe i sytuacyjne determinanty efektywności przywództwa. Style przywództwa, typy kierowników. Test wiedzy 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 1 2 1 45 IV. Literatura obowiązująca do zaliczenia modułu Literatura podstawowa: 1. Aronson E., Człowiek - istota społeczna, Warszawa 2005. 2. Giddens A., Socjologia, Warszawa 2005. 3. Kenrick D. T., Neuberg S. L., Cialdini R. B., Psychologia społeczna, Gdańsk 2005. 4. Machaj I., (red.) Małe struktury społeczne, 1998. 5. Merton R., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN Warszawa 2002. 6. Sommer H., Małe Struktury Społeczne, wybór tekstów, Tyczyn 1998. 7. Szmatka J., Elementy mikrosocjologii, cz. 1, 1979; cz. 2, 1992. 8. Szmatka J., Małe struktury społeczne, PWN Warszawa 2007. 9. Szmatka., J., Jednostka a społeczeństwo, PWN Warszawa 1980. 10. Sztompka P., Socjologia, Kraków, 2002. 11. Turner J. H., Struktura teorii socjologicznej, Warszawa 2005. 12. Turowski J., Socjologia. Małe struktury społeczne, KUL Lublin 1995. 13. Walczak-Duraj D., (red.) Wzory i wzorce wybranych ról społecznych, Łódź 2001. Literatura uzupełniająca: 1. Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 1981. 2. Goodman N., Wstęp do socjologii, Poznań 2001. 3. Jared D., Trzeci szympans ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem, Warszawa 1996. 4. Malikowski M., Marczuk S., Socjologia ogólna, skrypt WSP, Rzeszów 1993. 5. Mika S., Psychologia społeczna, Warszawa 1987. 6. Moir A., Jessel D., Płeć mózgu: o prawdziwej różnicy między mężczyzną a kobietą, Warszawa 1997. 7. Newcomb Th., Turner R. H., Converse Ph. E. Psychologia społeczna, 1970. Wilson E. O., O naturze ludzkiej, Poznań 1998.