Spis treści Wstęp Rozdział 1. „Lean Management” jako odchudzanie organizacji 1.1 Cel, istota, założenia koncepcji „Lean Management” ..............................................8 1.2 Organizacja produkcji ............................................................................................12 1.3 Wdrażanie „Lean Management” ............................................................................13 1.4 Praca zespołowa podstawą „Lean Management” ..................................................19 1.5 Perspektywy koncepcji „Lean Management” w Polsce .........................................24 Rozdział 2. Proces „odchudzania” organizacji 2.1 Outsourcing jako funkcja decentralizacji .................................................27 2.1.1 Pojęcie outsourcingu .........................................................................27 2.1.2 Rodzaje outsourcingu ........................................................................28 2.1.3 Korzyści z wdrażania outsourcingu ..................................................32 2.2 Zwolnienia monitorowane – outplacement – konsekwencje odchudzania organizacji .................................................................................................35 2.2.1 Definicja outplacementu ....................................................................35 2.2.2 Rodzaje outplacementu ......................................................................39 2.2.3 Korzyści przeprowadzania zwolnień monitorowanych .....................49 Rozdział 3. Outplacement i outsourcing na przykładzie wybranych firm 3.1 Outplacement w firmie Philip Morris Polska ............................................52 3.2 Outplacement w Daewoo – FSO Motor Poland ........................................56 3.3 Outsourcing w Telekomunikacji Polskiej S.A. .........................................57 3.4 Outsourcing w firmie ABB Alstom – Power ............................................60 Podsumowanie ...................................................................................................................64 Bibliografia .........................................................................................................................66 Spis tabel i rysunków ..........................................................................................................69 Wstęp Otwarcie polskiego rynku dla zagranicznych konkurentów zmusza zarządy wielu firm do ciągłego modyfikowania sposobów zarządzania. Programy redukcji kosztów już nie wystarczają. Rynek domaga się wyrobów i usług o wysokiej jakości, niższych cen, szybkiej i terminowej realizacji zamówień oraz elastycznego reagowania na zmieniający się popyt. Jednym ze sposobów zaspokojenia potrzeb klientów jest odchudzanie organizacji. Czołowe firmy świata przyjęły, że sam pracownik najlepiej wie, co się faktycznie dzieje na jego stanowisku pracy i korzystając z pomocy konsultantów nauczyły swój personel: obserwować wykonywaną pracę i procesy wytwarzania, identyfikować występujące w nich problemy, gromadzić fakty ich dotyczące, rozwiązywać problemy zespołowo, sprawdzać prawidłowość proponowanych rozwiązań, potwierdzać oraz wprowadzać je jako rozwiązania standardowe. W niektórych przypadkach wybranym pracownikom przypisywana jest rola „właściciela” procesu. Dobrze przygotowani i przeszkoleni pracownicy najlepiej potrafią ocenić, które prace i działania nie tworzą wartości, czyli są zbędne, a także jakie są faktyczne przyczyny występujących problemów. Barierą wprowadzania zmian jest często obawa przed zwolnieniami, która skutecznie blokuje wszelkie działania na rzecz poprawy produktywności. Znane są przypadki daleko idącej agresji współpracowników wobec kolegów aktywnie poszukujących lepszych rozwiązań. Niestety czasami takie negatywne zachowania pracowników uzyskują wsparcie „działaczy” związkowych, którzy nie rozumieją podstawowych uwarunkowań gospodarki rynkowej. Utrata pracy to problem nie tylko zwalnianego pracownika, ale również pracodawcy. Zwolnienia, zwłaszcza grupowe, jeżeli nie są wsparte programem ochrony pracowników, wywierają negatywny wpływ na wizerunek pracodawcy. Osłabiają także motywację i przywiązanie do firmy tych, którzy w niej zostali. Istota outplacementu polega na złagodzeniu negatywnych konsekwencji zwolnień. Jego zastosowanie jest korzystne dla firmy, ponieważ pozwala uniknąć konfliktów i napięć pomiędzy kierownictwem a pracownikami. Jednocześnie firma zyskuje miano dobrego pracodawcy. Celem niniejszej pracy jest charakterystyka współczesnych technik wyszczuplania organizacji. Teza niniejszej pracy zakłada, że jedną z konsekwencji postępu technologicznego i narastającej konkurencji jest konieczność obniżenia kosztów działalności. Można to osiągnąć m.in. poprzez stosowanie bardziej efektywnych technologii i ograniczanie zatrudnienia metodami takimi jak outplacement i outsourcing. Praca składa się z trzech rozdziałów. Rozdział pierwszy jest poświęcony organizacji przyszłości. Opisane są tendencje zmian w organizacji, a także scharakteryzowana organizacja ucząca się. Szczególną uwagą zwróciłam na budowę elastycznej organizacji. W rozdziale drugim przedstawiam Lean Management jako koncepcję odchudzania organizacji i zarządzania. Szczegółowo charakteryzuję program outplacemntu i outsourcingu. Przedstawiam warunki jakie muszą być spełnione, aby programy te były skuteczne i efektywne. Opisuję najważniejsze etapy, rodzaje oraz korzyści wynikające ze stosowania zarówno outplacementu jak i otsourcingu. Omawiam również pracę zespołową oraz relacje firma – klient, a także wdrażanie zaprezentowanej metody. Ostatni rozdział pracy poświęcam zagadnieniom „odchudzania” organizacji. Koncepcję outsorcingu przedstawiam na przykładzie firm ABB Alstom – Power oraz Telekomunikacji Polskiej. Szczególną uwagę zwróciłam na program outplacementu, który w wielu przypadkach jest konsekwencją procesu odchudzania organizacji. Programy outpacementu przedstawiam zostały na przykładach przedsiębiorstw Philip Morris Polska, oraz Daewoo – FSO Motor Polska. Przy pisaniu niniejszej pracy wykorzystałam opracowania autorów zajmujących się problematyką zarządzania zasobami ludzkimi m.in.: A. Pocztowskiego Najlepsze praktyki zarządzania zasobami ludzkimi w Polsce, M. Trockiego Outsourcing jako metoda restrukturyzacji przedsiębiorstw, M. Sidor-Rządkowskiej Zwolnienie pracowników a polityka personalna firmy, K. Zimniewicza Współczesne koncepcje i metody zarządzania. Zwolnienie pracowników a polityka personalna firmy, A Muszyńskiego, Restrukturyzacja przedsiębiorstwa C.L Gay i J. Essinger’a, Outsourcing strategiczny oraz K. Makowskiego Instrumenty polityki personalnej. Bardzo pomocnym źródłem okazały się również artykuły publikowane w fachowych czasopismach takich jak „Personel” i „Manager”.